Elfebäi

Elfebäi bezäichnet im ängere Sinn s Material vo de Stoosszeen vo Elifante und Mammut, im witere Sinn au das vo bestimmte andere Süüger wie zum Bischbil vom Walross. S Wort Elfebäi isch abgläitet vom griechische ἐλέφας und em latiinische elephantus, im Althochdütsche helfant, wo Elifant und au Elfebäi bedütet het, wil mä zerst nume s Material kennt het, aber s Dier nid. Scho im Althochdütsche git s aber s differenzierende helfenbein (="Elifantechnoche"), wo s H am Aafang vom Wort sit dr Verbräitig vo dr Lutherbible immer weniger brucht worde isch.

Härkumft vom Elfebäi

Elfebäi stammt vor Allem vo de Stoosszeen vo Elifante, e bitz chunnt vo fossile Überräscht vo usgestorbnige Elifante wie de Mammut. Mä cha mit Mikroskop und spektroskopische Verfaare bi Elfebäibrodukt au zwüschen em indische und afrikanische Elifant underschäide. Mit DNA-Analüüse cha mä feststelle, us welere Region s Elfebäi chunnt^[1]^[2].

Zämmesetzig

Elfebäi bestoot us mineralischem und organischem Material. Wil d Dier mit iire Stoosszeen nid iir Ässe müen verchliinere, si die elastisch und es het inene verhältnismäässig wenig Mineralie. Die chemische und die füsikalische Äigeschafte hänke vo dr Dierart ab.

Elfebäi bestoot zu öbbe 56–59 % us Calciumphosphat (Zaanbäi) und e bitz Chalch, und alles isch mit ere organische Substanz verbunde, wo dr Chnorpelmasse äänlig isch. Din hetz zimlig vil Wasser so dass s Elfebäi wenn s usdröchnet, öbbe 20 Brozänt vo sim Gwicht verliert.

D Herti vom Elifanteelfebäi uf dr Mohs-Skala isch öbbe 2,75 bis 3,50. Anderi Elfebäiarte chönne e Herti bis 4,25 haa.

D Usrottig vo de Dier, wo Elfebäi liifere

D Dier wo s Elfebäi liifere wie Elifante, Narweel und d Waalross, wärde gjagd und iiri Zaal isch sit ass mit Elfebäi ghandlet wird, stark gsunke. Vor Allem in Afrika wärde in vile Geegende Elifante vo Wilderer verschosse und d Maasnaame, wo mä iigfüert het zum sä schütze, hälfe nume e bitz. Dr Handel mit Elfebäi isch 1989 internazional reguliert worde (Washingtoner Artenschutzübereinkommen/CITES), dr Briis isch zämmebrochen und d Wilderei zruggange.^[3] Sit wider mit Elfebäi daf ghandlet wärde, wird au wider vil mee illegals Elfebäi verchauft und nume e Däil drvo cha beschlaagnaamt wärde.^[4] Wüsseschaftler schetze, ass zur Zit im Joor in Afrika öbbe 38'000 Elifante für iir Elfebäi illegal umbrocht wärde.^[5]

Litratuur

Bundesamt für Naturschutz (BfN): Elfenbein und Artenschutz/Ivory and Species Conservation, Proceedings of INCENTIVS – Meetings (2004–2007), BfN-Skripte 228.
Martin Dambach: Die Kugel im Elfenbein – Ein Kuriosum aus dem Naturalienkabinett. In: Naturwissenschaftliche Rundschau 62(9), 2009, ISSN 0028-1050, S. 457–459
Detlef Groneborn: Gold Sklaven Elfenbein - Mittelalterliche Reiche im Norden Nigerias, Mainz 2011, ISBN 978-3-88467-177-1.
Heinrich Adolph Meyer: Elfenbein. Hamburg 1889

Kunstgeschichte:

Otto Pelka: Elfenbein, Berlin 1923
Eugen von Philippovich: Elfenbein. Ein Handbuch für Sammler und Liebhaber,1982

Weblingg

Commons: Elfenbein – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote

↑ Kenine E. Comstock, Elaine A. Ostrander & Samuel K. Wasser (2003): Amplifying Nuclear and Mitochondrial DNA from African Elephant Ivory: a Tool for Monitoring the Ivory Trade. – Conservation Biology 17: 1–4.
↑ Samuel K. Wasser, Andrew M. Shedlock, Kenine Comstock, Elaine A. Ostrander, Benezeth Mutayoba & Matthew Stephens (2004): Assigning African elephant DNA to geographic region of origin: Applications to the ivory trade. – (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America) Proc Natl Acad Sci U S A. 2004 October 12; 101(41): 14847–14852, doi: 10.1073/pnas.0403170101.
↑ V. Reifenstein, C. Kitschke & S. Ziegler (2008): Elephant Conservation and the Ivory Trade, in: Elfenbein und Artenschutz/Ivory and Species Conservation, Proceedings of INCENTIVS – Meetings (2004-2007), BfN-Skripte 228, S. 13-25.
↑ WWF: Negativ-Rekord bei beschlagnahmtem Elfenbein (abgrüeft am 8. April 2012)
↑ S. Wasser, B. Clark & C. Laurie (2009): The Ivory Trail. Scientific American 301 (1): 68-74.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Elfenbein“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] Kenine E. Comstock, Elaine A. Ostrander & Samuel K. Wasser (2003): Amplifying Nuclear and Mitochondrial DNA from African Elephant Ivory: a Tool for Monitoring the Ivory Trade. – Conservation Biology 17: 1–4.

[2] Samuel K. Wasser, Andrew M. Shedlock, Kenine Comstock, Elaine A. Ostrander, Benezeth Mutayoba & Matthew Stephens (2004): Assigning African elephant DNA to geographic region of origin: Applications to the ivory trade. – (Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America) Proc Natl Acad Sci U S A. 2004 October 12; 101(41): 14847–14852, doi: 10.1073/pnas.0403170101.

[Elephant-Ivory-3] V. Reifenstein, C. Kitschke & S. Ziegler (2008): Elephant Conservation and the Ivory Trade, in: Elfenbein und Artenschutz/Ivory and Species Conservation, Proceedings of INCENTIVS – Meetings (2004-2007), BfN-Skripte 228, S. 13-25.

[4] WWF: Negativ-Rekord bei beschlagnahmtem Elfenbein (abgrüeft am 8. April 2012)

[Wasser-5] S. Wasser, B. Clark & C. Laurie (2009): The Ivory Trail. Scientific American 301 (1): 68-74.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]