Filisur

Filisur
S Wappe vo Filisur
Basisdatä
Staat:	Schwiiz
Kanton:	Graubünde (GR)
Region:	Albulaw
Gmeind	Bergün Filisur
PLZ	7477
Koordinate:	772061 / 17149646.67259.68751032Koordinate: 46° 40′ 21″ N, 9° 41′ 15″ O; CH1903: 772061 / 171496
Höchi:	1032 m ü. M.
Flächi:	44.49 km²
Iiwohner:	445 (31. Dezember 2015)^[1]
Website	www.filisur.ch
Filisur Filisur
Charte
Charte vo Filisur w

Filisur (rätoromanisch Filisour^ⓘ^/?) isch es Dorf i da politische Gmeind Bergün Filisur i dr Region Albula vom Kanton Graubünde.

Geografii

S Dorf ligt im Albulataal oben a dr Ymündig vom Sytebach Landwasser. Im Oschte goot s ehmolige Gmeindgebiet bis zum Stulsergrat ufe. Unde dra isch dr Wiiler Jenisberg (1504 m ü.M.), es alts Walserdörfli. Im Süde ghört s Padlatschatal mit em Selabach derzue. Dr höchscht Punkt isch am Piz Ela (3339 Meter über Meer).

D Nochbergmeinde vo Filisur sind gsii:

i dr Region Albula: Bergün wyter oben im Albulataal, Albula im Taal undedra, Schmitte uf dr andere Syte vom Landwasser, Surses im Juliataal
i dr Region Prättigau/Tafaas: Tafaas

Gschicht

Filisur isch zum erschte Mol im Johr 1262 als villa Fallisour in ere Urkunde gnännt worde.

Um 1900 sind d Ysebaanlinie vo dr Räätische Baan vo Tüüfekaschda undenufe is Engadin und uf Tafaas bout worde. D Albulalinie goot nördlech vom Dorf dur es Tunäll und chunt den grad uf de spektakulär Landwasserviadukt, wo eini vo de beschte technische Attrakzione vom Bünderland und vo dr Schwiiz isch und i dr Turismuswärbig immer wider vorchunt. D Streki ghört sit em 7. Juli 2009 zum Wältkulturerb vu dr UNESCO.

Uf de 1. Jänner 2018 händ d Gmainde Filisur und Bergün/Bravuogn zur nöie Gmaind Bergün Filisur fusioniert.

Sprooch

Bis im 19. Joorhundert isch z Filisur s Rätoromanisch d Umgangssprooch gsi. Zum Schrybe het me s Romanisch us em Oberengadin bruucht, s Putèr, aber gredt het mer d Mundart vom Underhalbstäi, wo zum Surmeirisch ghört. Ane 1880 hend no 36,5 Prozänt vo de Lüüt im Dorf Romanisch gredt und s Düütsch het immer mee Gwicht übercho.