Knesset

D Knesset, s israelische Parlamentsgebäud

Knesset

D Knesset (כנסת, Hebräisch für Versammlig) isch s israelische Eichammere-Parlament. D Knesset isch am 14. Februar 1949 zum erste Mol zsämmedräte. Si dagt in der israelische Hauptstadt Jerusalem.

Wahlsystem

Die 120 Abgeordnete wärde für vier Johr gwehlt. Wahlberechtigt isch jede Bürger, wo elter as 18 isch. Gwehlt wärde cha me vo 21 aa. Sit 1985 isch gsetzlig festgleit, ass niemer cha gwehlt wärde, wo s Existänzrächt vom Staat Israel wurd verneine oder rassistischi Positione wurd verdräte. Am 31. Oktober 2007 het d Knesset e Gesetz beschlosse, wo d Wahl vo öbberem, wo ohni Erlaubnis es findligs Land bsuecht het, usschliesst.

S ganze Land bestoht nur us eim Wahlkreis. Die meiste Parteie halte Vorwahlen ab, wo d Parteimitgliider über d Listenblätz für die verschiidene Kandidate abstimme. Parteie, wo d Sperrklausel vo 2 % (früehner 1,5 %, d. h. eis ganzes Mandat) vo de Stimme chönne überspringe, bechömme noch de Prinzipie vo der Verhältniswahl us ere starre Liste Sitz noch em Divisorverfahre mit Abrundig (s Höchstzahlverfahre noch d'Hondt, wo z Israel noch ihre Initiatore d Bader-Ofer-Methode heisst) zuedeilt. Drbii chönne verschiideni Parteie e Listeverbindig iigoh. Die niedrigi Sperrklausel bewirkt, ass im israelische Parlament ungwöhnlig vili und heterogeni Parteie verdräte si. Meistens wärde meh as zäh Listeverbindige in d Knesset gwehlt, nume eimol, in der achte Knesset (1973-1977), si nume nüün Parteie verdräte gsi.

Kompetänze

S Parlament cha sich sälber uflöse oder über e Verlängerig vo der Periode bestimme. Die Abgeordnete vo der Knesset gniesse politischi Immunitet. D Knesset cha die Immunitet in bestimmte Fäll ufhebe. Si het au d Macht dr Präsident und dr Ombudsmann us em Amt z wehle. D Gsetzgäbigsgwalt vo der Knesset isch dur s Rächt vom Oberste Grichtshof iigschränkt, wo e Gsetz mit eme Grundgsetz für unvereinbar cha erkläre. Die meiste Gsetz wärde vo de awäsende Knessetmitgliider mit ere eifache Mehrheit verabschiidet, gwüssi Gsetz bruuche aber en absoluti Mehrheit, das heisst mindestens 61 Stimme. Jedes Knessetmitgliid, d Regierig und au d Knesset-Usschüss chönne d Gsetzesinitiative ergriffe. D Gesetzesinitiative vo der Regierig und vo de Usschüss bruuche drei Läsige. Initiative vo einzelne Abgeordnete hai e zuesätzligi, vorbereitendi Läsig in dr Knesset. D Zahl vo de privaten Initiative wachst ständig sit em Bestoh vo der Knesset.

Die 17. Knesset, 2006 - 2009

D Sitzverdeilig in dr 17. Knesset

In dr 17. Knesset het s kei Partei ge, wo sehr vil grösser gsi wer as die andere. So hai die zwei grösste Parteie, Kadima under em Ehud Olmert und d Awoda under em Amir Peretz zsämme mit dr ultrareligiöse Schas und dr Pensionärepartei Gil d Regierig bildet, mit em Olmert as Premierminister und em Peretz as Verdeidigungsminister. Noch em zweite Libanonchrieg het dr Olmert im Oktober 2006 die rächtsradikali Israel Beiteinu under em Awigdor Lieberman in d Koalition brocht. Im Juni 2007 isch dr Peretz vom Ehud Barak as Parteivorsitzende und Verdeidigungsminister abglöst worde. Wo aber d Regierig d Friidensverhandlige mit de Palestinenser wider ufgnoh het, het Israel Beiteinu im Januar 2008 d Koalition verlo. D Kritik am Olmert, wo vo dr Polizei wäge Korruption undersuecht worden isch, het en drzue brocht, uf d Parteifüehrig z verzichte. D Tzipi Livni isch Parteivorsitzendi worde, dr Olmert isch as Premierminister zruggdräte und d Livni het ohni Erfolg brobiert, e neui Regierig ufzstelle. So het dr Olmert as Premier wiitergmacht und Neuwahle si uf e 10. Februar 2009 agsetzt worde.

Die 18. Knesset, 2009 - 2013

Die 18. Knesset

D Wahle zur 18. Knesset si um e Johr vorverleit worde und si beiiflusst worde vo de Kämpf, wo die israelischi Armee e baar Wuche vorhär gege d Hamas im Gazastreife gfüehrt gha het, nochdäm die währed Mönet israelischi Dörfer im Negev mit Raggete agriffe het.

D Rächtsbarteie, vor allem dr Likud under em Benjamin Netanjahu, hai e grosse Zuewachs an Stimme übercho, d Zentrumsbardei Kadima vo dr Tzipi Livni het ihri Position in dr Gunst vo de Wehler chönne verdeidige, aber die Lingge Bardeie, d Arbets-bardei gleitet vom Ehud Barak und Meretz hai fast e Driddel vo ihre Stimme verlore.

Dr Netanjahu het e Regierig mit dr Arbets-bardei, mit em Awigdor Lieberman siiner rächtsradikale Israel Beiteinu-bardei und drei chliinere Bardeie e Regierig bildet, wo am 31. März 2009 iigschwore worden isch. Si het sich uf 69 vo de 120 Knessetmitgliider chönne stütze. Wo die Vereinte Thora Judaismus Bardei drzue cho isch, hai d Regierigsbardeie 74 Knessetmitgliider gha. Im Januar 2011 hai dr Ehud Barak und vier anderi Knessetmitgliider d Arbetsbardei verloo und die acht andere Knessetmitgliider vo dr Arbetsbardei si in d Opposition gange.

Die 19. Knesset, 2013 - 2015

Regierigskoalizion 2013

Insgsamt 120 Sitz

0 Likud-Beitenu: 31
0 Jesch Atid: 19
0 haBajit haJehudi: 12
0 Hatnua: 6
0 Sonstige: 52

Noch zwäi Mönet Verhandlige isch am 15. Merz 2013 zwüschen em Bündnis Likud-Beitenu under dr Füerig vom Benjamin Netanjahu, dr Zuekumftsbardei (au: Zentrumsbardei) vom Yair Lapid, im Naftali Bennet sinere rächtsgrichtete Siidlerbardei Jüdischs Häim und dr Hatnua-Bardei vo dr Zipi Livni e Koalizion entstande mit 68 vo de 120 Sitz im Parlamänt. Si isch am 18. Merz vo dr Knesset mit alle Stimme vo dr nöije Koalizion bestätigt worde.

Die 20. Knesset

Sitzverdäilig

Insgsamt 120 Sitz

0 Vereinte Liste: 13
0 Meretz: 5
0 Zionistische Union: 24
0 Jesch Atid: 11
0 Kulanu: 10
0 Schas: 7
0 Vereinigtes Thora-Judentum: 6
0 Likud: 30
0 Jisra’el Beitenu: 6
0 haBajit haJehudi: 8

Vor de Waale het s usgsee, wie wenn die Zionistischi Union und dr Likud öbbe gliich stark wurde, möögligerwiis mit eme chliine Vordäil für d Union. Am 17. Merz 2015 häi d Waale zur 20. Knesset stattgfunde. D Waalbetäiligig isch mit 72,34% so hoch wie zletscht 15 Joor vorhär.

Dr Likud het dütlig am mäiste Stimme überchoo, was d Kommentatore und d Mäinigsforschigsinstidut überrascht het. Die Veräinigti Liste, wo drei arabischi Bardeie sich din zämmegschlosse häi, het 13 Sitz überchoo und isch zur drittgrösste Frakzioon worde. Au die nöiji Bardei Kulanu vom Mosche Kichalon het mit zää Mandat usgezäichnet abgschnitte.

Nowiis

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Knesset“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.