Seaska (ikastolen elkartea)
Seaska, Iparraldeko ikastolen federazioa da, Lapurdin, Behe Nafarroan eta Zuberoan haurren euskarazko hezkuntza segurtatzea helburu duena. 1969an sortu zen.
| Seaska | |
|---|---|
 | |
| Sorrera | 1969 |
| Lurraldea |  Ipar Euskal Herria |
| Lehendakaria | Peio Jorajuria (2019-) |
| Egoitza | Pouponniere Bidea, 64250 Kanbo, Lapurdi |
| Ekitaldiak | Herri Urrats |
| Webgunea | Webgune ofiziala |
2019ko Irailean 32 ama-ikastola eta lehen mailakoak zituen, 4 bigarren mailako kolegioak eta lizeo bakarra. Herrialdeei dagokienez, 26 Lapurdin daude, 9 Nafarroa Beherean eta 2 Zuberoan.
2019ko Irailetik goiti Peio Jorajuria da elkartearen lehendakaria, eta Hur Gorostiaga zuzendaria.
Historia
aldatu1969ko apirilaren 30an sortu zuten Seaska: Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoako ikastolen federazioa. Hainbat familia eta irakasle baten bultzadarekin, lehen ikastola zabaldu zuten Arrangoitzen. Ordutik Ipar Euskal Herriko haurrek euskaraz ikasteko duten eskubidearen berme bakarretakoa izan da, eta milaka haur pasa dira haren zentroetatik. Frantziako Hezkuntza Ministerioen aurrean borroka ugari planteatu ditu, izan finantzazioagatik edo ikasleek azterketak euskaraz pasatzeko duten eskubidearen alde, sarritan desobedientzia ekimenekin.[1]
Kronologia
aldatu- 1969an abian ipini zuten lehendabiziko ikastola, Arrangoitzen (Lapurdi).
- 1984an hasi ziren Herri Urrats ospatzen.
- 2005ean 24 ikastola eta 2.129 ikasle zituen federazioak.
- 2009ko maiatzean Frantziako Hezkuntza Nazionaleko Ministerioarekin 3 urtetarako akordioa lortu zuen ikastolak garatzeko[2].
- 2013an, prefetak salaketak jarri zizkien Beskoitzeko eta Hendaiako herriko etxeei, Seaskari lurrak alokatu eta inbertsioetan laguntzeagatik. Hendaian, arazoa konpontzeko, herriko eskola publikoa bi zatitan banatu zuten eta alde bat ikastolako haurrentzat erabiltzea adostu zuten.[3]
- 2014-2015 ikasturtean 3.220 ikasle ari ziren ikasten.[4]
Angeluko Ikastola 2009an - 2016-2017 ikasturtean 34 ikastola ziren, 3.388 ikasle inguruk euskaraz gauzatzen zituzten beren ikasketak, ama-eskolatik batxilergora arte. Bernat Etxepare Lizeoan, bigarren hezkuntzan eta batxilergoan, 2016-2017 ikasturterako 265 ikasle ziren.[5] Ikasturte honetan, lehen aldiz, Lanbide Heziketa ikasteko aukera izan zuten 25 ikaslek.[6]
- 2018-2019 ikasturtean hiru mila eta zazpiehun bat ikasle zeuden matrikulaturik Seaskako 36 ikastetxeetan.[7]
- 2019ko uztailean Ikastolentzako Hitzarmena sinatu zuten Seaskak, Frantziako Hezkunde Nazionalak eta Euskararen Erakunde Publikoak (EEP) gorabehera luzeen ondoren. Eskatzen zituen 25 lan-postuetatik 19,5 erdietsi zituen Seaskak.[8]
Seaskaren egitura
aldatuOrotara 2023ko sarreran, 39 ikastetxe ditu Seaskak Lapurdi, Zuberoa eta Nafarroa Beherean, eta 4300 ikasle eskolatzen ditu.[9][10]
Seasko ama eskolak
aldatuAma eskola eta lehen mailako 33 ikastetxe ditu:
Bigarren mailako ikastetxeak 6 dira:
aldatu
Bigarren mailako ikastetxeak 6 dira Seaskan:
- 5 kolegio:
- Xalbador kolegioa - Kanbo, 1983an sortua
- Piarres Larzabal kolegioa - Ziburu, 1999an sortua
- Manex Erdozaintzi kolegioa - Larzabale, 1999an sortua
- Estitxu Robles kolegioa - Baiona, 2017an sortua
- Kattalin Elizalde kolegioa - Senpere, 2023an sortua.[15]
- Lizeo orokor, teknologiko eta profesional bat:
Elkarlana
aldatuSeaska Euskal Herriko Ikastolen Konfederazioaren barruan dago.
Ipar Euskal Herrian euskarazko irakaskuntzak ikasturte hasiera orotan frantses administrazioaren aldetik pairatzen dituen arazoei aurre egiteko, arlo horretan lan egiten duten beste bi elkarterekin (Biga Bai Ikas-Bi hezkuntza publikoko adar elebidunetako gurasoen elkartea eta Euskal Haziak eskola giristinoetakoa) Hiru Sareta deritzon bilgunea sortu du.
Frantses estatuko beste herri batzuetan dauden antzeko elkarteekin ere (Alsaziako ABCM Zweisprachigkeit, Ipar Kataluniako Bressola, Okzitaniako Calandreta, Bretainiako Diwanekin eta Korsikako Scola Corsa) sarritan elkarlana egiten du eta Eskolim federazioa sortu du.
Lehendakari izandakoak
aldatu
Hauek izan dira Seaskako lehendakariak 1969an elkartea sortu zenetik:
- 1969-1979: Argitxu Noblia
- 1979-1980: Jean Pierre Seilliez
- 1980-1983: Jean Louis Maitia[16]
- 1983-1985: Mailux Zaldunbide
- 1985-1986: Jean Berria
- 1986-1987: Gexan Alfaro
- 1987-1992: Jean Louis Maitia
- 1992-1997: Philippe Goyetche
- 1997-1999: Marie Josée Anetas
- 1999-2000: Itxaro Borda
- 2000-2003: Mixel Etxeberri
- 2003-2004: Filgi Claverie
- 2004-2008: Isabel Charritton
- 2008-2019: Paxkal Indo
- 2019: Peio Jorajuria
Zuzendari izandakoak
aldatu3 zuzendari izan dira hasieratik:
- 1992-2000: Estebe Eyherabide
- 2001-2008: Pantxika Ibarboure
- 2008tik: Hur Gorostiaga
Erreferentziak
aldatu- ↑ https://www.argia.eus/efemerideen-kanala/seaska-sortu-zuten-lapurdi-nafarroa-beherea-eta-zuberoako-ikastolen-federazioa
- ↑ Hitzarmenaren berria kazeta.info webgunean[Betiko hautsitako esteka] (2009-5-5)
- ↑ M. A. Txoperena Iribarren, «Hendaia eta Beskoitze, Fallouxen bi aurpegiak», Berria, 2014-11-08
- ↑ «3.220», Berria, 2014-11-08
- ↑ Beñat Etxepare lizeoa. Aurkezpena.. (Noiz kontsultatua: 2018-09-10).
- ↑ Asurmendi, Mikel. (2017ko ekainaren 25a). «25 ikaslek estreinatuko dute Lanbide Heziketa saila» Argia.eus (Noiz kontsultatua: 2018-09-10).
- ↑ Seaska.eus. (Noiz kontsultatua: 2018-09-10).
- ↑ Asurmendi, Mikel. (2019-07-17). «Seaskak 19,5 lan-postu erdietsi eta Hezkunde Nazionalarekin hitzarmena sinatu du» Argia (Noiz kontsultatua: 2019-07-17).
- ↑ Seaska.eus | Sarte Historikoa. (Noiz kontsultatua: 2019-09-05).
- ↑ Beloki, Ekhi Erremundegi. «Ikastolei buruzko Bernabe txostenik ba ote den galdetu du Seaskak» Berria (Noiz kontsultatua: 2021-11-24).
- ↑ «Olhain Ikastola - Mendialdea» Erran.eus (Noiz kontsultatua: 2021-12-24).
- ↑ (Frantsesez) «Historia» Oztibarreko ikastola webgunea ! Site de l' ikastola d'Oztibarre ! (Noiz kontsultatua: 2021-12-23).
- ↑ (Frantsesez) «SARTZEA!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! - Arberoako ikastola» arberoaikastola.canalblog.com 2008-09-03 (Noiz kontsultatua: 2021-12-23).
- ↑ (Frantsesez) «Bardozen, "Xarnegu ikastola" berria sortzen da» France Bleu (Noiz kontsultatua: 2021-11-24).
- ↑ Teyseyre Koskarat, Oihana. (2023-09-04). «Kattalin Elizalde kolegioa estreinatu dute» Berria (Noiz kontsultatua: 2023-09-04).
- ↑ Torre, Gorka; Petxarroman, Iñaki. (1998-08-27). «Jean Louis Maitia zendu da Kultur eragile bat galdu du Euskal Herriak Urteetan euskararen aldeko borrokalaria izan dena, 55 urtetan hil da ustez bihotzekoak jota.» Euskaldunon Egunkariaren hemeroteka. 1990-2003. (Berria.eus) (Noiz kontsultatua: 2019-11-01).
Ikus, gainera
aldatuKanpo estekak
aldatu- Seaskako webgunea (Frantsesez) (Gaztelaniaz) (Ingelesez)
- Ana Erasun eta Paxkal Indori elkarrizketa Argia astekarian (2008-01-06)
- Henriette Aguerreri elkarrizketa Argia astekarian (2008-05-04)
- Hur Gorostiaga Seaskako zuzendariari elkarrizketa Argia astekarian.
- Argitxu Noblia Seaskaren sortzaileari elkarrizketa Argia astekarian.
- Seaskaren ikastetxeak, Berria, 2014-11-08
- Ikastolen Elkartea
- Koldo Tellituri elkarrizketa Argian
