Перейти к содержанию

Токио

Аматериал Авикипедиа аҟынтә - зхы иақәиҭу аенциклопедиа
Анхарҭаҭыԥ
Токио
Атәыла Иапониа Иапониа
Аҩнуҵҟатәи аиҩшара Адати,
Аракава,
Бункё,
Тиёда,
Тюо,
Эдогава,
Итабаси,
Кацусика,
Кита,
Кото,
Мэгуро,
Минато,
Накано,
Нэрима,
Ота,
Сэтагая,
Сибуя,
Синагава,
Синдзюку,
Сугинами,
Тосима,
Тайто,
Сумида,
Хатиодзи,
Татикава,
Мусасино,
Митака,
Оме,
Футю,
Акисима,
Тёфу,
Матида,
Коганеи,
Кодайра,
Хино,
Хигасимураяма,
Кокубундзи,
Кунитати,
Фусса,
Комаэ,
Хигасиямато,
Киёсе,
Хигасикуруме,
Мусасимураяма,
Тама,
Инаги,
Хамура,
Акируно,
Ниситокё,
Мидзухо,
Хиноде,
Хинохара,
Окутама,
Осима,
Ниидзима,
Кодзусима,
Мияке,
Микурадзима,
Аогасима,
Огасавара,
Хатидзё
Акоординатқәа 35°41′22″ ҩ. ҭ., 139°41′30″ мг. н.
Анапхгаҩы Юрико Коикэ
Ашьақәгылара цәыббрамза 6, 1868 ш.
Ақәӡара 2 194,05 км²
Ацентр агдыра 6 м
Ауааԥсыра рхыԥхьаӡара 14 264 798 ҩык
Ауааԥсыра рыжәпара 6501,6 ҩык / км²
Асааҭтә зона UTC+9:00 японское стандартное время
Аофициалтә cаит https://www.metro.tokyo.lg.jp/
http://www.metro.tokyo.jp/
Еишьцәахаз ақалақьқәа Берлин, Ниу-Иорк, Новый Южный Уэльс, Джакарта, Сеул, Каир, Беиӡин, Рим, Париж, Москва, Сан-Паулу, Лондон, Дамаск, Амман, Касабланка, Дели Гонолулу
Карта

Токио шьҭоуп, Иапониатәи адгьылбжьахақәа Конто акаршәра дуӡӡаҿы. Уи зқьи аашәи ханеижәижәба шықәсазы Амра Ахьгыло Атәыла иаҳҭнықалақьхеит. Усҟан ауп, Токио иара ахатәыхьӡ аноуз, уи мрагыла аҳҭнықалақь аанагоит, уи аԥхьа ари ақалақь Иеддо ахьӡын, егьырҭ иапониатәи ақалақьқәа излареиԥшымыз акагьы ыҟаӡамызт. Ари аԥсыӡкырҭа иаҭыԥхадан.

Токио ианыԥшуеит ажәытәи аҿатәи реилысра. Араҟа иҟоуп ҳаамҭа иақәшәо аргыларақәеи аҩнқәеи, урҭ рааигәа игылоуп ижәытәӡатәиқәоу ауахәамақәа. Токио ҳаамҭа иақәшәо амодеи атехникеи ирҭыԥхадоуп. Убри аамҭазы, Токио еиқәханы иҟоуп ажәытә Иеддо атрадициақәеи, уи аԥсыӡкратә культуреи. Иудыруама уара, Токио 23 административтә хәҭақәа шеиднакыло? Иудыруама уара, Токио 23 административтә хәҭақәа шамоу, адунеиаҿы зегь реиҳа идуу қалақьны ишыҟоу.

Иудыруазма уара, Токио амҩа хәыҷқәа рыдагьы, уи ауҩ дызқәнымхо адгьылбжьахақәа шамоу? Урҭ адгьылбжьахақәа Токио инаркны, шәи ԥшьынеижәажәаба километра инаӡоит.

Иуаҳахьазар ҟалап, Токио абанкқәа рацәаны ишыҟоу? Иуаҳахьоума уара, Токио, Лондани, Ньиу-Иорки инарыдкылан, абанк дуӡӡақәа ишырхадоу? Иуаҳахьоума уара, Токио зегь иреиӷьу аихамҩатә еимадара шыҟоу? Иудыруазма уара, ҩнызқьи фба шықәсанӡа, Токио адунеиаҿ зыхә ҳаракыу ақалақьқәа ишреиуаз? Иудыруазма уара, Токио Азиа зегьы раасҭа ииаҵәоу ақалақьқәа ишреиуоу? Иуаҳахьазар ҟалап Токио атрагедиақәа ртәы: Токио лассы-ласс атрагедиақәа ҟалоит, адгылҵысрақәа, цунами, аиадертә бомбақәа ркажьреи, аекологиатә катастрофақәеи.

Иуҳахьоума, Токиатәи аԥсыӡтә џьармыкьа аӡбахә? Токио зегьы еицырдыруеит аԥсыӡтә џьармыкьақәа рыла. Токиатәи аԥсыӡтә џьармыкьа (Цукижи), адунеиаҿ еиуеиԥшым аԥсыӡ хкырацәарала зегьы иреиҳауп.

Иуаҳахьоума уара, Мрагылара аҳҭнықалақь аӡбахә? Уара уиашоуп, сара сазҵаауеит Иапониа аҳҭнықалақь – Токио… Зегь раԥхьаӡа, иугәалашәозар акәхап, Токио иадҳәало адгьылҵысрақәеи ацунами рыӡбахә. Уара уиашоуп, ари ақалақь аҿы ласы-ласс адгьылҵысрақәеи ацунами ҟалолоит.

Аха, егьа ус иҟазаргьы, Токио адунеи аҿы ауааԥсыра рацәаны иахьеиланхо қалақь дуӡӡоуп. Токио иалаԥшырц есышықәса ауаа рацәаны иаҭаауеит, аимператор ихан, ахан ҳаракӡақәа, ижәытәӡатәиу амузеиқәа ауахәамақәа, Гинӡиа араион, Адиснеиленд – арҭ Токио аҭыԥ ԥшӡақәа иреиуоуп. Убри аҟынтә, ауаа зегьы излауала, ари ақалақь азы ирацәаны еилыркаарц рҭахуп.

Шәааи, ҳаргьы аамҭа мгакәа, аныҟәарақәа Токиаҟа ҳалагап, иагьеилаҳкаап, Мрагылара аҳҭнықалақьазы иҿыцу рацәаны.

Токио аҭыԥҷыдарақәа

[аредакциазура | акод аредакциазура]

Токио ажәҩан ҵзыԥссо аҩнқәа ирықалақьуп, егьырҭ ақалақь дууқәа рыҩны дуӡӡақәа раасҭа, араатә аҩндууқәа еиҳа еиҵоуп (илаҟуп). Уи адагьы, Токио 31 метра еиҳау аргыларақәа рзин ыҟаӡамызт.

Хымԥада, уи ус иҟан избанзар, ара лассы-ласс адгьылҵысрақәа ҟалоит. Зегь акоуп, Токио аҵыхәтәантәи ҩынеижәижәаба шықәса раахыс, идыргылеит ахан дууӡақәа. Урҭ инарылукаартә иҟоуп, 2007 шықәсазы идыргылаз «Мидтаун Мауер».

Ари ахан дуӡӡа ахьӡ аагоуп Ньиу-Иорктәи араионқәа руак, Мидтаун аҟынтә – абас ахьӡын Ньиу-Иорктәи анхарҭаҭыԥ. Мидтаун Мауер Токио зегьы иреиҳаӡоу ргылароуп.

Токио аҭыԥ хадақәа иреиуоуп Аимператортә хан. Аимператортә хан XIX ашәышықәсазы идыргылеит. Аимператортә хан ахь атәылауаа есымша анеира азин рымаӡам. Уи иаҭаауа рзы иаартуп, шықәсык ахьтә ҩынтә – аимператор имширазы ԥхынҷкәынмза 23-еи Ашықәс ҿыц азы ажьырныҳәамза 2-еи рзы. Аимператор имшиира, Иапониа, зқьи аашәи ханеижәи жәаха шықәса раахыс, милаҭтә ныҳәан иазгәарҭоит. Иахьатәи, аимператортә хан аҭыԥан ауахәама Иеддо ыҟан. Иеддо, шәара ишәгәалашәоит ари Токио ажәытә хьӡоуп. Иеддо ауахәама, адунеи аҿы зегьы иреиҳаз уахәаман иԥхьаӡан.

Уи дыргылеит жәибжьтәи ашәышықәсазы. Иеддо ауахәама зқьи фышәи ҩынеижәи жәибжь шықәсазы иблит. 1870 шықәсазы Токио Иапониа иаҳҭнықалақьхеит, ари аҭыԥ аимператор иханны иҟалеит. Иара ахан, зқьи жәшәи ҩажәихԥа шықәсазы адгьылҵысраан, иара убас Аҩбатәи адунеизегьтәи аибашьраан абомбақәа ахьаахаз иахҟьаны акырӡа аԥхасҭа аиуит. Уи ҿыцны аиҭаргылара ақәшәеит.

Аимператортә ханаҿы инхоит аимператор иҭаацәеи иареи. Ахан аусурҭатә ҭыԥқәеи анхарҭатә ҭыԥқәа шамоу еиԥш, асасааирҭақәеи, административтә ҭыԥқәагьы амоуп.

Аимператортә хан зегьы еицырдыруеит, иара иаҵанакуа абаҳчарақәеи абнақәеи рыла. Аимператортә хан, ари зегь раҵкьыс зыхә ҳараку ҭыԥуп. Ахан иаҵанакуа адгьылҭыԥ, Калифорниа аштати ЕАА аштати аҵкьыс ахә еиҳауп. Абнарақәеи абаҳчарақәеи аханаҿы зегьы ирхадоу ҭыԥуп. Ахан еихшоуп ԥшь-баҳчакны.

Акоммерциа аганахь ала Гинӡиа амҩаду, ақалақь аҭыԥ ԥшӡарақәа ирхадоуп. Ари, акы еиԥшым амҩаду, Токио аҭыԥҷыдақәа ирхыԥхьаӡалоуп. Гинӡиа - ахәаахәҭырҭақәа, аресторанқәа, абанкқәа рацәаны измоу, Токио иҟоу аҭыԥ хадақәа иреиуоуп. Ари араионаҿ иҟоуп иара убас, амузеиқәа, ауахәамақәа. Ари амҩаду, захьынџьара алашара анаркыу ссиршәа иԥшӡоуп уахынла.

Гинӡиа зқьи фышәи жәаҩа шақәсазы афинанстә центрқәа ирхадахеит. Зқьи фышәи жәаҩа шықәсазы, ара идыргылеит Аԥара ашҭа. Уара иудыруеит Аԥара ашҭа закәу, ари аԥара ахьыҟарҵо аҭыԥ ауп. Избан ари амҩаду Гинӡиа захьӡу.

Гинӡиа - «Гин» иапон бызшәала иаанагоит араӡны, «а» гинӡиаҟны иаанагоит араӡны хани ахәаахәҭратә ҭыԥ хадеи. Гинӡиа, аханатә афинанастә хәаахәҭырҭатә ҭыԥ хада анакәха, уи иашьашәалаз ахьӡгьы арҭеит.

Гинӡиа, Иапониа даараӡа ирацәаны иуԥылоит. Араҟа фышә ҭыԥ инарзынаԥшуа убас рыхьӡуп. Аамҭақәак рнаҩс, арҭ аҭыԥқәа плаза ҳәа ахьӡ рырҭеит, Токио араион мацара ауп Гинӡиа ҳәа зыхьӡ рҳәо.

Гинӡиа араион аҿы, ф-хәаахәҭырҭатә ҭыԥ дуқәеи, адунеиаҿы еицырдыруа амаҭәақәа рдизаинерцәа иртәу ҩажәижәаба бутики ыҟоуп. Ара шәара иаашәхәарц шәылшоит иҿыцӡоу атехникеиԥш, еицырдыруа адизаинерцәа рмода маҭәақәеи. Еицырдыруа адәқьанқәа рыгәҭа, Гинӡиа шәара ижәбар шәылшоит, Кристина Диор, Тиффани, Гуччи, Гермес уҳәа адәқьанқәа. Гинӡиа атуристцәа зегь раҵкьыс иадзыԥхьало аҭыԥқәа ируакуп.

Токиатәи Диснеиленд

[аредакциазура | акод аредакциазура]

Иуаҳахьазар ҟалап, Токиатәи Диснеиленд аӡбахә. Ари зегь раасҭа Токио еицырдыруа ҭыԥуп. Токиатәи Диснеиленд адунеи аҿы аабатәи аҭыԥ ааннакылоит, атуристцәа зҭаауа, мамзаргьы иаҭаарц зҭаху рыла. Токиатәи Диснеиленд иаҭааз ахәыҷқәа ирхамышҭуа гәалашәараны иаанхоит есқьынгьы.

Токиатәи Диснеиленд аҿы иҟоуп аттракционқәа рацәаны, атеатртә қәыргыларақәа ахьымҩаԥырго, иара убас аконцерттә ҭыԥқәа аамҭа лахҿыхны ахгаразы. Токиатәи Диснеиленд, ари ахәыҷқәеи адуцәеи рзы иреиӷьӡоу ҭыԥуп.