Alb (Hochrhy)

Alb
Position vo dè Alb hervorghobbè Position vo dè Alb hervorghobbè
DateVorlage:Infobox Fluss/GKZ_fehlt
Laag	Badè-Württèbärg, Dütschland
Flusssystem	RhyVorlage:Infobox Fluss/FLUSSSYSTEM_falsch
Abfluss über	Rhein → Nordsee
Quelle	Bernauer Alb am Herzogèhorn, Menzèschwander Alb am Seebuck 47° 51′ 41,8″ N, 8° 1′ 36,6″ O47.8616111111118.02684166666671347
Quellhöchi	ca. 1.347 m ü. NNVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen  (Menzèschwander Alb)
Mündig	bi Albbruck i de Rhy47.5841222222228.1285055555556308 47° 35′ 3″ N, 8° 7′ 43″ O47.5841222222228.1285055555556308
Mündigshöchi	ca. 308 m ü. NNVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Höchiunterschiid	ca. 1039 m
Lengi	43,5 km, mit dè 13,2 km langè Menzèschwander Alb; Bernauer Alb ca. 11,3 km
Iizugsgebiet	ca. 241 km²Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Rächti Nääbeflüss	Steinèbächle, Ibach
Linggi Nääbeflüss	Steinbach
Stausee	Albschtausee
Chliistedt	St. Bläsy
Gmeinde	Feldberg, Bernau, Görwihl, Dachsberg, Albrugg
Uusicht vom Spièßhorn oschtwärts is Dal vo dè Menzèschwander Alb Uusicht vom Spièßhorn oschtwärts is Dal vo dè Menzèschwander Alb

D Alb isch èn Fluss im Südschwarzwald. Er entschõt uss zwei Quällflüss, dè Menzèschwander Alb un dè Bernauer Alb, flüèßt i südlichi Richtig un mündet nõch 43,5 km bi Albrugg i dè Hochrhy. D Alb entwässeret also genau wiè dè Seebach d Höchi vum Fèldbärg-Massiv, nu èbbè nõch Suèdè uff em kürzeschtè Wäg in Rhy.

Etymology

Dè Nammè Alb goot möglicherwys uff s indogermanischi *albhos für wyß odder au Fluss zrugg. È Alternativi Interpretation wär au als Abfluss von èrè Albregion aazsää.

Geographischi Bedütig

S Flussdal bildet dè Gränzvolauf vom ehemõligè Albgau zum Briisgau. Öppis gnauer un hüt no im Gebruuch isch d Gränzzyig Zwüschè Alb un Wehra lyt dè Hotzèwald, womit de Volauf vo dè Alb als öschtlichi Gränz vo dè Region Hotzèwald feschtglait wörd.

Quällflüss

S Quällgebièt vo dè Menzeschwander Alb lyt am Südhaaldè vom Fèldbärg-Massiv im Landkreis Briisgau-Hochschwarzwald, sèbs vo dè Bernauer Alb a dè Südhaaldè vom Herzogèhorn. Nochdem beidi Bäch iri nammengäbendi Ort, Menzèschwand un Bernau in südöschtlicher Richtig durchflossè hèn, vereiniget si sich nõch ca. 12 bzw. 11 Kilometèr a dè Glashofsägi zu dè Alb.

Beidi Däler hèn durch iiszitlichi Glètscher vobreiterti Dalsollè, diè wegè irer Höhèlaag um 900 m vo Grüèlandwürtschaft brägt sin. S Bernauer Dal isch è breits Beggè, welles durch chlyni Dalschtufè, Moränèwäll, sumpfigi Senkè, chlyini Dobel un rundhöggerartigi Felsköpf glideret isch. È bitzeli obberhalb vo dè froschtgföhrdetè Talsollè lyt voschtreut dè Wyler un Einzelhööf vom Ort. Nõ augèfälliger sin d gletscherartigè Formè im engerè Dal vo dè Menzenschwander Alb. Bekannt isch dè göchi Endmoränènwall vo dè Menzèschwander Kluusè. Unterhalb stürzt d Alb in Wasserfäll durch è chlyni Schlucht zu dè Verlandigsebeni von èm Seebeggè, wo vom einschtigè Krunkelbach-Dalgletschèr uusgschürft worrè isch. Beidi Quällflüss erreichet in Schluchtè iren Zusammenfluss i dè Ebeni von èm witerè einschtigè Seebeggè, welles sich über 4 km bis zu dè Chlyschtadt St. Bläsy hyzièt.

• 
  D Menzèschwander Alb absi vo Menzèschwand-Vorderdorf, kurz nach èm Rank
• 
  D Bernauer Alb mittè z Bernau
• 
  D Alb obberhalb vo St. Bläsy, öppè 1 km unterhalb vo dè Hüroot vo dè Bernauer un Menzèschwander Alb.
• 
  S Albdal öppè 2 km obberhalb vo St. Bläsy. wo dè Menzèschwander un Bernauer Bach graad mol so öppè 1 km vohürootet sin.

Mittellauf

D Alb uèzuès gluèget mitte z St. Bläsy, öppis obberhalb vom Dom.

Dè vo dè Ortslaag St. Bläsy uusgfülltè Dalbodè wörd brägt vo dè klassizistischè Kupplè vom Dom vo St. Bläsy. Unterhalb vom Ortskèrn bildet d Alb dè Wasserfall am Tusculum (Ortsnammè bezogè uff s römischi Tusculum). Denn änderet d Alb wiè au fascht alli öschtlich benõchbortè Schwarzwaldflüss iren Lauf um ugfähr 60 Grad in süèdlichi Richtig, wa mit dè zuènemmendè Gfälle zum Hochrhy hy in Zämmehang stõt. Sell Gfälle isch vo tektonischè Erdkruschtèbewegigè vom Pliozän weg voursacht worrè. S einschtigi witer nõch Südoschtè volaufendi Dal isch fascht 200 Metèr höcher im Sattel vo Hüsèrè no guèt erkennbar, bsunders well i dè letschtè Yszitè èn Deil vom um 300 Meter mächtigè Albdalgletscher durch selli Senki zum Dal vo dè Schwarza übergloffè isch.

Unterhalb vom Dalknigg wörd dè Fluss im Albbeggè gschtaut (im Mittel 18 Hektar, Längi vo dè Staumuèer: öppè 80 Metèr) un dè gröschti Deil vo dè Wasserfüürig zum Stausee Schwarzabrugg vom Schluchseewärk abgleitet wörd.

D Alb flüèßt denõch durch è wisègesäumtes, 200 bis 400 Metèr breits Dal, i demm diè Ort Schlagetè un Immèeich liget. S Dal wörd dört nimmi vo schmalè, bewaldetè Höger, sondern vo dè welligè, vo Moor un Felskuppè gliederetè Hochplateaus vom Hotzenwald um diè Gmeindè Dachsberg un Höchèschwand begleitet. Bi dè Nidermülli lyg s Zungèènd vom Albgletschèr, des isch mit 27 Kilometèr längschtè Schwarzwaldgletscher i dè Würmkaltzit. Dört voengt sich s Dal abrupt un lôt uff dè voblybendè 14 Kilometèr bis Albrugg kein Platz für Sidligè.

Albschlucht

S Gefälle vo dè Alb vostärkt sich i dè Schluchtè stark un dè Fluss zwängt sich durch meereri klammartigi Passagè un verblockti Abschnitt wiè diè bekannti Düèfelslschuchi. Vo rächts mündet, ebbèso i Schluchtè flüèßend, d Ibach un d Höllbach i d Alb, Dè Höllbach wyst zwei Wasserfäll uff. Wegè dè Engi vo dè Schlucht volauf d Strõß bis zu 80 Metèr höcher am linkè Ufer. Bi dè Dalwitig a dè Sägimülli Düèfèschtei mündet vo zwei Sitè Schildbach un Steinbach y. Dört befindet sich uff halber Höchi zwei Burgruinè und Granit-Steibrüch. Wennig unterhalb fangt dè öppè 4 Kilometer langi, engschte un steilschte Abschnitt aa. Au dõ isch d Alb früèner uff èm anderè Wäg witer, und zwar durch s hütige, bi Hauèschtei i dè Rhy mündendi Müllibachdal. S aalte Flußbett isch durch Schmelzwasser- un Gletscherablagerigè während ènèrè älterè Yszit blockyrt worrè, woruff d Alb èn neuè Wäg zum Rhy gfundè hèt. Sitdem schnydet si diè „neui“ Schlucht i dè Granitfels. Sellè Schluchtabschnitt isch ohni Uusrüschtig nit passyrbar, allerdings isch dört durch erneuti Wasserableitigè d Wasserfüürig meischt gring. Bi uusreichendem Wasserschtand giltet d Alb dõ unter Kanutè als woll schwyrigschtes Wildwasser vo Dütschland. I sellem Abschnitt volauft d Strõß bis zu 100 Metèr obberhalb vom des un durchquert füüf kurzi, durch d Felswänd gschlagni Dunnel, weshalb d StrÕß früèner au Axèstrõß vom Schwarzwalde gnennt wörd. Ab dè Hüsergruppè Hohèfels (Gastronomy, Uussichtspunkt) keit d Strõß bis Albrugg allmählich widder uff Flussniveau. Dort mündet d Alb i dè Hochrhy.

• 
  Wasserfäll i dè Klamm vo dè Menzèschwander Alb
• 
  S Hochdal vo dè Bernauer Alb vo Nordè
• 
  St. Bläsy un s obere Albtal um 1900
• 
  D Alb z St. Bläsy
• 
  Dè Albstausee unterhalb vo St. Bläsy
• 
  S Albdal obberhalb vo dè Schlucht bi Niedermülli
• 
  D Albschlucht breitet sich bi Düèfèschtei uus.
• 
  Ein vo füüf Dunnel i dè oberè Schluchtwand

Luèg au

• Nebbèflüss vom Rhy

Weblinggs

 Commons: Alb – Sammlig vo Multimediadateie

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Alb (Hochrhein)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch (Hochrhein)&action=history do z finde.