Migwrn
Mewn anatomi dynol, y migwrn (neu ffêr, pigwrn, swrn) ydy'r cymal colfach sydd rhwng y grimog (neu groth y goes) a'r droed. Yr un tarddiad o'r Gelteg *kornu ‘corn’ sydd i ddiwedd y gair migwrn a'r geiriau eraill asgwrn, cogwrn a llosgwrn.
Enghraifft o'r canlynol | dosbarth o endidau anatomegol |
---|---|
Math | free lower limb segment, endid anatomegol arbennig |
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia |
Dyma ble mae esgyrn y tibia (asgwrn crimog) a'r ffibwla yn y goes yn cysylltu â'r talws (asgwrn ffêr) yn y droed. I fyny ac i lawr yn unig mae'r cymal talocrural yn caniatau ei ymsymud; fe'i defnyddir pan rydym yn cerdded (cefnblygiad) a phan rydym yn sefyll ar flaenau'r traed (gwadnblygiad).
Mewn ystyr ehangach, fodd bynnag, mae'r gair migwrn yn cyfeirio nid yn unig at y cymal talocrural ond at yr ardal hwnnw'n gyffredinol. Mewn gwirionedd, mae'r ardal yma yn cynnwys tri chymal ar wahân a phedwar gewyn. Ceir y gewyn deltoid ynghyd â thri gewyn ochrol: y gewyn blaen taloffibiwlar, gewyn ôl taloffibiwlar a'r gewyn calcaneoffibiwlar. Mae'r ddau gymal arall - h.y. y cymal subtalar a'r cymal tibioffibwlar isaf - yn caniatáu i'r droed ymsymud o ochr i ochr, h.y. tuag at allan (echdroad) a tuag at i mewn (gwrthdroad).
Oherwydd fod holl bwysau'r corff yn cael ei grynhoi mewn dau le bach, ceir llawer o broblemau, yn enwedig mewn chwaraeon; yr hyn a ddywedir, fel arfer, yw bod rhywun wedi ‘troi’ (h.y. ysigo) ei droed.