Georges Holderith
| Dialäkt: Mìlhüüserisch |
Dr Georges Holderith (* 18. Septamber 1912 z'Lüterburi; † 27. Àwrìl 1978) ìsch a elsassischer Ditschlehrer un a hocher Stààtsbeàmta gsìì[1]. Ar hàt s Ditschlehra ìm Elsàss un ìn dr Mosel greformiart, dur a Methode wo d Kenntniss vu'ma ditscha Dialekt àls Hìlf benutzt fer s Hochditscha z'lehra[2].
Laweslàuif
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Georges Holderith hàt z'Lüterburi sina Kìndheit un Jugend verbrocht. D greeßera Schüel, wo-n'r àls junger Büe gsìì ìsch, ìsch jetz a collège wo si Nàmma trajt.[3]
Ànna 1929 hàt'r z'Owernàh gstudiart fer Lehrer z'wara. Sina Kàrriar hàt'r ànna 1932 z'Lüterburi ààgfànga. Ar hàt aui a Kìndergsàng grìnda: „les Petits Chanteurs de Lauterbourg“.
Ànna 1939 sìn d elsassischa Iwohner nooch àn dr ditscha Granza han ìns Ìnnerfrànkrìch müeßa flìchta, do ìsch sina Fàmìlia uf Haute-Vienne kumma un ar ìsch noh-n-em Kriag aui a Zitt làng därt ge wohna. Ar hàr sina Kàrriar ìm Südfrànkrìch witterschtgmàcht, bis ànna 1944 wo-n-r ìns Elsàss zruckkumma ìsch.
Ànna 1954 ìsch'r Àkàdemie-Ìnschpektor worra un sina Kàrriar hàt sìch mehr um àdminischtrativa Veràntwortunga entwìckelt. Ar hàt d Sprochbsunderheit vum Elsàss un vu dr Mosel gschätzt un sa àls Chance fer s Ditschlehra wälla vorstella. Üs dam Wìlla sìn d Holderith-Reform un d Holderith-Methode entstànda.
D Methode Holderith
[ändere | Quälltäxt bearbeite]„Vati sucht seine Pfeife“, „Rolf und Gisela spielen Tischtennis“... Mìt so kleina Gschìchtla han ìn da 70. Johra vìel Kìnder üs Elsàss un Lothrìnga dur d „Methode Holderith“ Ditsch fànga-n-à lehra.
Ànna 1969 hàt's a erschta Reform gaa, fer d collèges (wo d Kìnder normàlerwiis zwìscha 11 un 15 Johr àlt sìn). Ìn da Ditschunterrìchta sìn d dialektsprochiga Schüeler vu da àndra trennt worra. A nèia Reiha Lehrbiacher ìsch üssakumma, mìt em Titel „Wir lernen Deutsch“.
Ànna 1972 hàt's a zweita Reform gaa, fer d zwei letschta Johra vu dr kleina Schüel (wo d Kìnder normàlerwiis vu 9 bis 10 Johr àlt sìn). D Lehrer han d Meegligkeit ghàà, scho ìn dia zwei Johra ìn da Kìnder Ditsch z'lehra. D dialektsprochiga Schüeler vu-n'ra Klàssa un d àndra sìn ìn'ma gmeinsàma Unterrìcht gsìì; ma hàt àwer ààgnumma ghàà àss d meischta Kìnder dialektsprochig sèiga. Begleita vu Diapobìlder un Tonbànd, dia Kurs sìn làwandig gsìì. 's ìsch vorgsah gsìì àss d Schüeler dia Text schnall verstehn, wial sa scho Àlemànnisch oder Fränkisch han känna, un d Gràmmàtik hatta sa zìmlig intuitiv sotta lehra. S Lehrbüech vum erschta Johr hàt „Guten Tag, Rolf!“[4] gheißa, s Lehrbüech vum zweita Johr hàt „Mach weiter, Rolf!“[5] gheißa. Ìn da folgenda Johra hàt's verschìedena Unterrìchta un Lehrbiacher gaa, noh-n-em Niveau vu da Schüeler.
Speeter ìsch dia Methode kritisiart worra: ma hàt ìhra vorgworfa àss sa fer vìel Kìnder nìt pàsst hàt (dàs heißt, àss z'vìel Kìnder scho ìn dara Zitt nìmm gnüe dialektsprochig gsìì sìn). Àls Lehrmàteriàl sìn hàuiptsachlig Diapobìlder un Tonbànd gsìì, un a Lehrbüech mìt vìel Bìlder un Text, àwer wenig Wortschàtz un Gràmmàtik; „züe wenig Wortschàtz un Gràmmàtik“, noh dr Meinung vu teil Profasser[6]. D Methode ìsch ànna 1983 ghàlta worra.
Biacher
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Ditscha Schüelbiacher vu dr „Collection Georges Holderith“, ìn Pàrtnerschàft mìt mehrera Ditschprofasser (mìt em André Weckmann, unter àndra...)
- „Texte Bilder und Gedichte: enseignement de l'allemand aux élèves d'expression dialectale des académies de Strasbourg et de Nancy-Metz“[7]
- „Poètes et Prosateurs d'Alsace“[8]
Üszeichnunga
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Ànna 1976 hàt'r s gànz erschta Guldbratzala bikumma, vum „Institut des Arts et Traditions Populaires d'Alsace“.[9]
- Àkàdemischa Pàlma
- Frànzeescha Ehralegion
Referanz
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Biographie vum Goerges Holderith, uf ac-nancy-metz.fr (fr) Archivlink (Memento vom 4. Septämber 2009 im Internet Archive)
- ↑ „L’enseignement de l’allemand à l’école élémentaire en Alsace“, Dominique Huck, uf histoire-education.revues.org (fr)
- ↑ Collège Georges Holderith, z'Lüterburi (fr) Archivlink (Memento vom 16. April 2013 im Internet Archive)
- ↑ Bìld vum Büech „GUTEN TAG, ROLF!“
- ↑ Bìld vum Büech „MACH WEITER, ROLF!“ Archiviert vom Original am 4. März 2016; abgruefen am 15. August 2014.
- ↑ Kritik vu da Holderith-Lehrbiacher, uf dr 3. Sitta vu'ma Text vum François Muller (fr)
- ↑ Texte Bilder un Gedichte, uf opac.bnu.fr (fr) (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- ↑ Poètes et Prosateurs d'Alsace, uf opac.bnu.fr (fr) (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- ↑ Guldbratzala 1976, ìn dr Lischta uf bretzeldor.com Archivlink (Memento vom 20. Novämber 2014 im Internet Archive)