Stenophylla
Stenophylla | |
Westwood, 1843 | |
![]() Samica Stenophylla lobivertex | |
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Gromada | |
Rząd | |
Podrząd | |
Infrarząd | |
Parvordo | |
(bez rangi) | Amerimantodea |
Nadrodzina | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Plemię |
Stenophyllini |
Rodzaj |
Stenophylla |
Typ nomenklatoryczny | |
Stenophylla cornigera Westwood, 1843 |
Stenophylla – rodzaj modliszek z rodziny Acanthopidae i podrodziny Stenophyllinae, jedyny z monotypowego plemienia Stenophyllini. Obejmuje trzy opisane gatunki. Występują w Ameryce Południowej.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Modliszki o ubarwieniu rudobrązowym do ciemnobrązowego[1].
Głowa ich odznacza się obecnością trzech wyrostków na ciemieniu – jednego pośrodkowego i dwóch bocznych, umieszczonych nad oczami złożonymi. Wyrostki te wykazują w kształcie i rozmiarach dymorfizm płciowy, przy czym u samców są zawsze mniejsze i słabiej rozbudowane niż u samic. Same oczy złożone, w przeciwieństwie do Acanthopinae, są gładkie i pozbawione wierzchołkowego wyrostka[1].
Chwytne odnóże przedniej pary ma udo i goleń w widoku brzusznym szerokie, płaskie i gładkie. Udo tegoż odnóża jest w porównaniu z ciałem bardzo duże, w przekroju poprzecznym silnie trójkątne. Zaopatrzone jest ono w od sześciu do dziesięciu kolców tylno-brzusznych[1] i nie więcej niż cztery kolce dyskoidalne[2]. Goleń odnóża przedniego cechuje się obecnością 20 lub 21 kolców przednio-brzusznych i od 25 do 41 kolców tylno-brzusznych. Odnóża pary środkowej i tylnej mają brzuszne listewki ud przekształcone w duże, liściowate płaty[1].
W budowie odwłoka zaznacza się autapomorfia w postaci długiego[2], powiększonego, spłaszczonego, liściowato poszerzonego ostatniego członu przysadek odwłokowych, przy jednoczesnym zachowaniu walcowatej formy nasadowych ich członów[1]. Samcze genitalia odznaczają się mocno uproszczoną budową. Jako autapomorfie wskazuje się w ich przypadku całkiem pozbawiony płata nasadowego i zaopatrzony w bardzo słabo zaznaczony wyrostek dystalny wtórny fallomer brzuszny oraz smukłą i na szczycie zaostrzoną apofizę falloidalną[2].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Modliszki te bytują na roślinach i dnie lasów deszczowych. Upodabniają się do suchych liści[1].
Owady te zamieszkują krainę neotropikalną[1][2], ograniczonymi będąc do Ameryki Południowej. Gatunek typowy jest endemitem formacji Mata Atlântica na południu Brazylii, natomiast pozostałe gatunki zamieszkują wilgotne lasy równikowe Amazonii[1].
Taksonomia i ewolucja
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj ten wprowadzony został w 1843 roku przez Johna O. Westwooda[3]. Gatunkiem typowym została opisana w tej samej publikacji S. cornigera[3][4]. W 1869 roku Henri de Saussure umieścił ów rodzaj w nowym taksonie Stenophyllites[5], ale już w pracach z lat 1871–1872 klasyfikował go w legionie Oxypilites w obrębie modliszkowatych[4][6]. W 1889 roku Westwood przeniósł go do grupy Harpagides[7], a w 1893 roku Karl Brunner von Wattenwyl umieścił go wśród Vatidae, które to w publikacji Williama Forsella Kirby’ego z 1904 roku miały rangę podrodziny Vatinae w obrębie modliszkowatych[8]. W systemach Ermanna Giglio-Tosa z 1919 roku oraz Antona Handlirscha z 1930 roku rodzaj klasyfikowano w grupie Stenophyllae w podrodzinie Toxoderinae w obrębie modliszkowatych[9][10]. Max Beier nadał owej grupie status plemienia Stenophyllini w 1934 roku[11][4] i podtrzymywał jej klasyfikację w podrodzinie Toxoderinae w obrębie modliszkowatych również w późniejszych systemach[12][13]. Reinhard Ehrmann i Roger Roy w systemie z 2002 roku wynieśli owo plemię do rangi podrodziny Stenophyllinae, jednej z trzech w obrębie rodziny Acanthopidae[14]. W bazującym na wynikach molekularnej analizy filogenetycznej systemie Julia Riviery i Gavina J. Svensona z 2016 roku wyniesiono ową podrodzinę do rangi osobnej rodziny Stenophyllidae[1]. W uwzględniającym także dane morfologiczne systemie Chirstiana J. Schwarza i Roya z 2019 roku obniżono ją z powrotem do rangi podrodziny w obrębie Acanthopodidae, ale odmiennie zdefiniowano, dzieląc na plemiona Acontistini i monotypowe Stenophyllini[2].
Do rodzaju należą trzy opisane gatunki[4]:
- Stenophylla cornigera Westwood, 1843
- Stenophylla gallardi Roy, 2005
- Stenophylla lobivertex Lombardo, 2000.
W wynikach analizy molekularnej Riviery i Svensona z 2016 roku Stenophylla zajmuje pozycję siostrzaną dla kladu obejmującego Acanthopinae i Acontistini[1], natomiast według wyników morfologicznych badań Schwarza i Roya z 2019 roku Stenophylla zajmuje pozycję siostrzaną dla Acontistini, tworząc z nimi klad siostrzany dla Acanthopinae[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j Julio Rivera, Gavin J. Svenson. The Neotropical ‘polymorphic earless praying mantises’ – part I: molecular phylogeny and revised higher-level systematics (Insecta: Mantodea, Acanthopoidea). „Systematic Entomology”. 41, s. 607–649, 2016.
- ↑ a b c d e f Christian J. Schwarz, Roger Roy. The systematics of Mantodea revisited: an updated classification incorporating multiple data sources (Insecta: Dictyoptera). „Annales de la Société entomologique de France (N.S.)”. 55 (2), s. 101–196, 2019. DOI: 10.1080/00379271.2018.1556567.
- ↑ a b John Obadiah Westwood , Arcana Entomologica; or Illustrations of New, Rare, and Interesting Insects. Vol. II, London: William Smith, 1843, s. 52 .
- ↑ a b c d Daniel Otte, Lauren Spearman, Martin B.D. Stiewe, David C. Eades: genus Stenophylla Westwood, 1845. [w:] Mantodea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2024-01-24].
- ↑ Henri de Saussure. Essai d’un système des Mantides. „Mittheilungen der Schweizerischen entomologischen Gesellschaft”. 3 (2), s. 49–73, 1869.
- ↑ Henri de Saussure. Mélanges orthoptérologiques. IVme Fascicule. Mantides et Blattides. „Mémoires de la Société de Physique et d’Histoire naturelle de Genève”. 23 (2), s. 73, 1872.
- ↑ John Obadiah Westwood: Revisio insectorum familiae mantidarum, speciebus novis aut minus cognitis descriptis et delineates. London: Gurney & Jackson, 1889.
- ↑ William Forsell Kirby: A synonymic catalogue of Orthoptera. Vol. I. London: Trustees of the British Museum, 1904, s. 306.
- ↑ Ermanno Giglio-Tos. Saggio di una nuova classificazione dei mantidi. „Bullettino della Società Entomologica Italiana”. 49, s. 50–87, 1919.
- ↑ Anton Handlirsch , Insecta 1, [w:] W. Kükenthal, T. Krumbach (red.), Handbuch der Zoologie 4 (1): Progoneata – Chilopoda – Insecta, Berlin: Walter de Gruyter & Co, 1930, s. 1–892 .
- ↑ Max W.P. Beier. Mantodea, Fam. Mantidae, Subfam. Toxoderinae. „Genera Insectorum”. 198, s. 8, 1934. P. Wytsman.
- ↑ Max Beier , Blattopteroidea, Mantodea, [w:] H.G. Bronn (red.), Klassen und Ordnungen des Tierreichs. Fünfter Band: Arthropoda. III Abteilung: Insecta, wyd. Geest & Portig, Leipzig 1964, s. 849–970 .
- ↑ Max W.P. Beier , Handbuch der Zoologie, IV. Band Arthropoda, 2. Hälfte Insecta, Lieferung 12. Mantodea (Fangheuschrecken), J.G. Helmcke, D. Starck, H. Wermuth (red.), Berlin: De Gruyter, 1968 .
- ↑ Reinhard Ehrmann: Mantodea – Gottesanbeterinnen der Welt. Münster: Natur und Tier Verlag GmbH, 2002.