Chus Pato

María Xesús Pato Díaz, ezagunagoa Chus Pato izenez (Ourense, Galizia, 1955eko abuztuaren 29a) galiziar idazlea da eta Real Academia Galegako akademiko osoa. Chus Pato poesia galiziarraren irudirik garrantzitsuenetakoa da, eta korronte baten protagonista da, Galiziako literatura-tradizioa deseraiki nahi izan baitu poesiaren esparruan.

Chus Pato
(2022) Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Ourense, 1955eko abuztuaren 29a (69 urte)
Herrialdea	Galizia
Familia
Ezkontidea(k)	Manuel Igrexas Rodríguez (en) Anselmo López Carreira (en)
Seme-alabak	ikusi Sabela López Pato (en) Catuxa López Pato (en)
Haurrideak	ikusi Claudio Pato (en)
Hezkuntza
Heziketa	Santiago de Compostelako Unibertsitatea
Hizkuntzak	galiziera gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	poeta, idazlea eta bigarren mailako irakaskuntza katedraduna
Lan nabarmenak	ikusi Carne de Leviatán (en) Nacer é unha república de árbores (en) Nínive (en) Fascinio (en) Q44962066 Q44965812 Q45211741 Q45355628 Q126085309 Hordas de escritura (en)
Jasotako sariak	ikusi [[]]  (1997) : Nínive (en) Kritika Saria galizierazko poesiari  (2008) [[]]  (2009) : Hordas de escritura (en) Espainiako Poesia Sari Nazionala  (2024) : Q126085309
Kidetza	Real Academia Galega
Genero artistikoa	olerkigintza

Chus Pato Losada Diéguez sarietan, 2009

Chus Pato poesia-jaialdian, 2012

Chus Pato Darío Xohán Cabana omentzen poesiaren egunean, 2023

Idazle ibilbidea

Bere lanak literatura-generoen transgresio postmodernoa adierazten du, eta 'poesia' kontzeptu tradizionala gainditzean oinarritutako idazketa osatzen du. Prosan idatzita, bere poesiak hainbat testu-mota hartzen ditu, hasi biografiatik eta saiakera filosofikora, eta ahotsen polifonia bat ere bai, autorearena berarena ez ezik, hainbat azpigenerotan agertzen diren fikziozko eta benetako pertsonaien zerrenda ere: antzerki-zatiak, elkarrizketak, irratsaioak, etab. Hizkuntzak sorkuntza sinbolikorako sistema gisa gaur egungo gizartean duen garrantzia nabarmena da bere gogoeta kritikoan. Estilistikoki, idazkeraren ezaugarri nagusiak sintaxi sinkopatua, automatismo halako bat eta mito grekolatinoak etengabe aipatzea dira, errealitate hurbilenaren adierazle metaforiko gisa.

Bigarren Hezkuntzako irakaslea izan zen (Geografia eta Historia). Chus Pato hainbat taldetako partaidea da, hala literaturari (PEN kluba) nola gizarte-arloari (Redes Escarlata) dagokienez.

2009an, 2008ko Galiziako Poesiako Kritikaren Saria eman zioten, Hordas de escritura lanagatik.

Lanak

Chus Ahatoren lehen poemak 1984an Escrita aldizkarian agertu ziren, eta, harrezkero, bere liburuetan ez ezik, hainbat argitalpenetan ere parte hartu du: Luzes de Galiza, Festa da palabra silenciada, Andaina, Gume, Ólisbos, Revista das letra, Dorna, Clave Orión, etab.; talde-liburuetan: Palabras de muller , Sete poetas ourensáns, Poesía dos aléns; 1992. urtean, beste zazpi emakumerekin, Edicións do Dragónen 8. e medio poesia-karpeta argitaratu zuen, eta Rosalia Castro Patronatuaren sorreraren berrogeita hamargarren urteurrenean parte hartu zuen. Hori zela eta, poemadun testu batzuk errezitatu zituen.

Argitaratutako poema-liburuak:

• Urania. Vigo: Calpurnia, 1991.
• Heloísa. La Coruña: Espiral Maior, 1994.
• Fascinio. Muros: Toxosoutos, S.L., 1995.
• A ponte das poldras. Santiago de Compostela: Noitarenga, S.C., 1996. (2006ko berrargitarapen bat dago Galaxia).
• Nínive. Vigo: Xerais, 1996.
• m-Talá. Vigo: Xerais, 2000.
• Charenton. Vigo: Xerais, 2004.
• Hordas de escritura. Vigo: Xerais, 2008.
• Secesión. Vigo: Galaxia, 2009.
• Carne de Leviatán. Vigo: Galaxia, 2013.
• Un libre favor. Vigo: Galaxia, 2019.
• Sonora. Vigo: Xerais, 2023. (2024ko Poesia sari nazionala)

Antologías de su obra:

• Un Ganges de palabras, Iris Cochónek prestatutako galiziera-gaztelerazko antología CEDMA (Puerta del mar bilduma) Málaga, 2003.
• Nacer é unha república de árbores (2010). Edicións do Cumio. (escolma poética sonora). 160 or. ISBN 978-84-8289-244-3.
• Finisterra, Mariolein Sabarteren itzulpena. Uitgeverij Perdu, 2017.
• Na lingua das bestas = Piztien hizkuntzan, Gonzalo Hermoren edizioa eta itzulpena. Abuztuak 4 edizioak, Logroño, 2019.
• Antoloxía, Gonzalo Hermo eta Adrià Targa i Ramosen itzulpena. Lleidako Unibertsitatea, 2020.
• Um fémur de voz corre a galope [antologia]. Porto: Officium Lectionis, 2022.

Gaztelaniarako itzulpenak:

• Heloísa. Madrid: La Palma, 1998.
• Un Ganges de palabras, Iris Cochónek prestatutako galiziera-gaztelerazko antología. (Puerta del mar bilduma, CEDMA, Málaga, 2003).
• m-Talá. Buenos Aires: Pato-en-la-cara, 2009.
• Hordas de escritura seguido de Secesión. Madrid: Amargord, 2013.
• Carne de Leviatán. Madrid: Amargord, 2016.
• Poesía reunida. 1. liburukia (1991-1995). Ultramarinos argitaletxea, 2017.
• Poesía reunida. 2. liburukia 1996). Ultramarinos Editorial, 2019.
• Poesía reunida. 3. liburukia (2000). Ultramarinos Editorial, 2022.

Ingeleserako itzulpenak:

• from m-Talá, Erin Mouréren itzulpena, 2002.
• Charenton, Erin Mouréren itzulpena, 2007.
• m-Talá, traducción de Erin Mouré, 2009.
• Hordes of Writing, Erin Mouréren itzulpena 2011.
• Secession / Insecession, Erin Mouréren itzulpena. 2014.
• Flesh of Leviatan, Erin Mouréren itzulpena 2016.
• The Face of the Quartzes, Erin Mouréren itzulpena. 2021.

Portugeserako itzulpenak:

• Carne de Leviatã. Lisboa: Douda Correria, 2016.
• Um fémur de voz corre a galope [antologia]. Porto: Officium Lectionis, 2022.

Katalanerako itzulpenak

• Antoloxia, Gonzalo Hermo eta Adrià Targa i Ramosen itzulpena. Lleidako Unibertsitatea, 2020.

Holandarrerako itzulpenak

• Finisterra, Mariolein Sabarteren itzulpena. Uitgeverij Perdu, 2017.

Bulgarierarako itzulpenak

• Leviatan i drugi istorii, Tsvetanka Elenkovaren itzulpena. Small Stations, 2016.

Antologiak (hautaketa)

• A tribu das baleas, Helena Gonzálezena. Xerais, 2001.
• Antoloxía consultada da poesía galega (1976-2000), Arturo Casasena. Tris Tram, 2003.
• The EmLit Project: European Minority Literatures In Trasnslation, Paula Burnettena. Brunel University Press, 2004.
• Iberia polyglotta, Hans-Ingo Radatzena. Aina Torrent-Lenzen (Hrsg). Alex Lenzen, 2006.
• Pótwysep w wierszach, Wydawnictwo Ksiazkowe. IBIS, Warszawa, 2006.
• New European poets, Wayne Miller and Kevin Prufer. Graywolf Press, 2008.
• Poeti spagnoli contemporanei de Emilio Coco. Edizioni dell´Orso, 2008.
• 20 canadian poets take on the world. Edited and introduced by Priscila Uppalen hitzaurrea eta edizioa. Exile Editions, 2009.
• To the winds our sails; Iris writers translate Galician poetry. Editoras Mary O´Donell e Manuela Palacios. Salmon Poetry, 2010.
• I sit like a garbage god (Het feminisme in 14 gedichten). Daniela Seelen hautaketa eta edizioa. BOZAR, Paleis Voor Schone Kunsten, 2014.
• Veus paralleles 12: De Fisterra al cap de Creus. Institució de les Lletres Catalanes, 2014.
• Punto de Ebullición. Antología de la poesía contemporánea en gallego. Miriam Reyesenedizioa. Fondo de Cultura Económica, 2015.
• ArtiCHOKE # 6, setember 10 th. Berlín, 2016.
• Six Galician Poets. Manuela Palaciosen edizioa, Keith Payneren itzulpena. Arc Publications, 2016.
• Stimmen der erde sechs dichterrinnen aus galicien = Voces da terra, seis poetas galegas. Jenior, 2022.
• Poetry´s Geographies. A Trasatlantic Antohology of Translations, edited by Katherine M. Hedeen & Zoë Skoulding. Shearsman Books, 2022.

Gaztelaniaz hainbat aldizkaritan irakur daitezke bere poemen itzulpenak: Infolios (zenbaki monografiko bat), La Ortiga, La alegría de los naufragios, Texturas, Zurgai, El signo del gorrión, Veneno...

Sariak

• Losada Diéguez saria 1997an, Nínive lanarekin.
• Poesia galegoko Kritika Saria 2008an, Hordas de escritura lanarekin.
• 2009ko Literatur Sorkuntzako Losada Diéguez saria, Hordas de escritura lanarekin.
• Galiziako Liburu-denden Federazioko Irmandade do Libro saria, Cárnde Leviatán lanarekin 2013ko egile onenari.
• Mondoñado10 saria 2017an, Hordas de escritura flanarekin.
• Clara Compoamor saria 2018an.
• 2024ko irailaren 19an Poesia sari nazionala jaso zuen, Sonora lanarekin.

Kanpo estekak

• Obras traducidas al inglés. .

• Datuak: Q3311831
• Multimedia: Chus Pato / Q3311831