Indoevropski jezici

Indoevropska jezična porodica je prema broju govornika najveća svjetska jezična porodica kojoj pripada većina jezika Europe i južne i zapadne Azije. Ima oko 450 jezika i dijalekata kojima govori oko 3 milijarde ljudi. Jezici s više od 100 milijuna govornika su (abecednim redom): bengalski, engleski, francuski, hindi, njemački, perzijski, portugalski, ruski i španjolski. Indo-Evropski jezici su porodica jezika kojom su tokom 1000 godina prije nove ere govorili stanovnici skoro čitave Evrope pa sve do jugozapadne i Južne Azije. Počevši od druge polovine 15-tog vijeka tom vrstom jezika govore stanovnici čitave zemlje. Osnovni razlog grupisanju ovih jezika je da imaju veliki broj zajedničkih korjena uključujući: riječi, gradnju gramatike, zvučnost i oblik. Slaganje u Sanskritu “as-ti”, u Latinskom “es-t” i u Gotskom “is-t“, što znači jest, je, pojačano je sa redukcijom korjena na “s” u pluralu množine: Sanskrit “s-anti”, Latinski “s-unt“, Gotski “s-ind”, jesu. Stari Grci i Rimljani su podrazumijevali sličnost u svojem izrazu dok je proširivanje toga interesovanja i za druge jezike se dogodilo tokom 16-toga vijeka kad su Evropljani počeli otkrivati Sanskrit. Bezbrojni radovi su napisani otada koji upoređuju ove jezike.

Upoređivanjem zapisa na Indo-Evropskim jezicima, naročito onih najstarijih, može se rekonstruisati dosta od toga arhaičnog jezika. Drugim riječima gramatika i korijen je dosta poznat ali se to ne može isto reći i za bogatstvo riječi. Prilično je lako da određeni žargon nestane ili promijeni mišljenje i postane sasvim nešto drugo. Iz tog se može zaključiti da Lingvistika ne može tvrditi da je prastarom Indo-Evropskom jeziku ikada nedostajao termin za neku stvar. Jedino je moguće tvrditi da postoji vjerovatnoća da su određene stvari postojale. Iz toga možemo predpostaviti da je Praindoevropska zajednica govorila o psima (kwon-), ovcama (H ewi-) i skoro sigurno o kravama (G ow) i svinjama (suH-). Najvjerovatnije da su to bile već tada domaće životinje. Oni su imali izraze za žita (yewo-) I za metal (H eyos-). Bilo je i prevoznih sredstava (wogho-) sa točkovima (k ek lo-), vučenih (yugo-). Med je bio poznat i bio baza za piće (melit-, medhu-). Brojevi do sto (kmtom-) su se često koristili. To sve govori o jedno društvu sa dobro razvijenim neolitskim karakteristikama, sa poljoprivrednim razvojem koje je govorilo srednjim jezikom a možda su čak koristili i kopar i bronzu.

Lingvistima je nemoguće potpuno tačno utvrditi početak ovoga jezika ali se iz datih arheoloških i drugih istraživanja može zaključiti da su jezici dovoljno izdiferencirani da su daleko prije 2000 prije Nove ere nastali ali isto da nisu toliko izdiferencirali se da bi bili stariji od 3000 godina prije Nove ere. Savremenmi arheolozi predpostavljaju da takvu grupu mogu naći u Kurgan kulturi u južno Ruskoj stepi, istočno od Dnjepra, sjeverno od Kavkaza i zapadno od Urala. Ova se kultura proširivala na zapad oko 4000-3500 godine prije Nove ere (Kurgan II) i počela da naseljava veoma široke oblasti od istočne centralne Evrope pa sve do sjevernog Irana (3500-3000 prije Nove ere) Kurgan III. Ostatke ove kulture je moguđe pronaći sve do 5000 godina prije Nove ere.

Za sada nema podataka da su Indo-Evropski jezici nastali stapanjem dva ili više jezika. Najbolje što se može naći su podaci da su neki ne-Indo-Evropski jezici ostavili svoje tragove. Primjer bi mogla biti sikira (pelekus), riječ posuđena od komšije sa naprednijom tehnologijom. Izvjesni su i uticaji Dravidske porodice jezika u Indiji koji začudo imaju svoje ostatke kao superiorniji.

Porijeklo

Svi indoevropski jezici potječu od praindoeuropskog (PIE) kojim se prema najšire prihvaćenoj kurganskoj hipotezi govorilo oko 4500. pne. u stepama između Crnog mora i Volge, odakle se proširio na zapad u Europu i na jug u područja današnjeg Irana i Indijskog potkontinenta.

Grane

Indoeuropsku jezičnu skupinu možemo podijeliti na 2 temeljne grane:

Centum-jezici u koje spadaju:
- Germanski jezici
- Romanski jezici
- Ilirski jezici
- Grčki kao zasebna grana
- Keltska grana
Satem-jezici u koje spadaju:

Geografsko područje

Govore se na širokom pojasu od evropskog zapada do ruba Indije i do kineskog Turkmenistana u srcu Azije. Nakon velikih zemljopisnih otkrića dospjeli su i na područje Sjeverne i Južne Amerike, Australije i Novog Zelanda. Različite skupine jezika nastale su raseljavanjem pojedinih plemena Indoeuropljana u različitim smjerovima. Usprkos tome, sličnosti između svih indoeuropskih jezika i danas su jako velike i iznenađujuće.