Wereldraad van Kerken

wereldwijde interkerkelijke organisatie

De Wereldraad van Kerken (WCC) is een van de belangrijkste internationale christelijk-oecumenische organisaties. De Wereldraad van Kerken werd op 23 augustus 1948 opgericht in Amsterdam en is gevestigd in Genève, Zwitserland.[1]

Wereldraad van Kerken
Wereldraad van Kerken
Geschiedenis
Opgericht 23 augustus 1948
Structuur
Voorzitter Jerry Pillay
Werkgebied internationaal
Hoofdkantoor Genève, Zwitserland
Type christelijk-oecumenische organisatie
Media
Website http://www.oikoumene.org/
Portaal  Portaalicoon   Christendom
Bioscoopjournaal uit 1948. In Amsterdam komen afgevaardigden van diverse kerkgenootschappen bijeen voor de officiële oprichting van de Wereldraad van Kerken. In de Grote Zaal van het Concertgebouw vindt de constituerende vergadering plaats; de afgevaardigden worden toegesproken door de Amerikaan John Foster Dulles.

Er zijn omstreeks 352 kerkgenootschappen lid van deze organisatie. Deze hebben samen zo'n 580 miljoen leden in meer dan 120 landen en gebieden over de hele wereld.[2] De eerste secretaris-generaal was de Nederlander Willem Visser 't Hooft. De huidige secretaris-generaal is de Zuid-Afrikaan Jerry Pillay.

Het grootste kerkgenootschap ter wereld, de Rooms-Katholieke Kerk is geen lid van de Wereldraad van Kerken, maar werkt wel samen met deze organisatie. Verder zijn binnen de Wereldraad van Kerken ruwweg de meeste christelijke stromingen vertegenwoordigd, zoals de oosters-orthodoxe kerken, Oudkatholieke Kerk, protestantse kerken, de Anglicaanse Kerk, enkele baptisten, de meeste lutheranen, methodisten, verschillende gereformeerde kerken alsmede enkele vrijzinnige kerken. In Nederland zijn de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), de Oud-Katholieke Kerk, de Remonstrantse Broederschap, de Doopsgezinden en de Quakers lid van de Wereldraad van Kerken. De Nederlandse leden van het Centraal Comité van de Wereldraad zijn aartsbisschop Dr. Joris Vercammen van de Oudkatholieke Kerk en dominee Karin van den Broeke van de Protestantse Kerk in Nederland.

Organisatiestructuur

bewerken

Het hoogste wetgevende orgaan van de Wereldraad van Kerken is de Assemblée, die als regel om de zeven jaar bijeenkomt. Het Centraal Comité is het uitvoerende bestuursorgaan.[3] De Wereldraad houdt zich niet slechts bezig met religieuze vraagstukken, maar wanneer kerken daarbij een rol kunnen spelen ook met politieke en ecologische.[4][5] In 1961 werden voor het eerst waarnemers door Vaticaanstad naar de Assemblée gezonden. Ook een aantal andere christelijke groeperingen, binnen en buiten Nederland, zijn als waarnemer vertegenwoordigd.

Kritiek binnen de WCC

bewerken

Hoewel de oecumenische gedachte die de Wereldraad van Kerken uitdraagt door christenen enerzijds als positief ervaren kan worden, is er ook kritiek, juist vanwege de oecumene en de wel zeer brede grondslag die uit deze oecumene volgt. Met name uit de meer orthodox-protestantse kerkgenootschappen is kritiek afkomstig dat deze oecumene kan leiden tot een minder heldere eigen geloofsovertuiging, en dat de Wereldraad van Kerken zich te veel met de wereld zou vereenzelvigen. Ook is er de kritiek dat de Raad te veel een bepaald type theologie en christendom voorstaat en bij een theologie de context van een cultuur onderschat.

70-jarig jubileum

bewerken

Op 23 augustus 2018 werd het 70-jarig jubileum gevierd. Dit vond plaats in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, dezelfde plek waar de Wereldraad is opgericht.[6] Paus Franciscus bracht in juni 2018 een bezoek aan de Wereldraad in Genève.[7]

Programma's

bewerken

Een van de programma's van de Wereldraad is het EAPPI-programma (Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel)[8] dat als reactie op uitspraken van kerkelijke leiders in Jeruzalem in 2002 door de Wereldraad is opgestart voor dialoog en vrede in Israël en de Palestijnse Gebieden. Het is een programma waarbij getrainde vrijwilligers worden uitgezonden om waarnemer te zijn bij (dreigende) mensenrechtenschendingen of om Palestijnse burgers door hun aanwezigheid bescherming te bieden (bijvoorbeeld in geval van confrontaties met kolonisten). De Nederlandse predikant Owe Boersma is de coördinator ervan.[9]

In 2009 bracht de Wereldraad een verklaring uit met betrekking tot de Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied om gevolg te geven aan de Conventies van Genève en de Resoluties van de V.N.. De aangesloten kerken en verbonden organisaties werd opgeroepen te bidden, degenen die eronder lijden te steunen, en regeringen en instanties erover aan te spreken[10]

Relatie met Israël
bewerken

In december 2016 werd Dr. Isabel Apawo Phiri, die als vertegenwoordiger van de Wereldraad een bijeenkomst van kerkleiders over EAPPI in Jeruzalem zou bijwonen, bij aankomst op het vliegveld Ben Gurion door Israël teruggestuurd; eerst werd ze ervan beschuldigd Israël illegaal te hebben willen binnenkomen, daarna van steun bieden aan de BDS-beweging.[11] Bij monde van Ds. Olav Fykse Tveit werden de beschuldigingen aan haar adres en aan dat van EAPPI met klem afgewezen als onjuist. Aanvallen en beschuldigingen door Israël en door de Israëlische media gericht tegen de Wereldraad van Kerken en de oecumenische beweging worden door de Wereldraad hoog opgenomen, onjuist genoemd en met klem afgewezen. De Wereldraad zei het incident te beschouwen als een frontale aanval van Israël tegen de leiding van de Wereldraad van Kerken in het bijzonder en tegen de oecumenische beweging in het algemeen.[12]

In 2017 maakte de Wereldraad bekend dat het hele EAPPI-project bemoeilijkt werd.[13] In maart 2018 bracht het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden (OCHA) een rapport uit met feiten over de humanitaire invloed van de Israëlische nederzettingen in de stad Hebron, en een overzichtskaart van het gebied.[14]

In oktober 2018 werd de Israëlische beslissing van december 2016, ten aanzien van Dr. Phiri, in hoger beroep nietig verklaard evenals de beschuldiging van betrokkenheid bij de BDS-beweging.[15]

Medio januari 2019 werd de Wereldraad in een rapport van de NGO Monitor over het EAPPI-programma beschuldigd van antizionisme en van antisemitisme.[16] Naar de mening van de NGO Monitor zou de WCC het bestaansrecht van Israël betwisten en haar EAPPI-programma[17] zou een "trainingskamp voor de anti-Israël-lobby" zijn. Van antisemitisme omdat "de raad zich blind zou staren op het conflict in Israël, maar vergelijkbare conflicten elders in de wereld grotendeels zou negeren."[18]

De Wereldraad neemt scherp afstand van dergelijke beschuldigingen. Hij heeft antisemitisme altijd afgekeurd als een zonde tegen God en de menselijkheid.[19] De Wereldraad propageert ook geen boycot gebaseerd op nationaliteit in deze context of economische maatregelen tegen Israël. Maar zij neemt met betrekking tot boycot van goederen en diensten van de, internationaal als illegaal aangemerkte, Israëlische nederzettingen geen afwijzend standpunt in.[20][21] In dezelfde verklaring geeft de Wereldraad aan kritisch te staan tegenover de in 2016 geformuleerde zogenoemde werkdefinitie van antisemitisme.[22] De "vage formuleringen" in de definitie "dienen vooral degenen die elke kritiek op Israëlisch overheidsbeleid als antisemitisch zien".

Op 31 januari 2019 werd het mandaat van de Internationale waarnemingscommissie (TIPH), die sinds 1994 in Hebron aanwezig was om toe te zien op handhaving van de mensenrechten, door premier Benjamin Netanyahu niet meer verlengd.[23]. Daarop maakte de Wereldraad bekend zijn EAPPI-vrijwilligers uit Hebron te zullen terugroepen.[24] In een persverklaring stelde zij dat kolonisten (bewoners van illegale nederzettingen), gesteund door het Israëlische leger (IDF), hen het werken daar als onafhankelijke waarnemers onmogelijk maakten.[25]

Vanuit hun solidariteit met ieder die in onveiligheid en angst leeft, en om de situatie in Hebron beter te kunnen beoordelen, voegden Israëlische joodse rabbijnen van de organisatie Rabbis for Human Rights[26] zich op 5 februari 2019 bij de EAPPI-vrijwilligers.[27] In maart 2019 werd EAPPI gedwongen te stoppen, de inwoners minder beschermd achterlatend.[28]

Begin 2020 kondigde de Israëlische regering aan grote delen van de Westelijke Jordaanoever bij Israël te zullen annexeren. Dit was gebaseerd op de veronderstelde steun ervoor van de VS vanwege een 'nieuw ontwerp voor Palestina' (Peace to Prosperity) door de president van de Verenigde Staten Donald Trump.[29] De plannen werden van alle kanten, zowel binnen als buiten Israël, bestreden en aangevochten. De Wereldraad van Kerken en de Raad van Kerken in het Midden-Oosten (MECC) riepen op 11 mei 2020 de buitenlandvertegenwoordigers van de Europese Unie in een brief op om zich tegen Israëls plannen te verzetten. De Raden zijn van oordeel dat die niet kunnen leiden tot rechten en vrede, maar eerder tot groter onrecht, onteigening, oplopende spanningen, regionale instabiliteit en de verdere afbraak van respect voor internationaal recht.[30] Dr. Munther Isaac, directeur van het Bethlehem Bible College, waarschuwde dat deze plannen een doodsteek zouden betekenen voor de toekomst van het christendom in het Heilige Land[31]

Nadat op 19 juli 2024 het Internationaal Gerechtshof (ICJ) had uitgesproken dat Israëls bezetting van de Palestijnse gebieden illegaal was en Israël zich daaruit moest terugtrekken, bracht de WCC een verklaring uit. Daarbij onderschreven ze het standpunt van de 11e Assemblee in augustus/september 2022 in Karlsruhe[32], Duitsland: "Alleen bij een beëindiging van de bezetting en een juist, veelomvattend en blijvend vredesakkoord kan de veiligheid van zowel Palestijnen als Israëli's gegarandeerd worden".[33]

Op 22 oktober 2024 berichtte de Wereldraad dat begeleiders ernstige schendingen van mensenrechten rapporteerden - 444 incidenten tussen 12 september-10 oktober 2024 - tegen Palestijnse bedoeïenen gemeenschappen in Bethlehem, Jeruzalem en in de Jordaanvallei. De mensen daar leven in angst. In Bethlehem werden bewoners door kolonisten en soldaten aangevallen en geslagen, er werd traangas gebruikt; ze werden beschoten en verhinderd om naar hun weidegrond en olijfboomgaarden te gaan. In Khan Al Ahmar bij Jeruzalem, werden kinderen op weg naar school aangevallen. In de Jordaanvallei kunnen bewoners hun huis moeilijk uit omdat hun vee dan overgeleverd is aan invallen door kolonisten of het leger. Ze worden door kolonisten gevolgd, bedreigd, en gefotografeerd tot in hun huizen; worden met geweld van de dichtbij zijnde waterbron weggejaagd, die ze daardoor niet meer kunnen gebruiken.[34]

Assemblées van de Wereldraad van Kerken

bewerken
Jaar Plaats Data
1948 Amsterdam, Nederland 22 augustus - 4 september
1954 Evanston, Illinois, USA 15 - 31 augustus
1961 New Delhi, India 19 november - 5 december
1968 Uppsala, Zweden 4 - 20 juli
1975 Nairobi, Kenia 23 november - 10 december
1983 Vancouver, Brits-Columbia, Canada 24 juli - 10 augustus
1991 Canberra, Australië 7 - 21 februari
1998 Harare, Zimbabwe 3 - 14 december
2006 Porto Alegre, Brazilië 14 - 23 februari
2013 Busan, Zuid-Korea 30 oktober - 8 november
2022 Karlsruhe, Duitsland 31 augustus - 8 september

Secretaris-generaal van de Wereldraad van Kerken

bewerken

De belangrijkste functionaris van de Wereldraad is de secretaris-generaal; het waren:

Jaren Naam Kerk Land
1948–1966 Willem Visser 't Hooft Nederlandse Hervormde Kerk/ Zwitsers Kerkverbond (Genève) Nederland
1966–1972 Eugene Carson Blake Presbyterian Church (USA) Verenigde Staten
1972–1984 Philip A. Potter Methodist Church Jamaica
1985–1992 Emilio Castro Evangelisch-methodistische kerk Uruguay
1993–2003 Konrad Raiser Evangelische Kerk in Duitsland (EKD) Duitsland
2004-2009 Samuel Kobia Methodist Church Kenia Kenia
2010-2020 Olav Fykse Tveit Noorse Kerk Noorwegen
2020-2022 Ioan Sauca (waarnemend) Roemeens-Orthodoxe Kerk Roemenië
2023- Jerry Pillay Uniting Presbyterian Church Zuid-Afrika Zuid-Afrika

Zie ook

bewerken
bewerken
  • (en) World Council Of Churches (Wereldraad van Kerken)
  • EAPPI.org

Referenties

bewerken
  1. History oikoumene.org
  2. What is the World Council of Churches? oikoumene.org, ingezien op 6 augustus 2024
  3. Organizational structure oikoumene.org.
  4. What we do oikumene.org
  5. Achievements oikoumene.org
  6. WCC 70th anniverary in Amsterdam oikumene.org, 23 augustus 2018
  7. Paus Franciscus bezoekt de Wereldraad van Kerken: hoe staat het ervoor met de oecumene? trouw, 19 juni 2018
  8. Ecumenical Accompaniment Programme in Palestine and Israel oikoumene.org
  9. Nederlander leidt EAPPI Nederlander leidt EAPPI raadvankerken.nl, augustus 2016
  10. Statement on Israeli settlements in the occupied Palestinian territory 2009
  11. In First, Israel Denies Entry to Religious Official Citing Support of BDS Movement Haaretz, 6 december 2016.
  12. Israëlische intimidatie schokt Wereldraad van Kerken kerknet.be,7 december 2016
  13. EAPPI-programma is de facto uitgehold kerknet.be, 15 oktober 2017
  14. The humanitarian impact of Israeli settlements in Hebron city ochaopt.org, 6 maart 2018
  15. Court Orders Israel to Reconsider Entry Ban of First BDS Deportee Haaretz, 17 oktober 2018.
  16. Working definition antisemitism holocaustremembrance.com, 26 mei 2016
  17. Eappi.org
  18. reports ngo-monitor, januari 2019
  19. Wereldraad van Kerken verwerpt antisemitisme WCC, 2 februari 2019
  20. WCC responds to misleading report by NGO Monitor and its criticism of EAPPI WCC, 14 januari 2019
  21. Vrijwilligers van Wereldraad weg uit Hebron Nederlands Dagblad, 31 januari 2019
  22. working definition antisemitism holocaustremembranche.com, mei 2016
  23. Israël zet internationale waarnemers in Hebron buiten 28 januari 2019
  24. Wereldraad stopt waarnemersmissie in Hebron kerknet.be, januari 2019
  25. Vrijwilligers van Wereldraad weg uit Hebron nd.nl, 31 januari 2019
  26. RHR
  27. RHR joins EAPPI in Hebron to hear concerns & tour the city rhr.org.il, 7 februari 2019
  28. Israel terminates TIPH operations in H2: Further shrinking of humanitarian space leaves residents facing increased protection risks ochaopt.org, 18 maart 2019
  29. Trump’s ‘Conceptual Maps’ show Israel, ‘enclave communities,’ ‘Future Palestine’ timesofisrael, 28 januari 2020
  30. Joint letter to foreign ministers that are part of the European Union oikoumene.org, 11 mei 2020
  31. Donald Trump Is Complicit in a Catastrophe for Christians Haaretz, 6 mei 2020
  32. "Christ's love moves the world to reconciliation and unity"
  33. As International Court of Justice deems occupation of Palestinian land illegal, WCC calls for lasting peace oikoumene.org, 2 augustus 2024
  34. Accompaniers in Bethlehem, Jerusalem, and Jordan Valley report violence in communities oikoumene.org, 22 oktober 2024