Wikipedija

1751

godina
Ovo je članak o godini 1751.

Godina 1751 (MDCCLI) bila je redovna godina koja počinje u petak po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u utorak po julijanskom kalendaru.

Milenijum: 2. milenijum
Vjekovi: 17. vijek – 18. vijek – 19. vijek
Decenija: 1720-e  1730-e  1740-e  – 1750-e –  1760-e  1770-e  1780-e
Godine: 1748 1749 1750 – 1751 – 1752 1753 1754
Prva stranica prvog toma Francuske enciklopedije.
1751. po kalendarima
Gregorijanski 1751. (MDCCLI)
Ab urbe condita 2504.
Islamski 1164–1165.
Iranski 1129–1130.
Hebrejski 5511–5512.
Bizantski 7259–7260.
Koptski 1467–1468.
Hindu kalendari
• Vikram Samvat 1806–1807.
• Shaka Samvat 1673–1674.
• Kali Yuga 4852–4853.
Kineski
• Kontinualno 4387–4388.
• 60 godina Yin Metal Koza
(od kineske Ng.)
Holocenski kalendar 11751.
p • r • u
Podrobnije: Kalendarska era

Događaji

uredi

Januar/Siječanj – Mart/Ožujak

uredi
  • početkom god. - Crnogorski vladika Vasilije Petrović je u Beču, tuži mitropolita Pavla Nenadovića jer mu nije dao sve tražene crkvene utvari, zatim se s njima vraća u Crnu Goru[1] U martu je pritvoren u manastiru Krušedol, u julu se vratio u Zadar, a odatle u Crnu Goru.[2]
  • početkom god. - Ahmed-šah Durani napušta opsadu Nišapura u Persiji zbog velikih žrtava.
  • januar - Luj XV osniva vojnu školu (École militaire) u Parizu za siromašne plemiće. Gradnja velikog kompleksa počinje sledećeg septembra, po projektu Ange-Jacques Gabriela (radovi traju do 1780).
  • 17. 1. - Ponovno naseljavanje Krstura: ugovor o doseljavanju 200 grkokatoličkih rusinskih porodica iz Kule.
  • 18. 1. - Epilog nereda u Lhasi prošlog novembra: ćingovski general stiže u grad, vođe pobune su isečene 23-ćeg.
    • Vlada Tibeta je reorganizovana, ukinut je regent (desi), na čijem mjestu je četvoročlani kašag; Dalaj Lama VII ima značajniju ulogu.
  • 13. 2. - Nizam Hajderabada Muhyi ad-Din Muzaffar Jang Hidayat je poginuo u bici, Francuzi pod de Bussy-Castelnauom postavljaju Salabat Junga za njegovog naslednika (do 1762).
  • 17. 2. - Planovi Luja XV da oporezuje crkvu: rok sveštenstvu da deklarišu svoje prihode prolazi bez i jedne objave. Ispostavlja se da je kralj prošlog decembra odustao od poreza, oslanjaće se i dalje na "slobodni dar" crkve (Don gratuit).
  • 20. 2. - Dekretom Marije Terezije obećana sloboda veroispovesti pravoslavnim trgovcima koji se dosele u Trst - u početku organizovana zajednička srpsko-grčka opština i crkva.[3]
  • 11. 3. - Dekret carice Marije Terezije, preko ugarske Dvorske Kancelarije: svima oficirima sa deset godina službe iz ukinute pomoriške i potiske krajine daje se plemstvo pri stupanju u građanski stalež i po jedan komad zemljišta za deset godina.[4]
  • 18. 3. - Papina bula Providas Romanorum ponavlja osudu masona (In eminenti apostolatus iz 1738).
  • 31. 3. - Frederick, princ od Walesa umire, novi nasljednik britanskog trona je George (kralj 1760-1820, s različitim titulama i s periodima regentstva).

April/Travanj – Jun/Lipanj

uredi
 
Mali grb Adolfa Frederika, dinastija Holstein-Gottorp
  • 5. 4. - Umro švedski kralj Frederik I, iz kuće Hessen, nasleđuje ga Adolf Frederik (do 1771), iz kuće Holstein-Gottorp (do 1818). Pravu vlast ima Riksdag staleža.
  • april - Kineski ćingovski car Qianlong je u prvoj od šest inspekcionih putovanja na jug carstva, posetio je Nanking.
  • 18. 4.[5] - Ugarski sabor:
    • Člankom 23 određeno da će slavonske županije biti neposredno predstavljene u Ugarskom saboru, što ipak ne znači da su izdvojene ispod hrvatske banske vlasti.[6] Ugarsko plemstvo je odbilo prijedlog o preuređenju vojske po austrijskom uzoru.[7]
    • Marija Terezija je potvrdila odluku iz 1741 da se manastir Marča vrati unijatima (sprovedeno 1753).[8], takođe traženo i da se sprovede odluka iz iste godine o proterivanju srpskih episkopa, što je carica odbila.[9]
  • 8 - 10. 5. - Dijecezanska Splitska sinoda nadbiskupa Pacifika Bizze.[10]
  • 11. 5. - Benjamin Franklin i dr. Thomas Bond osnovali Pennsylvanijsku bolnicu u Filadelfiji, jednu od prvih javnih bolnica u američkim kolonijama (zgrada završena 1756).
  • maj - Mirovni sporazum Marati i bengalskog nawaba, nakon pet maratskih invazija u deset godina: Marate dobijaju Orisu, bengalski nawab je vazal (gubi nezavisnost nakon poraza od Britanaca 1757).
  • 24. 5. - Osnovana Emdenska kompanija, pruska firma za trgovinu sa Kinom - uspešan početak, do ratnog prekida 1757.
  • 25. 5. - Razorni zemljotres praćen cunamijem u Čileu, pogođeni Concepcion i još nekoliko gradova.
 
Hrašćinski meteorit u Beču
  • 26. 5. - Hrašćinski meteorit: kod Hrašćine, tj. u Domovcu, pala dva željezna meteora, od 39,76 i 8,96 kg.
  • 27. 5. - Posebnom privilegijom osnovan Potiski distrikt[11] sa sedištem u Bečeju (do 1848. i 1860-72), sa 13-14 naselja (od 1769. sa deset); privilegija o određivanju ko se može naseliti nije poštovana[12].
  • 27. 5. - U Velikoj Britaniji usvojen Kalendarski zakon - promenjen je početak godine, 1752. će početi 1. januara umesto 25. marta. U septembru 1752. će biti izostavljeno 11 dana, što je implicitno izjednačenje sa gregorijanskim kalendarom.
  • lipanj, početkom - U Banskoj krajini izbija pobuna na čelu sa knezom Todorom Kijukom (Teodorom Kijugom[13]) - krajišnici su nakon regulacije bili opterećeni novim dužnostima i teretima.[14] Ove godine provedena nova konskripcija u regulisanoj Banskoj krajini, krajišnici moraju kupovati nove uniforme. Nove banske regimente se zaklinju kralju i kruni umjesto kraljevstvu, habsburška centralna vlast može bez ograničenja raspolagati vojnom silom Krajine.[15]
  • 8. 6. - U Stokholmu izbija veliki Klarin požar, u kome je stradala 221 kuća.
  • jun? - Iz Bačke u Banat prelazi oko 2.200 porodica ljudi koji nisu želeli postati "paori" nakon demilitarizacije - tamo ih kontaktiraju emisari srpskog husarskog puka iz Rusije.
 
Prva stranica Enciklopedije
 
Hogarth: "Pivska ulica i džinski sokak"
  • 25. 6. - U Britaniji je donesen Zakon o prodaji žestokog pića, poznatiji kao Zakon o džinu: efekat je eliminacija malih prodavnica džina i opadanje "Ludila za džinom", ohrabruje se uvoz čaja i pijenje piva.

Jul/Srpanj – Septembar/Rujan

uredi
  • 6. 7. - Akvilejska patrijaršija je podeljena između Udinske nadbiskupije, za mletačke Friule, i Goričke nadbiskupije za habsburške Friule - ostala je samo parohijska crkva u Akvileji.
  • 11. 7. - Ruska carica šalje poslaniku u Beču, Mihailu Bestuževu-Rjuminu, uputstvo u vezi doseljavanja Srba, dva dana kasnije unapređeni srpski oficiri koji su se odlučili za seobu, Jovan Horvat je general-major (u austrijskoj službi su teško bili više od kapetana)[16]
  • jul - Drugi karnatski rat: započinje franko-karnatska opsada Trichinopolyja (do sledećeg aprila).
  • 28. 7. - Bitka kod Kirhbulaha, blizu Jerevana, koji je razoren u opsadi: gruzinska Kraljevina Kaheti pod Erekleom II se odbranila od napada zapadnopersijskog moćnika Azad-šah Afganca.
  • 30. 7. - Josip Antun Ćolnić je imenovan za đakovačko-bosanskog biskupa (1752-1773, posljednji s tim naslovom).
  • 13. 8. - Otvorena je Akademija i koledž Filadelfija, prvi predsednik odbora poverenika je Benjamin Franklin (od 1791. Univerzitet Pensilvanija).
  • avgust - Marija Terezija posećuje Budim, daje 200 dukata pravoslavnoj crkvi. Prilikom manevara na Rakoškom polju je odlikovala pukovnika Raškovića.[17]
    • Okončava se ugarski sabor: Ludvig I. Batthyány je izabran za palatina, nadora (do 1765, poslednji izvan habsburške porodice).
  • 29. 8. - U Hajdelberškom zamku je završena četvrta verzija Velike bačve (Das Große Fass), teoretske zapremine 221.726 litara.
  • avgust - novembar - Vladika Sava je u kontaktu sa napuljskim dvorom, dobija pozitivan odgovor na uslove za preseljenje crnogorskog stanovništva - ovome se protive vladika Vasilije i mletačka vlada.[18]
  • 14. 9. - Osvećena Kalvarija u Banskoj Štiavnici, na severu tadašnje Ugarske, kompleks tri crkve i 22 kapele (na prošle Duhove, mesto je posetio car Franc i drugi istaknuti gosti).
  • rujan - Pobunjeni banski krajišnici se nagodili s vlastima. U ovo vreme je izbila pobuna u ličkim selima Bruvno i Lovinac, koja je ubrzo ugušena[8] - mesta su simbolično obešena, imena su im promenjena u Sv. Mihailo odn. Sv. Petar.[19]
  • septembar - Pošto su uhapšene neke sluge Jovana Horvata, koje su uhvaćene u vrbovanju za Rusiju, on kreće i stiže 10. oktobra u Kijev; sa njim je 218 lica a do sledećeg proleća oko hiljadu.[20] Pominje se i prva grupa od oko 4.000 ljudi iz Potisja, Pomorišja i drugih krajeva - preko Tokaja stižu u Kijev u oktobru, Horvat zatim upućuje molbu ruskoj carici da se Srbima dozvoli naseljavanje u Rusiji.
  • 15. 9. - Pećki patrijarh Atanasije II u poseti Sarajevu, deputacija dalmatinskih Srba traži da im rukopoloži Simeona Končarevića za episkopa, što on prepušta dabro-bosanskom mitropolitu Gavrilu Mihiću.[21][22] Končareviča su posvetila trojica episkopa u manastiru Dužima, dolazi do spora sa crnogorskim vladikom Vasilijem zbog Boke.[23]
  • 23. 9. - 14. 11. - Drugi karnatski rat, Opsada Arcota u kojoj trupe Britanske istočnoindijske kompanije pod Robertom Cliveom uspješno brane strateški važno uporište Arcot od mogulskih snaga.

Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac

uredi
  • 10. 10. (29. 9. po j.k.) - Miholjdan je rok da se graničari iz Potiske i Pomoriške krajine opredele za vojnički ili civilni stalež.[24] Završeno razvojačenje Tamiško-pomoriške krajine. Ne želeći da postanu kmetovi, neki Srbi se sele u južni Banat ili Rusiju.
    • U Banatu su se izdvojili vojni od civilnih poslova, pod vojnom upravom su ostali pančevački, palanački i oršavski, a osam distrikata je dobila komora na upravu.[25]
    • Temeswarer Wasserschub: u Banat će iz Austrije biti deportovani nemoralni i asocijalni elementi - 3.130 osoba 1752-68, a prvi transport je bio još 1744.[26]
  • 22. 10. - Umro je Willem IV, holandski stadtholder; nasleđuje ga mali Willem V (3), prvi regent mu je majka Anne, britanska princeza (do 1759).
  • 14. 11. - Drugi karnatski rat: Opsada Arcota se okončava indo-francuskim neuspehom.
  • 17. 11. - Indijanci Pima pokreću pobunu na severu današnje Sonore.
  • 18. 11. - Teolog Jean-Martin de Prades brani doktorsku tezu na Sorboni - dolazi do skandala zbog ireligioznih stavova (dogodine odlazi u Holandiju, zatim Prusku).
  • 21. 11. - Nedavno osnovani Port-au-Prince pogođen zemljotresom i cunamijem.
  • 24. 11. - Ukaz carice Jelisavete "O primanju u podanstvo Srba koji žele da se nasele u Rusiju i služe u posebnim pukovima...".[27] Iz ovoga nastaje Nova Srbija u današnjoj centralnoj Ukrajini (1752-64).

Kroz godinu

uredi
  • Zemun je dobio magistrat.
  • Ukinuto pravo habsburškim gradovima da naplaćuju carinu na robu koja se prevozi rekom pored njihovih obala - podsticaj za trgovinu.[28]
  • Daniele Farlati objavljuje prvi tom Illyricum Sacrum o istoriji katoličke crkve na Balkanu (osmi tom 1819).
  • Aksentije II Palikuća je hercegovačko-zahumski episkop (do 1763).[29]
  • Ropstvo u britanskoj Americi: u Džordžiji je u januaru ukinuta zabrana na ropstvo a u Južnoj Karolini u junu porez na kupovinu afričkih robova smanjen sa 100 na 10 funti, što znači obnovu trgovine.
  • Nauka i tehnika:

Rođenja

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Rođeni 1751.

Smrti

uredi
Glavni članak: :Kategorija:Umrli 1751.

Reference

uredi
  1. ↑ Istorija s. n. IV-1, 502
  2. ↑ Mitropolija crnogorska za vrijeme mitropolita Petrovića. rastko.rs
  3. ↑ Istorija s. n. IV-1, 230
  4. ↑ Austriski porazi. rastko.rs
  5. ↑ Šišić, Povijest Hrvata 1526-1918, 343
  6. ↑ Historija n. J. II, 1037-8
  7. ↑ Historija n. J. II, 874
  8. ↑ 8,0 8,1 Istorija s. n. IV-1, 219
  9. ↑ Istorija s. n. IV-1, 225
  10. ↑ Ćudoredni život i ponašanje klera..... vjeraidjela.com 15. kolovoza 2020.
  11. ↑ Istorija s. n. IV-1, 266
  12. ↑ Istorija s. n. IV-1, 210
  13. ↑ Istorija s. n. IV-1, 218
  14. ↑ Historija n. J. II, 1038-40
  15. ↑ Historija n. J. II, 1056
  16. ↑ Istorija s. n. IV-1, 238-9
  17. ↑ Симеон Пишчевић: Мемоари. rastko.rs
  18. ↑ Dašić. СЕОБЕ ЦРНОГОРАЦА У РУСИЈУ СРЕДИНОМ 18. ВИЈЕКА. rastko.rs
  19. ↑ "Politika", 25. jul 1937
  20. ↑ Istorija s. n. IV-1, 241
  21. ↑ Istorija s. n. IV-1, 542
  22. ↑ Istorija s. n. IV-2, 51
  23. ↑ Ruski uticaj u Crnoj Gori i susedstvu. rastko.rs
  24. ↑ Istorija s. n. IV-1, 198
  25. ↑ Historija n. J. II, 1158
  26. ↑ War das Banat eine Strafkolonie der Habsburger?. donauschwaben-ooe.at
  27. ↑ Cerović, Srbi u Ukrajini. rastko.rs
  28. ↑ Historija n. J. II, 1181
  29. ↑ Istorija s. n. IV-1, 459
Literatura
  • Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
  • Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

Vanjske poveznice

uredi
Izvor: https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=1751&oldid=41373759