Αέναη επΑνάσταση

Οι μνήμες πέτρωσαν μέσα της (video)

2024-10-28T10:06:00.000+02:00

Η σειρά ντοκιμαντέρ «Οι μνήμες πέτρωσαν μέσα της»

καταγράφει τις μνήμες καθημερινών γυναικών που

επέζησαν της φρίκης του Β’ Παγκοσμίου πολέμου.

«Οι μνήμες πέτρωσαν μέσα της» σε έρευνα, σενάριο και μουσική επιμέλεια της Ηλιάνας Σκουλή, σκηνοθεσία Τάνιας Χατζηγεωργίου και μουσική του Γιώργου Καζαντζή και του Διονύση Τσακνή.

Πάνω από 70 γυναίκες, από όλη την Ελλάδα, αφηγούνται πώς αναγκάστηκαν, σε μια τρυφερή ηλικία, να ωριμάσουν βίαια μέσα σε ένα βράδυ και να αντιμετωπίσουν τον πόλεμο, την πείνα, την κατοχή, την αντίσταση και την απελευθέρωση, με γενναιότητα, ψυχραιμία και ευστροφία.

Άλλες δυναμικά, άλλες συνεσταλμένα, άλλες ακόμη φορτισμένες συναισθηματικά, οι γυναίκες αυτές θυμούνται πώς ο φόβος τους μετατράπηκε σε δύναμη και το παιχνίδι των ανέμελων παιδικών χρόνων έγινε ανάληψη καθήκοντος και ρόλος ενηλίκων.

Οι μαρτυρίες τους αποτελούν μικρές ψηφίδες που συνθέτουν το παλίμψηστο της μικροϊστορίας της Ελλάδας. Μιας ιστορίας βιωμένης μέσα από πολλαπλές ζωές.

Οι μνήμες τους είναι πολύτιμες όχι μόνο γιατί είναι οι τελευταίες επιζήσασες μιας μαρτυρικής ιστορικής περιόδου, αλλά γιατί συνδιαμόρφωσαν, με λειψά συναισθήματα κι έναν λεηλατημένο ψυχικά κόσμο, μια νέα ζωή.

Το ντοκιμαντέρ αποτελείται από 4 αυτοτελή επεισόδια και εκτός από προσωπικές αφηγήσεις αξιοποιεί ανέκδοτες φωτογραφίες, video, έγγραφα μαρτυρίες και ακαδημαϊκές αναλύσεις.

Σκηνοθεσία-έρευνα: Τάνια Χατζηγεωργίου. Σενάριο: Ηλιάννα Σκουλή
Μουσική: Γιώργος Καζαντζής και στο 4ο επεισόδιο Διονύσης Τσακνής.
Μοντάζ: Ελένη Χρυσομάλλη. Επεισόδια 1-4 - Ελληνικά Ντοκιμαντέρ

1ο Επεισόδιο: Τι Πάει να Πει Πόλεμος;: Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος ξεκινά. Μανάδες αποχαιρετούν τους γιους τους, νέες κοπέλες τους αρραβωνιαστικούς ή τους άντρες τους, μικρά παιδιά τους γονείς τους.

Oι στρατιώτες φεύγουν για το μέτωπο και οι γυναίκες μένουν πίσω και βοηθούν με κάθε τρόπο. Πλέκουν φανέλες, γράφουν γράμματα για να τους στηρίξουν και οι πιο γενναίες κουβαλούν πολεμοφόδια και τραυματίες.

Ο ενθουσιασμός και φόβος πηγαίνουν πλάι –πλάι, καταλαμβάνοντας χώρο ανάλογα με τις συνθήκες, πότε ο ένας και πότε ο άλλος. Όμως τι πάει να πεί πόλεμος; Πως ηχεί στα αυτιά των νεαρών κοριτσιών και τι θα σημάνει για τη ζωή τους;

2ο Επεισόδιο Το Μέτωπο Έσπασε: «Το μέτωπο έσπασε». Και οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Ελλάδα. Πόλεμος, κατοχή. Φόβος και γενναιότητα. Ζωή και Θάνατος. Αγάπη και μίσος. Λογική και παραλογισμός. Δίπολα που συνθέτουν τη φρίκη μιας «κατεχόμενης ζωής». Η Ελλάδα διαμελίζεται μεταξύ της Γερμανίας, Ιταλίας και Βουλγαρίας. Η απειλή παίρνει μορφή. Είναι η μπότα του κατακτητή, η αρπαγή της σοδειάς, το ξύλο σε κάθε μορφή αντίστασης, η έλλειψη σχολείων, η εξαθλίωση, η ζητιανιά, η πείνα.

Οι νέες κοπέλες κρύβονται υπό τον φόβο της ατίμωσης. Λιγότερο, η περισσότερο σκληρό, το πρόσωπο του εισβολέα, είναι κοινό .Κατέχει και καταστέλλει. Και κάθε πράξη ενάντια του, είναι αφορμή για αντίποινα. Τα αθώα παιδικά μάτια έρχονται αντιμέτωπα με τη φρίκη και το θάνατο, και ο φόβος φωλιάζει στις ψυχές και ακινητοποιεί σώμα και συναισθήματα.

Μανάδες βλέπουν τους γιους τους να σκοτώνονται στο ολοκαύτωμα του Δοξάτου της Δράμας, νέες γυναίκες χάνουν τους άντρες τους. Και γίνεται ο θρήνος, μοιρολόι της γυναίκας που χάνει τον άντρα της, στη μάχη της Κρήτης.

Επεισόδιο 3 Χρόνοι Ζοφεροί: Η αντίσταση, ο διωγμός των Εβραίων, το Ολοκαύτωμα στη Βιάννο της Κρήτης. Οι άνθρωποι πουλούν τα πάντα για να μπορέσουν να επιβιώσουν. Σε αυτό το τρίτο επεισόδιo της σειράς ντοκιμαντέρ μιλούν οι τελευταίες επιζήσασες της φρίκης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κάποιες δεν είναι πια στη ζωή.

Γυναίκες που τους στέρησαν την οικογένεια, το φαγητό, την έκφραση, την αξιοπρέπεια.

Η εβραιοπούλα που έκανε παιχνίδι τη φυγή, ενώ υπήρξε μάρτυρας του εξευτελισμού της φυλής της.

Η φοιτήτρια που οραματίστηκε μια ελεύθερη ζωή, η γυναίκα της αντίστασης, η κοπέλα της υπαίθρου που πουλούσε την προίκα της για ένα κομμάτι ψωμί.

Η γυναίκα που δούλεψε για τον κατακτητή ή αυτή που ενέδωσε ερωτικά, για να εξασφαλίσει ένα πιάτο φαΐ. Γυναίκες που παλεύουν με τις μνήμες της φρίκης και συνθέτουν τη μικροϊστορία της Ελλάδας.

4ο Επεισόδιο Νίκη της Ζωής επί του Θανάτου: Στο επεισόδιο αυτό παίζεται η τελευταία πράξη του δράματος. Οι κατακτητές, λίγο πριν φύγουν, εξοντώνουν λυσσαλέα κάθε προσπάθεια αντίστασης στα Καλάβρυτα, στη Βάλτα, στο Χορτιάτη κι όπου αλλού στην Ελλάδα την συναντούν.

Το κορίτσι που επιβιώνει μέσα από το καμένο σχολείο στα Καλάβρυτα, μαζί με το μικρό κορίτσι στη Βάλτα Χαλκιδικής που μπροστά στα μάτια του σκότωσαν τον αδελφό της οι δωσίλογοι και την 9χρόνη που κρύφτηκε ανάμεσα στα πτώματα των νεκρών στο φούρνο του παππού της στο Χορτιάτη, συνδέονται με την ίδια δύναμη για ζωή.

Οι γυναίκες νεκροφιλούν άντρες, πατεράδες γιους και καλούνται να ορθωθούν και πάλι για να στήσουν μια καινούργια ζωή μέσα από το θάνατο. Τα καταφέρνουν, αλλά το μαύρο του θανάτου το φορούν στα ρούχα και στις ψυχές τους για όλη τους τη ζωή.

Η χαρά της Απελευθέρωσης κάνει τις μέρες πάνδημη γιορτή και ξεχύνεται όλη η κρυμμένη δύναμη νικώντας τον συσσωρευμένο φόβο που παρέλυε ψυχές και σώματα. Αλλά η συνύπαρξη χαράς, κράτησε μόνο αυτές τις πρώτες μέρες.

ΕΦΣΥΝ: Το θέμα του: καταγραφές της σκληρής σαν την πέτρα αλλά ζωντανής μνήμης εβδομήντα γυναικών απ’ όλη την Ελλάδα, οι οποίες μιλούν με μια ακρίβεια, λιτότητα και διαύγεια που κάνει τον λόγο τους επίγραμμα. Γυναίκες που έζησαν την απώλεια μέσα στον εφιάλτη της τριπλής Κατοχής που γνώρισε η χώρα μας στα χρόνια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Έναν εφιάλτη που ανακαλούν στη μνήμη μας οι πόλεμοι, κοντινοί και μακρινοί, που ξεσπούν και δεν λένε να ησυχάσουν.

Γυναίκες με πετρωμένη μνήμη. Σαν την αρχαία Νιόβη που έχασε εφτά γιους και εφτά κόρες από τα βέλη του Απόλλωνα και της Αρτέμιδος και από τον πόνο της έγινε στο όρος Σίπυλος ένας βράχος με μορφή γυναίκας που δεν έπαψε ποτέ να δακρύζει. Οι γυναίκες που είδαμε κρύβουν τα δάκρυά τους. Ίσως γι' αυτό φέρνουν το δάκρυ στα μάτια μας. Επαναλαμβάνοντας ανεπίγνωτα και γι' αυτό πιο αυθεντικά αυτό που μπορούν να κάνουν μόνον οι καλοί τραγωδοί: να μας συγκλονίζουν χωρίς να παραδίδονται στην υπερβολή του πάθους.

Οι αφηγήσεις απλές. Οι έγκλειστες γυναίκες που ακούν το τερέτισμα των βουλγαρικών πολυβόλων στο Δοξάτο και λένε, αν θυμάμαι: «Τώρα σκοτώνουν τους δικούς μας». Ο πατέρας, που όπως θυμάται η κόρη του, μαθαίνοντας την επίθεση των αλεξιπτωτιστών του Χίτλερ, δεν γυρεύει να σωθεί με τη φυγή αλλά δηλώνει «θα σταθώ να πολεμήσω» και πεθαίνει. Η χήρα του, που θρηνώντας για τον σκοτωμένο άντρα της τραγουδά ένα ερωτικό μοιρολόι μιλώντας στον Χριστό.

Διαβάζουμε κάθε τόσο αναλύσεις για την κακή επίδραση της τηλεόρασης που οδηγούν στη σκέψη ότι αυτό το γυαλί είναι ένοχο για όλα τα κακά της ζωής μας, από την πολυκέφαλη Λερναία Ύδρα της βίας μέχρι τον κυνισμό και το χαμηλό επίπεδο πολλών πτυχών του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου μας.

Δεν χρειάζεται να προσθέσω ότι πλήθος από τα προϊόντα που προσφέρονται στον τηλεθεατή θέλουν να τον μετατρέψουν σε άνευρο και απολιτικό καταναλωτή. Αν όμως αποδεχθούμε άκριτα τη γενίκευση τέτοιων απόψεων, κινδυνεύουμε να υποπέσουμε σε ένα διπλό σφάλμα.

Το πρώτο θα ήταν να αγνοήσουμε το γεγονός ότι η διαγραφή κάθε θετικού στοιχείου στο πεδίο της μεσολαβημένης επικοινωνίας, όπως και σε κάθε άλλον τομέα του δημόσιου βίου, προσφέρει δικαιολογίες σε όσους για διαφορετικούς λόγους βολεύονται μέσα στο τέλμα του.

Το δεύτερο, να μη συνειδητοποιήσουμε ότι το ντοκιμαντέρ αυτό της Κυριακής δείχνει με την αυθεντικότητά του δρόμους διαχείρισης της μνήμης που θα μπορούσαν να ενδιαφέρουν και το υπουργείο Παιδείας. Η δουλειά που έχει γίνει για την Κατοχή στην Ελλάδα είναι ένας πλούτος που πρέπει να γίνει γνωστός και σε κάποιους που έρχονται να μας διδάξουν την Ιστορία μας.

Περισσότερα Θέματα: Β' Παγκόσμιος, Ιστορία, Γυναίκα

by Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

Τραγούδι, θέατρο και ταινία για τον Άγιο Δημήτριο (video)

2024-10-25T19:50:00.030+03:00

St. Demetrios depicted as a teacher of the faith**

Τα δώρα των μαθητών

έχουν μεγάλη ποικιλία

και μπορεί να είναι ακόμα

και τριπλός σταυρός στο μέτωπο

για να έχει ο Δάσκαλος και το πνεύμα

του Αγίου Δημητρίου για τη συνέχεια

του έργου. Νίκος Λυγερός

Τραγούδι του αγίου Δημητρίου

Τρίτου, αρχές του τέταρτου αιώνα, ο μεγάλος
Δημήτριος, λαοφιλής όσο κανένας άλλος,
έζησε και διέλαμψε μες τη Θεσσαλονίκη
επί Διοκλητιανού. Στην αθλοφόρα νίκη

του μαθητή του Νέστορα έναντι του Λυαίου
είχε αυτός μερίδιο σαν δάσκαλος του νέου.

Ήτανε γόνος χριστιανών και δάσκαλος της πίστης,
διέπρεπε στην αρετή ως του Κυρίου μύστης
κι επιτελούσε θαύματα ενώ ακόμα ζούσε.

Ήτανε στρατιωτικός γενναίος κι αγαπούσε
τόσο πολύ τον Κύριο κι όλα τα πλάσματά του
που δε σκιαζόταν θάνατο αν έβλεπε μπροστά του.

Ο Μαξιμιανός, λοιπόν, στέλνει να τον συλλάβουν
μα βλέποντας την πίστη του, σαν κάρβουνα ανάβουν
αυτοί που την εχθρεύονται, και θένε να τους κάψουν
τους χριστιανούς και μες στη γη ει δυνατόν να θάψουν.

Στη φυλακή ο άγιος Δημήτρης μεταβαίνει
Από μια νίκη ο βασιλιάς καθώς στην πόλη μπαίνει
φέρνει μαζί του γίγαντα, τον παλαιστή Λυαίο
και μέσα στον ιππόδρομο τον οδηγεί. Τυχαίο
δεν είναι αυτό το γεγονός. Θέλει να προκαλέσει
να επιδείξει δύναμη και έτσι να μπορέσει
τη δόλια εξουσιά του να ισχυροποιήσει.

«Ποιος το μπορεί με εμένανε δα να μονομαχήσει;»
φωνάζει, κράζει, ο παλαιστής, κι οι θεατές σκιαγμένοι
στέκουν βουβοί και απορούν τι να τους περιμένει...

Τότε πηγαίνει ο Νέστορας μες στο κελί του αγίου
«Δώσε μου την ευχούλα σου, εμέ του τρισαθλίου
Να δώσει ο Πανάγαθος δύναμη να νικήσω
το γίγαντα, διδάσκαλε, σαν ίσος μ' έναν ίσο»
Σταυρώνει τον Δημήτριος, φιλεί του το κεφάλι
«Και στον Λυαίο νικητής θα βγεις και όλοι οι άλλοι
θα απορήσουν έντρομοι, μα και θα μαρτυρήσεις
σ' όλο το στάδιο, Χριστό.» Προφητικές οι ρήσεις.

Τον χαιρετά ο Δημήτριος κι ο Νέστωρ γιγαντώνει
κι ας ήταν μια σταλλιά παιδί. Τον γίγαντα ζυγώνει
«Του Δημητρίου, Εσύ, Θεέ, βοηθησέ με τώρα»
φωνάζει και η πάλη τους αρχίζει. Κρατά ώρα
Βγαίνει ο Νέστωρ νικητής κι ο δυνατός νικιέται.

Ο Μαξιμιανός λυσσά κι ο νους του, λες, χαλιέται
Στέλνει στρατιώτες στο κελί του αγίου και με λόγχες
λογχίζουνε το σώμα του. Αν βλέπαμε, οι κόγχες
το δάκρυ δε θα κράταγαν, μπροτά σε τόση φρίκη
που ο μεγαλομάρτυρας υπέστη σαν οι κρίκοι
από τις αλυσίδες έπλεαν ποτάμι μες στο αίμα

Το λείψανο παράτησαν, κι ο Λούπος ένα δέμα
τα ρουχαλάκια έκανε τα χιλιοματωμένα
μα και το δαχτυλίδι του που ο άγιος φορούσε.

Στους πονεμένους πήγαινε, μ' αυτά θαυματουργούσε
Το 'μαθε ο Μαξιμιανός, τον αποκεφαλίζει
κι ο Λούπος τον Δημήτριο έτσι τον αντικρίζει
μες στην αγκάλη του Θεού και χαίρεται μαζί του
αφού απέβη μάρτυρας και γνήσιο παιδί του
Θεσσαλονίκης γίνεται ο μέγας Πολιούχος
ο άγιος Δημήτριος. Μετά συνδικαιούχος
μαζί του, ο Γρηγόριος ο Παλαμάς ο μύστης
της νοεράς της προσευχής της άγιάς μας της πίστης.

Εμπνευσμένα από το Φθινοπωρινό Συναξάρι του Αρχιμανδρίτη Ανανία
Κουστένη, τόμος Β', Ακτή, Λευκωσία 2008 animusanimus.blogspot.com

**Central visual: St. Demetrios depicted as a teacher of the faith, before some of his likely students: Sts. Anysia, Matrona, Chionia, Agape, Irene, Alexander, Loupos and Nestor, the Martyrs of Thessaloniki.

Κεντρικό εικαστικό: Ο Άγιος Δημήτριος απεικονίζεται ως δάσκαλος της πίστεως, ενώπιον μερικών από τους πιθανούς μαθητές του Άγιοι και Αγίες: Ανυσία, Ματρώνα, Χιονία, Αγάπη, Ειρήνη, Αλέξανδρος, Λούπος και Νέστορας, οι Μάρτυρες της Θεσσαλονίκης.

Ν. Λυγερός: Μπορεί να μην σ’ αγγίζει

ο Άγιος Δημήτριος που καθυστερεί

γιατί βοηθάει τους αγρότες μέσα στη λάσπη

αλλά τουλάχιστον τώρα μπορείς να δεις

κι εσύ τα παπούτσια τα λασπωμένα

και να νιώσεις την ανάγκη του αλτρουισμού

για να ζήσεις με την συγκίνηση.

Μηνολόγιο του Βασιλείου Β' (Menologion of Basil II 1025)

Ρώμη, Αποστολική Βιβλιοθήκη του Βατικανού.

Saint Demetrius (or Demetrios) of Thessalonica

Άγιος Δημήτριος - π. Ανανία Κουστένη

Πάμε, τώρα στις 26 του μηνός Οκτωβρίου. Γιορτάζει ένας από τους πιο λαοφιλείς αγίους της Εκκλησίας μας. Ο Άγιος μεγαλομάρτυς Δημήτριος, ο μυροβλύτης. Προστάτης της πατρίδος μας και ιδιαίτερα της Θεσσαλονίκης, της ιδιαίτερης πατρίδος του, αλλά και της οικουμένης όλης. Αρχαία μορφή κι εκείνος, τέλος 3ου αιώνος, αρχές 4ου, επί Διοκλητιανού και Μαξιμιανού Γαλερίου, χριστιανός εκ προγόνων, διδάσκαλος της πίστεως, όπως λέει το λιτό Συναξάριο της ημέρας. Διέπρεπε με την αρετή του και με την πίστη και τα θαύματα του, έτι ζων.

Ο Μαξιμιανός, όταν τα έμαθε αυτά, έστειλε και τον συνέλαβαν και τον έκλεισαν στη φυλακή, για την πίστη και την αρετή του. Κι εκεί που ήτο στη φυλακή, και καθώς ο Μαξιμιανός είχε γυρίσει από μια νίκη κι έφερε ένα γιγαντόσωμο εκεί παλαιστή, τον Λυαίο, και στον ιππόδρομο τον είχε καλέσει να έλθει, και πήγε κι ο βασιλιάς, και προκαλούσε ο Λυαίος, όποιος αισθάνεται δυνατός να παλέψει μαζί του.

Ένας χριστιανός, μαθητής του Αγίου Δημητρίου, ο Νέστωρ, πήγε στη φυλακή και του λέει: Άγιε, δώσ’ μου την ευλογία του Χριστού και τη δύναμη Του και την ευχή σου, να νικήσω τον Λυαίο. Και του έδωσε και του είπε: Και τον Λυαίο θα νικήσεις και τον Χριστό θα μαρτυρήσεις. Και πήγε, λοιπόν, ο Άγιος Νέστωρ και ενίκησε τον Λυαίο στο στάδιο. Έμαθε, όμως, ο Μαξιμιανός, γιατί είχε πει ο Νέστωρ, Θεέ του Δημητρίου, βοήθει μοι, ποιος ήταν ο ηθικός αυτουργός.

Έστειλε, λοιπόν, στρατιώτες με λόγχες στη φυλακή κι εκεί εφόνευσαν μαρτυρικά τον μεγαλομάρτυρα Δημήτριο και άφησαν το ιερό του λείψανο κατάχαμα στη φυλακή. Πήγαν, λοιπόν, οι χριστιανοί, τον έθαψαν εκεί, κι ένας υπηρέτης του, ο Λούπος, πήρε από το αίμα του Αγίου και το δαχτυλίδι του και μ’ αυτά τι; θαυματουργούσε. Το ‘μαθε ο Μαξιμιανός και κάλεσε τον Λούπο και τον εξετέλεσε. Και πήγε κι αυτός κοντά στον άγιο Δημήτριο.

Ο Άγιος Δημήτριος, λοιπόν, είναι μεγάλη υπόθεση για την πατρίδα μας και για την οικουμένη. Προστατεύει και θα προστατεύει πάντοτε. Ας του μιλάμε, ας τον παρακαλούμε, ας εμπνεόμεθα κι Απ’ αυτόν, κι ας είναι σκέπη και βοήθεια και στα βόρεια σύνορα μας, που τόσοι επιβουλεύονται την ελληνικότατη Μακεδονία και τόσα άλλα κακά τεκταίνονται.

Πάμε, τώρα, και την ίδια μέρα έχομε στα 740 μ.Χ., στην Κωνσταντινούπολη, ένα φοβερό σεισμό, που έριξε τα καλύτερα σπίτια και τα υψηλότερα κι εφόνευσε αμέτρητους. Και τότε οι χριστιανοί, ήταν ημέρα του Αγίου Δημητρίου, η μνήμη και η χάρη του, κι από τότε, την ημέρα αυτή, πήγαιναν στην Παναγία των Βλαχερνών, έκαναν λιτανεία και αγρυπνία, και παρακαλούσαν την Κυρία Θεοτόκο, την έφορο της Βασιλευούσης και όχι μόνο, να τους φυλάει από κάθε φοβερή απειλή του σεισμού.

Και τι γράφει εκεί το ωραίο δίστιχο του Χριστόφορου Μυτιληναίου; Ότι η απειλή και οργή του Θεού είναι το περίσσευμα της ευσπλαχνίας Του. Πολλές φορές, με τα παιδαγωγικά μέσα, ο Κύριος μας δείχνει την απόλυτη χάρη και ευσπλαχνία Του και αγάπη Του. Γιατί μας φέρνει σε συναίσθηση, σε συντριβή και μετάνοια και διόρθωση βίου, και μας οδηγεί στον Παράδεισο.

Φθινοπωρινό Συναξάρι τόμος Β΄ του Αρχιμανδρίτη
π. Ανανία Κουστένη. Εκδόσεις Ακτή, Λευκωσία 2008

Απολυτίκιο Αγίου Δημητρίου: «Μέγαν εὔρατο, ἐν τοῖς κινδύνοις,

σέ ὑπέρμαχον, ἡ οἰκουμένη, Ἀθλοφόρε τά ἔθνη τροπούμενον.

Ὡς οὔν Λυαίου καθειλες τήν ἔπαρσιν, ἐν τῷ σταδίω

θαρρύνας τόν Νέστορα, οὕτως Ἅγιε Μεγαλομάρτυς Δημήτριε,

Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε, δωρήσασθαι ἠμίν τό μέγα ἔλεος»

ΘΕΑΤΡΟ: Ο Άγιος Δημήτριος Μυστήριον εις πράξεις 3, του Πλάτωνος Ροδοκανάκη το ποιητικό δράμα, που πρωτοπαίχθηκε στο θέατρο Μαρίκας Κοτοπούλη Πέμπτη 24 Αυγούστου 1917.

Ο Πλάτων Ροδοκανάκης (2 Ιανουαρίου 1883 - 16 Ιανουαρίου 1919)
ήταν Έλληνας συγγραφέας, ιστορικός, ερευνητής και δημοσιογράφος.

Εν Αθήναις: Εκδότης Ιωάννης Δ. Κολλάρος Published January 1, 1917
Βιβλιοπωλείον της «Εστίας» 44 — Εν οδώ Σταδίου — 44 1922
Τα γνήσια αντίτυπα φέρουσι την σφραγίδα του βιβλιοπωλείου της «Εστίας». Μορφή: Βιβλίο Γλώσσα: Ελληνικά Έκδοση: Εν Αθήναις: Εστία, 1922. Πηγή: Τεκμήρια Library Catalog: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) έτος ίδρυσης το 1925.

The Project Gutenberg eBook of Ο Άγιος Δημήτριος (ολόκληρο εδώ)

Για το ραδιόφωνο παίζουν με τη σειρά που ακούγονται οι ηθοποιοί: Τρύφων Καρατζάς, Νικήτας Τσακίρογλου, Μάκης Πανώριος, Θάνος Καληώρας, Χρήστος Πάρλας, Μιράντα Ζαφειροπούλου, Σοφία Μυρμηγκίδου, Βασίλης Κανάκης, Αντιγόνη Γλυκοφρύδη, Κάκια Παναγιώτου, Τάκης Βουλαλάς, Θεόδωρος Δημήτριεφ, Λευτέρης Ελευθεριάδης, Θάνος Αρώνης.

Σκηνοθεσία: Στέλιος Παπαδάκης

ΤΑΙΝΙΑ: Άγιος Δημήτριος ο μυροβλύτης

ΤΑΙΝΙΑ: Ο Άγιος Δημήτριος (video-ταινία)
Title: Agios Dimitrios, o Myrovlytis, 1986

Εταιρία παραγωγής: Elpis Film, 85'
Σκηνοθεσία: Μάριος Ρετσίλας

Ηθοποιοί: Βαρβάρα Κυρίτση, Σπύρος Χαραλάμπους, Γιάννης Νικολόπουλος, Γιάννης Ευδαίμων, Γιώργος Χαδίνης, Δημήτρης Πετράτος, Θόδωρος Ρωμανίδης, Θωμάς Παλιούρας, Π. Τσακαλογιάννη, Γιώργος Τασιόπουλος, Ολυμπία Τολίκα, Βίκυ Γεωργέτη, Θέμης Ψυχογιός, Βαγγέλης Τραϊφόρος, Πέτρος Φώσκολος, Στέλιος Φουφλιάς, Δημήτρης Κατσιμάνης, Μαργαρίτα Ανθίδου, Αντώνης Φουστέρης

Σχόλια / Πλοκή: Η ταινία παρουσιάζει την εξουσία της ατσάλινης, πλην αμαρτωλής Ρώμης και παράλληλα, την θαρραλέα στάση και ποικίλη Χριστιανική δράση και ψυχική υπεροχή του προσοντούχου στρατιωτικού ηγέτη της Θεσσαλονίκης. Ο φλογερός Δημήτριος στην πλάνη και τους διωγμούς των πιστών προτάσσει την ευαγγελική αλήθεια και το ηθικό όχι, θυσιάζοντας τα πάντα για την πίστη οδηγώντας κυρίως νέους σ' αυτήν. Ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης παραμένει πρότυπο.

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

ΔΕΙΤΕ επίσης:

► Φώτη Κόντογλου: Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης ο αρματωμένος την αρματωσιά του Θεού (αφιέρωμα video)

► Ο άγιος Δημήτριος μαζί με τον άγιο Γεώργιο, είναι τα δύο παλληκάρια της χριστιανοσύνης - Φώτη Κόντογλου

Δια των προσευχών του Αγίου Μεγαλομάρτυρος

Δημητρίου, Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον ημάς. Αμήν!

Γυναίκες στην Αντίσταση: Η ζωή και δράση της Λέλας Καραγιάννη και της Ηρώς Κωνσταντοπούλου στη Μηχανή του Χρόνου (video)

2024-10-20T14:15:00.008+03:00

Γυναίκες στην Αντίσταση:

H ζωή και δράση της Λέλας Καραγιάννη

και της Ηρώς Κωνσταντοπούλου

στην «Μηχανή του Χρόνου»

Τη ζωή της Λέλας Καραγιάννη και της Ηρώς Κωνσταντοπούλου, των γυναικών που με τη δράση και το ηρωικό τέλος τους σημάδεψαν την αντίσταση.

Η Λέλα Καραγιάννη δημιούργησε την αντιστασιακή οργάνωση «Μπουμπουλίνα», από το όνομα της ηρωίδας προγιαγιάς της. Επιδόθηκε σε φυγαδεύσεις, κυρίως Βρετανών συμμάχων, κατασκοπεία, ακόμα και σαμποτάζ σε γερμανικές αποθήκες.

Στις μυστικές δράσεις συμμετείχαν και τα παιδιά, αλλά και ορισμένοι Γερμανοί αντιναζί και Ιταλοί αντιφασίστες που μύησε στον αγώνα κατά του Άξονα. Η Καραγιάννη συνελήφθη δύο φορές. Στο τέλος προδόθηκε και οδηγήθηκε για ανάκριση και βασανιστήρια στη Μέρλιν. Στη συνέχεια φυλακίστηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Χαϊδαρίου. Η εκπομπή έκανε αυτοψία στις πτέρυγες του θανάτου και παρουσιάζει το δραματικό 24ωρο των μελλοθάνατων στο ιστορικό «Μπλοκ 15».

Δείτε: Μόνο Μυρίζοντας Γιασεμί ταινία για τα κρατητήρια της γερμανικής Κομαντατούρ στο κέντρο της Αθήνας 1941-1944 (Video)

Στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου η Καραγιάννη συναντήθηκε με την Ηρώ Κωνσταντοπούλου. Οι δύο γυναίκες ανέπτυξαν σχέση μάνας και κόρης. Η Ηρώ ήταν μόλις 17 ετών και η Καραγιάννη 46, μητέρα επτά παιδιών. Η νεαρή μαθήτρια που καταγόταν από εύπορη οικογένεια, οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ και συνελήφθη δύο φορές, όπως η Καραγιάννη.

Καμία από τις δύο δεν λύγισε στα βασανιστήρια. Και οι δύο στήθηκαν στο απόσπασμα και μάλιστα με διαφορά τριών ημερών και περίπου έναν μήνα πριν από την απελευθέρωση. Η εκπομπή φωτίζει τις ιστορίες των δύο γυναικών οι οποίες δεν ήταν οι μόνες που αγωνίστηκαν κατά των κατακτητών.

Δείτε: Λέλα Καραγιάννη: ο βαθμός του ταξίαρχου επί τιμή, απενεμήθη στην ηρωίδα της Αντίστασης, στην Μπουμπουλίνα της Κατοχής

Δείτε: Ηρώ Κωνσταντοπούλου, την εκτέλεσαν 17 ετών με 17 σφαίρες το 1944 στην Καισαριανή (αφιέρωμα)

Δείτε: 17 Σφαίρες για έναν Άγγελο, ταινία η αληθινή ιστορία της Ηρώς Κωνσταντοπούλου, ηρωΐδα της εθνικής αντίστασης (video)

Στην εκπομπή που παρουσιάζει η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, την Δευτέρα 24 Δεκεμβρίου 2018 στο Cosmote History, μιλούν: Περικλής Καπετανόπουλος -ιστορικός- δημοσιογράφος, Τίτος Αθανασιάδης- δημοσιογράφος, Γιάννης Γιαννάκενας- μέλος ΔΣ συνδέσμου Λέλας Καραγιάννη, Μενέλαος Χαραλαμπίδης- Δρ. Ιστορίας, Ελίνα Μαστέλλου Γιαννάκενα- επιμελήτρια βιβλίου Λέλας Καραγιάννη, Νίκος Γιαννόπουλος- ιστορικός, Κώστας Γαβριλάκης- Γ.Γ ΠΕΑΕΑ Καισαριανής και η ηθοποιός Μαίρη Βιδάλη που ενσάρκωσε και τις δύο ηρωίδες. (βλ. εδώ)

Δείτε το βίντεο της εκπομπής:

Διαβάστε περισσότερα θέματα: Μηχανή του Χρόνου,
Β' Παγκόσμιος, Ιστορία, Πολιτική, Πρόσωπα, Γυναίκα

Οι κοσμοχαρμόσυνοι Χαιρετισμοί οι ΚΔ’ (24) οίκοι στον Τίμιο Σταυρό

2024-09-13T20:45:00.006+03:00

Εικ.: Σταυρός ευλογίας δωρεά του Αυτοκράτορος

Νικηφόρου Φωκά προς των Άγιο Αθανάσιο των Αθωνίτη

✞ Ο Σταυρός Του Χριστού, είναι η αέναη επΑνάσταση της

Ορθοδοξίας και του Πολιτισμού ...ΕΙΝΑΙ το Πολίτευμα μας ✞

Επιμέλεια, έρευνα Σοφία Ντρέκου,

(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

Ο Σταυρός πριν τη μεγάλη σταυρική θυσία του Χριστού ήταν έχθιστο φονικό όργανο εκτέλεσης κακούργων. Όποιος πέθαινε δια της σταυρώσεως χαρακτηρίζονταν «επικατάρατος» (Γαλ.3:1).

Αφότου όμως ο σαρκωμένος Θεός πέθανε ως κακούργος πάνω στο εγκάρσιο ξύλο, αυτό κατέστη πηγή απολυτρώσεως. Από μέσο θανατώσεως μεταβλήθηκε σε ακένωτη πηγή ζωής, από αποκρουστικό και απαίσιο όργανο των δημίων έγινε φωτεινό σύμβολο και δίαυλος ευλογιών, από ξύλο πόνου και ωδίνων κατέστη καταφύγιο ανάπαυσης και χαράς.

Απολυτίκιον του Τιμίου Σταυρού

«Σῶσον Κύριε τὸν λαόν σου,

καὶ εὐλόγησον τὴν κληρονομίαν σου,

νίκας τοῖς Βασιλεῦσι, κατὰ βαρβάρων

δωρούμενος, καὶ τὸ σὸν φυλάττων,

διὰ τοῦ Σταυροῦ σου πολίτευμα.»

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ’. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Ὦ τρισμακάριστε Σταυρέ καί πανσεβάσμιε,

σέ προσκυνοῦμεν οἱ πιστοί καί μεγαλύνομεν,

ἀγαλλόμενοι τῇ θείᾳ σου ἀνυψώσει.

Ἀλλ’ ὡς τρόπαιον καί ὅπλον ἀπροσμάχητον,

περιφρούρει τε καί σκέπε τῇ σῇ χάριτι,

τούς σοί κράζοντας· χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Τους Χαιρετισμούς στον Τίμιο Σταυρό μπορούμε να τους διαβάζουμε κάθε Παρασκευή, ημέρα αφιερωμένη στο Σταυρό, την Κυριακή της Σταυροπροσκυνήσεως, στην εορτή τής παγκοσμίου Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου) και την Μεγάλη Παρασκευή.

Πληροφορίες Εκθέματος και Περιγραφή:

Οι Χαιρετισμοὶ εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν (1778)
Συγγραφέας: Καισάριος Κωνσταντίνος Δαπόντες
Τίτλος: Τράπεζα πνευματική - Λόγοι Πανηγυρικοί
Έκδοση, Τόπος & Χρόνος: Βενετία 1778
Εκδοτικός Οίκος: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων
Προέλευση: Βουλή των Ελλήνων - Βιβλιοθήκη της Βουλής

Ο Καισάριος Δαπόντες, γεννημένος το 1713 ή 1714 στη Σκόπελο, υπήρξε από τους σημαντικότερους λογίους, στιχουργούς, μεταφραστές και χρονογράφους του 18ου αιώνα.

Το 1746 έπεσε στη δυσμένεια των Τούρκων για να καταφύγει στην αυλή του Χάνη της Κριμαίας και το επόμενο έτος φυλακίστηκε στην Κωνσταντινούπολη για 20 μήνες, διάστημα που αφιέρωσε στη συγγραφή θρησκευτικών ύμνων, επιστολών και εκτενέστερων έμμετρων έργων.

Μετά από μακρά υπηρεσία σε δημόσια αξιώματα, το 1753, απογοητευμένος από τον εγκόσμιο βίο, μετά και τον θάνατο της γυναίκας του, χειροτονήθηκε μοναχός.

Το 1757 προσχώρησε στη Μονή Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους, όπου επιδόθηκε, μεταξύ άλλων, στην αντιγραφή χειρογράφων. Μάλιστα, στην ανατύπωση του έργου «Τράπεζα πνευματική» (1778), το οποίο περιλαμβάνει δεκαπέντε λόγους «ωφέλιμους», πνευματική τροφή για τους αναγνώστες, συμπεριέλαβε και πέντε χρυσόβουλα της μονής Ξηροποτάμου, ώστε «κατά πρώτον εκ του έργου τούτου του Δαπόντε έμαθεν ο επιστημονικός κόσμος περί σωζομένων εν Άθω επισήμων εγγράφων».

Χαιρετισμοὶ εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν

Καισάριος Δαπόντες* - Λόγοι Πανηγυρικοί

Η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού στα Ιεροσόλυμα

στο ακριβές σημείο της ευρέσεως του Τιμίου Σταυρού στο

Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα. (φωτ. από εδώ)

Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ Σταυρὲ Χριστοῦ, εἴχαμεν περπατήσει·
μαζὶ κοντὰ χρόνους ἑννιά, Ἀνατολὴν καὶ Δύση.

Ζητοῦντες διὰ τὴν Μονήν, τὴν τοῦ Ξηροποτάμου·
ζητοῦντες καὶ λαμβάνοντες, πλούσια Δέσποινά μου.

Γυρίζω τώρα τὴν φωνήν, πρὸς σὲ καὶ τὴν καρδίαν·
τὸν πόθον τῆς καρδίας μου, ᾀεὶ καὶ θυμηδίαν.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ τῶν ὅλων Βασιλέως·
ὑποπόδιον σεπτόν, προσκυνούμενον εὐθέως.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Ὑψίστου Βασιλέως·
σκῆπτρον τὸ θεοφεγγές, καὶ ὁ θρόνος ὁ ὡραῖος.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῆς δυνάμεως Κυρίου·
κυριεύουσα ἐχθρῶν, ῥάβδος ἐκ Πατρὸς Ἁγίου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῆς εὐθύτητος Χριστοῦ μου·
ῥάβδος ἡ δαβιτική, Βασιλείας τοῦ Θεοῦ μου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Χριστοῦ ῥάβδος Βασιλέως·
ἡ συντρίψασα ἐχθρούς, ὡσεὶ σκεύη κεραμέως.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Χριστοῦ τὸ μεγαλεῖον·
ἐν ᾧ κάμπτει γόνυ πᾶν, Οὐρανίων ἐπιγείων.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Χριστοῦ μου τὸ σημεῖον·
ἐν τῇ ὥρᾳ τῇ φρικτῇ, τὸ φρικτὸν καὶ τῶν Ἁγίων.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ Χριστοῦ μου ἡ ἀγάπη·
δι᾿ οὗ ἔχθρα ἡ ἡμῶν, εἰς ἀγάπην μετετράπη.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ὁ Χριστὸς δι᾿ οὗ ὑψώθη·
καὶ ἐσώθη ὁ Ἀδάμ, καὶ σατᾶν ἐταπεινώθη.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, δι᾿ οὗ ᾍδης ἐκενώθη·
καὶ τὸ γένος τῶν βροτῶν, ἐν τοῦ ᾍδου ἐλυτρώθη.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τράπεζα δεδοξασμένη·
ἐφ᾿ ἧς τέθειται ἡ σάρξ, ἡ Χριστοῦ τεθεωμένη.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Τράπεζα ἡ παναγία·
ἐφ᾿ ἧς γέγονε Χριστοῦ, ἡ πανάμωμος θυσία.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
τὸ βαστάσαν τὸν Χριστόν, καὶ Θεόν, προσηλωμένον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
τὸ βλαστῆσαν τὸν Χριστόν, ἄνθος κεχαριτωμένον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
καὶ τῷ Αἵματι Χριστοῦ, τῷ Ἀχράντῳ βεβαμμένον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ εὐλογημένον·
τοῦ χειμάῤῥου τῆς Μονῆς, καὶ διαβεβοημένον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ σωτηριώδες·
τῆς Μονῆς τῆς Ἱερᾶς, τοῦ χειμάῤῥου καὶ εὐῶδες.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον προκεκηρυγμένον·
κλίμαξ ἔχουσα ἐν σοί, τὴν Θεὸν ἐστηριγμένον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἀποδεδοκιμασμένον·
ξύλον εἰς οἰκοδομήν, εἶτα μεμακαρισμένον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον τὸ ἐκ Κυπαρίσσου·
πεύκης, κέδρου, ὡς φησί, καὶ φυτὸν τοῦ Παραδείσου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῆς προνοίας τὸ ταμεῖον·
παντὸς κόσμου τῶν κακῶν, ἱλαστήριον τὸ θεῖον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Οὐρανοὺς τῇ ἀρετῇ σου·
ὁ καλύπτων καὶ τὴν γῆν, πᾶσαν καὶ τῇ χάριτί σου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, αἰνετὸν τὸ Ὄνομά σου·
ὑπεράνω Οὐρανῶν, ἡ μεγαλοπρέπειά σου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ χαρὰ τῆς Παναγίας·
ἡ ῥομφαία δὲ ἡ πρίν, τῆς Ἁγνῆς αὐτῆς καρδίας.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ χαρὰ τῶν Ἀρχαγγέλων·
Χερουβίμ, καὶ Σεραφίμ, καὶ τῶν ἄλλων τῶν Ἀγγέλων.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τοῦ μεγάλου Κωνσταντίνου·
ἡ μεγάλη ἡ χαρά, καὶ τὸ τρόπαιον ἐκείνου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ χαρὰ τοῦ Μωϋσέως·
καὶ ἡ δύναμις αὐτοῦ, καὶ ἡ ῥάβδος καὶ τὸ κλέος.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης·
κλεὶς τὸ πάλαι κραταιά, τῆς τὸν Ἰσραὴλ σῳσάσης.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ὁ γλυκάνας τὴν πικρίαν·
τῶν ὑδάτων τῆς Μεῤῥᾶς, κατ᾿ ἐνέργειαν ἰδίαν.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ὁ δι᾿ ὄφεως χαλκίνου·
θεραπεύων τὸν λαόν, ἐκ τοῦ δήγματος ἐκείνου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τῶν ξοάνων καταλύτης·
τῶν θεῶν ὁλοθρευτής, τῶν δαιμόνων κεραυνίτης.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, νεῖκος τὸ τῶν Ὀρθοδόξων·
συμμαχία τῶν πιστῶν, ἦττα δὲ τῶν κακοδόξων.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐλπὶς ἡ τῶν Ῥωμαίων·
τῶν Ἰβήρων ἡ ἰσχύς, καὶ Ξανθῶν τὸ ῥωμαλαῖον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, μῆκος τὸ κραταίωμά μου·
πλᾶτος φῶς, βάθος χαρά, ὕψος τὸ ἁγίασμά μου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ξύλον μου τὸ ζωηφόρον·
δένδρον μου ζωοποιόν, καὶ φυτόν μου θεοφόρον.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, τὸ χρυσοῦν ἐγκόλπιόν μου·
συνοδεία ἡ ἐμή, κάλλος τὸ προσκυνητόν μου.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐμὴ παρηγορία·
εἰς τὴν πρόσκαιρον ζωήν, καὶ τοῦ σώματος ὑγεία.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐμὴ παραμυθία·
ὥρᾳ τῇ τῆς τελευτῆς, καὶ ψυχῆς μου προστασία.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, ἡ ἐμὴ συνηγορία·
ἐν τῇ κρίσει τῇ φρικτῇ, καὶ τοῦ κόσμου σωτηρία.

Χαῖρε τίμιε Σταυρέ, Κωνσταντίνου ἡ λατρεία·
Καισαρίου κλίμαξ δέ, ἐν τῇ ἄνω Βασιλείᾳ.

Μεγαλυνάριον.

Ἅγια τὰ χείλη τῶν εὐσεβῶν,
τῶν σὲ προσκυνούντων
τὸν πανάγιον τὸν Σταυρόν,
τὸν ἁγιασθέντα, Αἵματι τῷ Ἁγίῳ,
Χριστοῦ τοῦ Ζωοδότου,
Ὃν μεγαλύνομεν.

Η ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΤΩΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ

ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΚΑΙ ΖΩΟΠΟΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

εικόνα της Ύψωσης Του Τιμίου Σταυρού σε πάπυρο

Οἱ κοσμοχαρμόσυνοι Χαιρετισμοί εἰς τόν Τίμιον Σταυρόν

ΚΔ’ (24) Οἶκοι εἰς τὴν νοητὴν κλίμακα

Ἡ Ἀκολουθία αὕτη τελεῖται κατ᾿ ἔθος ἐπὶ τῇ ἑορτῇ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἐντάσσεται δὲ εἴτε εἰς τήν ἀκολουθίαν τοῦ Μεγάλου Ἑσπερινοῦ τῆς Ἑορτῆς, εἴτε, συνηθέστερα, εἰς τὸν τῆς κυρίας ἡμέρας αὐτῆς, μετὰ τὸ Νῦν ἀπολύεις.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ'. Τῇ ὑπερμάχῳ.

Ὦ τρισμακάριστε Σταυρὲ καὶ πανσεβάσμιε, Σὲ προσκυνοῦμεν οἱ πιστοὶ καὶ μεγαλύνομεν, Ἀγαλλόμενοι τῇ θείᾳ σου ἀνυψώσει. Ἀλλ᾿ ὡς τρόπαιον καὶ ὅπλον ἀπροσμάχητον, Περιφρούρει τε καὶ σκέπε τῇ σῇ χάριτι. Τοὺς σοὶ κράζοντας· Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Οἱ Οἶκοι.

Ἄγγελοι οὐρανόθεν ἀοράτως κυκλοῦσι, Σταυρόν τόν ζωηφόρον ἐν φόβῳ (τρίς) καί φωτοπάροχον χάριν λαμπρῶς παρεχόμενον, νῦν τοῖς πιστοῖς βλέποντες, ἐξίστανται καί ἵστανται βοῶντες πρός αὐτόν τοιαῦτα·

Χαῖρε Σταυρέ, οἰκουμένης φύλαξ·
χαῖρε, ἡ δόξα τῆς Ἐκκλησίας.

Χαῖρε, ὁ πηγάζων ἀφθόνως ἰάματα·
χαῖρε, ὁ φωτίζων τοῦ κόσμου τά πέρατα.

Χαῖρε, ξύλον ζωομύριστον, καί θαυμάτων θησαυρέ·
χαῖρε, συνθετοτρισόλβιε, καί χαρίτων παροχεῦ.

Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις ὑποπόδιον θεῖον·
χαῖρε, ὅτι ἐτέθης εἰς προσκύνησιν πάντων.

Χαῖρε κρατήρ τοῦ νέκταρος ἔμπλεως·
χαῖρε, λαμπτήρ τῆς ἄνω λαμπρότητος.

Χαῖρε, δι’ οὗ εὐλογεῖται ἡ κτίσις·

χαῖρε, δι’ οὗ προσκυνεῖται ὁ Κτίστης.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Βλέπουσα ἡ Ἑλένη ἑαυτήν ἐν ἐφέσει, φησί τῷ Βασιλεῖ θαρσαλέως· Τό παμπόθητόν σου τῆς ψυχῆς εὐχερέστατόν μου τῇ σπουδῇ φαίνεται· ζητοῦσα γοῦν τό κράτιστόν σοι τρόπαιον, ὡς λέγεις, κράζω·

Ἀλληλούϊα.

Γνῶσιν ἄγνωστον πρώην ἡ Βασίλισσα γνοῦσα, ἐβόησε πρός τούς ὑπουργοῦντας· Ἐκ λαγόνων τῆς γῆς εὑρεῖν ἐν τάχει, καί δοῦναι τόν Σταυρόν σπεύσατε, πρός ὅν ἰδοῦσα ἔφησεν ἐν φόβῳ, πλήν κράζουσα οὕτω·

Χαῖρε, χαρᾶς τῆς ὄντως σημεῖον·
χαῖρε, ἀρᾶς τῆς ἀρχαίας λύτρον.

Χαῖρε, θησαυρός ἐν τῇ γῇ φθόνῳ κρυπτόμενος·
χαῖρε, ὁ φανείς ἐν τοῖς ἄστροις τυπούμενος.

Χαῖρε, τετρακτινοπύρσευτε καί πυρίμορφε Σταυρέ·
χαῖρε, κλῖμαξ ὑψοστήρικτε, προοραθεῖσά ποτε.

Χαῖρε, τό τῶν Ἀγγέλων γαληνόμορφον θαῦμα·
χαῖρε, τό τῶν δαιμόνων πολυστένακτον τραῦμα.

Χαῖρε, τερπνόν τοῦ Λόγου κειμήλιον·
χαῖρε, πυρός τῆς πλάνης σβεστήριον.

Χαῖρε, Σταυρέ, ἀπορούντων προστάτα·
χαῖρε, στερρέ εὐδρομούντων ἀλεῖπτα.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Δύναμις ἡ τοῦ Ξύλου, ἐπιδέδεικται τότε, πρός πίστωσιν ἀληθῆ τοῖς πᾶσι· καί τήν ἄφωνόν τε καί νεκράν πρός ζωήν ἀνέστησε, φρικτόν θέαμα τοῖς μέλλουσι καρποῦσθαι σωτηρίαν, ἐν τῷ μέλπειν οὕτως·

Ἀλληλούϊα.

Ἔχουσα ἡ Ἑλένη, τὸ ἀήττητον ὅπλον, ἀνέδραμε πρός τόν ταύτης γόνον· ὁ δέ, μέγα σκιρτήσας εὐθύς, ἐπιγνούς τόν μέγιστον Σταυρόν ἔχαιρε, καί ἅλμασιν ὡς ᾄσμασιν, ἐβόα πρός αὐτόν τοιαῦτα·

Χαῖρε Σταυρέ, τοῦ φωτός δοχεῖον·
χαῖρε, Σταυρέ, τῆς ζωῆς ταμεῖον.

Χαῖρε, ὁ δοτήρ χαρισμάτων τοῦ Πνεύματος·
χαῖρε, ὁ λιμήν ποντοπόρων ἀχείμαστος.

Χαῖρε, τράπεζα, βαστάζουσα ὥσπερ θῦμα τόν Χριστόν·
χαῖρε, κλῆμα, βότρυν πέπειρον φέρον οἶνον μυστικόν.

Χαῖρε, ὅτι τά σκῆπτρα τῶν ἀνάκτων φυλάττεις·
χαῖρε, ὅτι τάς κάρας τῶν δρακόντων συνθλάττεις.

Χαῖρε, λαμπρόν τῆς πίστεως γνώρισμα·
χαῖρε, παντός τοῦ κόσμου διάσωσμα.

Χαῖρε, Θεοῦ πρός θνητούς εὐλογία·
χαῖρε, θνητῶν πρός Θεόν μεσιτεία.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Ζῆλον ἔνδοθεν θεῖον, ἡ Ἑλένη λαβοῦσα, ἐζήτησε καί εὗρε σπουδαίως, τόν ἐν γῇ κρυπτόμενον Σταυρόν, καί δεικνύμενον ἐν οὐρανῷ Ἄνακτι· ὅν ὕψωσε· καί βλέπων τό πολίτευμα, ἐν πίστει ἔφη·

Ἀλληλούϊα.

Ἡλιόμορφος ὤφθη, ὁ Σταυρός ἐν τῷ κόσμῳ, καί πάντες φωτισμοῦ ἐμπλησθέντες, καί δραμόντες ὡς πρός ἀστέρα, θεωροῦσι τοῦτον ὡς καλῶν αἴτιον, ἐν ταῖς χερσί ταῖς θείαις ὑψωθέντα· ὅν ὑμνοῦντες εἶπον·

Χαῖρε, αὐγή νοητοῦ Ἡλίου·
χαῖρε, πηγή ἀκενώτου μύρου.

Χαῖρε, τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας ἀνάκλησις·
χαῖρε, τῶν ἀρχόντων τοῦ ᾅδου ἡ νέκρωσις.

Χαῖρε, ὅτι ἀνυψούμενος, συνανυψοῖς νῦν ἡμᾶς·
χαῖρε, ὅτι προσκυνούμενος, καθαγιάζεις τάς ψυχάς.

Χαῖρε, τῶν Ἀποστόλων κοσμοκήρυκτον κλέος·
χαῖρε, τῶν ἀθλοφόρων εὐμενέστατον σθένος.

Χαῖρε Σταυρέ, Ἑβραίων ὁ ἔλεγχος·
χαῖρε, πιστῶν ἀνθρώπων ὁ ἔπαινος.

Χαῖρε, δι’ οὗ κατεβλήθη ὁ ᾅδης·
χαῖρε, δι’ οὗ ἀνατέταλκε χάρις.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Θεοβράβευτον Ξύλον, θεωρήσαντες πάντες, τῇ τούτου νῦν προσέλθωμεν σκέπῃ· καί ὡς ὅπλον κρατοῦντες αὐτό, δι’ αὐτοῦ τροποῦμεν τῶν ἐχθρῶν φάλαγγας, καί ψαύοντες τόν ἄψαυστον, τοῖς χείλεσιν αὐτῷ βοῶμεν·

Ἀλληλούϊα.

Ἴδε φῶς οὐρανόθεν, Κωνσταντῖνος ὁ Μέγας, δεικνύμενον Σταυροῦ τό σημεῖον, δι’ ἀστέρων, ἐν ᾧ καί νικᾶν πολεμίων πληθύν, ἔσπευσε τό Ξύλον φανερῶσαι, καί βοῆσαι πρός αὐτό τοιαῦτα·

Χαῖρε, βουλῆς τῆς ἀρρήτου πέρας·
χαῖρε, λαοῦ εὐσεβοῦντος κέρας.

Χαῖρε, πολεμίων ὁ τρέπων τάς φάλαγγας·
χαῖρε, φλόξ καθάπερ φλέγων τούς δαίμονας.

Χαῖρε, σκῆπτρον ἐπουράνιον τοῦ Βασιλέως τοῦ στρατοῦ·
χαῖρε, τρόπαιον ἀήττητον τοῦ φιλοχρίστου στρατοῦ.

Χαῖρε, ὁ τῶν βαρβάρων τήν ὀφρύν καταβάλλων·
χαῖρε, ὁ τῶν ἀνθρώπων τάς ψυχάς περιέπων.

Χαῖρε, κακῶν πολλῶν ἀμυντήριον·
χαῖρε, καλῶν πολλῶν βραβευτήριον.

Χαῖρε, δι’ οὗ Χριστοφόροι σκιρτῶσι·
χαῖρε, δι’ οὗ Ἰουδαῖοι θρηνοῦσι.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Κλῖμαξ οὐρανομήκης, ὁ Σταυρός τοῦ Κυρίου ἐγένετο, τούς πάντας ἀνάγων, ἀπό γῆς πρός ὕψος οὐρανοῦ, τοῦ χοροῖς Ἀγγέλων συνοικεῖν πάντοτε, ἀφέντας τά νῦν ὄντα ὡς μή ὄντα, καί εἰδότας ψάλλειν·

Ἀλληλούϊα.

Λάμψας φῶς ἐπί πᾶσιν, ὁ Σωτήρ τοῖς ἐν ᾅδη, ἐφώτισας τούς κάτω κειμένους· πυλωροί δέ ᾅδου τήν αὐγήν μή ἐνέγκαντές σου, ὡς νεκροί πεπτώκασιν· οἱ τούτων δέ ρυσθέντες, νῦν ὁρῶντες τόν Σταυρόν βοῶσι·

Χαῖρε, ἀνάστασις τεθνεώτων·
χαῖρε, παράκλησις τῶν πενθούντων.

Χαῖρε, τῶν ταμείων τοῦ ᾅδου ἡ κένωσις·
χαῖρε, Παραδείσου τρυφῆς ἡ ἀπόλαυσις.

Χαῖρε, ράβδος ἡ ποντίσασα τόν Αἱγύπτιον στρατόν·
χαῖρε, αὖθις, ἡ ποτίσασα Ἰσραηλίτην λαόν.

Χαῖρε, ἔμψυχον Ξύλον, τοῦ Λῃστοῦ σωτηρία·
χαῖρε, εὔοσμον ρόδον, εὐσεβῶν εὐωδία.

Χαῖρε, τροφή πεινώντων ἐν πνεύματι·
χαῖρε, σφραγίς, ἥν ἔλαβον ἄνθρωποι.Χαῖρε Σταυρέ, μυστηρίων ἡ θύρα·
χαῖρε, ἐξ οὗ ρεῖθρα χέονται θεῖα.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Μέλλοντος Μωϋσέως, τό πολύμοχθον γένος λυτρώσασθαι ἐκ τοῦ λυμεῶνος, ἐπεδόθης ὡς ράβδος αὐτῷ, ἀλλ’ ἐγνώσθης τούτῳ καί Θεοῦ σύμβολον· διόπερ κατεπλάγη σου Σταυρέ, τήν δυναστείαν κράζων·

Ἀλληλούϊα.

Νόμον ὁ ἐν Σιναίῳ, τῷ Θεόπτῃ δούς πάλαι, Σταυρῷ ἐθελοντί προσηλοῦται, ὑπέρ ἀνόμων ἀνόμως ἀνδρῶν, καί κατάραν νόμου παλαιάν ἔλυσεν, ἵνα Σταυροῦ τήν δύναμιν ὁρῶντες, ἅπαντες νῦν βοῶμεν·

Χαῖρε, ἀνόρθωσις πεπτωκότων·
χαῖρε, κατάπτωσις κοσμολάτρων.

Χαῖρε, Ἀναστάσεως Χριστοῦ τό ἐγκαίνισμα·
χαῖρε, μοναζόντων τό θεῖον ἐντρύφημα.

Χαῖρε, δένδρον εὐσκιόφυλλον, ὑφ’ οὗ σκέπονται πιστοί·
χαῖρε, Ξύλον προφητόφθεγκτον, πεφυτευμένον ἐν γῇ.

Χαῖρε, τῆς Βασιλείας κατ’ ἐχθρῶν συμμαχία·
χαῖρε, τῆς πολιτείας κραταιά προστασία.

Χαῖρε, Κριτοῦ δικαίου φανέρωσις·
χαῖρε, βροτῶν πταιόντων κατάκρισις.

Χαῖρε Σταυρέ, ὀρφανῶν ἀντιλῆπτορ·
χαῖρε Σταυρέ, πλουτιστά τῶν πενήτων.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Ξένον θαῦμα ἰδόντες, ξένον βίον βιῶμεν, τόν νοῦν εἰς οὐρανόν ἀνυψοῦντες· διά τούτο γάρ ἐν τῷ Σταυρῷ ὁ Χριστός ἐπάγη, καί σαρκί πέπονθε, βουλόμενος ἑλκῦσαι πρός τό ὕψος, τούς αὐτῷ βοῶντας·

Ἀλληλούϊα.

Ὅλος ἦλθεν ἐξ ὕψους, τήν Θεότητα ἔχων, ὁ μόνος προαιώνιος Λόγος· καί τεχθείς ἐκ Παρθένου Μητρός, καί φανείς τῷ κόσμῳ ταπεινός ἄνθρωπος, Σταυρόν καταδεξάμενος, ἐζώωσε τούς αὐτῷ βοῶντας.

Χαῖρε Σταυρέ, τῆς εἰρήνης ὅπλον·
χαῖρε, βαλβίς τῶν ὁδοιπορούντων.

Χαῖρε, σωζομένων σοφία καί στήριγμα·
χαῖρε, ἀπολλυμένων μωρία καί σύντριμμα.

Χαῖρε, εὔκαρπον, ἀθάνατον καί ζωηφόρον φυτόν·
χαῖρε ἄνθος, ὅπερ ἤνθησε τήν σωτηρίαν ἡμῶν.

Χαῖρε, ὅτι συνάπτεις τά ἐν γῇ σύν τοῖς ἄνω·
χαῖρε, ὅτι φωτίζεις τάς καρδίας τῶν κάτω.

Χαῖρε δι’ οὗ φθορά ἐξωστράκισται·
χαῖρε, δι’ οὗ ἡ λύπη ἠφάνισται.

Χαῖρε, καλῶν μυριάριθμος ὄλβος·
χαῖρε, πιστῶν μυριώνυμος εὖχος.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Πέπτωκε τῶν δαιμόνων ἡ παμβέβηλος φάλαγξ, καί γένος τῶν Ἑβραίων ᾐσχύνθη, προσκυνούμενον τόν Σταυρόν παρά πάντων, μετά πόθου βλέποντες, ἀεί δέ ἀναβλύζοντα ἰάματα τοῖς ἐκβοῶσιν·

Ἀλληλούϊα.

Ρεύματα συνεστάλη, λογισμῶν κακοδόξων παγέντος σου Χριστέ ἐπί ξύλου· ἀποροῦσι γάρ ὄντως τό, Πῶς καί Σταυρόν ὑπέστης, καί φθοράν πέφευγας· ἡμεῖς δέ τήν Ἀνάστασιν δοξάζοντες ἀναβοῶμεν.

Χαῖρε, σοφίας Θεοῦ τό ὕψος·
χαῖρε, προνοίας Αὐτοῦ τό βάθος.

Χαῖρε, μωρολόγων ἀλόγων ἡ ἄγνοια·
χαῖρε, μαντιπόλων ἀφρόνων ἀπώλεια.

Χαῖρε, ὅτι τήν Ἀνάστασιν ἐμφανίζεις τοῦ Χριστοῦ·
χαῖρε, ὅτι τά παθήματα ἀνακαινίζεις Αὐτοῦ.

Χαῖρε, τῶν πρωτοπλάστων τήν παράβασιν λύσας·
χαῖρε, τοῦ Παραδείσου τάς εἰσόδους ἀνοίξας.

Χαῖρε Σταυρέ, τοῖς πᾶσι σεβάσμιε·
χαῖρε, ἐθνῶν ἀπίστων ἀντίπαλε.

Χαῖρε Σταυρέ, ἰατρέ τῶν νοσούντων·
χαῖρε, ἀεί βοηθέ τῶν βοώντων·

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Σῶσαι θέλων τόν κόσμον, ὁ τοῦ κόσμου κοσμήτωρ, κατῆλθε πρός αὐτόν ἀπορρήτως· καί Σταυρόν ὑπέστη, Θεός ὤν, δι’ ἡμᾶς, τά πάντα καθ’ ἡμᾶς δέχεται· διό καί λυτρωσάμενος ἡμᾶς, ἀκούει παρά πάντων·

Ἀλληλούϊα.

Τεῖχος τῆς οἰκουμένης, ὦ Σταυρέ ζωηφόρε, ἀπόρθητον καί θεῖον νοοῦμεν· ὁ γάρ τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, κατασκευάσας σέ Ποιητής τάννυσι τάς χεῖρας, ξένον ἄκουσμα· καί ἅπαντας ἐκφωνεῖν διδάσκει.

Χαῖρε, ἡ βάσις τῆς εὐσεβείας·
χαῖρε, τό νῖκος τῆς κληρουχίας.

Χαῖρε, Ἀμαλήκ νοητόν ὁ τροπούμενος·
χαῖρε, Ἰακώβ ταῖς χερσί προτυπούμενος.

Χαῖρε, σύ γάρ ἀνεμόρφωσας τάς παλαιτάτας σκιάς·
χαῖρε, σύ γάρ ἀνεπλήρωσας προφητοφθέγκτους φωνάς.

Χαῖρε, ὁ τόν Σωτῆρα τῶν ἀπάντων βαστάσας·
χαῖρε, ὁ τόν φθορέα τῶν ψυχῶν καταργήσας.

Χαῖρε, δι’ οὗ Ἀγγέλοις ἡνώθημεν·
χαῖρε, δι’ οὗ φωτί κατηυγάσθημεν.

Χαῖρε, σέ γάρ προσκυνοῦμεν τιμῶντες·
χαῖρε, σοί γάρ προσφωνοῦμεν, βοῶντες·

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Ὕμνος ἅπας μειοῦται, συνακολουθεῖν θέλων, τῷ πλήθει τῶν πολλῶν σου θαυμάτων· ἐγκωμίων πληθύν καί γάρ ἄν προσάξωμέν σοι, ὦ Σταυρέ τίμιε, οὐδέν τελοῦμεν ἄξιον, ὧν δέδωκας ἡμῖν· ἀλλ’ οὖν βοῶμεν·

Ἀλληλούϊα.

Φωτοπάροχον αἴγλην, τοῖς ἐν σκότει δωρεῖται, Σταυρός ὁ ζωοδώρητος οὗτος· τό γάρ ἄϋλον δέδεικται φῶς, καί πρός γνῶσιν θείαν δᾳδουχεῖ ἅπαντας· ὑψοῖ δέ νῦν ὑψούμενος τόν νοῦν ἡμῶν, ἀναμέλπειν ταύτα·

Χαῖρε, φωστήρ, τοῖς ἐν σκότει φαίνων·
χαῖρε, ἀστήρ, τόν κόσμον αὐγάζων.

Χαῖρε, ἀστραπή, χριστοκτόνους ἀμβλύνουσα·
χαῖρε, ἡ βροντή τούς ἀπίστους ἐκπλήττουσα.

Χαῖρε, ὅτι κατελάμπρυνας Ὀρθοδόξων τούς χορούς·
χαῖρε, ὅτι κατηδάφισας τῶν εἰδώλων τούς βωμούς.

Χαῖρε, οὗπερ ὁ τύπος οὐρανόθεν ἐφάνη·
χαῖρε, οὗπερ ἡ χάρις πονηρίας ἐλαύνει.

Χαῖρε, σαρκός σημαίνων τήν νέκρωσιν·
χαῖρε, παθῶν ὁ κτείνων ἐπέγερσιν.

Χαῖρε, ἐν ᾧ ὁ Χριστός ἐσταυρώθη·
χαῖρε, δι’ οὗ πᾶς ὁ κόσμος ἐσώθη.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Χάριν δοῦναι θελήσας, ὁ Χριστός τοῖς ἀνθρώποις, τάς χεῖρας ἐπί Ξύλου ἐκτείνει, καί τά ἔθνη πάντα συγκαλεῖ, καί βασιλείαν πᾶσιν οὐρανῶν δίδωσι, τοῖς μέλπουσι τόν ὕμνον ἐπαξίως, καί πιστῶς βοῶσιν·

Ἀλληλούϊα.

Ψάλλοντές σου τόν ὕμνον, εὐφημοῦμεν ἐκ πόθου, ὡς ἔμψυχον Κυρίου σε Ξύλον· ἐπί σοί γάρ παγείς ἐν σαρκί, ὁ δεσπόζων τῶν δυνάμεων, ἡγίασεν, ἐδόξασεν, ἐδίδαξε βοᾶν σοι ταῦτα·

Χαῖρε Σταυρέ, νοητή ρομφαία·
χαῖρε, Ἁγίων ἅγιον βλέμμα.

Χαῖρε, Προφητῶν καί Δικαίων προκήρυγμα·
χαῖρε, τοῦ Χριστοῦ λαμπροφόρον στρατήγημα.

Χαῖρε, κάλλος καί διάδημα βασιλέων εὐσεβῶν·
χαῖρε, κράτος καί ὀχύρωμα ἱερέων εὐλαβῶν.

Χαῖρε, τῆς ἀληθείας εὐκλεέστατος κόσμος·
χαῖρε, τῆς σωτηρίας εὐτυχέστατος ὅρμος.

Χαῖρε, φαιδρόν ἁπάντων ἀγλάϊσμα·
χαῖρε, υἱῶν τῆς Ἄγαρ φυγάδευμα.

Χαῖρε, φωτός ἀκηράτου λυχνία·
χαῖρε, ψυχῆς τῆς ἐμῆς θυμηδία.

Χαῖρε, Ξύλον μακάριον.

Ὦ πανύμνητον Ξύλον, τό βαστάσαν τόν πάντων ἁγίων, Ἁγιώτατον Λόγον (τρίς)· δεδεγμένον ἡμῶν τάς λιτάς, ἀπό πάσης ρῦσαι συμφορᾶς ἅπαντας καί αἰωνίου λύτρωσαι κολάσεως τούς σοί βοῶντας·

Ἀλληλούϊα.

Καισάριος (Κωνσταντῖνος) Δαπόντες (18ος αι.)

ο λόγιος Καισάριος (Κωνσταντίνος) Δαπόντες

(Konstantinos Kaisarios Dapontes)

Ο λόγιος Κωνσταντίνος, μετέπειτα Καισάριος Δαπόντες (1713 /14-4 Δεκεμβρίου 1784) ήταν ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες στιχουργούς και χρονογράφους του 18ου αιώνα. Η πολυκύμαντη ζωή του Δαπόντε συνοδεύεται απ' ένα εκπληκτικά πληθωρικό, ποικίλο και ενδιαφέρον συγγραφικό έργο.

Η ζωή του ήταν πολυτάραχη και το 1746 έπεσε στη δυσμένεια των Τούρκων για να καταφύγει στην αυλή του Χάνη της Κριμαίας και το επόμενο έτος φυλακίστηκε στην Κωνσταντινούπολη για 20 μήνες, διάστημα που αφιέρωσε στη συγγραφή θρησκευτικών ύμνων, επιστολών και εκτενέστερων έμμετρων έργων, όπως ο Καθρέπτης γυναικών.

Συ δεν την γλώσσαν την απλήν, μη την καταφρονήσης,

ότι αρίστη και αυτή ως θέλει την γνωρίσης.

Και τόσας χάριτας γλυκάς και νοστιμάδας έχει,

όπου και όλων των εθνών τας γλώσσας υπερέχει.

Καθρέπτης γυναικών, 1766. K.Θ. Δημαράς, Iστορία

της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Ίκαρος, 1985. 117.

Η ζωή του

Γεννήθηκε στη Σκόπελο, όπου και πήρε τη βασική μόρφωση. Το 1731 ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη όπου έμεινε για λίγους μήνες κι αργότερα ταξίδεψε στο Βουκουρέστι, όπου σπούδασε, και αργότερα στο Ιάσιο, όπου και εγκαταστάθηκε για τα επόμενα 4 χρόνια, εργαζόμενος ως γραμματέας του ηγεμόνα Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου.

Μέχρι το 1743 υπηρετούσε ως γραμματικός β' τάξης τον ηγεμόνα. Εκείνη τη χρονιά παραιτήθηκε μετά την άρνηση του Μαυροκορδάτου να τον προβιβάσει σε γραμματικό α' τάξης. Την ίδια χρονιά διορίστηκε ως γραμματικός α' τάξης στην υπηρεσία του νέου ηγεμόνα της Μολδαβίας, Ιωάννη Μαυροκορδάτου και εγκαταστάθηκε ξανά στο Ιάσιο.

Απέκτησε πλούτη και προβιβάστηκε στο αξίωμα του καμινάρη, αλλά το 1747 φυλακίστηκε για 20 μήνες περίπου, ίσως από δικές του ατασθαλίες ή μηχανορραφίες εχθρών του στην ηγεμονική αυλή. Μετά την αποφυλάκισή του πήγε στην Χάλκη και μέσα σε λίγο διάστημα (1749-51) παντρεύτηκε, απέκτησε μια κόρη που πέθανε πρόωρα και αμέσως κατόπιν χήρεψε.

Χαρακτικό Μονής Ξηροποτάμου του Αγίου Όρους 1894, wikipedia

Το 1753, απογοητευμένος από τα εγκόσμια αποφάσισε να ακολουθήσει τον μοναχικό βίο. Πήρε το όνομα Καισάριος και, αφού έζησε για τρία χρόνια στη νήσο Πιπέρι, απέναντι από τη Σκόπελο, και στη μονή Ευαγγελίστριας της Σκοπέλου, το 1757 ταξίδεψε στο Άγιο Όρος και προσεχώρησε στη Μονή Ξηροποτάμου.

Τα επόμενα χρόνια περιόδευσε σε περιοχές της Ελλάδας και στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για να συγκεντρώσει χρήματα για τη Μονή. Επέστρεψε στο Άγιο Όρος το 1765 και έμεινε στις Μονές Ξηροποτάμου και Κουτλουμουσίου μέχρι το 1757, όταν επέστρεψε στην Μονή Ευαγγελίστριας στη Σκόπελο μέχρι το 1784. Εκείνη τη χρονιά επέστρεψε στη Μονή Ξηροποτάμου και λίγους μήνες μετά πέθανε. Χειρόγραφά του φυλάσσονται στη Βιβλιοθήκη της Μονής.

Η ζωή του εξιστορήθηκε από τον ίδιο στο έμμετρο αφήγημα «Κήπος Χαρίτων» που γράφτηκε το 1768 και απευθύνεται στον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο τον Φιραρή.

Το έργο του

Ο Δαπόντες ήταν πολυγράφος συγγραφέας. Τα έργα του αριθμούν πολλές χιλιάδες δεκαπεντασύλλαβους στίχους, με περιεχόμενο θρησκευτικό, χρονογραφικό, ή αυτοβιογραφικό και γενικά με ηθικοδιδακτικές προθέσεις. Η κριτική επισημαίνει στα έργα του, πέρα από τεχνικά μειονεκτήματα όπως οι πλατειασμοί και η προχειρότητα, θετικά στοιχεία όπως το χιούμορ, η θυμοσοφική διάθεση, η παρατηρητικότητα και η κάποιες οξυδερκείς παρατηρήσεις.

Τύπωσε ο ίδιος αρκετά βιβλία του αλλά άλλα έμειναν ανέκδοτα σε χειρόγραφα. Αρκετά από τα ανέκδοτα δημοσιεύτηκαν για πρώτη φορά από τον Κων/νο Σάθα στη Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη και τον Εμίλ Λεγκράν στην Bibliothèque Grecque vulgaire.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στα εκδεδομένα κείμενα και στα χειρόγραφά του ο Δαπόντες προσέθετε στο τέλος μία προειδοποίηση («επιτίμιον») με προειδοποίηση προς τους μελλοντικούς εκδότες να μεριμνούν για την επιμελή εκτύπωση του έργου, να μην παραλείπουν στίχους, να μην κάνουν λάθη και να μην σφετερίζονται ή αλλοιώνουν τα κείμενά του, γιατί σε αυτήν την περίπτωση θα έχουν αντίδικο τον Θεό.

Κάποια από τα σημαντικότερα έργα του είναι:

Ο Διγενής Ακρίτης
Ο Φυσιολόγος
Ο Στεφανίτης
Ιστορία Πτωχολέοντος
Καθρέπτης γυναικών
Σωσάννα
Ο Αλέξανδρος
Ο Συντίπας
Η χαλιμά
Ο Αγαθάγγελος
Ο ιμπέριος
Χρηστοήθεια
Τράπεζα πνευματική
Λόγοι πανηγυρικοί
Κανών περιεκτικός πολλών εξαιρέτων πραγμάτων
Κήπος Χαρίτων
Χρονογράφος
Γεωγραφική Ιστορία
Δακικαί Εφημερίδες

Ο εξοικισμός των πρωτοπλάστων, Οµιλίες του Ιακώβου της Μονής

Κοκκινοβάφου, Vat. gr. 1162, Biblioteca Apostolica Vaticana, Βατικανό.

Εδώ είχα Παράδεισον, ανάγκη εκεί Άδη,

δεν είναι δυο Παράδεισοι εδώ κ’ εκεί ομάδι.

Κήπος Χαρίτων, 9.233-234. 1880 [1768]. Ερμής, 1995. 125.

Κριτική του έργου του

Ο Δαπόντες είναι μια από τις πιο αξιόπιστες και λεπτομερείς ιστορικές πηγές των χρόνων 1731-65, μια από τις σημαντικότερες γεωγραφικές, εθνογραφικές, κοινωνικοανθρωπολογικές και φιλολογικές πηγές του βαλκανικού χώρου της εποχής του κυρίως των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών, της Κωνσταντινούπολης, της περιοχής της Προποντίδας και του Βόρειου Αιγαίου, ένα από τα πρώτα συγγραφικά μεγέθη στη σύγχρονη του ελληνική γραμματεία της τουρκοκρατούμενης Ανατολής, ο σπουδαιότερος στιχουργός του 18ου αι. και κυρίαρχη μορφή της μεταβυζαντινής θρησκευτικής ποίησης και γραμματείας.

Στο ενεργητικό του ανήκει αναμφισβήτητα η χρήση γλώσσας και ύφους λαϊκότερου και αναλυτικότερου από ότι γίνεται σε άλλους λογίους της εποχής, η συνδυαστική ευφυΐα, η διασκεδαστική ζωηρότητα και θυμοσοφική διάθεση, η προβολή και πύκνωση των πλουσίων βιωμάτων του σε επιγραμματικότητα και χιούμορ και, κάποτε, μια ευαισθησία που θυμίζει περισσότερο τα τέλη του 18ου αι. τάση για αυτοεξέταση και φιλάρεσκο αυτοέλεγχο.

Βιβλιογραφία:

• Ακαδημία Αθηνών: Κέντρον Ερεύνης του Μεσαιωνικού και Νέου Ελληνισμού (ΚΕΜΝΕ) Κωνσταντίνου Δαπόντε Λόγοι Πανηγυρικοί, εις απλούς στίχους εις εγκώμιον διαφόρων αγίωv / Νυν πρώτον τύποις εκδοθέντες δαπάνη του ευγενεστάτου Άρχοντος μεγάλου Σπαθάρι, κυρίου Ιακωβάκη Ρίζου, και αφιερωθέντες τω αυτώ Κωνσταντίνω Δαπόντε Καμινάρη, τω μετονομασθέντι Καισαρίω, Ενετίησιν: Παρά Δημητρίω Θεοδοσίου τω εξ Ιωαννίνων, 1778.
• Οι «Χαιρετισμοί εἰς τόν Τίμιον Σταυρόν» Προσευχητάριον ὑπέρ τῶν κεκοιμημένων Ἀρχιμανδρίτου Παύλου Κ. Ντανᾶ, Ἐκδόσεις «Ἄθως», Ἀθήνα 2005.
• Οι Χαιρετισμοὶ εἰς τὸν Τίμιον Σταυρόν (1778) Τόπος & Χρόνος: Βενετία 1778. Εκδοτικός Οίκος: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. Προέλευση: Βιβλιοθήκη της Βουλής
• Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983
• Ν. Βαγενάς, «Ο "αντιποιητικός'' 18ος αι.», Η ειρωνική γλώσσα. Κριτικές μελέτες για τη νεοελληνική γραμματεία, Στιγμή, Αθήνα 1994, σελ. 161
• Γεώργιος Κεχαγιόγλου,«Ανέκδοτα στοιχεία για τον Καισάριο Δαπόντειο από το χειρόγραφο της Βυτίνας αριθμ. 1», Ο Ερανιστής τ.18
• Ε. Σουλογιάννης, Cesario Daponte el a sua opera, Ρώμη 1973-74
• Γιάννης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ. 92
• Κ.Θ. Δημαράς, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Ίκαρος, Αθήνα 1975, σελ. 114-116
• Λίνος Πολίτης, Ιστορία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, Αθήνα 1978, σελ. 92
• Η Θυσία του ΙΕΦΘΑΕ και ιστορία της Σωσάννης, Εκδ. Ιστός-Εκδοτική Ερμής
• Λεγκράν, Ephemerides dakes, τ.3, Παρίσι 188
• wikipedia.org / wiki / Constantin Dapontes
• Σοφία Σκιαδαρέση, Άτροπος ή η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας-Δαπόντε.
• «Όταν πήγε στη Χίο, του έκανε εντύπωση το άγονο του νησιού, ο μόχτος των κατοίκων, το ελάττωμα που είχαν οι πλούσιοι Χιώτες να είναι τσιγκούνηδες και να μη δείχνουν συμπόνια για τους φτωχούς συντοπίτες τους.» Γιάννης Κορδάτος, Ιστορία της Νεοελληνικής λογοτεχνίας. Από το 1453 ως το 1961, τόμος πρώτος, εκδ. Επικαιρότητα, Αθήνα, 1983, σελ.92-93.
• εικ. Konstantinos Kaisarios Dapontes. Enciclopedia DOMI (Εγκυκλοπαίδεια ΔΟΜΗ), Editura DOMI A.E., Atena, ediția 2002-2005 [s.a.], vol. 7, p. 481, s.v. „Δαπόντες, Καισάριος.

Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Περισσότερα θέματα: Σταυρός Σταυροπροσκυνήσεως, Σταύρωση

Βιβλία του Ζακ Λακάν και του Ζακ-Αλέν Μιλέρ που έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά

2024-09-09T17:09:00.024+03:00

«Το ασυνείδητο είναι δομημένο σαν μια γλώσσα». Ζακ Λακάν

Θα συμπλήρωνα: Η γλώσσα συμβολοποιεί τα δεδομένα του ψυχισμού και ζωοποιεί το νοηματοδοτικό υποκείμενο με ασυνείδητο τρόπο. Επίσης, η γλώσσα υπόσχεται την αποκωδικοποίηση του ψυχικού χάους του ανθρώπου, μολονότι συχνότατα ειναι ασυνείδητος ο άτροπος που το σημαίνον σχετίζεται οργανικά με το σημαινόμενο.

«Στην αγάπη, αυτό που στοχεύεται είναι το υποκείμενο, το υποκείμενο ως τέτοιο, ως υποτιθέμενο σε μια αρθρωμένη φράση, σε κάτι που οργανώνεται ή μπορεί να οργανωθεί από μια ζωή ολόκληρη. Ένα υποκείμενο, ως τέτοιο, δεν έχει και μεγάλη σχέση με την απόλαυση. Όμως, αντίθετα, το σημείο του είναι ικανό να προκαλέσει την επιθυμία. Εκεί βρίσκεται το ελατήριο της αγάπης.»

[Dans l’amour, ce qui est visé, c’est le sujet, le sujet comme tel, en tant qu’il est supposé a une phrase articulée, a quelque chose qui s’ordonne ou peut s’ordonner d’une vie entière. Un sujet, comme tel, n’a pas grand-chose a faire avec la jouissance. Mais, par contre, son signe est susceptible de provoquer le désir. Là est le ressort de l’amour.]

Jacques Lacan, Σεμινάριο XX «Ακόμη»,
IV, Η αγάπη και το σημαίνον, [σελ. 127]
16 Ιανουαρίου 1973

Κείμενα του Ζακ Λακάν και του Ζακ-Αλέν Μιλέρ

που έχουν δημοσιευτεί στα ελληνικά

Στις εκδόσεις Εκκρεμές, σειρά Λακανικός Προσανατολισμός

• Ζακ Λακάν, Μιλάω στους τοίχους, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2015.

• Ζακ Λακάν, Ο ατομικός μύθος του νευρωτικού, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2015.

• Ζακ Λακάν, Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Κείμενα για τη σχολή του Λακάν, Ζ. Λακάν: Σημείωμα προς τους Ιταλούς, Ζ-Α. Μιλέρ: Το πέρασμα της ψυχανάλυσης προς την επιστήμη & Η θεωρία του Τορίνου για το υποκείμενο της Σχολής, Αθήνα: Εκδόδεις Εκκρεμές, 2013.

• Ζακ Λακάν, Ο θρίαμβος της θρησκείας & Λόγος προς τους καθολικούς, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2011.

• Ζακ Λακάν, Η διδασκαλία μου, εισαγωγή Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Εκδόσεις Εκκρεμές, 2009.

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Θεωρία της ψυχαναλυτικής θεραπείας, Αθήνα: Εκκρεμές, 2007.

• Ζακ Λακάν, Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Ευμενείς Έλεγχοι, 2005.

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Ο Λακάν και η ψυχανάλυση, Αθήνα: Εκκρεμές, 2003.

Στις εκδόσεις Ψυχογιός, σειρά Ψυχαναλυτικός λόγος

• Ζακ Λακάν, Σεμινάριο δέκατο έβδομο. Το αντίστροφο της ψυχανάλυσης (1969-1970), Αθήνα: Ψυχογιός, 2014.

• Zακ Λακάν, Σεμινάριο εικοστό. Encore – Ακόμη (1972-1973), Αθήνα: Ψυχογιός, 2011, δίγλωσση έκδοση.

• Ζακ Λακάν, Τα Ονόματα του Πατρός, επίμετρο Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Αθήνα: Ψυχογιός, 2008.

• Ζ.-Α. Μιλέρ και άλλοι, Γνωριμία με τον Λακάν, Αθήνα: Ψυχογιός, 2007.

• Ζακ Λακάν, Σεμινάριο τρίτο. Οι ψυχώσεις (1955-1956), Αθήνα: Ψυχογιός, 2005.

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Λακανική βιολογία. Έξι ψυχαναλυτικά μαθήματα για το σώμα, το σύμπτωμα, την απόλαυση, Αθήνα: Ψυχογιός, 2003.

Στις εκδόσεις Καστανιώτη

• Ζακ Λακάν, Η οικογένεια. Τα οικογενειακά συμπλέγματα στη διαμόρφωση του ατόμου, Σειρά Σύγχρονη Ψυχαναλυτική Βιβλιοθήκη, 1987.

Στις εκδόσεις Πατάκη

• Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Λακανική κλινική των ψυχώσεων, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκης, Σειρά Θεωρητικές Επιστήμες: Φιλοσοφία, 2008.

Ζακ-Αλέν Μίλερ και ο Ζακ Λακάν διδάκοντας

Jacques Lacan - Jacques-Alain Miller

Άλλες δημοσιεύσεις που άπτονται του Φροϋδικού Πεδίου

• Ρεζινάλντ Μπλανσέ, Πολιτικές του ψυχαναλυτή, Χρονογραφήματα της κρίσης 2011-2017 και άλλες μελέτες εφαρμοσμένης ψυχανάλυσης, Αθήνα, Εκδόσεις Εκκρεμές, 2019.

• Ζαν-Κλωντ Μαλβάλ, Ο αυτιστικός και η φωνή του, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2016.

• Cercle του Στρασβούργου, Γκλεν Γκουλντ ή η αναγκαία επινόηση, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2012.

• Συλλογικό (Ερίκ Λοράν, Πιερ Μαλανγκρό, Ζακ-Αλέν Μιλέρ, Φαμπιάν Άμπραχαμ Ναπαρτσέκ, Αλεξάντρ Στίβενς, Ελβίρα Γκιλανιά Παλάνκες), Η Λακανική κλινική της τοξικομανίας, Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2012.

• Συλλογικό, Διαβάζοντας το σύμπτωμα, 6 Μαθήματα εισαγωγής στη Λακανική Κλινική (πρώτος κύκλος ψυχαναλυτικής εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης), Αθήνα: Εκκρεμές, Σειρά Λακανικός Προσανατολισμός, 2012.

• Fort-Da. Περιοδικό λακανικής κλινικής, τεύχος 3, Αθήνα: Ψυχογιός, 2013. Θέμα: Όταν η ψύχωση δεν εκδηλώνεται.

• Fort-Da. Περιοδικό λακανικής κλινικής, τεύχος 2, Αθήνα: Ψυχογιός, 2012. Θέμα: Αφιέρωμα στο στάδιο του καθρέφτη.

• Fort-Da. Περιοδικό λακανικής κλινικής, τεύχος 1, Αθήνα: Ψυχογιός, 2011. Θέμα: Η ψυχανάλυση στα παιδιά και τους εφήβους.

• Αφιέρωμα στην Ψυχιατρική λακανικού προσανατολισμού, Τετράδια Ψυχιατρικής, τεύχος 107, Ιούλιος, Αύγουστος, Σεπτέμβριος 2009, εκδ. Βιβλιοτεχνία Ο.Ε., Αθήνα.

• αληthεια, Περιοδικό Ψυχανάλυσης, Φιλοσοφίας & Τέχνης, τεύχος 3, Άνοιξη 2008, Εκδόσεις Πατάκη.

• Γιάννης Σταυρακάκης, Ο Λακάν και το πολιτικό, Αθήνα: Ψυχογιός, 2008.

• Ζαν-Κλωντ Μιλνέρ, Το κρυστάλλινο έργο: Ο Λακάν, η επιστήμη, η φιλοσοφία, Αθήνα, Εκδόσεις Κέδρος, 2005.

• Συλλογικό έργο, Ο Λακάν, το γραπτό, η εικόνα, Αθήνα: Ψυχογιός, 2003.

Ο Γάλλος ψυχαναλυτής και ψυχίατρος Ζακ Λακάν (Jacques Marie Émile Lacan, 13 Απριλίου 1901 - 9 Σεπτεμβρίου 1981) γεννήθηκε, έζησε και εργάστηκε στο Παρίσι.

Οργάνωνε ετήσια σεμινάρια στο Παρίσι από το 1953 έως το 1981, όπου επηρέασε πολλές ηγετικές φυσιογνωμίες Γάλλων διανοούμενων στις δεκαετίες του 1960 και 1970, ιδιαίτερα όσους σχετίστηκαν με τον μεταδομισμό.

Οι ιδέες του άσκησαν σημαντική επίδραση στην κριτική θεωρία, τη λογοτεχνική θεωρία, τη γαλλική φιλοσοφία του 20ού αιώνα, την κοινωνιολογία, τη φεμινιστική θεωρία, τη θεωρία κινηματογράφου και την κλινική ψυχανάλυση.

Στις αρχές της δεκαετίας του '30 δημοσίευσε τη διατριβή του για την παρανοϊκή ψύχωση, και λίγο αργότερα έγινε δεκτός στη Γαλλική Ψυχαναλυτική Εταιρεία, όπου παρουσίασε τη θέση του για το λεγόμενο «στάδιο του καθρέφτη».

Η αποφασιστική παρέμβασή του, όμως, στο ψυχαναλυτικό γίγνεσθαι ξεκίνησε τη δεκαετία του '50 με τη μορφή ενός εβδομαδιαίου σεμιναρίου, το οποίο έγινε πόλος κατάρτισης και συσπείρωσης για πολλές γενιές ψυχαναλυτών.

Το 1964, απαντώντας στον εξοβελισμό του από τη Διεθνή Ψυχαναλυτική Εταιρεία, ο Λακάν ίδρυσε τη Φροϊδική Σχολή των Παρισίων (1964-1980), η ακτινοβολία της οποίας ξεπέρασε κατά πολύ τα γαλλικά σύνορα.

Η τελευταία θεσμική πρωτοβουλία του, η Σχολή του Φροϊδικού Αιτίου (1981), έμελλε να γίνει το όχημα για τη διάδοση του λακανικού προσανατολισμού σε παγκόσμιο επίπεδο. Το 1966 ο Λακάν συγκέντρωσε σε έναν ογκώδη τόμο τα «Γραπτά» κείμενα του.

Το 2001 κυκλοφόρησαν τα «Άλλα γραπτά» που περιλαμβάνουν όλα τα μεταγενέστερα κείμενα. Η σταδιακή έκδοση του σεμιναρίου ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του '70 σε μεταγραφή του Ζακ-Αλέν Μιλέρ, και συνεχίζεται έως σήμερα. Περισσότερα ΕΔΩ

Ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ (Jacques-Alain Miller) είναι ψυχαναλυτής και συγγραφέας, μέλος της Σχολής του Φροϊδικού Αιτίου (Γαλλία). Είναι ένα από τα ιδρυτικά μέλη του udicole de la Cause freudienne και του Παγκόσμιου Συνδέσμου Ψυχανάλυσης που προήδρευσε από το 1992 έως το 2002.

Είναι ο μοναδικός εκδότης των βιβλίων των Σεμιναρίων του Jacques Lacan.

Υπήρξε πρωτεργάτης της από τη στιγμή που δημιουργήθηκε, το 1981.

Είναι επίσης ο ιδρυτής, το 1992, της Παγκόσμιας Εταιρείας Ψυχανάλυσης (Π.Ε.Ψ.), της οποίας διετέλεσε γενικός εκπρόσωπος στη διάρκεια των δέκα πρώτων χρόνων της λειτουργίας της.

Ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ διευθύνει το Ινστιτούτο του Φροϊδικού Πεδίου, οργανισμό που παρέχει ψυχαναλυτική κλινική εκπαίδευση και αποτελείται από το σύνολο των Κλινικών Τμημάτων ανά τον κόσμο.

Το νεαρότερο από αυτά είναι το Αθηναϊκό Παράρτημα Κλινικών Σπουδών που ιδρύθηκε από τον ίδιο το Νοέμβριο του 2003. Διευθυντής του τομέα ψυχανάλυσης του πανεπιστημίου Paris VIII, ο Ζακ-Αλέν Μιλέρ παραδίδει χωρίς διακοπή, από το 1972, ένα εβδομαδιαίο μάθημα με τίτλο «Ο λακανικός προσανατολισμός». Μαθητής των Ρ. Μπαρτ, Λ. Αλτουσέρ, Μ. Φουκώ και Ζ. Ντερριντά, στην Ecole Normale Superieure, από την οποία αποφοίτησε, ο Ζακ-Αλαίν Μιλλέρ σήμερα αποτελεί, αδιαμφισβήτητα, τη σημαντικότερη προσωπικότητα του ψυχαναλυτικού κόσμου.

Το έργο του -ανέκδοτο στο μεγαλύτερο του μέρος- αριθμεί πλέον των είκοσι πέντε σεμιναρίων, τα οποία, εν μέρει, δημοσιεύονται σε διάφορα ψυχαναλυτικά περιοδικά (la Cause freudienne, Quarto, Mental κ.τ.λ.), ενώ συγχρόνως μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες.

Πηγή: Ο Ζακ Λακάν, ψυχαναλυτής του 21ου αιώνα: «Λειτουργία και πεδίο της ομιλίας και της γλώσσας στην ψυχανάλυση - Εισήγηση της Ρώμης»

by Sophia Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

• Διαβάστε ► Ρεζινάλντ Μπλανσέ: Η φροϋδική πολιτική τοποθέτηση σήμερα

► π. Β. Θερμός: Το ασυνείδητο στην Κλίμακα του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτη

► Η ταινία του Π. Βούλγαρη «Μικρά Αγγλία» ψυχαναλυτική σκοπιά Λακάν

► Η Μάσκα ως κύριο σημαίνον σύμπτωμα της εποχής μας κατά Λακάν

Ο καθηγητής Χρήστος Γιανναράς

2024-08-24T22:49:00.111+03:00

Αφιέρωμα, έρευνα Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Columnist Sophia Drekou, BSc in Psychology)

✟ Υπέρ αναπαύσεως Χρήστου Γιανναρά 24-8-2024

Ο διακεκριμένος φιλόσοφος και εμβληματικός διανοητής Χρήστος Γιανναράς, έφυγε από τη ζωή το απόγευμα του Σαββάτου 24 Αυγούστου, σε ηλικία 89 χρονών. Την είδηση του θανάτου του έκανε γνωστή ο γιος του Σπύρος (Spyros Yannaras) μέσω ανάρτησής του στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook.

Διψᾶμε τὴ ζωὴ καὶ δὲν τὴν διψᾶμε μὲ σκέψεις ἢ νοήματα. Οὔτε καὶ μὲ τὴ θέλησή μας. Τὴν διψᾶμε μὲ τὸ κορμὶ καὶ τὴν ψυχή μας. Ἡ ὁρμὴ τῆς ζωῆς, σπαρμένη μέσα στὴ φύση μας, ἀρδεύει κάθε ἐλάχιστη πτυχὴ τῆς ὕπαρξής μας. Καὶ εἶναι ὁρμὴ ἀδυσώπητη γιὰ σχέση, γιὰ συν-ουσία: Νὰ γίνουμε ἕνα μὲ τὴν ἀντι-κείμενη οὐσία τοῦ κόσμου, ἕνα μὲ τὸ κάλλος τῆς γῆς, τὴν ἀπεραντοσύνη τῆς θάλασσας, τὴ νοστιμιὰ τῶν καρπῶν, τὴν εὐωδιὰ τῶν ἀνθῶν. Ἕνα κορμὶ μὲ τὸν Ἄλλον. Ὁ Ἄλλος εἶναι ἡ μόνη δυνατότητα νὰ ἔχει ἀμοιβαιότητα ἡ σχέση μας μὲ τὸν κόσμο. Εἶναι τὸ πρόσωπο τοῦ κόσμου, ὁ λόγος κάθε ἀντι-κείμενης οὐσίας. Λόγος ποὺ ἀπευθύνεται σὲ μένα καὶ μὲ καλεῖ στὴν καθολικὴ συν-ουσία. Μοῦ ὑπόσχεται τὸν κόσμο τῆς ζωῆς, τὸ ἔκπαγλο κόσμημα τῆς ὁλότητας. Στὴ μία σχέση.

Χρήστος Γιανναράς, σχόλιο στο Άσμα Ασμάτων. Εκδ. Δόμος 2008

Ο εμβληματικός διανοητής Χρήστος Γιανναράς

Ο Χρήστος Γιανναράς (Αθήνα, 10 Απριλίου 1935 - 24 Αυγούστου 2024) ήταν σύγχρονος Έλληνας καθηγητής φιλοσοφίας και συγγραφέας. Σπούδασε θεολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Βόννης και του Παρισιού (Σορβόνη). Ήταν διδάκτωρ φιλοσοφίας της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Σορβόνης και της Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Επίσης, υπήρξε επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου, του St. Vladimir's Orthodox Seminary της Νέας Υόρκης, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και της Σχολής του Τιμίου Σταυρού της Βοστώνης. Διετέλεσε διευθυντής του περιοδικού Σύνορο, που εξέδωσε δώδεκα τεύχη από το 1964 ως το 1967.

Από το 1982 μέχρι το 2002 υπήρξε τακτικός καθηγητής της φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστημών της Αθήνας, αρχικά στο τότε ενιαίο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σπουδών και μετά στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών.

Δίδαξε φιλοσοφική ορολογία, και μέθοδο, πολιτική φιλοσοφία και πολιτιστική διπλωματία. Επίσης έχει διδάξει ως επισκέπτης καθηγητής στα πανεπιστήμια Παρισιού, Γενεύης, Λωζάννης και Κρήτης.

Έχει επιδείξει πλούσιο συγγραφικό έργο με θεματολογία που σχετίζεται με την έρευνα των διαφορών ανάμεσα στην ελληνική και στην δυτικοευρωπαϊκή φιλοσοφία και ορθόδοξη χριστιανική παράδοση.

Το βιβλίο του Η ελευθερία του ήθους (1984) θεωρείται ότι όρισε τον πυρήνα αυτού που αργότερα ονομάστηκε «νεορθοδοξία» και έχει χαρακτηριστεί «ο Μάης του ’68 στην Ορθόδοξη θεολογία και ηθική». Πολλά από τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 10 τουλάχιστον ευρωπαϊκές γλώσσες.

Ο Χρήστος Γιανναράς υπήρξε υπότροφος του γερμανικού Ιδρύματος Υποτροφιών «Alexander von Humboldt Stiftung». Είναι εκλεγμένο μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων, καθώς επίσης και της Διεθνούς Ακαδημίας Ανθρωπιστικών Επιστημών (Academie International des Sciences Humaines) (Βρυξέλλες).

Παρέμβαινε για πολλά χρόνια στην κοινωνική και πολιτική επικαιρότητα μέσω τακτικής αρθρογραφίας στις εφημερίδες, Το Βήμα, παλαιότερα, επί 13 χρόνια, και από το 1993 στην Καθημερινή, με παράλληλες τηλεοπτικές εμφανίσεις.

Βιογραφικά: Περίληψη φιλοσοφικής πρότασης - Επιρροές - Απόψεις - Κυρίως εργογραφία - Επιφυλλιδογραφική εργογραφία/χρονογραφία - Μεταφρασμένη εργογραφία

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν άθεοι και ένθεοι. Υπάρχει μια παράδοση βιωματική στην οποία εντάσσεται το παιδί και αργότερα την απορρίπτει, το παίζει άθεος, αλλά έχει μυηθεί, έχει μπει σ΄ έναν τρόπο σχέσης και ο τρόπος αυτός είναι απτός.

Ο ελληνισμός σώθηκε στα 400 χρόνια σκλαβιάς, όχι επειδή κάναμε κατήχηση, αλλά γιατί ανάβανε το καντήλι, ζυμώνανε πρόσφορο, κάνανε αγιασμό και κυρίως πήγαιναν στην εκκλησιά, ήταν το κεντρικό κοινωνικό γεγονός, ήταν γιορτή, πανήγυρις.

Η Ενότητα της Εκκλησίας δεν είναι απλώς ένα κοινωνιολογικό γεγονός ή συλλογικό ηθικό κατόρθωμα, αλλά αποκάλυψη αλήθειας και φανέρωση ζωής [...] Αλλά όση αποκάλυψη αλήθειας κατέχει ο άνθρωπος, έστω μέσα από έσοπτρα και αινίγματα, συγκεφαλαιώνεται στην ενότητα και αγάπη της Εκκλησίας. (Χρήστος Γιανναράς). Sophia Drekou 28 Ιανουαρίου 2012

Η ελευθερία του ήθους

Η ελευθερία του ήθους. Εκδόσεις Ίκαρος, 1 Ιαν 2002 - 400 σελίδες

Η μετάθεση της εκκλησιαστικής ευσέβειας στο επίπεδο της ατομικής ηθικής και ο χωρισμός της από την αλήθεια της Εκκλησίας έχει ως αναπόφευκτη συνέπεια και την άμβλυνση της διαφοράς ανάμεσα στην αλήθεια της σωτηρίας και στην ψευδαίσθηση της σωτηρίας: στην Εκκλησία και στην αίρεση. Η έννοια της αίρεσης ή του σχίσματος χάνει κάθε πραγματικό περιεχόμενο, περιορίζεται σε αφηρημένες θεωρητικές διαφορετικές, που μόνο οι «ειδικοί» τις κατέχουν και τις συζητούν σε συνέδρια και διασκέψεις, ανταλλάσσοντας διαξιφισμούς ομολογιακών άρθρων και διατυπώσεων χωρίς κανέναν αντίκρισμα στη ζωή των ανθρώπων.

ΔΕΙΤΕ: Η αίρεση αποτελεί πεδίο έρευνας και μελέτης: Το μυστήριο και το φαινόμενο των αιρέσεων

Όλο και περισσότερο ο πιετισμός* εξομοιώνει στο επίπεδο της ατομικής-κοινωνικά χρήσιμης και αποτελεσματικής-ηθικής την πνευματικότητα και την ευσέβεια των διαφοροποιημένων εκκλησιών και ομολογιών, ανεξάρτητα και από θεμελιώδεις ακόμα δογματικές διαφορές. Η ευσέβεια ενός Ρωμαιοκαθολικού, ενός Διαμαρτυρόμενου, συχνά και ενός «εκσυγχρονισμένου» Ορθοδόξου, δεν παρουσιάζουν μεταξύ τους ουσιαστικές διαφορές, δεν φανερώνει πια η πρακτική ευσέβεια τη βίωση της σωστής ή της αλλοτριωμένης αλήθειας. Το δόγμα δεν φαίνεται να είναι «όρος»-όριο για την έκφραση και περιφρούρηση της εμπειρίας της Εκκλησίας· η χριστιανική ευσέβεια εμφανίζεται άσχετη με τη βίωση της αλήθειας του Τριαδικού Θεού, της Σάρκωσης του Λόγου, των Ενεργειών του Αγίου Πνεύματος, που δίνουν υπόσταση στη ζωή των μελών της Εκκλησίας.

Ο τύπος της χριστιανικής ευσέβειας εξομοιώνεται όλο και περισσότερο στις διαφοροποιημένες εκκλησίες και ομολογίες με τον τύπο μιας «τελειότερης» από κάθε άλλη χρησιμοθηρικής Ηθικής, με ένα ήθος ατομικό που προηγείται του γεγονότος της Εκκλησίας. Διαφοροποιείται η ευσέβεια μόνο από τις παραλλαγές των θρησκευτικών συνηθειών, των θρησκευτικών «υποχρεώσεων». Ακόμα και η λειτουργική πράξη είναι επιφαινόμενο-συμπλήρωμα, βοήθημα ή καρπός-της ατομικής ευσέβειας, κατανοείται σαν ευκαιρία «οικοδομής» ή σαν θρησκευτική υποχρέωση.

Η Ευχαριστία, η θεμελιώδης ενσάρκωση του γεγονότος της σωτηρίας, αλλοιώνεται από το πιετιστικό πνεύμα: εκλαμβάνεται σαν στενά «θρησκευτικό» καθήκον, υποχρέωση συμπροσευχής, ίσως και ακρόασης ενός κηρύγματος που συνήθως εξαντλείται στον καθορισμό της ατομικής συμπεριφοράς. Δεν είναι η Ευχαριστία το γεγονός που συνιστά και φανερώνει την Εκκλησία, την αλλαγή του τρόπου της υπάρξεως, την πραγμάτωση του ήθους του «καινού ανθρώπου».

Η ελευθερία του ήθους - Χρήστος Γιανναράς

*Ο Πιετισμός ή Ευσεβισμός ήταν κίνημα μέσα στο Λουθηρανισμό, το οποίo δραστηριοποιήθηκε από τα τέλη του 17ου αιώνα μέχρι τα μέσα του 18ου αιώνα και αργότερα.

Ο Χρήστος Γιανναράς δεν σε άφηνε ποτέ αδιάφορο με τα γραπτά του, τις Επιφυλλίδες του, δεν άφηνε περιθώρια για ήπια συναισθήματα απέναντι σε αυτά που έγραφε. Εκείνοι που τον θεωρούσαν πρωτεργάτη ενός ιδιότυπου ελληνοκεντρικού διαφωτισμού και όσοι πίστευαν ότι ήταν εκφραστής του σκοταδισμού.

Ομολογώ ότι σοκαρίστηκα από τα όσα βάρβαρα και άναρθρα έγραψαν ορισμένοι χούλιγκαν του Διαδικτύου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μετά τον θάνατό του. Δεν σεβάστηκαν, αλλά ούτε και κατάλαβαν τίποτα από τα γραπτά του.

Θέματα του αειμνήστου καθηγητή στην Αέναη επΑνάσταση

► O Χρ. Γιανναράς μιλά για την στέρηση του Πάσχα λόγω Κορωναϊού

► Περιμένοντας την Ανάσταση - Χρήστος Γιανναράς (Video)

► Οι στιγμές μετά την τραγωδία από την Φωτιά στο Μάτι δεν είναι πένθους - Χρήστος Γιανναράς (βίντεο)

► Το κτήνος και ο άγγελος σε μια «άλλη» Ελλάδα - Χρήστος Γιανναράς

► Ποιμαντική Υγεία Ενοχή και θάνατος - Άννα Ποταμιάνου και Χρήστος Γιανναράς

► Περισσότερα Θέματα: Χρήστος Γιανναράς

στο σπίτι του στη Νέα Σμύρνη

Τι είναι τελικά το κακό, πώς να το ορίσουμε;

Μοιάζουν ακριβέστερες οι εικόνες παρά οι έννοιες — δυσκολότεροι οι ορισμοί της μεθοδικής λογικής, ευστοχότεροι οι περιγραφικοί εντοπισμοί αισθητής εμπειρίας. Γαζέλα στα νύχια του λεόπαρδου: ο τρόμος στα πελώρια μάτια, αδύναμες ωρυγές και το απελπισμένο σπαρτάρισμα όταν το θηρίο την κατασπαράζει.

Ο ίδιος άμετρος τρόμος, φρίκη και πανικός, στα μάτια του παιδιού που συνάνθρωποι, για την ηδονή τους, το βιάζουν. Ασελγούν σαδιστικά στο ασχημάτιστο κορμάκι, το σφάζουν.

Αποθηριωμένοι στρατιώτες εισβολείς σε «εχθρική» χώρα, υστερική μέθη σφαγής αμάχων: Σουβλίζουν με τις ξιφολόγχες νεογνά, ξεριζώνουν μάτια, ξεκοιλιάζουν, κόβουν γεννητικά όργανα, συντρίβουν κρανία.

Αλλόφρονα γυναικόπαιδα να έχουν προστρέξει σε ναούς και ιερά για να σωθούν από διώκτες. Με οιμωγές και ουρλιαχτά να ικετεύουν τον ουρανό, να εκλιπαρούν για το θαύμα. Και αντί για το θαύμα αδυσώπητη η σφαγή, η πυρπόληση, το ξεπούλημα στα σκλαβοπάζαρα.

Απεριόριστα γόνιμος ο άνθρωπος σε τρόπους διάπραξης του κακού. Κάθε πτυχή της Ιστορίας, κάθε εποχή, και δικές της επινοήσεις οργάνων για σωματικά βασανιστήρια, δικές της πρακτικές και εφευρήματα για πρόκληση οδύνης, τρόμου, πανικού. Όργανα, εργαλεία, μεθοδεύματα όλο και πιο προηγμένα, τελειότερα, ευστοχότερα στην επίτευξη φρικωδέστερου αποτελέσματος.

Δεν αρκούσε ποτέ στον άνθρωπο να θανατώσει, να κάνει ανύπαρκτο τον μισητό συνάνθρωπο. Ήθελε να τον δει να πεθαίνει με τους πιο φριχτούς πόνους, να σφαδάζει ανήμπορος, να σπαράζει εναγώνια και για πολύ, πριν ξεψυχήσει. Γι' αυτό και πανάρχαιες οι μηχανές που καταξέσχιζαν τη σάρκα ή εξάρθρωναν τα μέλη, γι' αυτό ο ανασκολοπισμός, ο μεθοδικά αργός στραγγαλισμός, ο θάνατος στην πυρά, ο θάνατος από ασφυξία πάνω στον σταυρό. Καυτό λάδι και λιωμένο μολύβι, αλάτι στις πληγές, τύφλωση, ακρωτηριασμοί — τα θύματα να ικετεύουν για τον θάνατο.

Ρομαντικά αισιόδοξες ελπίδες του νεωτερικού ανθρώπου ότι το κακό θα χαλιναγωγηθεί με τη γενίκευση της παιδείας, την άνοδο της κατά κεφαλήν καλλιέργειας, την καθολίκευση της ευμάρειας και ευζωίας. Κατεδαφίστηκαν με πάταγο σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα και ο κατακρυμνισμός τους συνεχίζεται δίχως ανάσχεση.

Χρήστος Γιανναράς. Το αίνιγμα του κακού. Ίκαρος. Αθήνα. 2008.

Ο θρίαμβος ελευθερίας

Έχει καθιερωθεί και ένα σύνθημα άγνωστης προέλευσης, που πολλοί το θεωρούν ως πεμπτουσία της μεταφυσικής, ενώ δεν είναι παρά η προϋπόθεση κάθε ολοκληρωτισμού: «Πίστευε και μη ερεύνα»!

Η συμπαντική περιπέτεια που αρχίζει στον κήπο της Εδέμ, δεν είναι μια αποτυχία του έργου τού Θεού —αυτός ο κόσμος των φυσικών καταστροφών, των πολέμων, των λοιμών, της αδικίας, των εγκλημάτων, ο κόσμος ο γεμάτος οιμωγές αθώων θυμάτων, κραυγές βασανισμένων παιδιών, ποτισμένος κυριολεκτικά με αίμα και δάκρυα, αυτός ο κόσμος, οπωσδήποτε, δεν είναι θρίαμβος δικαιοσύνης, είναι όμως, στα μάτια που πιστού, θρίαμβος ελευθερίας που κερδίζει βήμα με βήμα, σπιθαμή με σπιθαμή, την πορεία προς τη θέωση, χειραγωγούμενος από την αγάπη του Θεού.

Χρήστος Γιανναράς. αλφαβητάρι της πίστης. Εκδόσεις Δόμος.
Αθήνα. Πρώτη έκδοση Απρίλιος 1983. Έβδομη επανέκδοση 1991.

Οτιδήποτε είναι -η πραγματικότητα των όντων και η ολότητα των όσων συμβαίνουν μέσα στα όρια της πραγματικότητας- εντάσσεται στην ενοείδεια του γεγονότος της προσωπικής σχέσης Θεού και ανθρώπου.

Τα όντα είναι «πράγματα» - πεπραγμένα της θείας Ενέργειας, αποκαλυπτικά της θείας προσωπικής Παρουσίας, και συνιστούν μορφές και δομές κάλλους, δηλαδή κόσμο, ένα σύνολο κόσμημα, ερωτική κλήση του Θεού για προσωπική σχέση με τον άνθρωπο.

Και η ολότητα των γεγονότων του κοσμικού και του ιστορικού γίγνεσθαι είναι η θετική φορά αποδοχής ή η αντίστροφη κίνηση αρνήσεως της προσωπικής αυτής κλήσης για την κοινωνία του κτιστού με το άκτιστο -το υπαρκτικό γεγονός της προσωπικής ελευθερίας στις πραγματικές - κοσμικές διαστάσεις του.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΑΣ, «Το πρόσωπο και ο έρως» (1976).

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

Περισσότερα Θέματα: Χρήστος Γιανναράς, Θάνατος, Φιλοσοφία

• Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (ΑΡΘΡΑ) και ΕΔΩ in memoriam

Ἀποσπάσματα ἔργων

Σχόλιο στὸ Ἄσμα Ἀσμάτων
Πείνα καὶ Δίψα (ἀποσπάσματα)
Ὀρθοδοξία καὶ Δύση (ἀποσπάσματα) Ὁ ἱστορικὸς ὁρίζοντας
Πρὸς ἕνα νέο Οἰκουμενισμό

«Προς έναν νέο Οικουμενισμό» (προφορική εισήγηση, σε μετάφραση από τα Αγγλικά από το περιοδικό Sourozh nr. 70, November 1997)

Ἐπιφυλλίδες στὴν Καθημερινὴ τῆς Κυριακῆς (ἐπιλογὴ

μὲ βάση τὴν θεματολογία, ἱστορική, ἐθνική κλπ.)

2009-04-02: Ἀντιπροτάσεις πολιτῶν
2008-12-25: Ἀντίδοτο στὴ θρησκευτικὴ ἀ-νοησία
2008-08-24: Ὅ,τι χάθηκε δὲν κινδυνεύει
2008-03-30: Ἀτομοκεντρισμός, δηλαδὴ ὑπανάπτυξη
2008-02-18: Ἀνάγκη γιὰ ρήξη, ὄχι γιὰ συνέχεια
2007-10-21. Γιατί ἀποσιωποῦμε τὰ καίρια
2006-09-17. Μυστικὸ ἐκπλήξεων ἡ ποιότητα
2006-09-03. Ἡ πολιτικὴ ὡς μικρομπακαλικὴ ἰδιοτέλεια

2006-02-19. Σχέσεις Κράτους - Ἐκκλησίας: τὰ αὐτονόητα (3)
2006-02-12. Τὸ Σύνταγμα θεσμοποιεῖ τὴν ἀλλοτρίωση (2)
2006-02-05. Ἐκκλησία - Κράτος ἐρήμην τῆς κοινωνίας (1)

2005-12-24. Ἀντίδοτο στὴ θρησκευτικὴ ἀ-νοησία
2005-12-11. Μονοτονικό: «ὅσια» καὶ ἀνόσια ἐκμετάλλευση
2005-12-04. Ἀπώλεια ἐπαφῆς μὲ τὴν πραγματικότητα
2005-11-06. Καταγωγὴ καὶ συνέχεια
2005-06-26. Tὴν ζωὴ καθορίζει ἡ ποιότητα
2005-06-12. Ἡ κοινωνικὴ διαφθορὰ εἶναι κρατικογενής
2004-12-25. Ἐκκαθάριση ἐνδεχομένων
2004-08-08. Ἀνυπόφορη ὕβρις
2001-08-05. Κονσέρτο γιὰ δύο παραφωνίες

Αναρτήσεις του Χρήστου Γιανναρά στο Αντίφωνο
Αναρτήσεις του Χρ. Γιανναρά στο Πέρα από το άτομο

ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ: Ο Χρήστος Γιανναράς ήταν διφορούμενος και αρκετά από όσα έγραψε είναι φανερό ότι ξεφεύγουν από τα πλαίσια της Ορθοδοξίας (πχ στο «Ενάντια στη Θρησκεία» απορρίπτει την αειπαρθενία της Θεοτόκου, απορρίπτει τη Φιλοκαλία και τη Νοερά προσευχή ως ατομική - και συνεπώς ατομιστική - θρησκευτικότητα κ. λ.π. - μια κριτική στο εν λόγω βιβλίο εδώ). Όμως έγραψε και κείμενα, κατά τη γνώμη μας, πολύ ορθόδοξα και συνέβαλε - μαζί με άλλους - στο να ενταχθεί η Ορθοδοξία στις συζητήσεις των σύγχρονων διανοουμένων, οι οποίοι σε μεγάλο βαθμό την περιφρονούσαν και τη θεωρούσαν ανάξια λόγου και τελειωμένη υπόθεση. Ας είναι αναπαυμένη η ψυχή του και ό,τι λάθη έκανε, ο Θεός ας τον συγχωρήσει, όπως κι εμάς για τα πολλά δικά μας λάθη. Εκείνος είναι ο Κριτής, όχι εμείς.

Ένα από τα κείμενά του που αγαπήσαμε είναι
το παρακάτω: Θύρα 7 και Θύρα του Μνημείου

Είπαν και έγραψαν / Χρήστος Γιανναράς, in memoriam

Σχόλια στο Facebook:

Γεώργιος Μπαμπινιώτης: Έφυγε από την ζωή ο μεγάλος διανοητής Χρήστος Γιανναράς. Ένας θαρραλέος διανοητής, που χειρουργούσε πολιτικά, κοινωνικά, εκπαιδευτικά και ιδεολογικά αποστήματα, προτείνοντας ιδανικές θέσεις, πρωτότυπες, τολμηρές, επαναστατικές, διφορούμενες, ακόμη και ουτοπικές. Όμως βαθύτατα πνευματικές με αναφορά σε αρχές, κανόνες και ελληνικές ή πανανθρώπινες αξίες.

Μπορούσες να διαφωνείς μαζί του ―μ’ εμένα συνέβαινε συχνά, καίτοι μάς συνέδεε μακρά φιλία και βαθιά εκτίμηση― αλλά ποτέ δεν μπορούσες να αμφισβητήσεις τις προθέσεις, την λογική δύναμη και την πνευματική του τόλμη.

Ταρακούνησε πνευματικά, ενόχλησε και ξεβόλεψε με αλήθειες που τόλμησε να εκστομίσει, αδιαφορώντας για τις αντιδράσεις που προκαλούσε, αν δεν τις επιζητούσε.

Γοήτευε ο λόγος και η σκέψη του και σαγήνευε τα ακροατήρια. Τα γραπτά του κείμενα αποτελούν πρότυπα ποιοτικής-δημιουργικής χρήσης τής ελληνικής γλώσσας, αποτέλεσμα μιας σπάνιας πνευματικής και συνάμα γλωσσικής καλλιέργειας. Μιλούσαμε συχνά οι δυό μας για την γλώσσα, στην οποία έδινε βαθιά οντολογικό χαρακτήρα, που συμβάδιζε με την δική μου εμμονή στην σχέση γλώσσας και σκέψης.

Χρήστο, θα μάς λείψεις ειλικρινά, όλο και περισσότερο, και προπάντων σε επίπεδο ουσίας, γιατί στην πραγματικότητα λειτουργούσες ως η φωνή τής συνείδησής μας που μάς ελέγχει σε ώρες περισυλλογής και αυτοσυνειδησίας.

Απείρανθος, 25 Αυγούστου 2024 - Γ. Μ. Βαρδαβάς: Η συμβολή του Χρήστου Γιανναρά (1935-2024) στη φιλοσοφία και τη θεολογία είναι αναντίλεκτη. Για πολλούς από τη γενιά μου υπήρξε δάσκαλος σημαντικός. Το έργο του Χρήστου Γιανναρά είναι πολύτομο, πολύτιμο, πολυπρισματικό και βαρυσήμαντο.

Φυσικά, άλλος ήταν ο Γιανναράς των βιβλίων και άλλος των επιφυλλίδων. Με πολλές από τις επιφυλλίδες του Γιανναρά έχουμε κατά καιρούς διαφωνήσει και εμείς. Αυτό όμως είναι και το τίμημα που πληρώνει ένας κατά συνείδηση παρεμβατικός διανοούμενος, όπως, τω όντι, ήταν ο μέγιστος Γιανναράς: καθίσταται παραχρήμα και αενάως σημείον αντιλεγόμενον.

Εντούτοις, είναι ασυγχώρητο α τ ό π η μ α να απομονώνονται ετσιθελικά και επιλεκτικά αποσπάσματα από τις επιφυλλίδες και να παρουσιάζονται δήθεν ως το κύριο έργο του συγγραφέα. Αυτό είναι αντιδεοντολογικό και γινόταν, γίνεται και θα γίνεται εις το διηνεκές και συστηματικά από πολλούς ιδεολογικούς του αντιπάλους. Η διαφωνία φυσικά είναι θεμιτή. Το ίδιο και η κριτική. Αθέμιτος είναι ο μηδενισμός, η ανοίκεια επίκριση, η σκόπιμη παρανάγνωση και η απροκάλυπτη απόκρυψη ή παράλειψη του συνόλου του συγγραφικού έργου του Χρήστου Γιανναρά.

(Ειρήσθω εν παρόδω, είναι τουλάχιστον αγενές, για να μην πούμε χυδαίο, μια δράκα σπιθαμιαίων, δήθεν πνευματικών ανθρώπων, να βυσσοδομεί πάνω στο άταφο ακόμα σώμα του μεγίστου Γιανναρά.)

Φτωχαίνουμε καθημερινά και ορφανεύουμε συνάμα. Δάσκαλε, σε ευχαριστούμε για τη διαρκή και ανεξάλειπτη μαθητεία.

Φοίβος Δεληβοριάς/Foivos Delivorias: Με πολλή αγάπη θα θυμάμαι τον Χρήστο Γιανναρά- και στο προσωπικό επίπεδο της ανθρώπινης επαφής και στο άλλο (της περιόδου 1991-2002) που τον είχα μελετήσει, μαζί με όλους εκείνους τους ανθρώπους που έσκαψαν στο χώμα της ιστορίας του ελληνισμού και βρήκαν τρύπες που οδηγούσαν στον Έρωτα, στο Πρόσωπο και στον Θεό. Εμένα που η Ποίηση και το τραγούδι ήταν πιο πολύ ο ουρανός μου, με πρωτοτράβηξε στα «μέρη του» το έξοχο -σχεδόν ποιητικό- βιβλίο του για το «Άσμα Ασμάτων».

Πολύ αποκαλυπτικό ήταν και το «Ορθοδοξία και Δύση στη Νεώτερη Ελλάδα». Και βαθειά βουτιά σε άγνωστά μου, ως τότε, πράγματα «Το Πρόσωπο και ο Έρως». Έτυχε και γνωριστήκαμε σε ένα φιλικό σπίτι, λίγο αργότερα γνώρισα και τον γιο του, Σπύρο (φίλο πολύ, ακόμα) και -παρέα με τον Δημήτρη Καράμπελα, την αδελφή μου Μυρτώ και την αγαπημένη μου Λήδα Καπουράλη- τον βλέπαμε συχνά. Μας είχε φιλοξενήσει και στο σπίτι του στα Κύθηρα το 1997 και θυμάμαι ένα υπέροχο βράδυ που έπιασα την κιθάρα και διατρέξαμε τον Κοέν, τον Μπρασένς, τον Γκάτσο, τον Σαββόπουλο, τον Ντύλαν, τον Κέϊβ και τα δημοτικά της συλλογής του Νικολάου Πολίτη.

Το επόμενο πρωί βούτηξε στη θάλασσα και τον είδα να βγαίνει με αυτό το λαμπυρίζον βλέμμα κι εκείνην την παλιά ομορφιά των Ελλήνων μαθητών του ‘50 που έγιναν δάσκαλοι και ζήσαν τη ζωή στις θάλασσες και στα βιβλία ψάχνοντας αν υπήρχε ακόμη Ελλάδα έξω από το φαντασιακό μας. Έτσι τον θυμάμαι και θα τον θυμάμαι. Μια φορά μας είχε καλέσει σε μιαν εκπομπή του στο ραδιόφωνο με τον Δημήτρη και είχαμε μια κουβέντα μετά μουσικής- ποιος ξέρει τι είχαμε πει εμείς, μες στη νεανική αφέλειά μας;

Μετά το 2003 τα διαβάσματα και οι ανησυχίες μου έφυγαν αλλού -κάθε γενιά πρέπει να κερδίζει τη ζωή της με τελείως άλλο τρόπο. Η αρθρογραφία του -από την οποία τον γνωρίζουν οι περισσότεροι- θεωρώ πως του έδωσε λάθος θαυμαστές και λάθος εχθρούς. Τώρα που, αναχωρώντας, είναι πια ένας «Ερχόμενος», θα καθαρίσει η εικόνα του από τις επικαιρότητές της κι από την παρακμή που μας σκέπασε όλους -όσο αντιθετικούς δρόμους κι αν ακολουθήσαμε- και θα λάμψει ξανά η ουσία του, σαν εκείνες τις σταγόνες νερού που μένουν για λίγο πάνω μας βγαίνοντας από τη θάλασσα.

Spyros Yannaras: Το έζησα με τον Κωστή τον Παπαγιώργη που τον είχα σαν πνευματικό μου πατέρα και τώρα πάλι με τον καθαυτό μου πατέρα, και πονάω και θλίβομαι και δυσκολεύομαι να καταλάβω πως είναι δυνατόν άνθρωποι υποτίθεται του πνεύματος, ακαδημαϊκοί, γραφιάδες, καθηγητές, φιλόσοφοι, θεολόγοι, ιστορικοί, να βγάζουν τέτοια χολή και μίσος για έναν ζεστό ακόμη και άταφο νεκρό. Λες και περίμεναν να βγάλει την τελευταία του πνοή για να τον ποδοπατήσουν ή να τον μαγαρίσουν. Είθε να ηρεμήσει η ψυχούλα τους.

π. Λίβυος: Έφυγε ένας μεγάλος Έλληνας. Ένας μεγάλος δάσκαλος. Ένας Χριστιανός και σπουδαίος άνθρωπος. Ο Χρήστος Γιανναράς.

Δεν θα πω τίποτε απολύτως για το θεολογικό, φιλοσοφικό και πολιτικό του έργο.
Υπάρχουν πολλοί καλύτεροι και σπουδαιότεροι από εμένα να μιλήσουν για τον μεγάλο Γιανναρά.

Θέλω όμως να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ για όλες εκείνες τις φορές που τον χρειάστηκα και δεν αρνήθηκε να μου μιλήσει και να με κρατήσει στην ελπίδα. Κι ήταν πολλές αυτές οι φορές, κρύες και μελαγχολικές οι νύχτες.

Να πω ένα τεράστιο ευχαριστώ για την Ορθοδοξία που μας δίδαξε γεμάτη φως και ελπίδα, δίχως ενοχές, φόβο και σκοτάδι.

Μου έλεγε πολλές φορές, "..μην μπαίνεις και χάνεσαι σε ιδεολογήματα. Να μετράς την ζωή με την χαρά και το φως. Να χαιρόμαστε τη ζωή. Χαίρεσαι που ζεις και υπάρχεις; Αυτό να ρωτάς...."

Θα μπορούσα να καταθέσω μια τεράστια λίστα ευγνωμοσύνης για αυτόν τον Άνθρωπο, δάσκαλο και στοχαστή. Όμως δεν είναι ούτε η ώρα ούτε ο χώρος που αρμόζει σε τέτοια μεγέθη.

Για μένα όσες φορές τον συνάντησα ήταν μια αποκάλυψη. Η ματιά του, ο ήχος της φωνής του, ο ρυθμός της ομιλίας του, η τραγική και συνάμα αναστάσιμη αφήγηση του, σε μετέφερε σε μια άλλη Ελλάδα, του τρόπου και του μέτρου, της αρμονίας και της αλήθειας. Μια Ελλάδα δίχως σύνορα αλλά γεμάτη νοήματα. Μια Ελλάδα που μπορούσε να σε σώσει από την απελπισία.
Μια Ελλάδα που εάν ανακαλύψει σε τι χώματα πατάει, τι ουρανό κοιτάει, ποια γλώσσα μιλάει, ποια πίστη βαστάει θα μπορούσε να μπολιάσει όλο το κόσμο με νόημα και φως.

Δυστυχώς όμως η εκκωφαντική απουσία της Ελληνικής Πολιτείας από την κηδεία του Χ. Γιανναρά φανερώνει για ακόμη μια φορά ότι ζούμε σε μια χώρα δίχως κανένα όραμα και προοπτική.

Είμαστε μια χώρα με σπουδαίους νεκρούς αλλά δίχως όραμα ζωντανούς.

Κλείνοντας να πούμε ότι Χ. Γιανναράς έφυγε όπως έζησε. Χριστιανικά και Ησυχαστικά. Ανώδυνα, ανεπαίσχυντα, ειρηνικά. Στα αγαπημένα του Κύθηρα. Μια μικρή απογευματινή αδιαθεσία, ένας ευλαβικός Σταυρός με το χέρι του πάνω στο κορμί του και έκλεισε τα 89 του χρόνια για να εισέλθει στην αιωνιότητα.

Katerina Chiotini: Ήθελα τόσα να γράψω που τα θυμάμαι από χθες κι άλλοτε συγκινουμαι κι άλλοτε γελάω. Για τα ωραιότερα ελληνικά που έχει μιλήσει κανείς τα τελευταία 50 χρόνια και για την πιο βαθιά, γλυκιά φωνή και για την τόση υπομονή με την οποία άκουγε κάθε επιχείρημα μέχρι να ολοκληρωθεί κι ας ήταν παιδαριώδες μα πιο πολύ πως γελούσε με την καρδιά του με τις εξυπνάδες μας κι όλη μερα σημερα θυμάμαι ένα βράδυ που κουβεντιάζαμε κάπως περιπαικτικά για τις μεταφράσεις των ελληνικών ποιημάτων στα γερμανικά κι άρχισα να του τραγουδάω "mache dein Bett für zwei" και άστραφταν τα μάτια του και γελούσαμε σαν έφηβα φιλαράκια και δώστου άλλο ένα κρασί Νεμέας και δεν αφορούν κανέναν πια οι κακίες και οι χυδαιότητες που εκστομίζονται σ' αυτόν τον διαρκή εμφύλιο, τον γεμάτο εμμονές και πάθη, κρατάω μόνο την κουβέντα που μου έγραψε ο Σ. εχθές το βράδυ στην αλληλοπαρηγόρια μας: "Ένα δώρο στη ζωή μας ήταν και είναι".

Till we meet again, κύριε Γιανναρά.
Θα μας λείψετε πάρα πολύ.

Apostolos Kaltsas: Είναι πολύ εύκολο να αφορίσει κανείς τον Χρήστο Γιανναρά ως "συντηρητικό", "απολογητή της Ορθοδοξίας", "ξεπερασμένα ελληνοκεντρικό" και πολλά άλλα. Είναι όμως και πολύ δύσκολο αν δεν διαθέτει ευρύτητα πνεύματος να αφουγκραστεί τη λεπτότητα της ψυχής του όταν προσεγγίζει τον πυρήνα της χριστιανικής πίστης με τρόπο αποκαλυπτικά Ποιητικό, με όρους ερωτικής σχέσης(!), σε σημείο που είμαι σίγουρος πως έφερνε σε αμηχανία πολλούς στείρα δογματικούς θεολόγους. Ή όταν υπερασπίζεται την ελληνική ιδιοπροσωπία με στοιχεία ακραίου προοδευτισμού φτάνοντας να γράψει ότι δεν θα είχε πρόβλημα αυτή η χώρα να κατοικείται από Αφρικανούς υπό σημαία Γκάνας ή Καμερούν, αν αυτοί διέσωζαν τον ελληνικό τρόπο του Είναι και του Σκέφτεσθαι, την ελληνικότητα ως αίσθημα, συνείδηση κι όχι ως εκ γενετής χάρισμα ή δοτή ιδιότητα(το μεταφέρω όπως περίπου το θυμάμαι). Κι ολ' αυτά σε καιρούς ανύποπτους, πολλά χρόνια πριν απασχολήσει την ελληνική κοινωνία αν ο Γιάννης Αντετοκούμπο είναι τελικά Έλληνας ή όχι... Με μια γλώσσα πάντα αρχοντικά ευγενική αλλά σίγουρη, ήρεμη αλλά εσωτερικά πάλλουσα και θερμή, όπως ο τόνος της φωνής του.

Η αρθρογραφία του Γιανναρά με συντρόφευσε για ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου. Έχοντας πάρει πολύ νωρίς τις αποστάσεις μου από τη θρησκεία με βοήθησε αν όχι να αγαπήσω, τουλάχιστον να συμφιλιωθώ με τον Ορθόδοξο εαυτό μου και να τον συν-χωρέσω διαλεκτικά. Καθώς κι εμένα πάντα με απασχολούσε η έννοια της ελληνικότητας με έμαθε πως η εθνική υπερηφάνεια για τα έθνη, όταν προέρχεται από γνώση της Ιστορίας τους και κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων αλλά και των εθισμών τους, είναι ό,τι κι ο αυτοσεβασμός για τα άτομα, όταν προηγείται αυτοκριτική κι ενδοσκόπηση: αναγκαία συνθήκη για τη βελτίωσή τους. Και συγχρόνως ανάχωμα στον χυλό της απρόσωπης παγκοσμιοποίησης.

Με τα χρόνια, όπως είναι φυσικό, μετακινήθηκα αρκετά από κάποια σημεία της σκέψης του. Όμως αυτό ειναι ο αληθινός Δάσκαλος, θαρρώ πως είναι τιμή του ακόμα και να τον αποκηρύξεις, δεν ζητά να ακολουθήσεις το μονοπάτι του αλλά δείχνει κατευθύνσεις να χαράξεις το δικό σου ακόμα κι αν δανειστείς από τις πέτρες του, ο Δάσκαλος γίνεται έναυσμα για αναστοχασμό, περισσότερη προσπάθεια για γνώση. Γι' αυτό θα ευγνωμονώ πάντα τον Χρήστο Γιανναρά. Ας ειναι ελαφριές οι λέξεις που θα τον σκεπάσουν.

Volos Academy for Theological Studies: Η ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΔΗΜΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΙΑΝΝΑΡΑ. (ΕΔΩ)

Giorgos Stefatos: Αιωνία η μνήμη! Στο καλό, δάσκαλε. Δεν θα σε ξεχάσουμε. Μας άφησες μόνους, να περπατάμε στο απέραντο πνευματικό νεκροταφείο της πατρίδας που τόσο αγάπησες. Ίσως καλύτερα που έφυγες, δεν αντέχεται αυτή η οδύνη. Αλίμονο σε μας που μείναμε πίσω.

Chrysostomos Stamoulis: Καλό ταξίδι στη χώρα των ζώντων αγαπητέ [κ.] Χρήστο, «όπου ήχος καθαρός εορταζόντων». Ευγνώμονες.

Φαίδων Χριστοδουλάκης: Είτε συμφώνησε είτε διαφώνησε κανείς μαζί του, πλέον δεν έχει καμία σημασία. Σημασία έχει πως ο εκλιπών άφησε στίγμα ανεξίτηλο στην νεοελληνική σκέψη και κυρίως στα θεολογικά γράμματα μας, σε καιρούς και μέρες πνευματικής ανομβρίας, εν γη ερήμω, αβάτω και ανύδρω. ~Αιωνία η μνήμη~

Stratis Psaltou: Μὲ ἀφορμὴ τὴν εἴδηση τοῦ θανάτου τοῦ Χρήστου Γιανναρᾶ, θέλω νὰ γράψω κι ἐγὼ δύο λόγια στὴ μνήμη του. ΕΔΩ

Σταύρος Γιαγκάζογλου: Για τον Χρήστο Γιανναρά, λόγος εγκάρδιος ΕΔΩ.

in memoriam - Αλέξης Παπαχελάς • 01.09.2024: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Ο Γιάννης Ζουγανέλης στο τελευταίο «αντίο»: «Μόλις τελείωσε η κηδεία του ιδιαίτερου, του μεγάλου, του φιλόσοφου της σύγχρονης ιστορίας του γένους μας, του ανθρώπου που συνδυάζει το παρελθόν για να πάρεις φόρα και να πας στο μέλλον. Η σκέψη του θα μείνει αιώνια. Θλίβομαι, γιατί δεν υπήρχε παρουσία της Πολιτείας, άρα δεν υπάρχει Πολιτεία.

Όταν η Πολιτεία δεν γνωρίζει τι είναι ο Γιανναράς, αυτό σημαίνει ότι δεν γνωρίζει τίποτα. Εκτός από τον Προκόπη Παυλόπουλο, ούτε καλλιτέχνες, ούτε πολιτικοί, ούτε εκπρόσωποι κομμάτων, ούτε καν από την Πάντειο δεν είδα στεφάνι, που ήταν χρόνια καθηγητής. Ας συμμορφωθούμε λιγάκι γιατί χανόμαστε. Σας ευχαριστώ και συγγνώμη για την απογοήτευση».

Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε: το Φως της Μεταμορφώσεως και η έκρηξη της Χιροσίμα

2024-08-06T13:23:00.019+03:00

εικ: Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού του 1600, Μουσείο Μπενάκη και

το πυρηνικό «μανιτάρι» που σχηματίστηκε μετά την έκρηξη στη Χιροσίμα.

« Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε » 6 Αυγούστου: το Φως

της Μεταμορφώσεως και η έκρηξη της Χιροσίμα !!!

ΝΕΚΡΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ, ΝΙΚΗ

Στις 6 Αυγούστου, κάθε χρόνο, οι ορθόδοξοι χριστιανοί ανά τον κόσμο γιορτάζουμε την κατ' εξοχήν εορτή του Φωτός· δεν πρόκειται για το ηλιακό φως ή κάποιο ανθρώπινο διανοητικό φως, αλλά για το θείο, αιώνιο και άκτιστο Φως, το οποίο αποκάλυψε ο Θεός στον άνθρωπο μέσα από ένα περιστατικό της ζωής του Ιησού Χριστού, τη «Μεταμόρφωση του Σωτήρος»:

Ο Κύριος, συνοδευόμενος από τους μαθητές Του Πέτρο, Ιάκωβο και Ιωάννη, ανέβηκε στο όρος Θαβώρ για να προσευχηθεί. Εκεί, κάποια στιγμή, «μετεμορφώθη», έγινε το πρόσωπό Του όπως ο ήλιος και τα ρούχα Του λευκά σαν το φως (κατά Ματθαίον 17,2), ενώ δίπλα Του εμφανίστηκαν, συζητώντας μαζί Του, δύο από τους οσίους άνδρες της Παλαιάς Διαθήκης, ο Μωυσής και ο προφήτης Ηλίας.

Την ώρα που ο απόστολος Πέτρος αιτείται να παραμείνουν μόνιμα στο βουνό, μία νεφέλη φωτός τους επισκίασε, και ακούστηκε φωνή εκ της νεφέλης, με την οποία ο Θεός Πατέρας διαβεβαιώνει ότι ο Ιησούς είναι «ὁ Υἱός Του ὁ ἀγαπητός». Με τρόμο οι τρεις απόστολοι έπεσαν κατά πρόσωπο στο έδαφος. Ο Χριστός τους άγγιξε και τους κάλεσε να σηκωθούν και να μη φοβούνται: «Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε» (κατά Ματθαίον 17, 7). Τότε οι μαθητές Τον είδαν μόνο, ως κοινό άνθρωπο, όπως Τον ήξεραν. Σύμφωνα με την ερμηνεία Πατέρων της Εκκλησίας, η ενθύμηση του περιστατικού αυτού θα βοηθούσε τους μαθητές του Κυρίου, λίγες εβδομάδες αργότερα, κατά την Σταύρωσή Του, ώστε να μη χάσουν τις ελπίδες τους.

Ας μην προσπεράσουμε το γεγονός ότι η οπτασία της Μεταμορφώσεως συνοδεύτηκε από την απείρως σημαντική πρόσκληση του Θεού προς τον άνθρωπο να σηκωθεί και να μη φοβάται, ούτε ακόμη και ενώπιόν Του! Αυτή είναι μία από τις στιγμές εκείνες (και δεν είναι λίγες), κατά τις οποίες η Καινή Διαθήκη αποκαλύπτει «τι είδους Θεό» πιστεύουν οι χριστιανοί: Θεό, που θέλει τον άνθρωπο όρθιο, όχι πεσμένο, και χωρίς φόβο.

«Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε».

Βεβαίως, τον θέλει επίσης και φωτεινό, όχι σκοτεινό. Αν ο άνθρωπος είναι σκοτεινός, τότε είναι και πεσμένος, νιώθει και φόβο – εκτός αν έχει διαστραφεί η συνείδησή του σε τέτοιο βαθμό, που έχει καταντήσει αυτό που αποκαλεί ο λαός μας «αθεόφοβο». Ο Χριστός είπε κάποτε «ἐγώ εἰμί τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (κατά Ιωάννην 8, 12), αλλά είπε επίσης και «ὑμεῖς ἐστέ τὸ φῶς τοῦ κόσμου» (κατά Ματθαίον 5, 14-16), εννοώντας ότι όσοι ακολουθούμε τις διδαχές Του, είμαστε γνήσιοι μαθητές Του μόνο αν με το ήθος μας φωτίζουμε τη ζωή των ανθρώπων.

Στον αντίποδα αυτής της γιορτής του Φωτός, έχουμε και μία σκοτεινή ανάμνηση, καθώς στις 6 Αυγούστου 1945 συνέβη και ένα από τα πλέον τραγικά γεγονότα της ανθρώπινης Ιστορίας: το αμερικανικό βομβαρδιστικό «Enola Gay» έριξε πάνω από την ιαπωνική πόλη Χιροσίμα την ατομική βόμβα «Little Boy» («Μικρό Αγόρι»), θανατώνοντας άμεσα περίπου 70.000 ανθρώπους. Άλλοι 60.000 άνθρωποι πέθαναν τους επόμενους μήνες, ενώ τα επόμενα χρόνια οι συνέπειες της ραδιενέργειας προκάλεσαν πολλές ακόμη χιλιάδες νεκρών από διάφορες μορφές καρκίνου.

Στις 9 Αυγούστου μια δεύτερη ατομική βόμβα ρίφθηκε στο Ναγκασάκι, με συνέπειες περίπου 74.000 νεκρούς, 75.000 τραυματίες και 120.000 ασθενείς από τη ραδιενέργεια. Οι πράξεις αυτές ανάγκασαν την Ιαπωνία να παραδοθεί άνευ όρων στις 15 Αυγούστου 1945.

Με αυτό το διπλό έγκλημα φρίκης, εναντίον αμάχων, τερματίσθηκε ολόκληρη η περίοδος φρίκης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Η εποχή που ανέτειλε, δεν ήταν εποχή ειρήνης και ευημερίας, αλλά η εποχή του Ψυχρού Πολέμου, της κούρσας των πυρηνικών εξοπλισμών, του άπληστου ανταγωνισμού για παγκόσμια κυριαρχία, που οδήγησε στην παντοκρατορία των σύγχρονων αποικιοκρατικών δυνάμεων.

Σήμερα, έχουμε περάσει σε νέο κεφάλαιο της Ιστορίας: οι ισχυροί έχουν γίνει ακόμη πιο ισχυροί, ενώ οι μικροί και αδύναμοι τείνουν να χάσουν όχι απλώς την ελευθερία τους, αλλά ακόμη και την ανθρώπινη υπόστασή τους...

Γι' αυτό, η ιστορική μνήμη είναι ένα από τα σημαντικότερα πνευματικά όπλα των λαών, η οποία μπορεί να τους διδάξει, αφ’ ενός, το πραγματικό πρόσωπο της κυριαρχίας των ισχυρών, αφ’ ετέρου πώς κάποιοι αγωνιζόμενοι άνθρωποι αντιστέκονται για να παραμείνουν ελεύθεροι και να φέρουν την ελευθερία και την αξιοπρέπεια σε όλους.

Στο ψηλό βουνό του Θαβώρ, ο Κύριος σηκώνει όρθιους τους τρομαγμένους μαθητές του.

Στην πεδιάδα της Χιροσίμα, ο άνθρωπος γκρεμίζει την ύπαρξη και την αξιοπρέπεια του πλησίον του.

Μέσα σε απαλή νεφέλη φωτός, ο Χριστός ενώνει ζώντες και νεκρούς, Παλαιά και Καινή Διαθήκη, αποκαλύπτεται ως Θεός, ελευθερώνει. Μέσα στην εκρηκτική λάμψη της ατομικής βόμβας, ο άνθρωπος επιβάλλει την «ειρήνη του νεκροταφείου», χτίζοντας έναν κόσμο διαίρεσης και σκοτεινού εξουσιασμού.

Το Φως της Μεταμορφώσεως μας δείχνει το δρόμο της ζωής και της ελευθερίας. Η λάμψη της Χιροσίμα σημαίνει συναγερμό εμπρός στον εφιάλτη της δουλείας και του θανάτου.

Χωρίς αγώνα και θυσίες, ακόμη και ήττες και πτώσεις, η ελευθερία δεν κερδίζεται. Μπορεί να είναι ελευθερία για τους άλλους, όχι για τον εαυτό μας, γιατί εμείς ίσως θα έχουμε θυσιαστεί πριν το τέλος. Αλλά και τότε θα έχουμε παραμείνει ελεύθεροι. Η επιλογή, την οποία θα καταξιώσει ή θα απαξιώσει η Ιστορία, είναι δική μας.

«Ἐγέρθητε καὶ μὴ φοβεῖσθε».

13 Αυγούστου Απόδοση της εορτής της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού

Περισσότερα: Μεταμορφώσεως

Ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα

Το πυρηνικό "μανιτάρι" που σχηματίστηκε μετά την έκρηξη στη Χιροσίμα.

Ο George R. Caron (1919–1995) ο μόνος φωτογράφος που τράβηξε

φωτογραφίες καθώς το σύννεφο των μανιταριών ανέβαινε. Wikimedia

Η ρίψη ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι συνέβη στις 6 και στις 9 Αυγούστου του 1945 με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Η συγκεκριμένη επίθεση προκάλεσε τον θάνατο τεράστιου αριθμού αμάχων και μέχρι και σήμερα παραμένει η μόνη χρήση ατομικής βόμβας σε πολεμική αντιπαράθεση. Έχει θεωρηθεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, καθώς ουσιαστικά συνέβη μετά την νίκη των Συμμάχων εναντίον της Ναζιστικής Γερμανίας στην Ευρώπη.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες, έστειλαν τελεσίγραφο στην Ιαπωνία και ζήτησαν η χώρα να υποκύψει, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε, οδηγώντας, σύμφωνα με τις ΗΠΑ, στην ρίψη της ατομικής βόμβας.

Ο βομβαρδισμός της Χιροσίμα από τις ΗΠΑ έλαβε χώρα, στις 6 Αυγούστου 1945 και ήταν η πρώτη πολεμική πυρηνική επίθεση της Ιστορίας. Υπολογίζεται ότι επιτόπου σκοτώθηκαν 70.000 άνθρωποι, στην πλειονότητά τους, άμαχοι. Πολύ περισσότεροι πέθαναν αργότερα ή έπαθαν σημαντικές βλάβες στην υγεία τους εξ αιτίας της ραδιενέργειας.

Από την πόλη διασώθηκε μόνο ο θόλος (από μπετόν) και ο σκελετός του κτιρίου που τον στήριζε. Πριν την έκρηξη αυτό ήταν το κτίριο που στέγαζε την «Εμπορική Έκθεση της Περιφέρειας της Χιροσίμα». Ο θόλος υπάρχει και σήμερα, όπως ακριβώς απέμεινε μετά την έκρηξη, και έχει χαρακτηριστεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.

Μόλις 3 μέρες αργότερα, στις 9 Αυγούστου 1945, οι Αμερικανικές δυνάμεις έριξαν τη δεύτερη πυρηνική βόμβα (και τελευταία μέχρι σήμερα εναντίον ανθρώπων και μάλιστα αμάχων) στο Ναγκασάκι.

Οι δύο αυτές ρίψεις έγιναν με προσωπική απόφαση του τότε Προέδρου των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν.

Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

Σχετικά θέματα:

• Μεταμορφώσεως: η θεολογία, η ερμηνεία της εικόνας και τα έθιμα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος Χριστού (αφιέρωμα)

• Η διαδρομή για ταξίδι από Ουρανούπολη προς την κορυφή Αγίου Όρους τον Άθω, της Μεταμορφώσεως και ο Χάρτης (videos αφιέρωμα)

• Της Μεταμορφώσεως τα πάντα είναι τα Μάτια

• Της Μεταμορφώσεως ο Χριστός μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει (βιωματική εμπειρία σε Κοιμητήριο των Αθηνών)

• Ανάβαση σε απόκρημνες πλαγιές προς τη στέγη του Άθω για την αγρυπνία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Βιντεο / αφιέρωμα)

• Υπεράνω των νεφελών ο ναός της Μεταμορφώσεως στο Άγιον Όρος, όπου ο Αλέξανδρος Μωραϊτίδης περιγράφει την ανάβασή του στην κορυφή του Άθω

• Ο ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ στην ιστορία, επιστήμη, θεολογία, λαογραφία και τέχνη (αφιέρωμα & video)

Δείτε επίσης, παρακαλώ:

• Μεταμόρφωση του Σωτήρος (6 Αυγούστου), η γιορτή του Φωτός στην Ορθόδοξη Εκκλησία
• Απλά λόγια για τη Μεταμόρφωση του Χριστού
• Η Μεταμόρφωση του Χριστού και η δική μας μεταμόρφωση
• Το Φως της Μεταμόρφωσης του Χριστού είναι το ίδιο με τη Φωτιά της Κόλασης
• ῞Ελα σ’ ἐμᾶς, Κύριε, σέ ὥρα σκοτοδύνης, στήν ἄκρη τοῦ βουνοῦ...
• 6 Αυγούστου: Η Ορθόδοξη Γιορτή του Φωτός & η λάμψη της Χιροσίμα! // August 6th: The Light of Transfiguration & the flash of Hirosima!
• Η Παναγία ως "γυνή η περιβεβλημένη τον ήλιο" της Αποκάλυψης

Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου - ανάλυση στον πίνακα του Ρέμπραντ (Rembrandt)

2024-07-30T09:57:00.042+03:00

Ο Αριστοτέλης μπροστά από την προτομή του Ομήρου, έργο

του Ρέμπραντ (1653, Μητροπολιτικό Μουσείο Νέας Υόρκης).

Aristotle with a Bust of Homer, 1653 painting by Rembrandt.

Collection: Metropolitan Museum of Art. Wikimedia Commons

Οι εικόνες της νύχτας

έφερναν φως

και έλουζαν κάθε σκέψη

σαν έναν πίνακα

που ζωγραφίζεται

από τα πινέλα

του Rembrandt

για την επόμενη ημέρα.

της Σοφίας Ντρέκου (Sophia Drekou)
Αρθρογράφος (BSc in Psychology)

Το φως του Rembrandt

γέμισε κάθε πίνακα

με πολλαπλό τρόπο

για να σβήσει

σιωπηλά το σκοτάδι

με σπάνιες πινελιές

που με ρεαλιστικό τρόπο

άγγιζαν την ουσία

της ολλανδικής εποχής

του δέκατου έβδομου

γι’ αυτό πρέπει να θυμηθείς

κι αυτόν τον Δάσκαλο

αν θες να κατανοήσεις

την επινόηση του επόμενου

που επηρέασε με το έργο του.

Τα ελληνικά είναι η γλώσσα του Ομήρου και του Αριστοτέλη. Αλλά και η γλώσσα του Σεφέρη και του Ελύτη. Αφετηρία της ιστορίας και του πολιτισμού. Πυξίδα του σήμερα και φάρος του μέλλοντος. Μια γέφυρα πάνω από σύνορα, στον κόσμο. Γι’ αυτό μαθαίνουμε ελληνικά. Για να μιλάμε και να νιώθουμε ελληνικά.

Ο Αριστοτέλης μπροστά στην προτομή του Ομήρου (Aristotle Contemplating a Bust of Homer) είναι πίνακας του Ρέμπραντ που εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.

Ανάμεσα στα πιο διάσημα έργα τέχνης στο The Met Fifth Avenue of New York, αυτός ο πίνακας μάς μεταφέρει τον διαλογισμό του Ρέμπραντ για την έννοια της φήμης. Ο πλούσια ντυμένος αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και επιστήμονας Αριστοτέλης (384 - 322 π.Χ.) ακουμπάει το χέρι του συλλογισμένος σε μια προτομή του Ομήρου, του επικού ποιητή που είχε φτάσει στη λογοτεχνική αθανασία με την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του αιώνες πριν τον 8ο αιώνα π.Χ.

Ο Αριστοτέλης φορά ένα χρυσό μετάλλιο με ένα πορτρέτο του ισχυρού μαθητή του, του Μεγάλου Αλεξάνδρου - ίσως ο φιλόσοφος ζυγίζει τη δική του κοσμική επιτυχία ενάντια στο διαχρονικό επίτευγμα του Ομήρου.

Αν και το έργο θεωρείται κατ' ουσίαν ολλανδικό, ζωγραφίστηκε για έναν Σικελό θαμώνα τη στιγμή που το χαρακτηριστικό στυλ του Ρέμπραντ, με τη σκοτεινή παλέτα του και τη σχεδόν γλυπτική συσσώρευση χρωμάτων, άρχιζε να ξεφεύγει από τη μόδα στο Άμστερνταμ.

Περιγραφή

Στην ελαιογραφία του Rembrandt (1653, 143.5x136.5 εκ.) αποτυπώνεται η δυνάμει σχέση έλξης και, συνάμα, απώθησης της Φιλοσοφίας με τη Λογοτεχνία. Ο Αριστοτέλης σκεπτόμενος αγγίζει τη μαρμάρινη προτομή του ποιητή Ομήρου, αναγνωρίζοντας την προσφορά του.

Ο Ρέμπραντ εικονίζει τον Αριστοτέλη μπροστά στην προτομή του τυφλού Ομήρου να αναπολεί σκεπτικός με το χέρι του ακουμπισμένο στο μαρμάρινο κεφάλι.

Η πολυτελής ενδυμασία του Αριστοτέλη έρχεται σε αντίθεση με την εποχή που έδρασε ο φιλόσοφος, κάτι που, όμως, δεν απωθεί, αλλά ελκύει. Η αρμονία επέρχεται μέσω των αντιθέσεων.

Ο πίνακας δημιουργήθηκε κατόπιν παραγγελίας του Don Antonio Ruffo από την Μεσσήνη της βόρειας Σικελίας χωρίς θεματικό περιορισμό. Αγοράστηκε το 1961 έναντι 2,3 εκατομμυρίων δολαρίων.

Σύμφωνα με ιστορικούς τέχνης, για την ολοκλήρωση του εν λόγω έργου, ο Ρέμπραντ συμβουλεύτηκε πιθανώς κάποιον κλασικό φιλόλογο, ενδεχομένως τον φίλο του, Γιαν Σιξ.

Ερμηνεία

Έχει ερμηνευτεί ποικιλοτρόπως ως προσωποποίηση του σοβαρού συστηματικού επιστήμονα, ή κάποιου εύπορου και φημισμένου φιλόσοφου, ή λόγω της χρυσής ζώνης που φοράει είπαν ότι εικονίζει τον Μέγα Αλέξανδρο που ζήλεψε τη ζωή του φτωχού τυφλού ποιητή.

Η αμφίεση του Αριστοτέλη είναι ολοσχερώς εκτός εποχής, ωστόσο στην αλληλογραφία μεταξύ καλλιτέχνη και Ρούφφο (1662) η μορφή κατονομάζεται ως Αριστοτέλης.

Στο κέντρο της σύνθεσης, ο Ρέμπραντ, φιλοτεχνεί τη μορφή του μεγάλου Φιλοσόφου Αριστοτέλη. Είναι περιτριγυρισμένος από αρχαία γλυπτά και ντυμένος με πλούσιο, πολυτελές ένδυμα. Ολομέταξο το πουκάμισό του, είναι κοσμημένο από χοντρή, ολόχρυση αλυσίδα που κρέμεται από τον ώμο ως τη μέση και φέρει στην κατάληξή της μετάλλιο, με τη μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αγαπημένου μαθητή του.

Από τη μια ο σεβασμός προς τον φιλόσοφο, από την άλλη η επιθυμία να αγγίξει το υπέρτατο της γνώσης αγαθό, ο Αριστοτέλης, ακουμπά με το δεξί του χέρι την προτομή του Ομήρου, που φέρει τα χαρακτηριστικά της Ελληνιστικής εποχής. Θα μπορούσε να ακουμπήσει τον ώμο του, όμως, στο κεφάλι κρύβεται η σοφία και τα δάχτυλα πιέζουν σα να θέλουν να την αποσπάσουν.

Στην απεικόνιση αυτής της σύνθεσης, ο Ρέμπραντ, ίσως ήθελε να υποδηλώσει το μέγεθος της μοναδικής αυτής τριάδας. Την αστείρευτη έμπνευση του Ομήρου, τη μοναδική μεθοδικότητα του Αριστοτέλη και την ατέρμονη δράση του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Προσκυνητές του έργου του Rembrandt, θαυμάζουμε τον τρόπο που μεγαλουργεί στην τέχνη του, αναδεικνύοντας, εκτός από το συναίσθημα, την πεμπτουσία της πνευματικής του υπεροχής, την δημιουργική του φαντασία και την λεπταίσθητη αισθητική του.

► Δείτε επίσης: Η Επιστροφή του ασώτου υιού του Ρέμπραντ το 1668 (ανάλυση εικόνας) στην ανατολική και δυτική τέχνη by Rembrandt

Rembrandt Self-Portrait, by Rembrandt, 1650;

in the National Gallery of Art, Washington, D.C.

«Αυτό που μ’ αγγίζει εξαιρετικά ξαναβλέποντας

τους πίνακες των παλιών Ολλανδών,

είναι το γεγονός ότι έχουν στην πλειοψηφία τους

ζωγραφίσει γρήγορα.

Κι ακόμη ένα πράγμα, παρακαλώ.

Όταν ο πίνακας έβγαινε άνετα

τον άφηναν έτσι όπως ήταν.

Θαύμασα ιδιαίτερα τα χέρια

του Rembrandt και του Hals

που ζούσαν αλλά δεν είχαν τελειώσει

με την έννοια που θέλουμε

απόλυτα να το πιέζουμε σήμερα.»

Τίποτε δεν είναι αποσιωπήθηκε σ’ αυτόν τον θαυμασμό

Ούτε η έλξη της χειρονομίας ούτε η χειρονομία της έλξης.

Έπρεπε να παραμείνει ζωντανό ακόμη και ημιτελές.

Η τελειοποίηση δεν υπάρχει παρά μόνον από ανάγκη.

Η ζωντάνια είναι ο σκοπός της ζωγραφικής.

Γιατί η ανθρωπότητα πρέπει να ζήσει.

Ρέμπραντ

Ο Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Ρέμπραντ Χάρμενσοον φαν Ράιν 15 Ιουλίου 1606 - 4 Οκτωβρίου 1669), γνωστός ευρύτερα ως Ρέμπραντ, ήταν πολύ σημαντικός Ολλανδός ζωγράφος και χαράκτης του 17ου αιώνα, που σήμερα συγκαταλέγεται μεταξύ των κορυφαίων ζωγράφων όλων των εποχών. Το όνομά του συμβολίζει την περίοδο της «χρυσής εποχής» της Ολλανδίας, στην οποία ανήκει χρονικά το έργο του.

Ένας αυθεντικός επαναστάτης για την τέχνη και την εποχή του είναι ο Rembrandt van Rijn και για όλους εμάς, μια ύψιστη πνευματική άσκηση, η ανακάλυψη του έργου του.

Το όνομά του είναι συνώνυμο της «Χρυσής εποχής» της τέχνης της Ολλανδίας. Φιλοτέχνησε περί τους 890 πίνακες, περισσότερα από 1000 σχέδια και 430 χαρακτικά περίπου. Μεγάλο το φάσμα των θεμάτων του, περιλαμβάνει τοπιογραφίες, μυθικές, βιβλικές και αλληγορικές σκηνές. Οι βαθιές αλλαγές που χαρακτηρίζουν το ύφος τού έργο του, είναι ένδειξη της διαρκούς αναζήτησής του.

Μια εστία φωτός δίνει ζωή στη σύνθεσή του, ενώ η υπόλοιπη βυθίζεται στο σκοτάδι. Με τον τρόπο αυτό αναδεικνύει τον πνευματικό πυρήνα του έργου, προκαλώντας πολλαπλά ερωτήματα και συναισθήματα στον παρατηρητή, καθώς συμβαίνει με τα έργα εκείνα που υποκρύπτουν κάτι περισσότερο από μια απλή αφήγηση.

Μπροστά σε ένα πίνακα του Rembrandt, δεν μπορεί να μην προσπαθήσει, να διεισδύσει, κανείς, στα άδυτα της τέχνης του και να μην ανακαλύψει τον άνθρωπο εκ των έσω, τα οράματα και τις αλήθειες του.

Άμστερνταμ, Ολλανδία. Γλυπτική σύνθεση νυχτοφύλακας

πλατεία Rembrandt. Εικόνα από bellena Μάρτιος, 2016

Στην πλατεία του Rembrandt

η πορεία της νύχτας

έγινε μπρούντζος

για να διατηρήσει

τη δύναμη του έργου

που έζησε μέσα μας

μέσω του χρόνου

χωρίς να αλλοιωθεί

από την κοινωνία

ξεπερνώντας τα όρια

κάθε χώρου

για να φτάσουν στο μέλλον

κατευθείαν από το παρελθόν

γιατί πέρασαν από τη γέφυρα.

Η πλατεία του Rembrandt πήρε το όνομά της από τον ζωγράφο, το σπίτι του οποίου βρισκόταν στη περιοχή! Αποτελεί ένα από τα πιο διάσημα σημεία της πόλης, ενώ στο κέντρο της δεσπόζει το άγαλμα του ζωγράφου μαζί με κάποια 3D μπρούτζινα αγαλματίδια ενός από τους σημαντικότερους πίνακες τους, του «Νυχτερινή περίπολος» (The Night Watch),1642.

Η ζωντάνια είναι ο σκοπός της ζωγραφικής

Γιατί η ανθρωπότητα πρέπει να ζήσει.

Βιβλιογραφία

• Rembrandt (Rembrandt van Rijn). Aristotle with a Bust of Homer. The Metropolitan Museum of Art. www.metmuseum.org/art/collection.
• Simon Schama, Rembrandt's Eyes, Knopf, 2001.
• 13066 - Το φως του Rembrandt, Ν. Λυγερός August 16, 2013

• Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Η Πύλη για την ελληνική γλώσσα - Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Πολυμεσικός οδηγός για τη λογοτεχνία και την ανάγνωση.
• 5020 - Τιμή στους παλιούς Ολλανδούς, Ν. Λυγερός, June 3, 2012, Μετάφραση από τα γαλλικά: Σάνη Καπράγκου
• Gary Schwartz, The Rembrandt Book, Harry N. Abrams, Inc., 2006.
• 67202 - Οι εικόνες, Ν. Λυγερός. December 5, 2021
• Περί ου ο λόγος περιοδικό, όπως κάθε καθώς πρέπει περιοδικό Λόγου και Τέχνης. www.periou.gr
• The Met Fifth Avenue, 1000 Fifth Avenue. New York, metmuseum.org
• 13091 - Στην πλατεία του Rembrandt, Ν. Λυγερός August 18, 2013

Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

► Δείτε επίσης: Η Επιστροφή του ασώτου υιού του Ρέμπραντ το 1668 (ανάλυση εικόνας) στην ανατολική και δυτική τέχνη by Rembrandt

Περισσότερα Θέματα: Τέχνες, Ρέμπραντ (Rembrandt)

Ο Ν. Λυγερός για τον Nelson Mandela: μετά από 27 χρόνια φυλακής ο Νέλσον Μαντέλα παραμένει...

2024-07-18T21:49:00.025+03:00

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου

Ο Νέλσον Μαντέλα (Nelson Rolihlahla Mandela, 1918-2013) ήταν αγωνιστής της Νότιας Αφρικής και στη συνέχεια πολιτικός και ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής (1994-1999). Ήταν φυλακισμένος για σχεδόν 30 χρόνια, αλλά δεν «λύγισε». Ακολούθησε την κλασική συνταγή των πολιτικών κρατουμένων: «Τρώγε το φαΐ σου, αγάπα το κελί σου, διάβαζε πολύ». Ένας άνθρωπος που, σύμφωνα με τον περίγυρό του, του άρεσε να αυτοσαρκάζεται και δεν κρατούσε κακία σε όσους του είχαν φερθεί σκληρά.

Ως επικεφαλής της ένοπλης πτέρυγας του ANC (Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο), ο Μαντέλα παρέμεινε πιστός στον αγώνα του εναντίον του απαρτχάιντ και έγινε οικουμενικό σύμβολο ελευθερίας και ισότητας. Όπως είχε πει, «απεχθάνομαι τον ρατσισμό, επειδή πιστεύω ότι είναι κάτι βάρβαρο, είτε προέρχεται από μαύρο είτε από λευκό».

«Ποτέ μα ποτέ ξανά αυτή η όμορφη γη δεν θα βιώσει την καταπίεση του ενός από τον άλλο», ήταν μερικά από τα λόγια που εκφώνησε την ημέρα της ορκωμοσίας του, στις 10 Μαΐου 1994. Ένα χρόνο πριν, τιμήθηκε, μαζί με τον τότε πρόεδρο της Νότιας Αφρικής, Φρέντερικ ντε Κλερκ, με το Νόμπελ Ειρήνης.

Από το 1998 μέχρι το 1999 διετέλεσε Πρόεδρος του Κινήματος
των Αδεσμεύτων. Περισσότερα για την βιογραφία του ΕΔΩ

18 Ιουλίου 2024 – Διεθνής Ημέρα Νέλσον Μαντέλα.

Η Διεθνής Ημέρα Νέλσον Μαντέλα καθιερώθηκε το 2009 από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ για να τιμηθεί η «προώθηση και η ποιότητα της ειρήνης» που ασπάστηκε στη ζωή του και για τις οποίες αγωνίστηκε ο πρώην πρόεδρος της Νότιας Αφρικής. Εορτάζεται κάθε χρόνο στις 18 Ιουλίου, ημέρα γενεθλίων του.

18 July is Nelson Mandela International Day

Μήνυμα Αντόνιο Γκουτέρες, Γενικού Γραμματέα.
18 Ιουλίου 2024 – Διεθνής Ημέρα Νέλσον Μαντέλα.

Ο Νέλσον Μαντέλα μας έδειξε τη σημαντική διαφορά που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου.

Όπως μας υπενθυμίζει η φετινή θεματική της Διεθνούς Ημέρας Νέλσον Μαντέλα – η καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας είναι στο χέρι μας.

Ο κόσμος μας είναι άνισος και διχασμένος.
Η πείνα και η φτώχεια βρίσκονται παντού.

Το ένα τοις εκατό των πλουσιότερων δημιουργεί την ίδια ποσότητα καταστροφικών για τον πλανήτη αερίων του θερμοκηπίου, όσο τα δύο τρίτα της ανθρωπότητας.

Αυτά δεν είναι μία φυσιολογική κατάσταση. Είναι το αποτέλεσμα των επιλογών της ανθρωπότητας. Μπορούμε να αποφασίσουμε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά.

Μπορούμε να επιλέξουμε να εξαλείψουμε τη φτώχεια.

Μπορούμε να επιλέξουμε τον τερματισμό της ανισότητας.

Μπορούμε να επιλέξουμε να αλλάξουμε το διεθνές οικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα στο όνομα της ισότητας.

Μπορούμε να επιλέξουμε την καταπολέμηση του ρατσισμού, τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη δημιουργία ενός κόσμου που λειτουργεί για όλη την ανθρωπότητα.

Κάθε ένας από εμάς μπορεί να συνεισφέρει – μέσω μεγάλων και μικρών πράξεων.

Συμμετέχω στο Ίδρυμα Νέλσον Μαντέλα και προτρέπω όλους να προσφέρουν 67 λεπτά κοινοφελούς εργασίας στη Διεθνή Ημέρα Νέλσον Μαντέλα – ένα λεπτό για κάθε χρόνο που αγωνίστηκε για δικαιοσύνη.

Μαζί, ας τιμήσουμε την κληρονομιά του Μαντίμπα και ας στραφούμε προς τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για όλους.

Περιφερειακό Κέντρο Πληροφόρησης του ΟΗΕ - Greece

Ν. Λυγερός - Nelson Mandela

Όταν είσαι άνθρωπος που κατάφερε

να παραμείνει ανθρώπινος

μετά από 27 χρόνια φυλακής

δίχως να γίνει ρινόκερος επειδή

στη σκέψη του είχε πάντα

το πνεύμα Ubuntu διότι δεν είναι

το βραβείο Nobel που τον βοήθησε

να αντέξει τη λευκή κόλαση του Apartheid
για να φέρει το ουράνιο τόξο.

Δείτε: Μαχητής της ζωής και της δικαιοσύνης ο Nelson Mandela

Ελευθερία (Νέλσον Μαντέλα)

Ν. Λυγερός με Β. Ευαγγελίου (διάλογος)

εικ.: Ο Νέλσον Μαντέλα και ο συνάδελφός του ακτιβιστής του ANC Walter Sisulu στη φυλακή στο νησί Robben. Φωτογραφία: Αρχείο Αφρικανικής Ιστορίας του Bailey. (Nelson Mandela and fellow ANC activist Walter Sisulu in prison 12 July 1976 on Robben Island. Photograph: Bailey's African History Archive)

2 φίλοι βρίσκονται μέσα σε ένα κελί. Είναι νύχτα και κυριαρχεί ησυχία. Φορούν ολόλευκα ρούχα.

- Πόσα χρόνια είμαστε άραγε φυλακισμένοι;
- Όσο είμαστε σε λευκά ρούχα.
- Οι άλλοι κρατούμενοι μας ζητούν συνεχώς τη "συνταγή" πως μένουν τόσο λευκά τα ρούχα μας, ενώ είμαστε σε σκοτάδια τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Το δικό σου λευκό έχει παραγίνει όμως.. Λες να γίνει διάφανο με τον καιρό;
- Ναι, θα έχουν το χρώμα του αοράτου.
- Θυμάμαι πως μου έχεις ξαναμιλήσει κάποτε για αυτό το χρώμα. Και μεις φίλε, γιατί δεν έχουμε όνειρο και στόχο ζωής να γίνουμε αόρατοι για να βγούμε από το κελί;
- Και αόρατος να είσαι δεν βγαίνεις από το κελί, αν δεν έχεις πετύχει τον στόχο σου, γιατί είμαστε εδώ για τους άλλους, όχι για μας και περιμένουν από εμάς το παράδειγμα της απελευθέρωσης.

Ακούγεται από τα μεγάφωνα μία φωνή που ενημερώνει πως κάποιος δραπέτευσε και να παραμείνουν όλοι ήσυχα στα κελιά τους

- Και τώρα; Αυτός πάει σε μεγαλύτερη φυλακή;
- Ναι, αρκεί να είναι ξυπόλυτοι.
- Και ακολουθώντας τον δρόμο με τ' αγκάθια, θα βρούμε ποιος τ' αφήνει;
- Θα δούμε ποιος είναι ικανός να ματώσει για τους άλλους και ν’ αλλάξει χρώμα.
- Να γίνει κόκκινος από το αίμα. Τι αίμα όλων αυτών που ό,τι έκαναν το έκαναν για την ανθρωπότητα. Η ανθρωπότητα φίλε, βρίσκεται σε κελί τους καιρούς αυτούς;
- Τα κελιά της Ανθρωπότητας είναι οι κοινωνίες της λήθης.
- Και σε αυτό το κελί δεν μπόρεσαν ποτέ να βάλουν τον Μαντέλα; Δεν ήθελα να στο πω γιατί ξέρω πως αγαπάς όσους μάχονται για την ανθρωπότητα, αλλά πέθανε. Το άκουσα που το έλεγαν κάτι φύλακες μεταξύ τους.
- Καλά έκανες που μου το είπες ακόμα κι αν με πληγώνει, διότι τώρα ξέρω ότι έως το τέλος παρέμεινε άξιος.
- Και η αξία είναι βαρύ φορτίο για αυτόν που το σηκώνει. Ένας άνθρωπος ανάμεσα σε ανθρώπους, έχει ευθύνη ε;
- Ένας αλλάνθρωπος για τους συνανθρώπους!
- Γι' αυτό υπάρχουμε, για να συνυπάρχουμε. Θέλεις να δραπετεύσουμε και να πάμε στην κηδεία του Νέλσον;
- Ναι, έχεις δίκιο! Και βέβαια θέλω αν είμαστε μαζί και για αυτόν!
- Κάθε νύχτα, οι πόρτες ανοίγουν για 25 λεπτά όπως ξέρεις και επιτρέπεται να φύγουν μόνο όσοι είναι αθώοι. Μην κοιτάς που εμείς δεν φύγαμε, είχαμε άλλους σκοπούς εδώ μέσα. Και στη φυλακή του Μαντέλα υπήρχε αυτό το 25λεπτο, αλλά είδες; Δεν έφυγε! Προτίμησε να τον αφήσουν ελεύθερο αυτοί που τον έβαλαν στο κελί. Μπήκε νέος, βγήκε γέρος. Εμείς όμως όπως μπήκαμε, θα βγούμε. Γέροι!
- Γέροι και γεροί, γιατί η ανθρωπιά μας θα έχει μάθει την αντίσταση στην βαρβαρότητα!
- Έτσι ακριβώς. Αν θα περιέγραφες τον Μαντέλα, με ένα χρώμα, μία πόλη και και ένα καιρικό φαινόμενο, ποια θα ήταν αυτά;
- Το μαύρο, την πόλη του Γιάννη και τον κεραυνό.
- Θέλεις να σου πω και μία μικρή ιστορία; Και μετά εσύ θα μου πεις για την πόλη του Γιάννη!
- Πες μου!

- Θέλεις να σου πω και μία μικρή ιστορία; Κάποτε ο Μαντέλα, έπεσε πάνω σε μία λευκή γυναίκα που στεκόταν στην άκρη του δρόμου, επειδή της είχε χαλάσει το αυτοκίνητο, κάπου στο Γιοχάνεσμπουρκ. Πλησίασε, προσφέρθηκε να βοηθήσει, μαστόρεψε στη μηχανή και το αμάξι πήρε μπροστά. Εκείνη τον ευχαρίστησε και του πρόσφερε ένα νόμισμα των έξι πενών. "Δεν χρειάζεται, χαρά μου ήταν να σας βοηθήσω", της είπε. "Αλλά γιατί εσύ ένα μαύρος να το κάνεις, αν όχι για τα χρήματα;" απόρησε εκείνη. "Γιατί ήσασταν μόνη και αβοήθητη στην άκρη του δρόμου..."
- Τώρα μπορώ να σου πω ότι αυτό έγινε στην πόλη του Γιάννη.
- Ε, μη μου πεις πως ο Γιάννης ήταν και ο άντρας της λευκής κοπέλας; χαμογελούν.
- Όχι είναι το παράδειγμα για τον Nelson!
- Μήπως τότε οι γυναίκες παντρεύονται παραδείγματα; χαμογελούν πιο δυνατά.
- Κάποτε και αντιπαραδείγματα λόγω Feyerabend.
- Τον Παύλο τον Αναρχικό λες;
- Κανέναν άλλο!
- Η ανθρωπιά φίλε, έχει μέθοδο ώστε να την αποκτήσει κανείς αφού γεννιέται άτομο;
- Ενάντια στη μέθοδο! Αυτή είναι!
- Καταλαβαίνω απόλυτα! Σε λίγο θα ανοίξουν οι πόρτες για το 25λεπτο. Τι προτείνεις;
- Να παραμείνουμε άξιοι έως το τέλος. Για να είμαστε μαζί του και μετά το τέλος!
- Συμφωνώ! Άλλωστε το 25λεπτο, είναι για τους αθώους, όχι για τους αόρατους.
- Κι εμείς είμαστε μόνο δίκαιοι!
- Πόσο ανθρώπινο να είσαι δίκαιος.. Και θα παρακολουθήσουμε από εδώ την κηδεία του Μαντέλα; Βλέποντας τη βροχή πίσω από τα κάγκελα του μικρού τετράγωνου παραθύρου. Φύση είναι ο Νέλσον Μαντέλα πια, φύση!
- Άξιος!

Asimbonanga (Nelson Mandela)

Asimbonanga (Mandela) θα μείνει

καρφωμένο στην καρδιά μας

γιατί ποτέ δεν θα ξεχάσουμε

το έργο της αντίστασης

αυτού του ανθρώπου

ενάντια στη βαρβαρότητα

του απεχθούς ρατσισμού.

Δείτε και το αφιέρωμα του πρώην προέδρου της Ν. Αφρικής
Νέλσον Μαντέλα: ο μαχητής της ζωής και της δικαιοσύνης

Πηγή: Νίκος Λυγερός, N. Lygeros by S. Drekou

Κείμενα / Ποίηση www.lygeros.org:

● 23522) Nelson Mandela. (ποίημα). Perfection 17 2 2/2016. En. Nelson Mandela. (poem). Ру. Nelson Mandela. (Стихотворение).

● 13956) Ελευθερία (Νέλσον Μαντέλα) (με Β. Ευαγγελίου). (διάλογος). Perfection 14 10 11/2013.

● 47119 - Nelson Mandela – Opus of N. Lygeros

Ακούστε παρακάτω 10 τραγούδια που γράφτηκαν για τον Νέλσον Μαντέλα:

1. Πολύ πρόσφατο παράδειγμα είναι το τραγούδι "Οrdinary Love" -saoundrack της ταινίας Mandela | Long Walk To Freedom - και το ομότιτλο βινύλιο 10'' των U2 που κυκλοφόρησε με εξώφυλλο το πρόσωπο του Μαντέλα.

2. Γυρνάμε αρκετά χρόνια πίσω, στα 1984 όταν οι Special Α.Κ.Α. γράφουν το "Νelson Mandela", υποστηρίζοντας την απελευθέρωση του πολιτικού κρατούμενου Μαντέλα. Έχουν συμπληρωθεί ήδη 21 χρόνια φυλάκισης λόγω των πολιτικών του πεποιηθήσεων...

3. Δύο χρόνια μετά ο Σενεγαλέζος μουσικός Youssou N'Dour παρουσιάζει το ντεμπούτο άλμπουμ του ''Νelson Mandela''. Το όγδοο και τελευταίο -ομότιτλο- κομμάτι του δίσκου, είναι μία ένδειξη διαμαρτυρίας για τη μεταχείριση και φυλάκιση του Μαντέλα από το καθεστώς απαρτχάϊντ.

4. Το 1987 ο Νοτιοαφρικανός Hugh Masekela γράφει το τραγούδι Mandela (Bring him back home). Το αίτημα για απελευθέρωση του υπερασπιστή των δικαιωμάτων του αφρικανικού λαού δεν έχει πραγματοποιηθεί παρά τις πιέσεις. Μάλιστα την αμέσως επόμενη χρονιά το Ευρωκοινοβούλιο του απονέμει το βραβείο Ζαχάροφ για την ελευθερία του πνεύματος».

5. Ο Johnny Clegg την ίδια χρονιά τραγουδάει με ξεχωριστή διάλεκτο (λίγο από Ζουλού και λίγο αγγλικά) πως εδώ και 2 δεκαετίες κανείς δεν τον έχει δει έξω από τη φυλακή. Asimbonagna λέγεται το κομμάτι και αξίζει να σημειώσουμε πως το 1999 ερμηνεύθηκε σε μία συναυλία του δημιουργού, έχοντας επί σκηνής τον ελεύθερο πια Νέλσον Μαντέλα.

6. Η Tracy Chapman (μουσικός και ακτιβίστρια) υπογράφει το τραγούδι διαμαρτυρίας Freedom Now!(1989) Κι ένα χρόνο μετά η ευχή της θα γινόταν πραγματικότητα.

7. Ένα ακόμα τραγούδι που γράφτηκε για τον Νέλσον Μαντέλα έρχεται από τους Simple Minds, με αφορμή την εορταστική συναυλία που έγινε στο Λονδίνο για τη συμπλήρωση 70 χρόνων από την ημερομηνία γέννησης του ("Mandela Day").

8. Sooner than Later τραγουδάει ο Kent O'Shea. Μετά από 27 χρόνια φυλάκισης ο Νέλσον Μαντέλα είναι και πάλι ελεύθερος (11/02/1990), σε ηλικία 71 ετών. Συνεχίζει την πολιτική και κοινωνική του δράση και στις εκλογές του 1994 ανακυρήσσεται ως ο πρώτος έγχρωμος πρόεδρος της Νοτίας Αφρικής.

9. H Noτιοαφρικανή Zahara ερμηνεύει μαζί με τον Μzwakhe Mbuli το τραγούδι Mandela. Περιέχεται στο πρόσφατο άλμπουμ της που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του '13 (1."Nelson Mandela" 5:04 | 2. "Nelson Mandela (Instrumental)" 5:04 | 3. "1 Minute of "Nelson Mandela"" 1:23 | 4. "1 Minute of "Nelson Mandela" (Instrumental)"

10. O Bρετανός τραγουδιστής της reggae Masca B τραγουδάει μαζί με τον Kofi το "Proud of Mandela" αφιερωμένο στον Νοτιοαφρικανό πρόεδρο. Γραμμένο σε βινύλιο 12", κυκλοφορεί τη χρονιά της αποφυλάκισης του (1990). Πρόκειται για το I' m so Proud των Impressions το οποίο και διασκεύασαν. Θα μπορούσαν να γραφτούν πολλά ακόμα για τραγούδια, αφιερώματα και εκδηλώσεις που έγιναν στο πρόσωπο του.

Ωστόσο εμείς επιλέξαμε δέκα από αυτά και σκεφτόμαστε πως τα τραγούδια ίσως δεν είναι ικανά να φέρουν ριζικές κοινωνικές αλλαγές. Μπορούν όμως δώσουν αφορμή σε κάποιους άλλους να προσπαθήσουν να τις κάνουν πράξη...

Αγάπη, ελευθερία και δουλεία στον απόστολο Παύλο - Πατερικές πινελιές

2024-06-29T18:20:00.018+03:00

Γλυπτό του Αποστόλου Παύλου σε αρχαιοελληνικό αρχιτεκτονικό

στυλ του 17ου αιώνα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, στην Ρώμη.

Statue of Saint Paul on Saint Peter Square Rome Italy. Wikimedia

Αγάπη, ελευθερία και δουλεία

στον απόστολο Παύλο

Απόσπασμα (με προσθήκες) από το βιβλίο του Θ. Ι. Ρηγινιώτη

«Εναντίον του Θεού», εκδ. Όμορφος Κόσμος, Ρέθυμνο 2006.

Οι Εχθροί της αληθείας, ψάχνουν να διαστρεβλώσουν κάθε λέξη της Αγίας Γραφής προκειμένου να βρουν αντιφάσεις εκεί που δεν υπάρχουν. Ένα τέτοιο διαστρεβλωμένο σημείο (κυρίως από Νεοπαγανιστές), είναι και το θέμα που θα δούμε σε αυτό το άρθρο.

ΟΟΔΕ / Εναντίον του Θεού

Ολίγα για το χαρακτήρα του αποστόλου Παύλου

Πριν από χρόνια, ένας φίλος μου είχε πει ότι ο απόστολος Παύλος ήταν πολύ καλός μάνατζερ. Εγώ πικράθηκα και θύμωσα μαζί του. Μου εξήγησε ότι δεν το είπε για κακό, αλλά γιατί πίστευε ότι ο Παύλος είχε προωθήσει το χριστιανισμό και οργανώσει τις τοπικές Εκκλησίες με τη μεθοδικότητα και το πνεύμα ενός ικανού σύγχρονου μάνατζερ, που αναλαμβάνει τη διαφήμιση μιας ιδέας η την οργάνωση και τη διοίκηση μιας μεγάλης επιχείρησης.

Σήμερα, μετά από απείρως περισσότερη μελέτη και σκέψη, μπορώ να πω ότι επιμένω στην άποψη που είχα τότε: ο Παύλος δεν ήταν μάνατζερ. Δεν ήταν ο οργανωτικός νους που ρύθμιζε τη διοίκηση των χριστιανικών κοινοτήτων που ίδρυε κατά τόπους, που οργάνωνε τη λατρεία τους και καθόριζε με κάποιους ηθικούς κανόνες τη ζωή των μελών τους… Το αντίθετο: ήταν ένας αυθόρμητος άντρας, άσχετος από διοικητικά, που λειτουργούσε μόνο με τη φλόγα της ψυχής του, έκανε ό,τι νόμιζε σωστό την κάθε στιγμή, εμπιστευόταν τους πάντες, γι’ αυτό και δε σκεφτόταν τις πολύπλοκες συνέπειες που μπορεί να είχαν οι αυθόρμητες και ειλικρινείς ενέργειές του, μπερδευόταν, θύμωνε όταν έβλεπε αδικίες και διαμάχες (τις οποίες δεν άντεχε), πανηγύριζε όταν χαιρόταν, κοκκίνιζε όταν τον πρόσβαλλαν και αγαπούσε –αγαπούσε, αγαπούσε, αγαπούσε! Τον κατηγορούσαν ότι ήταν «κατά πρόσωπον ταπεινός» (ντροπαλός και δειλός) και διαμαρτύρεται γι’ αυτό στη Β΄ Κορινθ. 10, 1.

Κάθε άλλη ψυχογραφία του Παύλου, κατά τη γνώμη μου, προέρχεται από ανθρώπους που δεν έχουν διαβάσει τα κείμενά του ή τα διάβασαν προκατειλημμένοι και τα ερμήνευσαν επιπόλαια.

Μπορώ να παραθέσω πλείστα όσα αποσπάσματα από τις επιστολές του Παύλου που τεκμηριώνουν τα παραπάνω, ενώ δε γνωρίζω ούτε ένα που να τα αναιρεί. Βέβαια, όλα τα κείμενα μπορούν να διαβαστούν με διαφορετικό πνεύμα, ανάλογα με τις προϋποθέσεις και τις απόψεις που έχει ήδη προκαταβολικά ο αναγνώστης. Η διαφορά είναι ότι, εμένα, τα ίδια τα κείμενα μου λένε ότι ο Παύλος ήταν αθώος, ενώ κάποιος που ξεκινά με την προϋπόθεση ότι ήταν πονηρός, πρέπει να δεχτεί αυθαίρετα ότι τα κείμενα του Παύλου είναι υποκριτικά, αλλιώς δε μπορεί να τεκμηριώσει την άποψή του.

Και μόνο η ύπαρξη των επιστολών αποδεικνύει ότι ο Παύλος δεν είχε στο νου του ένα συγκεκριμένο σύστημα ηθικής, που το δίδασκε ή το επέβαλλε στα μέλη των Εκκλησιών που ίδρυε. Κήρυττε απλά τη σταύρωση και την ανάσταση του Χριστού, βάφτιζε (ο ίδιος η οι συνεργάτες του) όποιον αποδεχόταν το μήνυμά του, πιθανόν χειροτονούσε κάποιον επίσκοπο, όπως τον Τίτο στην Κρήτη και τον Τιμόθεο στην Έφεσο, και μετά πήγαινε παρακάτω, όπου θεωρούσε ότι τον οδηγεί ο Θεός. Γι’ αυτό χρειαζόταν αργότερα να στείλει τις επιστολές και να αναλύσει τις θεολογικές του απόψεις (π.χ. για τη σχέση μωσαϊκού νόμου και χριστιανισμού, τη συμπαντική διάσταση του προσώπου και του έργου του Χριστού ως συνδημιουργού του κόσμου ή ως δεύτερου Αδάμ κ.λ.π.), ν’ απαντήσει σε ερωτήματα των χριστιανών για ζητήματα ηθικής ή να προβεί σε παρεμβάσεις όπου παρουσιάζονταν προβλήματα.

Τι είδους προβλήματα; Κατ’ αρχάς, διχόνοιες και σχηματισμός παρατάξεων, όπως στην Κόρινθο, ηθικά έκτροπα, διείσδυση γνωστικών διδασκαλιών με λατρεία των αγγέλων, των άστρων κ.τ.τ. (π.χ. προς Κολοσσαείς, κεφ. 2, Α΄ προς Τιμόθεον, κεφ. 1, κ.α.), ιδιαίτερα προβλήματα, όπως η εμμονή των χριστιανών της Θεσσαλονίκης με τη δευτέρα παρουσία (γι’ αυτό το λόγο αναπτύσσει θεολογία της δευτέρας παρουσίας στη Β΄ προς Θεσσαλονικείς, ενώ πριν δε σκόπευε να κάνει κάτι τέτοιο), αλλά και φανατικοί ιουδαιοχριστιανοί που τον συκοφαντούσαν ως ψευδαπόστολο για να επιβάλουν το μωσαϊκό νόμο στους μη ιουδαίους χριστιανούς.

Ο Παύλος εμπιστευόταν τόσο τους ανθρώπους όσο και την καρδιά του, που ήταν το πηδάλιό του στα ταξίδια του, αλλιώς θα είχε φροντίσει να κατηχήσει σ’ όλα αυτά τους πιστούς του όταν ήταν εκεί. Πουθενά όμως δεν επικαλείται τέτοιες κατηχήσεις –γι’ αυτό και χρειάζεται τις επιστολές.

Ο θυελλώδης αυθορμητισμός του Παύλου (άλλη μια μαρτυρία για την ειλικρίνειά του) φαίνεται και σε σημεία όπου λυπάται ή θυμώνει μ’ εκείνους που διαστρεβλώνουν το χριστιανικό μήνυμα και, για να στηρίξουν τη διδασκαλία τους, τον συκοφαντούν ότι δεν είναι κανονικός απόστολος και ότι διδάσκει εσφαλμένη θεολογία. Ενώ ο ίδιος θεωρεί ότι είναι «ο ελάχιστος των αποστόλων», ένα «έκτρωμα» (γι’ αυτό είδε τον αναστημένο Χριστό τελευταίος “από πεντακόσιους και περισσότερους αδελφούς”), που “δεν του αξίζει καν να ονομάζεται απόστολος, γιατί αρχικά καταδίωξε την Εκκλησία του Θεού” (Α΄ Κορ. 15, 5-9), όμως επιμένει ότι η χάρη του Θεού τον οδήγησε και κοπίασε περισσότερο απ’ όλους (“όχι εγώ, αλλά η χάρη του Θεού που είναι μαζί μου”) κι έτσι, είτε οι άλλοι απόστολοι είτε αυτός, κηρύττουν και πιστεύουν τα ίδια πράγματα.

Σε σημεία όπως τα κεφάλαια 10 και 11 της Β΄ προς Κορινθίους, ο Παύλος, με αγανάκτηση σχεδόν μέχρι δακρύων, δεν προσπαθεί πια να πείσει αλλά διακηρύσσει ότι είναι απόστολος και ότι εκείνοι που διαστρεβλώνουν το κήρυγμά του, που “κηρύσσουν έναν άλλο Ιησού και δίνουν ένα άλλο πνεύμα” (όχι το Άγιο Πνεύμα), είναι ψεύτες και υποκριτές. Πρόκειται για τους ιουδαιοχριστιανούς που διαφώνησαν με την αποστολική σύνοδο (με την οποία, κατ’ ουσίαν, έκλεισε ο ιουδαϊσμός) και άρχισαν να γυρίζουν εκεί όπου κήρυττε ο Παύλος και να προσπαθούν να επιβάλουν στους χριστιανούς την περιτομή και το μωσαϊκό νόμο ως απαραίτητα για τη σωτηρία (αυτό είναι ένα ζήτημα που αντιμετωπίζει ο Παύλος και στην προς Ρωμαίους, την προς Γαλάτας και αλλού, θεμελιώδες για τη θεολογία μας και για τη σχέση Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, δηλαδή παλαιού και νέου κόσμου, παλαιών θυσιών και αναίμακτης θυσίας της θείας Μετάληψης, παλαιών θρησκειών και χριστιανισμού κ.τ.λ.).

Στην προς Γαλάτας είναι πλέον εκτός εαυτού, προφανώς γιατί η δολιοφθορά έχει προχωρήσει σε βάθος και έχει επηρεάσει τους χριστιανούς. “Ακόμα κι αν εμείς οι ίδιοι ή και άγγελος εξ ουρανού σας διδάσκει άλλο ευαγγέλιο απ’ αυτό που σας διδάξαμε την πρώτη φορά, ας είναι ανάθεμα! Τι νομίζετε; Ότι επιδιώκω μ’ αυτά που κάνω ν’ αρέσω στους ανθρώπους; Όχι, γιατί τότε δε θα ’μουν δούλος του Χριστού”. Και συνεχίζει πιο ήρεμα, αφηγούμενος την ιστορία του, τη μετάνοιά του, την πρώτη του συνάντηση με τον Πέτρο και τον Ιάκωβο “τον αδελφόν του Κυρίου”, τη συνεργασία του με το Βαρνάβα και τελικά την άνοδό του στα Ιεροσόλυμα, μόλις δεκατέσσερα χρόνια μετά, όπου ζήτησε και πήρε έγκριση με θερμή χειραψία από τους αποστόλους εκθέτοντάς τους τη χριστιανική διδασκαλία που κήρυττε, για να είναι βέβαιος ότι δεν κοπιάζει μάταια και μακριά απ’ την αλήθεια. Τότε έγινε και η αποστολική σύνοδος.

Καιρό αργότερα, επέπληξε έντονα τον Πέτρο στην Αντιόχεια, γιατί εκείνος, διστάζοντας να έρθει σε ρήξη με τους ιουδαιοχριστιανούς, έπαψε να τρώει σε κοινά δείπνα με τους εθνικούς, πράγμα που για τους χριστιανούς ήταν επιτρεπτό, αλλά οι φανατικοί ιουδαιοχριστιανοί το απαγόρευαν. Στο σημείο αυτό (Γαλάτας, 2, 11-14) δεν αναφέρει αντίδραση του Πέτρου σ’ αυτή την επίπληξη. Έχω τη γνώμη ότι ο Πέτρος, εξίσου θυελλώδης, αλλά αγνός και ειλικρινής (και καθόλου ηγετικός – ακριβώς όπως τον βλέπουμε και στα ευαγγέλια) και σύμφωνος με τον Παύλο στην αποστολική σύνοδο (Πράξεις, κεφ. 15), δεν αντέδρασε καθόλου, γιατί αναγνώρισε ότι ο Παύλος είχε δίκιο. Ο ίδιος ο Πέτρος άλλωστε, στη 2^η Επιστολή του, μιλάει με αγάπη και σεβασμό για τον “αδελφόν Παύλον” και τα κείμενά του (Β΄ Πέτρου, 3, 15-16).

Ας έχουμε βέβαια υπόψιν ότι:

α. ο Παύλος δεν επιδίωξε από μόνος του να γίνει απόστολος, αλλά, μετά τη μεταστροφή του στη Δαμασκό και την πρώτη του συνάντηση με τους αποστόλους στα Ιεροσόλυμα, γύρισε στην Ταρσό, την πατρίδα του, απ’ όπου τον ξεσήκωσε ο Βαρνάβας, ένας από τους 70 αποστόλους, και τον πήρε μαζί, ως βοηθό του, στην πρώτη ιεραποστολική τους περιοδεία,

β. από τη στιγμή που ο Παύλος έγινε αρχηγός της αποστολής, λόγω της ευφράδειας, του ζήλου του και της πίστης που του έδινε τη δυνατότητα να κάνει θαύματα (συγνώμη που το γράφω αυτό, αλλά υπάρχει κι αυτό το στοιχείο –και οι απόστολοι δεν ήταν αφελείς, να πέσουν στην παγίδα ενός τρυκαδόρου), ποτέ δεν περιόδευε ούτε κήρυττε μόνος του, αλλά πάντα με φίλους και συνεργάτες, τους οποίους αναφέρουν τόσο οι Πράξεις –ο Λουκάς, συγγραφέας των Πράξεων, είναι ένας απ’ αυτούς– όσο και ο ίδιος ο Παύλος σε πάρα πολλά σημεία των επιστολών του. Δεν έχουμε λοιπόν έναν απατεώνα, αλλά μια παρέα χριστιανούς, που μεταλαμπαδεύουν το μήνυμα από την Παλαιστίνη μέχρι τη Ρώμη (στην οποία ο Παύλος πήγε πρώτη φορά ως κρατούμενος), υφιστάμενοι πείνα και δίψα, ραβδισμούς, λιθοβολισμούς, μαστιγώσεις (και φραγγέλωση), διαπομπεύσεις και τελικά το θάνατο (βλ. και Β΄ Κορ, 11, 23-33). Αυτό νομίζω ότι έχει σημασία για την ψυχογραφία του Παύλου και την προσεχτική ερμηνεία των επιστολών του.

Στην προς Ρωμαίους, όπου τα προβλήματα με τους ιουδαιοχριστιανούς συνεχίζονται, στην αρχή του κεφαλαίου 9, αφού έχει αναλύσει διεξοδικά την υπεροχή του χριστιανισμού και της Καινής Διαθήκης έναντι του ιουδαϊσμού και της Παλαιάς, τη ματαιότητα της ιουδαϊκής επιμονής στις εντολές του μωσαϊκού νόμου ως δρόμου της σωτηρίας, την υπεροχή της αγάπης και την πεποίθηση ότι λαός του Θεού πλέον είναι οι χριστιανοί όλων των εθνών και όχι οι περιχαρακωμένοι στην παλαιά θρησκευτική τους κληρονομιά Ιουδαίοι, ο Παύλος ξεσπά: “Αλήθεια λέω εν Χριστώ, δεν ψεύδομαι, μάρτυράς μου η συνείδησή μου εν Πνεύματι Αγίω, ότι λυπούμαι πάρα πολύ και πονώ αδιάκοπα στην καρδιά μου. Φτάνω στο σημείο να εύχομαι να χωριζόμουν εγώ από το Χριστό, αρκεί να πήγαιναν κοντά Του οι αδελφοί μου, οι ομοεθνείς κατά σάρκα!”.

Ανάλογο ξέσπασμα υπάρχει και στη Β΄ Κορ, κεφ. 11: “Ο Θεός ξέρει ότι σας αγαπώ. Αλλά πέστε με τρελό, ώστε να καυχηθώ έστω και λίγο. Ανέχεστε όποιον σας εξαπατά και σας εκμεταλλεύεται. Σα να μη μπορούσαμε κι εμείς να κάνουμε τα ίδια! Όποιος τολμά να καυχηθεί (λέω βλακεία τώρα), τολμώ κι εγώ!”. Κι αρχίζει ν’ ανασκευάζει τη σημασία των ιδιοτήτων που επικαλούνταν εκείνοι, φωνάζοντας ότι τις έχει κι αυτός: “Είναι Εβραίοι; Κι εγώ! Ισραηλίτες; Κι εγώ! Απόγονοι του Αβραάμ; Κι εγώ! Υπηρέτες του Χριστού; Θα μιλήσω σαν ανόητος: πιο πολύ εγώ. Μόχθησα, φυλακίστηκα…” κ.τ.λ. (εξιστορεί το ξύλο που έφαγε, τους διωγμούς που υπέστη και τα λοιπά).

Άραγε αυτή η παράγραφος αρκεί, για να χαρακτηρίσουμε τον Παύλο εγωιστή και ματαιόδοξο, όταν ξέρουμε το λόγο του ξεσπάσματός του; Ίσως για κάποιους προκατειλημμένους για τους δικούς τους λόγους, ναι. Επιτρέψτε μου να πιστεύω ότι τον ξέρω καλύτερα –γι’ αυτό και τον αγαπώ. Εκείνοι τον αντιπαθείτε, αλλά κατ’ ουσίαν αντιπαθούν αυτά που αντιπαθούσε κι εκείνος (την υποκρισία, το ψέμα, τη δειλία…) και που κάποιοι τους έχουν πείσει ότι εκείνος τα είχε.

Η αγάπη

Η ηθική του Παύλου συνοψίζεται σε μια λέξη: αγάπη. “Ο καρπός του πνεύματος” (δηλαδή του Αγίου Πνεύματος) “είναι αγάπη, χαρά, ειρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, αγαθοσύνη, πίστις, πραότης, εγκράτεια. Εναντίον αυτών δεν υπάρχει νόμος” (Γαλάτας, 5, 22-23). – “Η αγάπη να είναι ανυπόκριτη, ν’ αποστρέφεστε το κακό και ν’ ακολουθείτε το καλό… ευλογείτε τους διώκτες σας, ευλογείτε και μην καταριέστε, χαίρεστε μ’ εκείνους που χαίρονται και κλαίτε μ’ εκείνους που κλαίνε… αν λοιπόν πεινά ο εχθρός σου, τάιζέ τον, έτσι μαζεύεις κάρβουνα στο κεφάλι του” (δηλαδή του βάζεις τύψεις και τον διορθώνεις –σημειωτέον ότι ο Παύλος τα λέει αυτά σε ανθρώπους που δεν τους γνωρίζει προσωπικά), “μη νικιέστε από το κακό, αλλά νικάτε το κακό με το καλό” (Ρωμαίους, 12, 9-21) – “Δεν οφείλετε σε κανέναν τίποτα, παρά μόνο να αγαπάτε ο ένας τον άλλο” (αγαπάτε αλλήλους). “Εκείνος που αγαπά, έχει τηρήσει όλες τις εντολές του Θεού. Και το ου μοιχεύσεις και το ου φονεύσεις, ου κλέψεις, ουκ επιθυμήσεις” (εννοείται “ό,τι ανήκει στο συνάνθρωπό σου”) “και όποια άλλη εντολή, όλες συνοψίζονται σ’ αυτό το λόγο, στο να αγαπήσεις τον πλησίον σου σαν τον εαυτό σου. Η αγάπη στον πλησίον δεν κάνει τίποτα κακό, επομένως είναι η εκπλήρωση όλου του νόμου” (Ρωμαίους, 13, 8-10) – “Σας παρακαλώ, εγώ ο δέσμιος εν Κυρίω” (ήταν φυλακή), “να ζείτε με ταπεινοφροσύνη και πραότητα και μακροθυμία, ανεχόμενοι ο ένας τον άλλο με αγάπη, φροντίζοντας να διατηρείτε την ενότητα που σας δίνει το Άγιο Πνεύμα με το σύνδεσμο της ειρήνης” (Εφεσίους, 4, 1-3) – κ.λ.π.

Κατά τον Παύλο λοιπόν όλος ο νόμος συνοψίζεται στην αγάπη (όπως και κατά τον Ιησού, βλ. Ματθ. 22, 35-40), τίποτα δεν οφείλουν οι χριστιανοί, παρά μόνο να αγαπούν ο ένας τον άλλον! Πόσο πιο ελεύθερος και αντικομφορμιστής θα μπορούσε να είναι ένας μεγάλος διδάσκαλος της ανθρωπότητας;

Ο ύμνος της αγάπης στην Α΄ προς Κορινθίους, κεφ. 13 και 14, και η περίπτωση των ειδωλόθυτων, πάλι στην Α΄ Κορ., κεφ. 8 και 9, και στην προς Ρωμαίους, κεφ. 14 και 15, είναι ιδιαιτέρως χαρακτηριστικά. Στην πρώτη περίπτωση η αγάπη εξαίρεται ως το ανώτερο χάρισμα του Θεού προς εμάς, ανώτερο από την προφητεία, τη θαυματουργία και τα υπόλοιπα, ανώτερο –προσέξτε– ακόμα και από την πίστη (“τώρα μένουν η πίστη, η ελπίδα και η αγάπη, αυτά τα τρία, και ανώτερο απ’ αυτά, η αγάπη”, Α΄ Κορ., 13, 13). Στη δεύτερη περίπτωση τίθεται το θέμα αν οι χριστιανοί πρέπει ή όχι να τρώνε μαζί με εθνικούς σε ιερά δείπνα, όπου οι εθνικοί τρώνε κρέας θυσιασμένο στα είδωλα («ειδωλόθυτα»). Ο Παύλος πιστεύει ότι δεν πειράζει (αφού οι θεοί των ειδώλων είναι ανύπαρκτοι, άρα το κρέας δεν έχει μιανθεί), υπήρχαν όμως μερικοί που πίστευαν ότι δεν επιτρέπεται. Είχαν λοιπόν προκληθεί σκάνδαλα και διαμάχες σε χριστιανικές κοινότητες, όπως της Ρώμης (που ο Παύλος γράφει ότι δεν την είχε επισκεφτεί ακόμα όταν τους στέλνει την επιστολή) και της Κορίνθου. Η προτροπή του απευθύνεται προς εκείνους, με τους οποίους συμφωνεί, και δε διατυπώνεται με αυστηρότητα αλλά με σύνεση και αγάπη. Τους λέει: “Σωστό η λάθος είναι ό,τι ευχαριστεί η, αντίθετα, στενοχωρεί τον αδελφό μου. Αν ο αδελφός μου σκανδαλίζεται απ’ αυτό που κάνω, δε θα το κάνω, έστω κι αν πιστεύω ότι έχω το δικαίωμα. Προσέχετε λοιπόν, μην κατακρίνετε ο ένας τον άλλο, αλλά νοιαστείτε να μη σκανδαλίζεστε και να μην πικραίνεστε μεταξύ σας. Οι δυνατοί να μην περιφρονείτε εκείνους που δε μπορούν να εμβαθύνουν στη θεολογία όπως εσείς, αλλά να τους στηρίζετε και να μην κάνετε ό,τι σας αρέσει”.

Στη Β΄ προς Κορινθίους, κεφ. 1 και 2, τονίζει ότι δε θέλει να επιβάλει το κύρος του σε ζητήματα πίστης, στα οποία οι Κορίνθιοι ήταν εντάξει, αλλά να τους δώσει χαρά και να πάρει χαρά απ’ αυτούς, λόγω της αμοιβαίας αγάπης τους. “Γι’ αυτό”, γράφει, “δεν ήρθα να σας δω, για να μη σας στενοχωρήσω” (υπήρχαν διχόνοιες και προβλήματα εκεί), “γιατί, αν στενοχωρήσω εκείνους που μου δίνουν χαρά, από ποιους θα χαρώ;” Και πιο κάτω, κεφ. 2, 5-11: “Αν κάποιος σας προκάλεσε λύπη” (εννοεί κάποιον που προξένησε σοβαρό πρόβλημα, μάλλον συκοφαντώντας τον ίδιο τον Παύλο, γιατί τονίζει ότι αυτός τον συχώρεσε, αλλά εμείς σήμερα δεν ξέρουμε ποιος ήταν), “καλύτερα να τον συχωρέσετε, και μάλιστα να τον παρηγορήσετε, για να μην καταρρεύσει από την επίκριση που έχει ήδη δεχτεί. Αν το κάνετε αυτό”, γράφει για να τους πείσει, “θα δοκιμάσω αν με ακούτε… Έτσι δεν θα βγει κερδισμένος από μας ο διάβολος”.

Διευκρινίζω ότι μεταφέρω συνοπτικά τα λόγια του κειμένου, όχι επακριβώς, αλλιώς θα χρειαζόμασταν τόμους. Αν επιθυμείτε να δείτε το ακριβές κείμενο, μπορείτε να ανατρέξετε στην Καινή Διαθήκη.

Επιτρέψτε μου να μην παραθέσω άλλα παραδείγματα, αν και υπάρχουν άφθονα. Ο Παύλος θεμελιώνει το κήρυγμά του στην αγάπη –και θεμελιώνειεπίσης με το κήρυγμά του την αγάπη, όταν δεν είχαν γραφτεί ακόμα όλα τα ευαγγέλια ούτε τα ήδη γραμμένα είχαν κυκλοφορήσει σ’ όλο τον κόσμο. Το χριστιανικό μήνυμα της αγάπης ταξίδευε προφορικά, μέσα από τα κηρύγματα των αποστόλων (δεν εννοώ μόνο τους 12, αλλά όλους εκείνους που ανήκαν στην “τάξη των αποστόλων”, που, κατά την πεντηκοστή, ήταν γύρω στους 120, άντρες και γυναίκες, όπως λένε οι Πράξεις). Θεωρεί το σώμα του ανθρώπου ναό του Αγίου Πνεύματος και τονίζει ότι, στην ανάσταση των νεκρών, οι άνθρωποι θ’ αναστηθούν με το σώμα τους, άφθαρτο βέβαια και αθάνατο λόγω της σχέσης αγάπης με το Θεό, κι όχι μόνον ως πνεύματα (βλ. Α΄ Κορ., κεφ. 3, 16-17× 6, 19× 15, 35-58).

Ελευθερία και δουλεία

Μετά την αγάπη, η επόμενη βασική έννοια στην ηθική σκέψη του Παύλου (δε λέω “ηθικό σύστημα”, γιατί δεν είχε τέτοιο, απλώς στοχαζόταν κάθε φορά πάνω στα ζητήματα που προέκυπταν) είναι η ελευθερία. Ελευθερία όμως, για τον Παύλο, είναι η ελευθερία από την αμαρτία και τη συνέπειά της, το θάνατο, πνευματικό και σωματικό. Είναι η ηθική ωριμότητα να επιλέγεις το καλό, δηλαδή να μην υποδουλώνεσαι στα πάθη και τις μικρότητές σου (τις εξαρτήσεις σου, σωματικές, ψυχικές και ηθικές) αλλά να αναγνωρίζεις την αξία του αδελφού σου, δηλαδή κάθε συνανθρώπου σου, και να μπορείς ακόμα και να παραιτείσαι από τα δικαιώματά σου για χάρη του (“κανείς ας μη ζητάει το δικό του, αλλά ο καθένας του άλλου”, Α΄ Κορ. 10, 24, “όλα μου επιτρέπονται, αλλά τίποτα δε θα με εξουσιάσει”, Α΄ Κορ. 6, 12 –θυμάστε και τις προτροπές του για τα ειδωλόθυτα).Δουλεία για τον Παύλο είναι να παραμένεις κακός, μικρόψυχος, ανώριμος ηθικά και πνευματικά, με δυο λόγια μακριά απ’ το Θεό, ενώ ελευθερία είναι να πλησιάζεις το Θεό μέσω της αγάπης και της υπέρβασης του συμφέροντός σου (βλ. Ρωμαίους 6, 16-23, Γαλάτας 4, 1-7 κ.α.).

Δουλεία θεωρεί και τους νόμους, ακόμα και τους θρησκευτικούς (βλ. τη θεολογία περί νόμου στην προς Ρωμαίους, Γαλάτας κ.α.), ενώ ελευθερία το να επιλέγεις υπεύθυνα και ώριμα την καλοσύνη, χωρίς να χρειάζεσαι εντολές και απαγορεύσεις. Αυτή την ελευθερία, γράφει, την έχουν κατορθώσει και “τα έθνη” (οι μη χριστιανοί), όταν, χωρίς να ξέρουν το θέλημα του Θεού, εφαρμόζουν την αγάπη από μόνοι τους, λόγω του πανανθρώπινου νόμου της συνείδησης που έχει εγκαταστήσει ο Θεός μέσα τους από καταβολής κόσμου (Ρωμ. 2, 13-15). Έτσι ο Παύλος θεμελιώνει και την ισοτιμία των ανθρώπων ανεξάρτητα από τη θρησκεία, στην οποία ανήκουν.

Θέμα δουλείας ανθρώπου σε άνθρωπο δεν τίθεται καθόλου για τον Παύλο. Θεωρεί αυτονόητο ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι! “Δεν υπάρχει Ιουδαίος και Έλληνας” (εθνικός) “ούτε δούλος και ελεύθερος ούτε αρσενικό και θηλυκό, όλοι είστε ένας εν Χριστώ Ιησού” (Γαλάτας 3, 28). Νομίζω πως είναι ο πρώτος αρχαίος συγγραφέας που θεωρεί αυτονόητα ελεύθερους τους δούλους (ούτε στον Πλάτωνα ή τον Αριστοτέλη ή τους άλλους μεγάλους φιλοσόφους συμβαίνει αυτό). Ίσως πριν απ’ αυτόν να υπήρξε κανένας σοφιστής που το έγραψε… Γεγονός είναι πάντως ότι, στο νου του, οι δούλοι είναι απόλυτα ισότιμοι με τους ελεύθερους και με τους ίδιους τους κυρίους τους, και αυτό είναι που καθορίζει και τις μεταξύ τους σχέσεις. Μιλώντας ο Παύλος για την αγάπη, για τον άνθρωπο και τις ανθρώπινες σχέσεις, για τη θεία Μετάληψη, το θάνατο και την ανάσταση, τη χάρη του Θεού, την ελευθερία και την ειρήνη, δεν ξεχωρίζει ελεύθερους και δούλους. Ομοίως, δούλοι και ελεύθεροι, όπως και πλούσιοι και φτωχοί, συμμετείχαν ισότιμα στη θεία Μετάληψη, αλλά και στα κοινά δείπνα, τις γνωστές “αγάπες”.

Άλλωστε ο ίδιος ο Παύλος και οι συνεργάτες του, καθώς και όλοι οι απόστολοι, υπηρετούσαν τους άλλους, δεν εξουσίαζαν. Ενεργούσαν “εν υπομονή πολλή, εν θλίψεσιν, εν ανάγκαις, εν στενοχωρίαις, εν πληγαίς, εν φυλακαίς” κ.τ.λ., κι όμως θεωρούσαν τον εαυτό τους ελεύθερο απ’ όλα: “εν αγάπη ανυποκρίτω, εν λόγω αληθείας, εν δυνάμει Θεού, δια των όπλων της δικαιοσύνης των δεξιών και αριστερών, δια δόξης και ατιμίας, δια δυσφημίας και ευφημίας, ως πλάνοι και αληθείς… ως αποθνήσκοντες και ιδού, ζώμεν, ως παιδευόμενοι και μη θανατούμενοι, ως λυπούμενοι και πάντοτε χαίροντες, ως πτωχοί και πολλούς πλουτίζοντες, ως μηδέν έχοντες και πάντα κατέχοντες” (Β΄ Κορινθ. κεφ. 6).

Αυτός είναι και ο λόγος που ο Παύλος, όπως τον μέμφονται, δεν προτρέπει στους χριστιανούς δούλους να απαιτήσουν, η έστω να επιδιώξουν, την ελευθερία τους και δεν απαιτεί από τους χριστιανούς που έχουν δούλους να τους ελευθερώσουν. Τονίζει όμως: “οι δούλοι να αγαπάτε τους κυρίους σας και οι κύριοι τους δούλους, ξέροντας οι δούλοι ότι είστε πλέον ελεύθεροι (σας ελευθέρωσε ο Χριστός, δίνοντας το αίμα Του στο σταυρό) και οι κύριοι ότι έχετε κι εσείς Κύριο στον ουρανό. Είστε λοιπόν ίσοι μ’ εκείνους που θεωρείτε δούλους σας και πρέπει να τους συμπεριφέρεστε ανάλογα, γιατί αυτός ο Κύριος δεν κάνει διακρίσεις και δε μεροληπτεί” (βλ. Α΄ Κορινθ., 7, 17-24, Εφεσίους 6, 5-9). “Ο Χριστός μας ελευθέρωσε για να μείνουμε ελεύθεροι. Μείνετε λοιπόν ελεύθεροι και μην ξαναπέσετε στο ζυγό της δουλείας” γράφει. Ο Θεός κάλεσε τους ανθρώπους “επ’ ελευθερία”, αλλά η ελευθερία αυτή πραγματοποιείται όταν υπηρετούμε ο ένας τον άλλον δια της αγάπης (Γαλάτας, 5, 1, 13 και εξής). “Δέξου τον Ονήσιμο” (το δραπέτη δούλο) “όχι ως δούλο, αλλά ως αγαπητό αδελφό, σα να δεχόσουν εμένα”, γράφει ο Παύλος από τη φυλακή προς το χριστιανό Φιλήμονα (επιστολή προς Φιλήμονα). Ο άγιος Ονήσιμος, προστάτης άγιος των φυλακισμένων, παρέμεινε δούλος, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να είναι ελεύθερος, δηλαδή άγιος.

“Αυτός που ονομάζεται δούλος απελευθερώθηκε από το Χριστό”, γράφει ο Παύλος, “και εκείνος που ονομάζεται ελεύθερος είναι δούλος του Χριστού. Εξαγοραστήκατε” (=με το αίμα του Χριστού, άρα απελευθερωθήκατε). Και προσθέτει τη φράση κλειδί: “μη γίνεστε δούλοι ανθρώπων” (Α΄ Κορινθ. 7, 22)!

Με δυο λόγια, αγαπητέ μου φίλε, ο Παύλος πήρε τους δούλους ως res (όχι ανθρώπους αλλά περιουσιακά στοιχεία, χωρίς κανένα δικαίωμα στον ελληνορωμαϊκό κόσμο) και τους ανέδειξε σε “όχι πια δούλους, αλλά αγαπητούς αδελφούς”, ονομάζοντάς τους μαζί και ισότιμα με τους κυρίους τους“φωστήρες εν κόσμω” (Φιλιππησίους, 2, 15) και τονίζοντας την ισότητα και την αξία της ηθικής ελευθερίας! “Δεν είσαι πια δούλος, αλλά παιδί του Θεού”, γράφει προς Γαλάτας, 4, 7.

Τοποθετεί όμως τους «ανδραποδιστές» (εκείνους που υποδουλώνουν ανθρώπους) ανάμεσα στους «ανόμους», τους «ασεβείς» και «αμαρτωλούς», που αντιτίθενται στην «υγιαίνουσα διδασκαλία» (Α΄ προς Τιμόθεον 1, 9-11).

Ξέρω ότι αυτό σε πολλούς δεν αρκεί. Ίσως και δεν τους αρέσει. Θα θέλανε να σηκώσει σπαθί ο Παύλος και να φωνάξει “ελευθερία η θάνατος! Καθάρματα, αφήστε τους δούλους σας ήσυχους! Δούλοι, ξυπνάτε, για ν’ ανακτήσετε την ελευθερία σας! Ο Χριστός μαζί μας!”.

Αυτό θα ήταν ωραίος σοσιαλισμός ή γαλλικός Διαφωτισμός, αλλά, ως χριστιανικό κήρυγμα, έχει δύο προβλήματα. Πρώτον, συνεπάγεται σφαγή. Όχι μόνο βέβαιη σφαγή των δούλων από τις ανίκητες ρωμαϊκές λεγεώνες (πρβ. την περίπτωση του Σπάρτακου), αλλά και των ίδιων των ελεύθερων, πράγμα που, για τους χριστιανούς, σημαίνει απλά και μόνο σφαγή –γιατί κι ο κακός είναι αδελφός μας και θέλουμε τη σωτηρία του, όχι την τιμωρία του ή την εκδίκηση απ’ αυτόν.

Δεύτερον, τον πρώτο αιώνα οι χριστιανοί περίμεναν από μέρα σε μέρα τη δευτέρα παρουσία (“είναι ήδη ώρα να ξυπνήσουμε” λέει ο Παύλος, Ρωμ. 13, 11). Γιατί λοιπόν να βάψουν τα χέρια τους με αίμα, αφού πολύ σύντομα ο “παρών κόσμος”, ο κόσμος της αδικίας και της πτώσης, θα έσβηνε απ’ το χάρτη;

Υπήρξαν ελεύθεροι δούλοι;

Το ότι η ιδέα του Παύλου (που είναι μέρος της διδασκαλίας της πρώτης Εκκλησίας) για την πνευματική έννοια της ελευθερίας δεν ήταν κούφια λόγια, φαίνεται από το πλήθος των δούλων που αγίασαν, τόσο στους πρώτους αιώνες, όσο και στους νεώτερους. Οι άγιοι Παυλίνος της Καμπανίας, Σεραπίων ο Σινδόνιος και Πέτρος ο Τελώνης έγιναν δούλοι με τη θέλησή τους, για να βοηθήσουν κάποιους συνανθρώπους τους. Ο άγιος Αγάπιος ο Βατοπεδινός επέστρεψε στον αφέντη του, από τον οποίο είχε απελευθερωθεί θαυματουργικά, δούλος ήταν και ο άγιος Ιωάννης ο Ρώσος, ενώ ο άγιος Μωυσής ο Ούγγρος (1043) προτίμησε μακροχρόνια βασανιστήρια από το να ενδώσει στις ερωτικές προθέσεις της κυρίας του. Οι άγιοι Πρωτάς και Υάκινθος, ευνούχοι της αγίας Ευγενίας, μαρτύρησαν στη Ρώμη και τιμώνται στις 11 Σεπτεμβρίου, η αγία Δούλη (αγνώστου ονόματος), μάρτυρας στη Νικομήδεια, τιμάται στις 25 Φεβρουαρίου κ.π.α.

Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε πόσο εκτεταμένη ήταν στους πρώτους χριστιανούς η πρακτική της απελευθέρωσης των δούλων. Σύμφωνα με τον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο ήταν πολύ εκτεταμένη: καταγγέλλοντας τη δουλεία και την κοινωνική αδικία της εποχής του (4^ος-5^ος αι.), ο άγιος τονίζει ότι οι πρώτοι χριστιανοί «ελευθέρωναν τους δούλους και τους εξίσωναν με τον εαυτό τους» (Ομιλία 11, στις Πράξεις των αποστόλων, κεφ. 4).

Στα επόμενα χρόνια αναφέρονται ρητά πολλές περιπτώσεις αγίων που απελευθέρωσαν τους δούλους τους (π.χ. ο άγιος Γεώργιος, ο Μέγας Βασίλειος, η αγία Μακρίνα κ.τ.λ.), ενώ πρέπει να το θεωρήσουμε αυτονόητο και για πολλούς άλλους, ιδίως εκείνους που απαρνήθηκαν τον πλούτο η την κοινωνική τους θέση και έγιναν μοναχοί.

Σημ. Ντρέκου: Η κλασική Αθήνα, φάρος της τέχνης, της φιλοσοφίας

και της δημοκρατίας, είχε μια περίπλοκη σχέση με τη δουλεία. Οι δούλοι

ήταν συνυφασμένοι με την αθηναϊκή οικονομία και την καθημερινή ζωή.

Ενώ η πόλη υπερασπιζόταν τα δημοκρατικά ιδεώδη, ένα σημαντικό μέρος

του πληθυσμού της παρέμενε σκλαβωμένο, χωρίς βασικά δικαιώματα.

Πατερικές πινελιές

Αργότερα, οι Πατέρες της Εκκλησίας μίλησαν αλλιώς για τη δουλεία. Αναφερθήκαμε ήδη στον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο. Επίσης, ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος (329-390 μ.Χ.) χαρακτηρίζει τη διάκριση αφέντη και δούλου «φαύλη τομή», με το ακαταμάχητο θεολογικό επιχείρημα ότι ο Ίδιος Θεός δημιούργησε ελεύθερους και δούλους, άντρες και γυναίκες, και οι δυο είναι εικόνες του Θεού, ο Χριστός σταυρώθηκε και για τους δυο, ο θάνατος είναι ίδιος για όλους, η σωτηρία, η αγιότητα, η ανάσταση των νεκρών θα είναι ίδια για όλους. Οι διακρίσεις των ανθρώπων είναι γι’ αυτόν «αρρωστήματα» και «επινοήματα κακίας», η οποία “επεισήλθε στο γένος των ανθρώπων” σε μεταγενέστερες εποχές, ενώ η αρχική και αυθεντική δομή της ανθρωπότητας χαρακτηριζόταν από ισοτιμία και ελευθερία (βλ. ομιλία 14, ηθικό έπος 34 κ.λ.π.).

Ο Μέγας Βασίλειος ("Ηθικά η Όροι", PG 31,808B κ.ε.) αναφέρει: "Όσα κατά συνάφειαν απαγορεύονται [...] ανδραποδισταίς [...] και ει τι έτερον την υγιαίνουση διδασκαλία αντίκειται" (επαναλαμβάνει το Α΄ Τιμ. 1, 9-11).

Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης ("Εξήγησις ακριβής εις τον Εκκλησιαστήν", ομιλία Δ', PG 44,664 κ.εξ.) προσθέτει:

"Εκτησάμην γαρ, φησί, δούλους και παιδίσκας... Οράς τον όγκον της αλαζονείας; Θεώ άντικρυς η τοιαύτη φωνή αντεπαίρεται [...] ως ανδρών τε άμα και γυναικών εαυτόν κύριον οίεσθαι, τι άλλο και ουχί διαβαίνει τη υπερηφανία την φύσιν" (PG 44,664C) [...] "Δουλεία καταδικάζεις τον άνθρωπον, ου ελευθέρα η φύσις και αυτεξούσιος, και αντινομοθετείς τω θεώ, ανατρέπων αυτού τον επί τη φύσει νόμον. τον γαρ επί τούτω γενόμενον, εφ' ώτε κύριον είναι της γης και εις αρχήν τεταγμένον παρά του πλάσαντος, τούτον υπάγεις τω της δουλείας ζυγώ, ώσπερ αντιβαίνων τε και μαχόμενος τω θείω προστάγματι." (PG 44,664D) [...] "Εκτησάμην γαρ δούλους και παιδίσκας. ποίας, ειπέ μοι, τιμής; τι εύρες εν τοις ούσι της φύσεως ταύτης αντάξιον; (PG 44,665A) [...] "εκ των αυτών σοι η γένεσις, ομοιότροπος η ζωή, κατά το ίσον επικρατεί τα τε της ψυχής και τα του σώματος πάθη [...] οδύναι και ευθυμίαι, ευφροσύναι και αδημονίαι, λύπαι και ηδοναί, θυμοί και φόβοι, νόσοι και θάνατοι. μη τις εν τούτοις διαφορά προς τον δούλον τω κυριεύοντι; ου τον αυτόν έλκουσιν αέρα δια του άσθματος; ουχ ωσαύτως ορώσι τον ήλιον; [...] ου μία κόνις οι δύο μετά τον θάνατον;...ο ουν εν πάσι το ίσον έχων εν τίνι το πλέον έχεις, ειπέ, ώστε άνθρωπον όντα δεσπότην ανθρώπου σεαυτόν οίεσθαι;" (PG 44,665D-668A)".

Μετάφραση:

"Απόκτησα δούλους και υπηρέτριες... Βλέπεις το μέγεθος της αλαζονείας; Ο λόγος αυτός αποτελεί ανταρσία κατά του θεού... αφού νομίζει τον εαυτό του κύριο ανδρών και γυναικών, αν μη τι άλλο, ξεπερνά σε υπερηφάνεια την ανθρώπινη φύση [...] Καταδικάζεις σε δουλειά τον άνθρωπο, που η φύση του είναι ελεύθερη και αυτεξούσια και ορθώνεις δικό σου νόμο απέναντι στο νόμο του Θεού ανατρέποντας το νόμο του που διέπει τη ζωή των ανθρώπων. Αυτόν που πλάστηκε γι' αυτό ακριβώς, για να είναι κύριος της γης και που ορίστηκε από τον Πλάστη του να άρχει, αυτόν τον υποτάσσεις στο ζυγό της δουλείας που αντιβαίνει και αντιμάχεται τη θεία διαταγή." [...] "Απόκτησα δούλους και υπηρέτριες... Με ποια τιμή, πες μας. Τι βρήκες αντάξιό τους στη φύση; [...] Κάποιοι γέννησαν εκείνους κι εσένα, κοινή η ζωή σας, ισχύουν εξίσου τα πάθη ψυχής και του σώματος, οδύνη και ευθυμία, χαρά κι αδημονία, λύπη και ηδονή, θυμός και φόβος, νόσος και θάνατος. Διαφέρει καθόλου σ' αυτά ο κύριος από το δούλο; Δεν ανασαίνουν τον ίδιο αέρα; Δεν βλέπουν όμοια τον ήλιο;... Ίδια σκόνη δε θα γίνουν και οι δύο μετά το θάνατο;...Αφού σε όλα είσαι ίσος με τους άλλους, πες μου που πλεονεκτείς ώστε, ενώ είσαι άνθρωπος, να θεωρείς τον εαυτό σου κύριο ανθρώπου;"

Όλα αυτά γράφονταν τον 4^ο αιώνα μ.Χ. Αν και δε μ’ αρέσουν οι συγκρίσεις, υπενθυμίζω ότι ούτε ο Αριστοτέλης κατοχύρωσε την ισοτιμία των ανθρώπων, ενώ ούτε η Γαλλική Επανάσταση είχε δώσει στις γυναίκες δικαίωμα ψήφου. Και, αν καταργήθηκε η δουλεία κάποια στιγμή, αυτό οφείλεται στο θεμέλιο της ισότητας και της ελευθερίας που έθεσε ο Παύλος. Και, αν στην πράξη υπάρχουν ακόμα δούλοι, αυτό δεν οφείλεται στη διδασκαλία του Παύλου και των Πατέρων για τον άνθρωπο, αλλά στην υποκριτική λησμονιά της.

Περισσότερα Θέματα: Απόστολος Παύλος, Θ. Ρηγινιώτης, Θεολογία, Κοινωνία

Το Φως και η σιωπή του λόγου

2024-06-11T21:30:00.012+03:00

Το Φως και η σιωπή του λόγου,

αν συνταιριάξουν,

ποια καρδιά μπορεί να αντισταθεί

στην διεγερτική ενατένιση;

Το διάβα της νύχτας έχει την

μυσταγωγική πληρότητα της μοναξιάς,

μιας μοναξιάς τραγουδοποιού,

που ψάχνει το ταίρι να πιει το φως

να γίνει δυνατή στο φράγμα της λήθης.

«Και το φως, τι σημαίνει δίχως σκιές;

Τ' αστέρια να μας μιλούν

για την επόμενη ημέρα

την ώρα που όλοι οι άλλοι κοιμούνται

γιατί οι άνθρωποι πρέπει να ζουν ελεύθεροι

όπου κι αν βρίσκονται πάνω στον κόσμο.»

Ώρα 12...

Άκου τί σου ψιθυρίζει το Φεγγάρι...

εκεί στην Σελήνη κάνουμε συναύγεια

με τους πρόσφυγες όλου του κόσμου

που αναπολούν την χαμένη πατρίδα...

....με τους ερωτευμένους

που δεν είναι πια μαζί.

Σοφία Ντρέκου

Περισσότερα: Νοητικές Περιπλανήσεις, Σ. Ντρέκου

εικ.: Sun, moon and stars at the same time in Wisconsin

Στα πιο βαθιά σκοτάδια εισήλθε το Φως. Πως η Ανάσταση του Χριστού ενσαρκώνεται στο καθημερινό μας βίο;

2024-05-12T10:28:00.020+03:00

Κάθε αληθινή αγάπη είναι σταυρωμένη.

Κάθε γνήσια αγάπη περνάει μέσα από την θυσία,

διαφορετικά είναι ένα ρομαντικό αφήγημα

ή μια νόθα ιδεολογία.

Επιμέλεια, έρευνα Σοφία Ντρέκου,

(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

Μια φοβερή επιθυμία εκκρεμεί μέσα μας. Εραστές του απολύτου και της τελειότητας. Γεννιόμαστε μαζί της, λες και κάποιος μας έπλασε γι' αυτήν και μόνο. Την ζητάμε παντού από το πρώτο μας κλάμα. Στους γονείς μας, στην παιδική αθωότητα και παντοδύναμη εφηβεία, στο έρωτα που ως άλλος παράδεισος μας υπόσχεται αιωνιότητα, για να βιώσουμε τελικά σε όλα αυτά την προδοσία και ματαίωση. Η φαντασία μας είναι παράδεισος μα η πραγματικότητα κόλαση. Είμαστε αδύναμοι αλλά και για μεγάλα πλασμένοι ταυτόχρονα. Γι' αυτό η επιθυμία μας λυγίζει κάτω από την ευθύνη.

Δεκάδες μικροί θάνατοι η ζωή. Νεκρά όνειρα και επιθυμίες προδομένες. Θρυμματισμένες ψυχές, κομματιασμένες σε χιλιάδες εσωτερικά κενά που ζητούν να γεμίσουν από την παρουσία του Άλλου. Ο θάνατος παντού μας απειλεί και εμείς γεννημένοι για ζωή, αδυνατούμε να πιστέψουμε ότι αυτός είναι ο οριστικός προορισμός μας. Είμαστε αδύναμα όντα που διψάμε με κάθε μας κύτταρο την ανάσταση.

Η ανάσταση είναι αφύπνιση σε έναν άλλο τρόπο ζωής, στην ζωή του πνεύματος. Είναι η ολοκλήρωση της επιθυμίας που κατατρώει την ψυχή μας.

Ίσως η καλύτερη εικόνα για να καταλάβουμε την αφύπνιση και το άνοιγμα στο αλλιώς της ύπαρξης, είναι εκείνη που χρησιμοποιεί η Ντολτό στα γραπτά της, δηλαδή της ενδομήτριας ζωής που γίνεται γέννηση, «η ανάσταση για μένα είναι άφιξη στο κόσμο του πνεύματος. Σας δίνω μια άλλη εικόνα, είναι όπως όταν καταλάβαμε ότι η τωρινή ζωή μας εγκαινιάστηκε με τη γέννηση μας, την άφιξη μας, όταν γεννηθήκαμε, στο κόσμο των επίγειων πλασμάτων, στο δικό τους χώρο και χρόνο, αφού προηγουμένως είχαμε ζήσει στο ενδομήτριο κόσμο».

Ο Θεός μέσα από την Ανάσταση του Χριστού μας κλείνει το μάτι για το αλλιώς, το καινούργιο, το πέραν του τάφου. Υπάρχει μια έκπληξη ακόμη από πλευράς Του. Δεν τελειώνει το έργο με τον θάνατο, ίσως μάλιστα τότε επί της ουσίας ξεκινάει.

Η Ανάσταση (1892) πίνακας από τον Ρώσο ζωγράφο Μιχαήλ

Νεστέροφ - Resurrection Painted by Mikhail Vasilevich Nesterov

Θάνατος είναι ο φόβος

Θάνατος είναι ο φόβος που σου λέει δεν μπορείς, δεν αντέχεις δεν αξίζεις.

Ανάσταση είναι ο Χριστός που σου φωνάζει, μπορείς, αξίζεις, γίνεται να τα καταφέρεις.

Θάνατος είναι η απειλή της απελπισίας που σου λέει έως εδώ, τέλος.

Ανάσταση είναι ο Χριστός που σου λέει τίποτε δεν τελείωσε, όλα μπορούν να αρχίσουν πάλι, είσαι αιώνιος.

Θάνατος είναι η άρνηση της ζωής. Η καθημερινή δολοφονία των στιγμών μας.

Ανάσταση είναι ο Χριστός που χαρίζει άφθονη ζωή, φως και χαρά, μεταμορφώνει την καθημερινότητα σε ευχαριστία και ευγνωμοσύνη για ότι ζούμε, ότι λαμβάνουμε, ότι υπάρχει τώρα και αιώνια.

Θάνατος είναι ο φόβος να είμαστε ο εαυτός μας.

Ανάσταση είναι να συνδεθούμε με εκείνο που θέλησε ο Θεός να είμαστε και να γίνουμε.

Θάνατος είναι ο φόβος να ζήσουμε γιατί μπορεί να πονέσουμε.

Ανάσταση είναι ο Χριστός που σου λέει ότι κάθε Σταυρός μπορεί να γίνει Φως, κάθε τραύμα θαύμα.

Ζήσε σαν να μην υπάρχει θάνατος.

Ζήσε προτού πεθάνεις για να μην πεθάνεις όταν πεθάνεις.

Λέγε θα ζήσω κι ας νιώθεις ότι «πεθαίνεις», είσαι αιώνιος.

Φοβάσαι τον θάνατο γιατί δεν γνωρίζεις την Ανάσταση.

Φοβάσαι τον θάνατο γιατί τρέμεις την ζωή.

Φοβάσαι τον θάνατο γιατί δεν ζεις εσύ.

Επίτρεψε στο Θεό να ονειρευτεί μέσα σου νίκες και Αναστάσεις.

Επίτρεψε στο Θεό να σε βγάλει από το μνήμα των φόβων σου, να αναστήσει τις επιθυμίες της καρδιάς σου.

Πίστεψε ότι μπορείς, αξίζεις και θέλεις να γευτείς την Χαρά της Ανάστασης.

• ►ΔΕΙΤΕ: Αυτός που φοβάται δεν είσαι εσύ αλλά οι φόβοι εκείνων

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ:

ΣΧΟΛΙO ΣΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ (20:19-20)

Fr. Gregory-Kroug, Resurrection Η εις Άδου κάθοδος», Εικόνα

του Ρώσου αγιογράφου p. Γρηγορίου Κρουγκ (1907-1969) εδώ

Icon of the Resurrection, located behind the altar in one of the small

side chapels at the Skete in Mesnil Saint-Denis where Fr Gregory lived.

Ανάσταση σημαίνει το φιλί

Στα κείμενα του Ευαγγελίου μετράμε έντεκα εμφανίσεις του Χριστού μετά την Ανάσταση προς τους μαθητές του. Όλες με ένα σκοπό: να τους βοηθήσει να πιστέψουν και να βεβαιωθούν για το γεγονός της Αναστάσεως. Έχει αξία να καταλάβουμε αυτή την προσπάθεια του Χριστού, διότι πιστοποιεί το γεγονός ότι η πίστη στην εν νεκρών Ανάσταση δεν είναι μια απλή υπόθεση διανοητικής παραδοχής. Η ανάσταση δεν χωνεύεται με το μυαλό, αλλά αποκαλύπτεται εν Αγίω Πνεύματι σε εκείνους που ειλικρινά αναζητούν τον Χριστό.

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι οι σημερινοί άνθρωποι αποδέχονται την αξία και σημασία της διδασκαλίας του Χριστού αλλά δυσκολεύονται αφάνταστα να πιστέψουν ότι αναστήθηκε από τους νεκρούς. Εάν για τους μαθητές Του, που είχαν ζήσει μαζί Του, είχαν ακούσει τις θείες διδασκαλίες Του και είχαν βιώσει τα θαύματα Του ήταν τόσο δύσκολο να πιστέψουν στην ανάσταση (βλ. Λκ. 24:11· Μτ 28:17), φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι για όλους εμάς, τους σύγχρονους πιστούς που η πίστη μας δεν είναι δυνατή και συμπαγής αλλά ραγισμένη. Η πίστη, ωστόσο, δεν είναι απλά ανθρώπινη ενέργεια. Κυρίως και πρωτίστως είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος, αποκάλυψη του Θεού στον άνθρωπο.

Το γεγονός λοιπόν της Αναστάσεως του Χριστού, το οποίο είναι η βάση και το θεμέλιο της χριστιανικής πίστης και Εκκλησίας, «Εἰ δὲ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, ματαία ἡ πίστις ὑμῶν» (Α΄ Κορ. 15:17), δεν είναι αποτέλεσμα μιας λογικής και νοησιαρχικής παραδοχής, αλλά δωρεάς του Αγίου Πνεύματος. Δεν πιστεύει κάποιος επειδή μαθαίνει να απαγγέλει το Σύμβολο της Πίστεως, ως μια ιδεολογική διακήρυξη νοητικών σχημάτων, αλλά διότι η Χάρις του Αγίου Πνεύματος έχει ανοίξει την ύπαρξη του, σε μια ζωή ελευθερίας και χάριτος, εκτός και πέραν των ανθρώπινων ορίων.

Η πίστη είναι αποκάλυψη του Θεού στην ανθρώπινη καρδιά, η οποία σαφέστατα χρειάζεται την ανθρώπινη συνέργεια και συγκατάβαση, ως πράξη μετοχής και ελευθερίας, αλλά που σε καμία περίπτωση δεν αρκεί από μόνη της δίχως την παρουσία του Πνεύματος. Η σωτηρία δεν κερδίζεται αλλά δωρίζεται από τον Θεό. Ποια στιγμή αντιλήφθηκαν οι μαθητές ότι ο άνθρωπος που είχαν μπροστά τους ήταν ο Κύριος τους; Όταν ο Χριστός άρχισε να ερμηνεύει τις γραφές και να τεμαχίζει τον άρτο. Δηλαδή στην ερμηνεία του Λόγου και στην κλάση του Άρτου. Στη Θεία Ευχαριστία. Αυτό το γεγονός πιστοποιεί την παραπάνω θέση μας ότι η πίστη στην Ανάσταση είναι δωρεά του Αγίου Πνεύματος και όχι δικό μας κατόρθωμα.

Αξίζει να σταθούμε σε μια από τις πολλές αναστάσιμες εμφανίσεις του Χριστού προς τους μαθητές του που αναφέρεται στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη (20:19-20) και να συνάξουμε κάποια σημαντικά και ωφέλιμα συμπεράσματα.: «Την ίδια εκείνη μέρα, δηλαδή την πρώτη μέρα μετά το Σάββατο, όταν βράδιασε κι ενώ οι μαθητές ήταν συγκεντρωμένοι κάπου με κλειστές τις πόρτες, επειδή φοβούνταν τις ιουδαϊκές αρχές, ήρθε ο Ιησούς, στέκεται στη μέση και τους λέει: «Ειρήνη σ’ εσάς». Κι όταν το είπε αυτό, τους έδειξε τα χέρια και την πλευρά του. Οι μαθητές χάρηκαν που είδαν τον Κύριο».

Κατ’ αρχάς ας ξεκινήσουμε από την εικόνα των φοβισμένων μαθητών. Έχουν υποστεί ένα βαθύ τραύμα. Ο διδάσκαλός τους είναι νεκρός. Εκείνος στον οποίο πίστεψαν και άφησαν τα πάντα για να ακολουθήσουν δεν ζει, έχει πεθάνει και μάλιστα με τρόπο ατιμωτικό και φρικτό. Όλα τελείωσαν. Ο φόβος έχει κυριέψει τις υπάρξεις τους και κρύβονται σε διάφορα σπίτια φοβούμενοι συλλήψεις και διαπόμπευση. Εκεί ακριβώς λοιπόν, στο σπίτι που κρυβόντουσαν, στην κρυψώνα των φόβων και των ανασφαλειών τους, θα εμφανιστεί ανάμεσά τους ο Χριστός. Θα τους συναντήσει εκεί που βρίσκονται και όχι σε μια ιδεατή συνθήκη, αλλά στην πραγματικότητα τους, επειδή ο Θεός αγαπάει να μας συναντά στην αλήθεια μας όσο φρικτή κι εάν είναι αυτή. Εκείνο που αποστρέφεται δεν είναι το λάθος ή η αμαρτία μας, αλλά το ψέμα και η αλαζονεία μας, ιδιαιτέρως όταν αυτή φτιασιδώνεται με θρησκευτικό περίβλημα.

Η καθημερινότητα του βίου μας, με τις χαρές και λύπες της, με τις νίκες και ήττες της, είναι ο μόνο χώρος που ο Θεός εισέρχεται για να συναντηθεί μαζί μας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να αντιληφθούμε ότι τον Θεό δεν τον τρομάζει η αμαρτία μας αλλά η αλαζονεία της αρετής μας. Η προσπάθεια να φανούμε κάτι άλλο από αυτό που στην πραγματικότητα είμαστε. Ο σπουδαίος Αμερικανός θεολόγος Stanley Hauerwas σε ένα βιβλίο του για την προσευχή (βλ. Prayers Plainly Spoken), αναφέρει ότι δεν θα μπορούσε να προσεύχεται με άλλο τρόπο, λέξεις και ύφος εκτός από εκείνο με το οποίο καθημερινά ζει και πολιτεύεται, διότι διαφορετικά θα ήταν ψεύτικος. Πώς μπορεί αλήθεια κάποιος να συναντήσει τον μόνο Αληθινό, όταν υποκρίνεται κάτι που δεν είναι; Πρέπει να γίνει απόλυτα ξεκάθαρο μέσα μας, ότι ο Θεός δεν ζητάει να γίνουμε αυτό που δεν είμαστε, αλλά να αποδεχθούμε αυτό που όντως είμαστε. Ο Θεός είναι πρόσωπο και μονάχα ως πρόσωπα μπορούμε να σχετιστούμε μαζί Του. Όσο περισσότερο είμαστε ο εαυτός μας, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες αυτής της συγκλονιστικής συνάντησης μαζί Του. Η γυμνότητα της αλήθεια μας είναι το μόνο ρούχο το οποίο μπορούμε να φοράμε ενώπιον του Θεού. Ο Νυμφίος Χριστός έρχεται μέσα στην νύχτα της ζωής μας, και ζητάει να φωτίσει τα σκοτάδια μας, με το ανέσπερο φως της Αναστάσεως Του.

Υπάρχει όμως κι έναν άλλος λόγος που ο αναστημένος Χριστός στέκεται ανάμεσα στους μαθητές του. Διότι με αυτόν τον τρόπο θέλει πάντες, όλοι να βιώσουν την εμπειρία της Αναστάσεως, να δουν και να γευθούν ότι είναι ένα αληθινό γεγονός. Δεν κρύβεται, αλλά φανερώνεται μπροστά σε όλους. Αυτή είναι μια εσχατολογική εικόνα. Ο Χριστός είναι Εκείνος που συνάσει και ενώνει τον διασκορπισμένο λαό του Θεού. Είναι Εκείνος που ενώνει την διαιρεμένη ανθρωπότητα αλλά και την κτίση ολάκερη. Στο πρόσωπο του ενώνονται τα πάντα. Επομένως ο Χριστός στέκεται ανάμεσα στους μαθητές ώστε με αυτόν τον τρόπο να φανερώσει ένα κάλεσμα και μια ένωση από την οποία κανείς δεν εξαιρείται. Πάντες θα ενωθούμε με το αναστημένο σώμα του Χριστού, κανείς δεν θα μείνει εκτός αυτής της ενώσεως, διότι ο Χριστός είναι το αρχέτυπο, η συμπερίληψη και ανακεφαλαίωση της σύνολης Δημιουργίας.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι αυτά τα φοβισμένα πλάσματα, που κρύβονται δια τον φόβο των Ιουδαίων (Ιω. 20:19), που δυσπιστούν και απορούν στα λεγόμενα των μυροφόρων γυναικών, μέσα σε λίγες μέρες θα μεταμορφωθούν σε μάρτυρες και ομολογητές της Αναστάσεως. Θα κηρύξουν το Ευαγγέλιο και θα σταθούν με παρρησία μπροστά σε ισχυρούς βασιλείς και εξουσίες. Θα αντιμετωπίσουν φρικτά βασανιστήρια και απειλές, και στο τέλος οι περισσότεροι θα δώσουν τη ζωή τους για να υποστηρίξουν την Ανάσταση του Χριστού. Τι άλλαξε; Τι ήταν εκείνο που σκόρπισε τον φόβο και έφερε ακλόνητη πίστη και παρρησία στη ζωή τους; Σαφέστατα η εμπειρία της Αναστάσεως. Ο Χριστός εμφανιζόμενος ανάμεσα τους, τους δίνει την Ειρήνη Του: «καὶ λέγει αὐτοῖς· εἰρήνη ὑμῖν». Χαρίζει την αναγεννητική δύναμη και παρουσία του Αγίου Πνεύματος μέσα στις καρδιές τους, σκορπίζοντας τον φόβο και φέρνοντας την πίστη και την ελπίδα. Οι μαθητές είδαν, μίλησαν και ακούμπησαν τον αναστημένο Χριστό. Η ανάσταση Του ήταν αλήθεια. Είχε εγερθεί εκ των νεκρών. Στο πρόσωπο του η ζωή είχε νικήσει τον θάνατο.

Ο Χριστός σ’ αυτή τη συνάντηση με τους μαθητές θα κάνει και μια άλλη κίνηση που έχει το δικό της βαθύ συμβολισμό. Θα τους δείξει τις πληγές και τα σημάδια της θυσίας του. Τι χρειάζεται αυτή η κίνηση; Είναι ο ίδιος ζωντανός ανάμεσα τους, γιατί χρειάζεται να φανερώσει τις πληγές του Σταυρού; Η πράξη αυτή του Χριστού γίνεται διότι θέλει να σκορπίσει και την τελευταία ελάχιστη αμφιβολία των μαθητών ότι μπορεί να μην είναι Εκείνος, ότι ίσως είναι ένα φάντασμα, μια ψευδαίσθηση της προσδοκίας τους. Με την κίνηση Του να δείξει τις πληγές του Σταυρού είναι σαν να τους φωνάζει: δείτε εγώ είμαι, ο Κύριος σας ορίστε τα σημάδια της αγάπης και της θυσίας μου. Κάθε αληθινή αγάπη είναι σταυρωμένη. Κάθε γνήσια αγάπη περνάει μέσα από την θυσία, διαφορετικά είναι ένα ρομαντικό αφήγημα ή μια νόθα ιδεολογία.

Ο Χριστός τους καλεί να κοιτάξουν τις πληγές Του, τα σημάδια του Σταυρού, και μέσα εκεί να δουν τις αμαρτίες του κόσμου, όλο το κακό και την αδικία, που όμως δεν μπόρεσε να νικήσει και να καταστρέψει το σχέδιο του Θεού. Ας μην ξεχνάμε ότι η ανάσταση δεν είναι ένα ορθολογικό ιστορικό παράγωγο. Δεν ήρθε ως φυσική συνέχεια. Αλλά ως παράδοξο, έκπληξη και ολική ανατροπή του Θεού σε μια ιστορία μίσους και κακίας. Με την προδοσία και τη δίκη του Χριστού, με τα μαρτύρια και τον σταυρικό Του θάνατο, φαινομενικά το κακό κυριαρχεί. Όμως ο Θεός δεν έχει πει την τελευταία λέξη. Η ανάσταση είναι η απάντηση του Θεού στο κακό και την αδικία, στο θάνατο και την απειλή του μηδενός. Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο, κανείς σταυρωμένος της ιστορίας να μην μείνει δίχως ανάσταση. Πάντες στο πρόσωπο του Αναστημένου Χριστού να γευθούν την αιώνια βασιλεία του Θεού, βασίλεια αγάπης, χαράς και ενότητας. Δίχως πόνο και δάκρυ, δίχως την αγωνία της απώλειας.

Γιατί Ανάσταση σημαίνει να μπορώ να σε φιλώ και να σ’ αγκαλιάζω δίχως ο θάνατος να τρυπώνει από τις χαραμάδες των χεριών μου. Ανάσταση σημαίνει το φιλί να πάρει και πάλι την γεύση που είχε πριν την προδοσία. Ανάσταση σημαίνει να πάρουμε πίσω όσα ύπουλα έκλεψε ο θάνατος από το βλέμμα μας. Όλους εκείνους και εκείνα που βίαια μας στέρησε, πρόσωπα και πράγματα, στιγμές και σιωπές, δειλινά και χαραυγές. Ανάσταση σημαίνει δικαιοσύνη για όλους τους σταυρωμένους της γης.

Το βράδυ της Ανάστασης, εκεί στις εκκλησιές, στα κεριά και τις αγκαλιές ο θάνατος υποκύπτει. Ο Χριστός σκορπά το φως και την ελπίδα σε στήθη βαριά ως μνήματα. Κατεβαίνει στον Άδη της καρδιάς, στην πιο σκοτεινή ώρα της ψυχής μας, λίγο πριν την ολική απόγνωση, και κηρύττει ότι η ζωή κέρδισε τον θάνατο. Ο Χριστός γίνεται η απαρχή της αιώνιας βασιλείας Του Θεού. «Χριστός Ανέστη» ακούγεται ως ιαχή αιώνιας νίκης απέναντι στο θάνατο, που πλέον δεν θα μπορεί να χαλάσει εκείνο που θα κτίσει η αγάπη.

ΔΕΙΤΕ: Γιατί ο Χριστός εμφανίζεται σε γυναίκες και δίνει το μήνυμα της Αναστάσεως;

The Resurrection, painting by Lars Gerdmar

Ανάσταση σημαίνει...

Ανάσταση σημαίνει να μπορώ να σ’ αγκαλιάζω δίχως ο θάνατος να τρυπώνει από τις χαραμάδες των χεριών μου.

Ανάσταση σημαίνει το φιλί να πάρει και πάλι την γεύση που είχε πριν την προδοσία.

Ανάσταση σημαίνει να μην έχουν ρυτίδες οι αντοχές και οι ελπίδες μου και τα βράδια να μπορώ να πω καληνύχτα δίχως να φοβάμαι τις απώλειες που θα φέρει το ξημέρωμα.

Ανάσταση σημαίνει να πάρουμε πίσω ότι ύπουλα ο θάνατος έκλεψε από το βλέμμα μας. Όλους εκείνους και εκείνα που βίαια μας στέρησε, πρόσωπα και πράγματα, στιγμές και σιωπές, δειλινά και χαραυγές.

Ανάσταση σημαίνει δικαιοσύνη για όλους τους σταυρωμένους της γης.

Ανάσταση σημαίνει να μην μπορώ να ζήσω δίχως την παρουσία του άλλου.

Ανάσταση σημαίνει να επιλέγω το φως, την χαρά και όχι την γκρίνια και μιζέρια. Να μένω στην ουσία της ζωής και όχι στην επιφάνεια της επικαιρότητας.

Ανάσταση σημαίνει χαίρομαι και να αξιολογώ αυτά που έχω δίχως να ζουμάρω σε εκείνα που λείπουν. Πριν ψάξω τι μου λείπει ας κοιτάξω τι έχω.

Ανάσταση σημαίνει, να ζω με ευχαριστία και δοξολογία ακόμη κι όταν αυτά που συμβαίνουν ξεπερνάνε τις δικές μου ερμηνείες.

Ανάσταση σημαίνει να κατεβαίνω στην καρδιά μου που είναι γεμάτη φως Θεού και όχι να εγκλωβίζομαι στο νου και στις σκέψεις μου.

Ανάσταση σημαίνει να ησυχάζω, να βαθαίνω στην χαρά που μου χαρίζει η προσευχή και να μην σκορπάω δίχως επίγνωση την ζωή μου.

Ανάσταση σημαίνει να είμαι παρόν σε ότι κάνω. Να αισθάνομαι, να ακούω, να γεύομαι, να μυρίζω, να αγγίζω, να υπάρχω.

Ανάσταση σημαίνει να βιώνω την νίκη επί του θανάτου, το πέρασμα στην ζωή του Θεού, στο φως, στην βασιλεία της αγάπης, κάθε μέρα λίγο λίγο, στην καθημερινότητα μου.

Ανάσταση σημαίνει να βλέπω από τώρα μέσα στο φως της αιωνιότητας, στο φως της Αγάπης του Θεού, τα πρόσωπα των αγαπημένων μου που έφυγαν νωρίς και άδειασε η αγκαλιά μου. Αργά ή γρήγορα θα είμαστε για πάντα μαζί.

Ο Χριστός σκορπά το φως και την ελπίδα σε στήθη βαριά ως μνήματα. Κατεβαίνει στο Άδη της καρδιάς, στην πιο σκοτεινή ώρα της ψυχής μας, λίγο πριν την ολική απόγνωση, και κηρύττει ότι η ζωή κέρδισε τον θάνατο.

Ο Χριστός γίνεται η απαρχή της βασιλείας Του Θεού. «Χριστός Ανέστη» θα ακουστεί ως ιαχή αιώνιας νίκης απέναντι στο θάνατο, που πλέον δεν θα μπορεί να χαλάσει τα πιο όμορφα ταξίδια της ψυχής μας.

Στα πιο βαθιά σκοτάδια εισήλθε το Φως

Abstract art. Colorful painting art of the empty tomb

of Jesus. Christian illustration from Generative AI

Είναι κάτι ψυχές που σήμερα το βράδυ δεν θα κατέβουν από τον Σταυρό. Που δεν μπορούν να συμμεριστούν την χαρά της Αναστάσεως. Θέλουν μα δεν σκάει το γέλιο στα χείλη τους.

Θέλω να τους πω λοιπόν ότι όλοι μας έχουμε περάσει παρόμοιες αν όχι και ίδιες καταστάσεις. Τότε που όλα μύριζαν κόλαση και δυσκολευόμαστε να βρούμε το άρωμα του παραδείσου, να αναπνεύσουν άνοιξη τα μέσα μας. Τότε που ο πόνος σαν βαθύ πέπλο κύκλωνε την ψυχή και η χαρά των πολλών μας κούραζε. Είναι οι στιγμές αυτές που λες, μακάρι να ερχόταν ένας να μου πει, ότι κι αυτός πονάει, να μοιάσουμε, να μιλήσουμε, να συνεννοηθούμε, να μην νιώθω μόνος σε αυτό το σκοτάδι.

Σας καταλαβαίνω. Όμως ένα πράγμα θέλω να θυμάστε και να είστε βέβαιοι γι' αυτό, ότι ο Σταυρός θα γίνει Ανάσταση. Θα έρθει η μέρα που θα γελάσετε πάλι και θα χαρείτε. Τώρα μοιάζει μακρινό, αλλά θα γίνει, να το θυμάστε.

Η Ανάσταση του Χριστού είναι η νίκη της ζωής απέναντι στον θάνατο. Ο θάνατος, και το κακό σήμερα δέχονται πλήγμα αφού η παντοδυναμία τους, η απειλή τους τερματίζει. Πλέον και στα πιο βαθιά σκοτάδια εισήλθε το Φως. Και στις πιο δύσκολες στιγμές φάνηκε η ελπίδα. Εκεί που όλα μοιάζουν νεκρά χωρά ξανά η ζωή, το νόημα, η ανάσταση. Μετά Χριστό τίποτε πλέον, δεν μπορεί να νικήσει την ζωή. Όσο, μα όσο κι αν αργεί, θα ξημερώσει...

Λίγο πριν την Ανάσταση....

Απόψε σε όλες τις χριστιανικές εκκλησίες θα στηθεί ένα απίστευτο γλέντι χαράς. Χιλιάδες άνθρωποι θα συνομολογήσουν ότι ο θάνατος νικήθηκε. Ο Χριστός αναστήθηκε. Ας είμαστε όμως ειλικρινείς, απόψε είναι η πιο δύσκολη στιγμή για την ανθρώπινη ύπαρξη, να πιστέψει δηλαδή και να ομολογήσει, ότι ο Χριστός νίκησε τον θάνατο, και ως εκ τούτου, το παιδί, ο σύζυγος, η μάνα και ο πατέρας μας, δεν θα εξαφανιστούν στο μηδέν της ανυπαρξίας, αλλά θα ζήσουμε όλοι μαζί αιώνια.

Είναι πολύ εύκολο ή εάν θέλετε γοητευτικό να πιστεύεις στην διδασκαλία του Χριστού περί αγάπης, ειρήνης και δικαιοσύνης, αλλά είναι απίστευτα δύσκολο να κάνεις το άλμα της πίστεως, και να πιστέψεις στην Ανάσταση Του, και μάλιστα την ανάσταση των νεκρών.

Αυτή όμως είναι η ουσία του μηνύματος και της παρουσίας του Χριστού στον κόσμο, να νικήσει τον θάνατο φανερώνοντας την σταυροαναστάσιμη ουσία της ζωής. Μπορεί μόνος του ο άνθρωπος να πιστέψει στην Ανάσταση; Όχι. Η πίστη είναι δώρο του Θεού, δωρεά της αγάπης Του σε εκείνους που Τον αναζητούν.

«Δεν είναι μια εύκολη πίστη αυτή, μη γελιόμαστε, μην κρυβόμαστε, μην κοροϊδεύουμε εαυτούς και αλλήλους. Είναι δύσκολη υπόθεση η πίστη, πρέπει να σου δωρηθεί από τον Θεό. Ναι, είναι δώρο. Στη χριστιανική σκέψη και παράδοση γίνεται η ουσιώδης διάκριση μεταξύ ομολογίας και πίστεως. Ομολογώ σημαίνει ότι αναγνωρίζω τις βασικές αλήθειες της χριστιανικής αποκάλυψης. Το να φτάσω να τις πιστεύω, να γίνει αυτή η ομολογία πίστη, αυτό δεν είναι ανθρώπινο κατόρθωμα. Είναι ένα δώρο του Θεού σε εκείνον βεβαίως που το αποζητάει».

Ας μην ξεχνάμε ότι η πίστη είναι παραίτηση από τις ψευδαισθήσεις του "εγώ" και άνοιγμα εμπιστοσύνης στο Θεό. Οπότε η αναγκαιότητα της φύσης μου, με οδηγεί στην απιστία αλλά η δίψα για ελευθερία μου φανερώνει τον δρόμο της πίστεως.

Επιμέλεια, έρευνα, πηγή: Αέναη επΑνάσταση

π. Λίβυος: Ο πρωτοπρεσβύτερος Χαράλαμπος Λίβυος Παπαδόπουλος γεννήθηκε το 1975 στο Ηράκλειο Κρήτης. Φοίτησε στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Κρήτης, στη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης και στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου παρακολούθησε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Certificate in Coaching – AC Accredited» κι έλαβε πτυχίο πιστοποιημένου life coach.

Λατρεύει το ροκ και δεν του αρέσει το σταριλίκι.

Ως συγγραφέας και ομιλητής ασχολείται με θέματα πνευματικής αυτογνωσίας και θεραπείας που έχουν βάση τους την ορθόδοξη χριστιανική πνευματικότητα, καθώς και τις σύγχρονες σχολές ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας, προσωπικής εξέλιξης και Life Coaching. Έχει συγγράψει πολλά βιβλία, ενώ έχει συμμετάσχει με κείμενα του σε αρκετούς συλλογικούς τόμους. Έργα και ομιλίες του έχουν μεταφραστεί στα ρωσικά, τα ρουμανικά, τα βουλγαρικά, τα γεωργιανά και τα ουγγρικά.

Σήμερα ζει στη νότια Κρήτη, στο χωριό Πύργος Μονοφατσίου, και είναι εφημέριος στην Ενορία Αγίας Ειρήνης Πύργου της Ι.Μ. Γορτύνης και Αρκαδίας. Είναι έγγαμος και έχει τρία παιδιά. Βιβλία του π. Χαράλαμπου Παπαδόπουλου

Περισσότερα: Ανάσταση, Μ. Εβδομάδα, Πάσχα, π.λίβυος

Βίντεο με τον π. Χαράλαμπο (Λίβυο) Παπαδόπουλο:

Πώς η καθημερινότητά μας γίνεται αναστάσιμη (π. Λίβυος)

Ανάσταση και καθημερινότητα. Πως η Ανάσταση
Του Χριστού ενσαρκώνεται στο καθημερινό μας βίο;

π. Χαράλαμπος Λίβυος Παπαδόπουλος - YouTube

Πηγές / Δικτυογραφία

• Εραστές του απολύτου και της τελειότητας. π. Λίβυος 26 Απριλίου 2019

• Στα πιο βαθιά σκοτάδια εισήλθε το Φως: π. Λίβυος 18 Απριλίου 2020

• Ανάσταση και καθημερινότητα: Πως η Ανάσταση του Χριστού ενσαρκώνεται στο καθημερινό μας βίο. π. Λίβυος 8 Μαΐου 2020

• Θάνατος είναι ο φόβος: π. Λίβυος 23 Απριλίου

• Ανάσταση σημαίνει το φιλί. Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ: ΣΧΟΛΙO ΣΤΟ ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ (20:19-20) π. Λίβυος 3 Μαΐου 2021

• Ανάσταση σημαίνει το φιλί

• Ανάσταση σημαίνει... Απόψε το βράδυ, εκεί στις εκκλησιές, στα κεριά και τις αγκαλιές ο θάνατος θα υποκύψει. π. Λίβυος 20 Απριλίου 2020

Η επιστήμη μπροστά στη Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού

2024-05-02T15:16:00.073+03:00

Η επιστήμη μπροστά στη Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού

Σπυρίδωνος Γ. Μακρή, καθηγητού Αναισθησιολογίας στο Α.Π.Θ.
η διάλεξη δόθηκε εντός Πανεπιστημιακού χώρου (Απρίλιος 1978)

Στερώντας δικαιολογίες απιστίας

Γνωρίζουμε, ότι σε έναν ανόητο, όσα στοιχεία και αποδείξεις και αν δώσει κάποιος, αυτός θα συνεχίσει να πιστεύει αυτό που θέλει να πιστεύει, όσο παράλογο κι αν είναι. Όμως μεταξύ των αθεϊστών, υπάρχουν και μερικοί λογικοί άνθρωποι, που απλώς είναι παραπληροφορημένοι, ή αγνοούν κάποια πράγματα. Για τους ανθρώπους αυτούς, αναδημοσιεύουμε το παρακάτω επιστημονικό κείμενο του κου Σπύρου Μακρή, ελπίζοντας ότι και αυτοί θα εισέλθουν στην Οδό της Σωτηρίας του Χριστού μας. Τους υποτίτλους και κάποιες τονίσεις στα γράμματα, τα προσθέσαμε εμείς για να είναι το κείμενο πιο εύχρηστο.

Περιεχόμενα

• Τοποθέτηση του ζητήματος
• Υπήρξε νεκροφάνεια του Χριστού στον Σταυρό;
• Ήταν ψευδαίσθηση;
• Ήταν απάτη;
• Η αμφισβήτηση του κενού τάφου
• Σύγχρονες μεταστροφές απίστων
• Βιβλιογραφία - Πηγή: Ο.Ο.Δ.Ε.

Τοποθέτηση του ζητήματος

Αγαπητοί μου φίλοι,

Είναι πραγματικά ένα μεγάλο προνόμιο το ότι δίνεται η ευκαιρία να συναντηθούμε σ’ ένα αμφιθέατρο Πανεπιστημιακό, όχι μ’ εκείνο το στεγνό και στενό, αν και απαραίτητο περιεχόμενο τής μεταδόσεως ορισμένων επιστημονικών γνώσεων, αλλά σ’ εκείνη την ατμόσφαιρα και το επίπεδο τής στενής και χωρίς περιορισμούς, ως προς το βάθος και το πλάτος τής γνωριμίας, σε επίπεδο που έχει σχέση με την ψυχική ζωή τόσον των ταγμένων για να σας διδάσκουν μερικές γνώσεις όσον και των φοιτητών που έρχονται εδώ για να αποκτήσουν, για να οικοδομήσουν τον ψυχικό τους κόσμο και γι’ αυτό πρέπει να δώσω και στην ανώνυμη αυτή ομάδα των συναδέλφων σας, που σκέφθηκαν να πάρουν αυτήν την πρωτοβουλία, όσο και σ’ όλους εσάς που είχατε την καλοσύνη να έλθετε απόψε, να δώσω την έκφραση τής μεγάλης μου ευχαριστίας που σκέφθηκαν και μένα και με κάλεσαν εδώ για να σας μιλήσω.

Θα πρέπει να σας πω ότι, ό,τι θα ακούσετε από εδώ και εμπρός δεν είναι τίποτε άλλο από προσωπικά μου βιώματα. δεν είναι τίποτε άλλο από εκείνα που σε ώρες, είτε που απέχουν πολύ από το σήμερα, είτε και πρόσφατες παίδεψαν την ψυχή μου, πράγματα που αποτελούν το τέρμα πορείας πνευματικής, πράγματα που μπορώ να βεβαιώσω γι’ αυτά με την σφραγίδα τής απολύτου εσωτερικής πληροφορίας, με την σφραγίδα ότι επιβεβαιώνονται από την βίωση και απ’ την παρατήρηση αρκετών δεκαετιών από τον καιρό που επέστρεψα στον Κύριόν μας Ιησούν Χριστόν. Και νομίζω ότι είναι επίκαιρη η εκλογή τού θέματος που έχει σχέση με την Σταύρωση και την Ανάσταση τού Χριστού μας, όχι μονάχα γιατί ευρισκόμαστε στην εποχή εκείνη που έχει τάξει η Εκκλησία μας για τις ψυχές όλων των Χριστιανών να στρέφονται και να προετοιμάζονται και να συμμετέχουν στα Πάθη τού Χριστού μας, αλλά και γιατί ακριβώς η Σταύρωση και η Ανάσταση είναι το επίκεντρο, είναι ο πυρήνας τής καταφάσεως τού Χριστιανισμού και τού αντιλόγου εις τον Χριστιανισμό.

Γιατί αν η Σταύρωση και η Ανάσταση τού Χριστού μας είναι αλήθεια, τότε όλα εκείνα τα οποία πιστεύαμε, όλα εκείνα στα οποία έχουμε προσκολληθεί, όλα εκείνα τα οποία ακολουθούμε και που είναι ξένα ή αντίθετα προς τον Χριστό και προς το Ευαγγέλιό Του είναι είδωλα που πρέπει να γκρεμισθούν. Γι’ αυτό και με τόση μανία και με τέτοιο πείσμα έχουν εγερθεί τόσες πολλές αντιρρήσεις, έχουν παρουσιασθεί τόσο πολλά επιχειρήματα για να πείσουν τον καθένα ότι η Ανάσταση τού Χριστού δεν έγινε. Γιατί αν η Ανάσταση τού Χριστού, έγινε, τότε ο Χριστός είναι: «ο Θεός», τότε όλα όσα λέει ο Χριστός, όλα όσα λέει το Ευαγγέλιο είναι αλήθεια και θα πρέπει να πεθάνουμε για όλα όσα έχουμε ζήσει, που είναι αντίθετα και ξένα προς τον Χριστό και να ξαναζήσουμε μια νέα ζωή σύμφωνη με όλα όσα είπε ο Χριστός και εξακολουθεί να πρεσβεύει και να βιώνει η Εκκλησία.

Τα επιχειρήματα τα οποία υψώνονται για να αμφισβητήσουν την Ανάσταση τού Χριστού μπορούμε να τα κατατάξουμε σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

– Η μια είναι ότι ο Κύριος δεν απέθανε επάνω στον Σταυρό και συνεπώς αφού δεν απέθανε και δεν ανεστήθη.

– Η δεύτερη κατηγορία επιχειρημάτων κατά τής Αναστάσεως, είναι η αμφισβήτηση για τις εμφανίσεις που ρητά περιγράφουν τα Ευαγγέλια ότι συνέβησαν μετά την ανάσταση τού Χριστού.

– Και η τρίτη, περιστρέφεται γύρω από το γεγονός ότι ευρέθηκε κενός ο Τάφος Του.

Το εάν ο Χριστός απέθανε πάνω στον Σταυρό ασφαλώς είναι θέμα που έχει απόλυτη συνάφεια με την επιστήμη τής Ιατρικής γιατί αυτή είναι εκείνη η οποία μελετάει τη φύση και τις συνέπειες όλων των σωματικών κακώσεων και η οποία μελετάει όλες τις εκδηλώσεις οι οποίες σχετίζονται με την βαθμιαία κατάρρευση των ζωτικών λειτουργιών τού σώματος και με την διαπίστωση ότι οι συνθήκες πλέον για την επιβίωση τού οργανισμού είναι εξαντλημένες και ότι ο θάνατος έχει επέλθει. Αξίζει λοιπόν την προσοχή μας ότι αυτή η αμφισβήτηση – ότι ο Χριστός δεν απέθανε πάνω στον Σταυρό – δεν παρουσιάσθηκε ποτέ κατά το διάστημα τής γενεάς των ανθρώπων που έζησαν όταν συνέβη η Σταύρωσις τού Χριστού, δεν παρουσιάσθηκε ούτε και κατά την εποχή των διωγμών, δεν παρουσιάσθηκε κατά την εποχή των μεγάλων αιρέσεων, οι οποίες αμφισβήτησαν και την θεότητα τού Χριστού και την Ανάστασή Του, δεν παρουσιάσθηκε παρά μόνον στον 17ον αιώνα.

Αυτό είναι πολύ χαρακτηριστικό γιατί απλούστατα τότε μονάχα είχαν τελείως εκλείψει οι άνθρωποι που είτε οι ίδιοι είχαν παρακολουθήσει, είτε είχε φθάσει μέχρις αυτούς μια ζωντανή περιγραφή τού μαρτυρίου τής Σταυρώσεως. Εάν και σήμερα είχαμε ανθρώπους, και ευτυχώς που δεν έχουμε, που είχαν παρακολουθήσει την Σταύρωση δεν θα είχε – όπως θα δούμε σε λίγο – παρουσιασθεί μια τέτοια αμφισβήτηση με αξιώσεις λογικής ισορροπίας.

Υπήρξε νεκροφάνεια του Χριστού στον Σταυρό;

Είναι βέβαιο το ερώτημα αυτό, εάν ο Χριστός απέθανε επάνω στον Σταυρό, συνυφασμένο με τον τρόπο με τον οποίο πεθαίνει ο άνθρωπος όταν σταυρώνεται. Μια κοινή διαδεδομένη αντίληψη είναι ότι ο θάνατος επάνω στον Σταυρό παρουσιάζεται από τον πόνο και την αιμορραγία που δημιουργούν τα καρφιά που έχουν τρυπήσει τα χέρια και τα πόδια τού εσταυρωμένου.

Όπως θα δούμε, αυτά δεν είναι παρά απλώς ένα μικρό συμπλήρωμα πολύ βασανιστικό, όπως θα αναπτύξουμε, αλλά όχι με πρωτεύοντα ρόλο στην πρόκληση τού θανάτου.

Ο θάνατος τού Σταυρού, ο θάνατος τού Χριστού επάνω στον Σταυρό, βεβαίως είχε και αυτό και πολλά άλλα προδιαθετικά αίτια. Ανάμεσα σ’ αυτά θα αναφέρουμε τα κτυπήματα που δέχθηκε ο Κύριός μας, τον οποίον «εράπιζον, εκολάφιζον, έτυπτον, έδερον», λέει το Ευαγγέλιο οι βάρβαροι στρατιώται τής Ρωμ. Αυτοκρατορίας, με όλη την δύναμη η οποία τους χαρακτήριζε και την τραχύτητα με την οποία ήταν συνηθισμένοι να κάνουν τα μαρτύριά τους την εποχή εκείνη. Αλλά βεβαίως, ενώ γνωρίζουμε ότι ένα ισχυρό κτύπημα στο πρόσωπο ενός απροστάτευτου ανθρώπου από έναν τραχύ στρατιώτη μπορεί πραγματικά να τον φέρει σε κατάσταση αφασίας ή λιποθυμίας, αυτό θα το αντιπαρέλθουμε.

Θα το αντιπαρέλθουμε για να φθάσουμε σε μία φράση που ίσως χωρίς πολλή προσοχή την ακούμε διότι σαν μετοχή απλώς τού αορίστου αναφέρεται μέσα στο Ευαγγέλιο, όταν μάς λέει το Ευαγγέλιο ότι «φραγγελώσας παρέδωσεν αυτόν...» (Μάρκ. ιε΄ 15).

Τι ήταν το φραγγέλιο; Ίσως νομίζουμε ότι το φραγγέλιο ήταν μία απλή μαστίγωσις. Δεν είναι καθόλου έτσι. Αυτόν που επρόκειτο να υποστεί το φραγγέλιο τον έδεναν σε μια κολώνα και ο ειδικός δήμιος που εκτελούσε την φραγγέλωση έπαιρνε ένα μαστίγιο βαρύ το οποίο είχε πολλές λουρίδες στην άκρη του, πάνω στις λουρίδες ήταν δεμένες σφαίρες από μολύβι ή μικρά οστάρια, κότσια από αρνί και τις έφερνε με όση δύναμη είχε πάνω στην ράχη δεμένου ανθρώπου. Πολύ σύντομα, απ’ τα πρώτα κτυπήματα εξεσχίζετο το δέρμα τού ανθρώπου που εδέχετο την φραγγέλωση και ύστερα από μερικά κτυπήματα ακόμη έφευγαν και κατεξεσχίζοντο τελείως οι σάρκες του και απεγυμνώνοντο τα κόκαλα τής ράχης. Αναφέρονται στην ιστορία αρκετές περιπτώσεις από ανθρώπους, που απέθαναν την ώρα τής φραγγελώσεως.

Σ’ αυτήν τώρα την καταξεσχισμένη, καταματωμένη και καταπονεμένη ράχη, κουβάλησε ο Χριστός μας τον Σταυρό του, που ήταν ξύλο βαρύτατο, έτσι ώστε να μπορεί να σηκώσει επάνω του το βάρος ενός ανθρώπου χωρίς να λυγίσει. Και είναι γνωστό αλλά και πάρα πολύ φυσικό να το περιμένει κανείς ότι λύγισε κάτω από το βάρος τού Σταυρού, ήδη εξαντλημένος και με αιμορραγία που τού είχε στοιχίσει απώλεια δυνάμεων, λύγισε κάτω από το βάρος τού Σταυρού αυτού και έπεσε, όπως λένε οι παραδόσεις, με το πρόσωπο πάνω στη γη, με το πρόσωπο, χωρίς καν να μπορεί να προστατεύσει το σώμα του απ’ τις συνέπειες τής πτώσεως χάρις στο Σταυρό, τον οποίο ήταν αναγκασμένος να κρατάει και που έπεσε σαν βάρος από πάνω του. Και ξέρουμε ότι για να μην πεθάνει πριν φθάσει καν στο ύψος τού Γολγοθά, ανέθεσαν στον Σίμωνα τον Κυρηναίο να κουβαλήσει αυτός για τον υπόλοιπο δρόμο τον Σταυρό.

Ας προσθέσουμε ακόμη και για τα αγκάθια που είχε ο στέφανος εκείνος που σε πολλά σημεία είχε τρυπήσει το κεφάλι Του και όλοι όσοι έχουν μια πείρα από θάλαμο ατυχημάτων τού Νοσοκομείου, ξέρουνε πόσο ιδιαίτερη τάση έχουν να αιμορραγούν τα τραύματα στο τριχωτό τής κεφαλής. Αυτό λοιπόν το έξαιμο σώμα, το καταπονημένο σώμα, καρφώθηκε επάνω στον Σταυρό.

Ας δούμε τώρα για το θέμα τού καρφώματος ακριβώς των άκρων πάνω στον Σταυρό. Από την παράδοση και από την κοινή εντύπωση πιστεύουμε ότι τα καρφιά πέρασαν τις παλάμες.

Όμως από πειράματα που έκανε ένας Γάλλος χειρουργός ο Barbet επάνω σε πτώματα, είδε ότι είναι αδύνατον ένα καρφί που περνάει ανάμεσα στα κόκαλα τής παλάμης να συγκρατήσει το ανθρώπινο σώμα, ακόμη και αν αυτό στηρίζεται με καρφιά από τα πόδια. Κάτω από το βάρος αυτό, εάν περνούσαν από εκεί τα καρφιά, τα καρφιά θα έσχιζαν το δέρμα που είναι στην πρόσθια και στην οπίσθια επιφάνεια τής παλάμης πέρα για πέρα ανάμεσα στα δάκτυλα και ο Εσταυρωμένος θα έπεφτε με το κεφάλι κάτω ενώ θα τον συγκρατούσαν μονάχα τα καρφιά με τα οποία ήταν καρφωμένα τα πόδια του. Ο ίδιος χειρουργός έδειξε ότι το μόνο σημείο στα χέρια τού ανθρώπου που μπορεί να στηρίξει το σώμα, αν περάσει ένα καρφί απ’ αυτό, είναι ο καρπός, και σε επανειλημμένα πειράματα που έκανε έδειξε ότι σε όποιο σημείο τού καρπού και αν βάλουμε ένα καρφί, αυτό οδηγούμενο από τα οστά και τους συνδέσμους που βρίσκονται εδώ, θα περάσει από έναν ανατομικόν χώρον, γνωστό στους γιατρούς, που λέγεται ο χώρος τού destot, ανάμεσα σε δύο οστάρια τού καρπού.

Και εκείνο που είναι χαρακτηριστικό από μια σειρά 12 παρομοίων πειραμάτων που έκανε ο χειρουργός αυτός είναι δύο παρατηρήσεις του, ότι και στα 12 χέρια κανένα κόκαλο δεν τραυματίσθηκε ή δεν έσπασε από την ήλωση τού χεριού, για να επιβεβαιωθεί αυτό που λέει και με άλλη μια ευκαιρία, όπως θυμάστε, το Ευαγγέλιο, ότι δεν θα συντριβή κανένα κόκαλο. Και δεύτερον ότι ακριβώς από τον χώρο αυτό σε επαφή με το καρφί βρίσκεται ένα μεγάλο νεύρο τού χεριού, το μέσο νεύρο, το οποίο σε όλες τις κακώσεις που θα υποστεί επάνω στον Σταυρό το χέρι τού Εσταυρωμένου θα βρίσκεται σε αδιάκοπη επαφή και τριβή και τραυματισμό από το καρφί. Τώρα το τι σημαίνει να δέχεται και ένα απλό, ελαφρό ερέθισμα ένα νεύρο, το έχουμε όλοι δοκιμάσει, όταν δεχθούμε σ’ ένα σημείο εδώ στον αγκώνα μας, ένα κτύπημα. Εκείνο το αφόρητο αίσθημα τής ηλεκτρικής εκκενώσεως και τής παραλύσεως που δοκιμάζουμε και που πραγματικά επαναστατεί όλο το είναι μας από το ελαφρό κίνημα. Ας σκεφθούμε λοιπόν ότι όλη την ώρα τής σταυρώσεως ένα πολλαπλάσιο ερέθισμα πόνου συνόδευε το μαρτύριο τής Σταυρώσεως.

Επίσης για το καρφί που θα περάσει από τα πόδια ευρέθηκε ότι κι αυτό πρέπει να περάσει από ένα σημείο των ποδιών και δεν μπορεί παρά να βρει διέξοδο εκεί, και αυτό είναι ανάμεσα στο δεύτερο και στο τρίτο μετατάρσιο.

Όσα είπαμε μέχρι τώρα δεν είναι παρά ένα προανάκρουσμα, δεν είναι παρά μια μικρή αρχή τού μαρτυρίου τής σταυρώσεως και ακόμη δεν μπήκαμε στο αίτιο που φέρνει τον θάνατο. Και αυτό το αίτιο που φέρνει τον θάνατο έχει μεγάλη σημασία για την συζήτησή μας, για το αν δηλαδή ο Σταυρωμένος Χριστός απέθανε επάνω στον Σταυρό.

Για να αντιληφθούμε τον μηχανισμό τού θανάτου θα πρέπει να υπενθυμίσουμε μερικά πράγματα. σε μερικές εικόνες παρουσιάζεται ότι οι δύο λησταί δεν είχαν καρφωθεί επάνω στον Σταυρό, αλλά είχαν δεθεί τα χέρια τους με σχοινί. Καμία παράδοση δεν υποστηρίζει κάτι τέτοιο ότι συνέβη στους δύο ληστές που σταυρώθηκαν μαζί με τον Χριστό, αλλά το ότι αυτό απεικονίζεται, μαρτυρεί κάτι που και πολλοί ιστορικοί περιγράφουν: ότι δηλαδή μπορεί να σταυρωθεί και να πεθάνει ένας άνθρωπος, αν έχει εξαρτηθεί επάνω στον σταυρό, όχι με καρφιά, αλλά απλώς αν έχουν δεθεί τα χέρια του επάνω στον Σταυρό.

Για να το αποδείξουμε αυτό ακόμη καλύτερα δεν έχουμε παρά να ανατρέξουμε σε μια πειθαρχική ποινή που συνήθιζαν να εφαρμόζουν κατά την διάρκεια τού του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στον Γερμανικό Στρατό. Αυτή η ποινή ονομάζεται Aufbinden και συνίσταται στο ότι έδεναν αυτόν που είχε τιμωρηθεί, έδεναν τα χέρια του ψηλά από έναν πάσσαλο, έτσι ώστε να μην ακουμπούν τα πόδια του στη γη. Σύντομα το άτομο αυτό παρουσίαζε φαινόμενα ασφυξίας. Οι αναπνευστικές του κινήσεις γινόντουσαν εξαιρετικά δύσκολες και εργώδεις. το αίμα του συγκεντρωνόταν με μεγάλη πίεση στο κεφάλι του, οι φλέβες του πρήζονταν, το κεφάλι του γινόταν όλο υπεραιμικό και ο άνθρωπος σύντομα έφθανε σε λιποθυμία και αν δεν έκοβαν, δεν προλάβαιναν να κόψουν το σχοινί, μπορούσε και να πεθάνει.

Ας σημειώσουμε και το τραγικότατο ότι καθώς αναφέρεται από το ιστορικό τού Νταχάου ξαναθυμήθηκαν τότε και εκεί οι Γερμανοί αυτό το μαρτύριο και αναφέρονται αρκετές περιπτώσεις φρικιαστικές, όπου άνθρωποι απέθαναν και θανατώθηκαν με το μαρτύριο τού Aufbinden. Μάλιστα αναφέρεται ότι κρεμούσαν και ένα μικρό βάρος στα πόδια όταν ήθελαν να συντομεύσουν το μαρτύριο αυτό, που το περιέγραφαν κατάδικοι που βρισκόντουσαν δίπλα την ώρα τού μαρτυρίου αυτού, που όταν φθάσει μέχρι τα τελικά του στάδια είναι αποτρόπαιο.

Το πρόσωπο τού ανθρώπου πραγματικά παραμορφώνεται όπως τού κρεμασμένου, ο θώρακάς του διατείνεται σε αφάνταστο βαθμό, το κοιλιακό τοίχωμα δημιουργεί μια βαθιά κοιλότητα, ο άνθρωπος περιβρέχεται από ιδρώτα τόσο, που όπως λένε οι μάρτυρες που ήταν μπροστά, εδημιουργείτο μια λίμνη μεγάλη από ιδρώτα κάτω από τα πόδια τού δυστυχισμένου αυτού καταδίκου. Αποδεικνύεται λοιπόν ότι ο σταυρός φέρνει τον άνθρωπο σε μια μεγάλη έλξη χάρις στο βάρος τού σώματος που τραβάει το κορμί προς τα κάτω από τα χέρια, μια μεγάλη έλξη των χεριών, των μυών, των βραχιόνων, τής ωμικής ζώνης και τού θωρακικού τοιχώματος. Αυτή η έλξις βαστάει τον θώρακα σε μία συνεχή αναγκαστική θέση εισπνοής καίτοι ο άνθρωπος δεν μπορεί να εκτελέσει εκπνευστικές κινήσεις.

Και ξέρουμε ότι οι εκπνευστικές κινήσεις γίνονται παθητικά από τον θώρακά μας, ακριβώς χωρίς καμία δύναμη, σαν μια αυτόματη επάνοδο τού μεταμορφωμένου από την εισπνοή θώρακος με την οποία γεμίζει ο θώρακας με αέρα και έτσι μπορεί ο άνθρωπος και ανανεώνει τον αέρα στις κυψελίδες του και οξυγονώνει το αίμα του και μπορεί να συνεχίζει και επιβιώνει. Στην κατάσταση τής εξαρτήσεως και από τα χέρια, στην κατάσταση τής Σταυρώσεως, ο άνθρωπος βρίσκεται σ’ ένα μεγάλο, πολύ μεγάλο περιορισμό τής αναπνοής του σαν και εκείνο που θα βρισκόταν εάν είχε δεθεί με ένα πολύ σφικτό θώρακα ή εάν είχε πλακώσει τον θώρακά του με ένα πολύ μεγάλο βάρος. Δεν μπορεί να γεμίσει πάλι αέρα, ώστε ο θάνατος από την σταύρωση οφείλεται κυρίως σε ασφυξία. Κατά δεύτερο λόγο, επειδή δημιουργείται αυτή η μεγάλη πίεση μέσα στον θώρακα είναι αδύνατο να παροχετευθή, να κατέβει προς την καρδιά, το αίμα που βρίσκεται στο κεφάλι. Γι’ αυτό και η μεγάλη συμφόρηση αίματος στο κεφάλι των ανθρώπων αυτών, των σταυρωμένων. Εάν δεν είχε κάποια άλλη διέξοδο, εάν δεν εύρισκε κάποια άλλη διέξοδο, για να μπορέσει να απαλλάξει το κεφάλι του από αυτήν την πληθώρα αίματος θα πέθαινε πάρα πολύ σύντομα πάνω στον σταυρό.

Όμως ο σταυρωμένος βρίσκει μια διέξοδο. Και αυτή είναι να στηρίξει το κορμί του πιέζοντας τα πόδια του πάνω στα καρφιά με τα οποία είναι καρφωμένα. Έτσι ανυψώνεται λίγο ο θώρακας, σταματάει η εξάρτηση τού βάρους από τα χέρια και από τους ώμους, ανακουφίζεται το θωρακικό τοίχωμα, μπορεί και αναπνέει πάλι, κατεβαίνει πάλι το αίμα από το κεφάλι και ο άνθρωπος συνέρχεται. Όμως η κούραση, την οποία έχει δεν τού επιτρέπει να καταβάλλει αυτήν την μυϊκή προσπάθεια, ώστε να στηρίζει όλο το βάρος τού σώματός του από το καρφί το οποίο έχει περάσει από τα πόδια του. Έτσι εξαντλημένος ξαναπέφτει πάλι στην πρώτη θέση, για να ξαναρχίσει πάλι η ασφυξία μέχρις ότου μετά από μια διαδοχική σειρά από τέτοιες προσπάθειες εξαντληθεί, μείνει στην στάση τής εξαρτήσεως και πεθάνει από ασφυξία.

Πραγματικά είναι ένα σατανικό σχέδιο θανατώσεως ο σταυρός και γι’ αυτό και οι Ρωμαίοι τόσο πολύ ικανοποιούντο, μέσα σε κείνη την βάρβαρη επιθυμία τους να βλέπουν τον άνθρωπο να βασανίζεται, από την θέα των σταυρωμένων ανθρώπων. Και γι’ αυτό, επειδή ήταν τόσο άθλιος ο θάνατος, στην Ρωμαϊκή νομοθεσία αυτός ο θάνατος, ορίζεται να χρησιμοποιείται μονάχα στους δούλους και στους προδότες.

Ο Κικέρων, που είχε παρακολουθήσει θάνατο επάνω στον σταυρό, τον ονομάζει: «Cruderissimum et deterimum Supplicium», δηλ. το πλέον φρικτό βασανιστήριο το οποίο είχε ποτέ παρακολουθήσει. Τώρα σε περιπτώσεις όπου για κάποιο λόγο ήθελε ο επικεφαλής τού εκτελεστικού αποσπάσματος να συντομεύσει την επέλευση τού θανάτου, τι έκανε; με ένα ισχυρό κτύπημα, διέταζε να σπάσουν οι κνήμες τού σταυρωμένου και έτσι, αφού πια βρισκόταν ο σταυρωμένος σε αδυναμία να στηρίξει το βάρος τού σώματός του στα πόδια του και να ανακουφίσει τον θώρακά του και να μπορέσει να αναπνεύσει, αναγκαζόταν πλέον να εξαρτήσει όλο το βάρος, όπως είπαμε, τού κορμιού του από τα χέρια του και να πεθάνει μέσα στην ασφυξία. Και αυτό ήταν η ειδική χαριστική βολή την οποίαν επεφύλασσαν οι έμπειροι ρωμαίοι εκτελεσταί στους καταδικασμένους σε σταύρωση. Και γι’ αυτό είδατε ότι τους δύο ληστάς που ζούσαν ακόμη τους εξετέλεσαν με την χαριστική βολή αυτή, τους έσπασαν τα πόδια. Όταν, λέει, επήγαν στον Χριστό, είδαν πώς είχε ήδη αποθάνει. Τώρα εδώ πρέπει να προσέξουμε πολύ. Είναι δυνατόν ένας αξιωματικός επικεφαλής τού εκτελεστικού αποσπάσματος, που ασφαλώς είχε δει πολλές θανατώσεις με σταύρωση, είναι δυνατόν να απατηθεί; Είναι δυνατόν εκείνη την ώρα να βρίσκεται σε νεκροφάνεια το άτομο; Είναι πασίγνωστο ότι οι νεκροφάνειες δεν συνοδεύονται από άπνοια αλλά μονάχα από φαινομενική άπνοια.

Εάν πραγματικά δεν γίνονται αναπνευστικές κινήσεις είναι αδύνατο να ζήση ο άνθρωπος περισσότερο από 3-6 λεπτά, εφ’ όσον το αίμα δεν οξυγονώνεται στους πνεύμονες. Είναι όμως δυνατόν να γίνονται ανεπαίσθητες αναπνευστικές κινήσεις στον σταυρό, την ώρα που για να αναπνεύσει ο άνθρωπος, πρέπει να κάνη μια εργώδη προσπάθεια για να κινήσει λίγα εκατοστά αέρος μέσα και έξω από τους πνεύμονές του; Είναι δυνατόν εκείνη την εργώδη προσπάθεια να μην την αντιληφθεί εκείνος, ο οποίος θα πλήρωνε με την ζωή του, εάν ένας κατάδικος παρουσιαζόταν ότι δεν είχε πράγματι πεθάνει, ενώ ήταν καταδικασμένος σε θάνατο; Αλλά ίσως εδώ έμενε σε κάποιο πνεύμα, που πεισματικά στέκει στην αμφιβολία, μία πεισματώδης άρνησις.

Είναι δυνατόν; Ο Κεντυρίων ο εκατόνταρχος δεν αρκέσθηκε σ’ αυτήν την πειστική γι’ αυτόν απόδειξη, αλλά εξετέλεσε πάνω στο σταυρωμένο σώμα τού Χριστού μας, την άλλη, την κλασσική μορφή τής χαριστικής βολής, που είχαν οι Ρωμαίοι για όλους τους καταδίκους σε θάνατο, ασχέτως με τον τρόπο με τον οποίο θα εξετελείτο η θανάτωσις, δηλ. την λόγχηση τής πλευράς. Αυτό πραγματικά είναι ένα θανάσιμο κτύπημα με όλη τη δύναμη που ένας γυμνασμένος στρατιώτης μπορεί να κτυπήσει. Σχεδόν εξ επαφής με την λόγχη που ήτο εις την άκρη τού δόρατός του, την κοφτερή εκείνη λόγχη που μπορούσε να κτυπήσει ένα σώμα, ο Ρωμαίος στρατιώτης την έβαλε βαθιά στον θώρακα τού Χριστού μας. Και δεν έβαλε απλώς την λόγχη, αλλά ευθέως έρευσε ύδωρ και αίμα. Τώρα ποια είναι η μεγάλη δογματική σημασία αυτού τού ύδατος και τού αίματος δεν θα το συζητήσουμε εδώ. Και δεν είναι θέμα που αρμόζει σε μένα, ένα γιατρό, σαν ένα επιστήμονα των θετικών επιστημών που πρέπει να το αναλύσω. Όμως πρέπει να πούμε ότι για να τρέξει αίμα θα πρέπει ασφαλώς να τρύπησε αυτή η λόγχη ή την καρδιά ή ένα μεγάλο αγγείο.

Και να πούμε ακόμη ότι εάν ο Χριστός μας ζούσε, από όπου και αν προήρχετο αυτό το αίμα, θα ήτανε μια συνεχής ροή, ροή με σφύξεις, η οποία θα μαρτυρούσε την παρουσία τής ζωής. Όμως μετά από εκείνη τη ροή ύδατος και αίματος δεν παρουσιάσθηκε πλέον τίποτε άλλο και ιδίως ένα τόσο μεγάλο τραύμα δεν προκάλεσε Καμία αντίδραση. Αντιθέτως επεβεβαίωσε η έλλειψις αυτή τής αντιδράσεως στον Κεντιρίωνα την ήδη υπάρχουσα βεβαιότητα ότι ο Χριστός απέθανε. Δεν είναι λοιπόν δυνατή αυτή η νεκροφάνεια πάνω στον σταυρό, δεν είναι δυνατή η νεκροφάνεια μπροστά σ’ ένα τόσο μεγάλο τραύμα, κατά το οποίο πρέπει να σημειώσουμε ότι η είσοδος μιας λόγχης μέσα στον θώρακα, δεν προκάλεσε μονάχα την τρώση μεγάλων οργάνων τής κυκλοφορίας, όπως την καρδιά και των μεγάλων αγγείων, αλλά εξάπαντος προκάλεσε μια κατάσταση που την γνωρίζουν όσοι έχουν κάποια σχέση με την Ιατρική, τον πνευμοθώρακα, δηλ. την είσοδο αέρος ατμοσφαιρικού έξω από τους πνεύμονες, ένα φαινόμενο που όπως γνωρίζουμε είναι ασυμβίβαστο με την επιβίωση. Ένας ανοικτός πνευμοθώρακας δεν επιτρέπει την αναπνοή, ακόμη και αν ο άνθρωπος βρισκόταν στο κρεβάτι του. Ακόμη και αν δεν υπήρχε κανένας άλλος επιβαρυντικός παράγων για την αναπνοή του – όπως είδαμε ήταν πλέον ανύπαρκτη η αναπνοή του – ακόμη και αν δεν υπήρχε τίποτε άλλο, ένα τέτοιο μεγάλο τραύμα στον θώρακα θα είχε καταργήσει την ικανότητα τού αναπνευστικού συστήματος να εκτελεί το έργο του και θα είχε θανατώσει μέσα σε λίγα λεπτά τον άνθρωπο αυτό.

Ας πούμε ακόμη και κάτι άλλο, ότι μετά από αυτή τη διαπίστωση τού θανάτου από τον Κεντιρίωνα δεν κατέβασαν αμέσως τον Χριστό από τον Σταυρό. Κατεβαίνει ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας από τον Γολγοθά που ήταν παρών, μέχρι το πραιτόριο. Πάει, βρίσκει τον Πιλάτο και τού ζητεί το σώμα τού Χριστού.

Ο Πιλάτος εθαύμασε «ει ήδη απέθανε» για να μας έχει και μας πληροφορημένους απόλυτα ότι όταν απέθανε και εκάλεσε τον Κεντιρίωνα, ο οποίος πλέον αυτήν την πεποίθησή του, δεν την επισφραγίζει μονάχα με το ότι έφυγε αφήνοντας τον Χριστό πεθαμένο, αλλά και με το ότι διαβεβαίωσε τον ηγεμόνα, ότι πράγματι απέθανε. Και αφού λέει το διαβεβαίωσε τότε τρίτος δρόμος; – πρώτος τού Ιωσήφ προς τον Πιλάτο, δεύτερος τού αγγελιοφόρου προς τον Κεντιρίωνα, τού Κεντιρίωνα προς τον Πιλάτο, τρίτος δρόμος ξανα-ανεβαίνει ο Ιωσήφ φέρνοντας μαζί του και την σινδόνη και τότε μονάχα γίνεται αυτή η αποκαθήλωση, πράγμα που δίνει άνετο καιρό σε όλους αυτούς τους μηχανισμούς τού θανάτου και εάν ακόμη, πράγμα λογικώς αδύνατον, θετικώς απαράδεκτον, και εάν ακόμη αυτοί οι μηχανισμοί δεν είχαν προκαλέσει τον θάνατο, να τον προκαλέσουν στο διάστημα αυτό.

Και τώρα αρχίζει η διαδικασία τής ταφής, η οποία μας λέει το ευαγγέλιο, έγινε από τον Ιωσήφ και τον Νικόδημο και τους άλλους που ευρίσκοντο εκεί, καθώς ήταν έθος στους Ιουδαίους.

Βρίσκουμε μέσα στο «ταλμούδ» όλη τη διαδικασία τής ταφής, η οποία για να αποτρέψει προφανώς το ενδεχόμενο τής νεκροφανείας περιείχε και το να βάλουν επί 15΄ ένα φτερό μπροστά στα ρουθούνια τού πεθαμένου για να βεβαιωθούν ότι δεν κουνάει η αναπνοή τού ανθρώπου αυτού το φτερό. Και αφού τον ετοίμασαν, έβαλαν γύρω του την σινδόνη ή τα ωθόνια και τον εκάλυψαν από πάνω καθώς ήταν το έθιμο ακριβώς στους Ιουδαίους και πάνω σε όλα αυτά τα υφάσματα έρριψαν 32 κιλά – 100 λίτ. – από μείγμα τής σμύρνας και τής αλόης, δύο αρωματικών ουσιών, που καθώς ανακατεύονται παίρνουν ένα παχύρρευστο κολλώδες σχήμα με το οποίο διαποτίζουν κατά ένα τρόπο τελείως αεροστεγή – όταν μάλιστα ρίχνουν 32 κιλά – από όλες τις πλευρές το πτώμα που περιβάλλεται από τα υφάσματα. Ώστε εάν υποτεθεί ότι ένα υγιέστατο άτομο είχε περιτυλιχθεί με το σεντόνι από παντού και με τα οθόνια και είχε περιβραχεί το σεντόνι αυτό μ’ αυτήν την κολλώδη και αδιαπέραστη ουσία, που τόσο άφθονα έπεφτε επάνω του, θα είχε πεθάνει από ασφυξία. Ώστε και αν ξεχάσουμε όλες τις άλλες πολυάριθμες αιτίες, που κάθε μια από αυτές αρκεί να προκαλέσει τον θάνατο, έχουμε τώρα εδώ, μέσα στον τάφο, μια πρόσθετη αιτία θανάτου, που είναι η ασφυξία από την σμύρνα και την αλόη.

Τον 18ον αιώνα, ο πρώτος που παρουσίασε τα επιχειρήματα τής νεκροφανείας ήταν ο Venturino. Εδέχθησαν οι ορθολογισταί ότι η σμύρνα και η αλόη αναζωογόνησαν με το άρωμά τους έναν άνθρωπο που βρισκότανε ασφαλώς κατατραυματισμένος, έξαιμος, αφυδατωμένος, ακίνητος, σε λιποθυμία, σε κωματώδη κατάσταση, αν δεν ήταν πεθαμένος, πράγμα αδιανόητον. Εάν η σμύρνα και η αλόη είχαν τέτοιο αποτέλεσμα, εμείς οι γιατροί αντί να χρησιμοποιούμε χίλιες δυο μεθόδους, ενέργειες και εξετάσεις για να σώσουμε τους βαριά τραυματισμένους δεν είχαμε παρά να τους δώσουμε να μυρίσουν σμύρνα και αλόη και αμέσως να αναζωογονηθούν. Η σμύρνα και η αλόη ήταν ένας πρόσθετος λόγος θανάτου, μια πρόσθετη αιτία, ένα τελικό επιχείρημα για όλους εκείνους που αμφιβάλλουν.

Αλλά ας προεκτείνουμε με ένα πεισματικό και εωσφορικό τρόπο την αμφιβολία μας και πέρα από δω και ας πούμε ότι πραγματικά ήταν νεκροφάνεια και ας πούμε ότι πραγματικά δεν είχε πεθάνει ο Χριστός και ας πούμε πραγματικά ότι δεν παρουσιάσθηκε ανάστασις, αλλά ότι σηκώθηκε την Τρίτη ημέρα και άρχισε να βαδίζει. Πώς, σας παρακαλώ, μπόρεσε να απαλλαγή απ’ αυτόν τον σφικτό κλοιό των ενδυμάτων, των ρούχων, των υφασμάτων που τον περιέβαλλον; Πώς μπόρεσε να αποκυλήση τον βαρύ λίθο με τον οποίο εσφράγισε ο Ιωσήφ ο Αριμαθαίας τον τάφο, τον βαρύ λίθο, τον οποίο τρεις γυναίκες πηγαίνοντας την πρωία τής Κυριακής, διερωτώντο ποίος θα τις βοηθήσει να τον κυλήσουν; Και τέλος πάντων, αυτό το κατατραυματισμένο, το εξαντλημένο σώμα, εάν υποτεθεί πώς θα σηκωνόταν, εάν υποτεθεί πως θα κυλούσε τον λίθο, ασφαλώς μετά από λίγα βήματα θα ξανάπεφτε πάνω σε μια αθλία κατάσταση και δεν θα μπορούσε να συνέλθει και να σταθεί στα πόδια του, παρά μετά από μία πολύμηνη θεραπεία, ακόμη κι αν είχε τα μέσα, τα οποία σήμερα έχουμε για να κάνουμε την εντατική θεραπεία των ανθρώπων που βρίσκονται πάρα πολύ κοντά στον θάνατο.

Είναι πραγματικά έτσι οι εμφανίσεις τού Χριστού; Και εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι δεν αποτελεί απλώς πληροφορία, το ότι είδαν τον Χριστό υγιέστατο όλοι εκείνοι στους οποίους ενεφανίσθη, είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρχει το Ευαγγέλιο. Γιατί από την υγεία από την οποία έσφυζε αυτό το σώμα, επείσθησαν αυτοί οι δύσπιστοι, όπως θα δούμε, ότι πραγματικά ανεστήθη.

Αντί να σέρνεται, λοιπόν, και να λιποθυμάει αυτό το σώμα, που πραγματικά προκαλούσε οίκτο και αηδία από τα βασανιστήρια που είχε περάσει, έχουμε μια εμφάνιση ανθρώπου που ήτανε γεμάτος από σφρίγος, που ακτινοβολούσε την επιβολή, την ειρήνη, την άνεση, ένα σώμα που περπατάει τόσο γρήγορα ώστε να κατορθώνει να φθάσει δύο ανθρώπους που βάδιζαν αρκετά χιλιόμετρα μακριά από την Ιερουσαλήμ και που προπορεύονταν από αυτό και τους έφθασε και συνοδοιπόρησε μαζί τους για άλλη μια μεγάλη απόσταση μέσα στο σούρουπο. Ώστε πρόκειται πραγματικά για εμφανίσεις ανθρώπου που βρίσκεται σε απόλυτη υγεία και δύναμη. Ώστε το ότι πέθανε ο Χριστός πάνω στον Σταυρό, το ότι είναι αδύνατο παρά να παραδεχθούμε ότι οι εμφανίσεις του είναι εμφανίσεις ανθρώπου που αναστήθηκε μετά από το μαρτύριο τού Σταυρού, αυτό έχει θετικότατα πλέον αποδειχθεί στην Ιατρική Επιστήμη.

Ήταν ψευδαίσθηση;

Τώρα ερχόμαστε στη δεύτερη κατηγορία αμφισβητήσεων. Στο αν οι εμφανίσεις αυτές ήταν πραγματικές. Αν η περιγραφή και η μαρτυρία μέσα στην Αγία Γραφή, για τις ερμηνείες αυτές είναι αξιόπιστες. Τώρα εδώ, χρειαζόμαστε και μπαίνουμε στην περιοχή μιας άλλης επιστήμης, τής νομικής επιστήμης, η οποία είναι η επιστήμη που με μεγάλη ακρίβεια, με μεγάλη λογική προσοχή, μελετάει την αξιοπιστία των ενδείξεων. Διότι, προκειμένου να αποδώσει ευθύνες, προκειμένου να απαγγείλει κατηγορίες και να εκφράσει καταδίκες, στηρίζεται αδιάκοπα σε ενδείξεις και σε μαρτυρίες. Γι’ αυτό λοιπόν έχει με πολύ λεπτό ηθμό και με μεγάλη λογική αυστηρότητα ξεκαθαρίσει ποιες μαρτυρίες είναι αξιόπιστες και ποιες δεν είναι και πότε μία μαρτυρία και μία ένδειξις είναι δυνατόν να αμφισβητηθεί. Τώρα θα πρέπει να πούμε ότι εάν οι μαρτυρίες για τις εμφανίσεις τού Χριστού που υπάρχουν μέσα στα Ευαγγέλια και στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή τού Παύλου, εάν οι μαρτυρίες αυτές δεν ανταποκρίνονται προς την πραγματικότητα, θα είναι αποτέλεσμα δύο ειδών παρεκκλίσεων από την αλήθεια. Η θα πρόκειται περί ψευδαπάτης ή ψευδαισθήσεως ή θα πρόκειται περί απάτης.

Ας πάρουμε τώρα μία-μία τις δύο αυτές αμφισβητήσεις. Ας πάρουμε πρώτα το ενδεχόμενο των ψευδαισθήσεων. Οι ψευδαισθήσεις θα μας αναγκάσουν τώρα να ξαναγυρίσουμε στην Ιατρική. Γιατί οι ψευδαισθήσεις είναι ένα φαινόμενο που η Ιατρική το έχει επί χρόνια πολλά και επί χιλιάδες περιπτώσεων μελετήσει και οι ψευδαισθήσεις εμφανίζονται στον άνθρωπο με ορισμένους τρόπους.

Ας αναφέρουμε μερικούς από τους τρόπους αυτούς:

Πρώτα-πρώτα τα άτομα τα οποία βλέπουν οράματα και έχουν ψευδαισθήσεις αποτελούν μια ορισμένη κατηγορία ανθρώπων που έχουν την προδιάθεση γι’ αυτές. Οι ψευδαισθήσεις αποτελούν μία προέκταση των διαθέσεών τους και αφορούν σε γεγονότα που η πραγματοποίησης τους επιθυμείται πολύ έντονα από τα άτομα αυτά. Στο πρώτο πρέπει λοιπόν να υπάρχει μία προδιάθεση. Το δεύτερο είναι ότι τα άτομα αυτά ανήκουν σε έναν ορισμένο τύπο ανθρώπων που είναι επιρρεπείς στις εκδηλώσεις αυτές. Επίσης, εάν πολλά άτομα βλέπουν ψευδαισθήσεις, οι ψευδαισθήσεις αυτές έχουν διαφορετικό περιεχόμενο και χαρακτήρα που σχετίζεται με τον ψυχικό κόσμο, τον χαρακτήρα, τις εμπειρίες που χαρακτηρίζει τον κάθε ένα. Έχουν λοιπόν διαφορετική μορφή και διαφορετικό περιεχόμενο. Επίσης αυτές οι ψευδαισθήσεις παρουσιάζονται σε κατάλληλη ώρα και τόπο. Σε περιστάσεις δηλαδή όπου υποβάλλουν τον άνθρωπο για τις ψευδαισθήσεις αυτές.

Τέλος, εάν οι ψευδαισθήσεις αυτές έχουν την τάση να επαναλαμβάνονται, τότε η επάνοδός τους παρουσιάζεται επί πολύ χρονικό διάστημα. Ας δούμε τώρα, ακολουθούν οι εμφανίσεις τού Χριστού, έστω και ένα από τους βασικούς αυτούς κανόνες, οι οποίοι χαρακτηρίζουνε τις παθολογικές ψευδαισθήσεις των ανθρώπων; Πρώτα απ’ όλα, εκείνοι στους οποίους εμφανίσθηκε ο Χριστός είχαν πράγματι την προδιάθεση για να δουν τον Χριστό αναστημένο; Κάθε άλλο. Όχι μονάχα ήταν καταπατημένοι, όχι μονάχα ήσαν βέβαιοι ότι η υπόθεση τελείωσε, αλλά και όταν ακόμα έφθασαν επανειλημμένα μηνύματα από πρόσωπα αξιόπιστα, από πρόσωπα που ζούσαν ανάμεσά τους και τους βεβαίωναν ότι είδαν τον Χριστό αναστημένο, εκείνοι αρνήθηκαν να πιστέψουν ότι ήσαν αληθινές οι εμφανίσεις αυτές, ότι πραγματικά ο Χριστός ανεστήθη. Ώστε λοιπόν, όχι μόνον δεν ήσαν προδιατεθειμένα τα πρόσωπα αυτά για ψευδαισθήσεις, αλλά ήσαν και αρνητικά προδιατεθειμένα για να πιστεύουν ότι είναι δυνατόν να δουν τον Χριστό. Τώρα είπαμε, ότι τα πρόσωπα που παθαίνουν ψευδαισθήσεις ανήκουν σ’ έναν ορισμένο τύπο.

Και μάλιστα τύπο επιρρεπή προς τέτοιες εκδηλώσεις. Ας δούμε τώρα ανήκουν σ’ έναν ορισμένο τύπο τα πρόσωπα αυτά;

Τα πρόσωπα αυτά τα γνωρίζουμε απ’ τα ίδια τα γραπτά τους και τις αφηγήσεις τους. Κατ’ αρχήν είναι πρόσωπα που δεν έχουν φαντασιώσεις.

Ας πάρουμε τον Τελώνη Ματθαίο. Άνθρωπο που πέρασε όλη τη ζωή του πάνω στους λογαριασμούς. Τον Ματθαίο που το Ευαγγέλιό του είναι γεμάτο από ρεαλισμό, που δεν έχει τίποτε το ποιητικό, που δεν έχει τίποτε το λυρικό, που είναι μια πολύ προσεκτική παράθεση γεγονότων, με λεπτομέρειες εξαιρετικά πραγματικές, εξαιρετικά ρεαλιστικές.

Ας πάρουμε τον Θωμά. Ο Θωμάς καθόλου ασφαλώς δεν ανήκει στην κατηγορία των ανθρώπων που βλέπουν ψευδαισθήσεις. Είναι ο άνθρωπος που όταν οι 10 μαθηταί, που είχε περάσει μαζί τους 3 χρόνια αδιάκοπης ζωής, τον βεβαιώνουν ομόφωνα ότι είδαν τον Χριστό, αρνείται και λέει: «δεν θα πιστέψω, όχι αν τον δω, αλλά εάν δεν αγγίσω τον Χριστό και μάλιστα ακριβώς στο σημείο τού σώματός του που μαρτυρεί ότι πέθανε». Είναι αυτός ένας τύπος ανθρώπου προδιατεθειμένος για ψευδαισθήσεις;

Και ο Παύλος. Ο διώκτης Παύλος. Ο Παύλος ο οποίος κυριολεκτικά θέριζε την εκκλησία και κάθε άνθρωπο που ήθελε να πει ότι ο Χριστός αναστήθηκε, ήταν ο κατάλληλος άνθρωπος για να δει και για να ακούσει τον αναστημένο Χριστό, στη στιγμή ακριβώς που βρισκόταν στο αποκόρυφο τής μανίας του εναντίον τής ιδέας ότι ο Χριστός αναστήθηκε; Βλέπουμε λοιπόν, ότι οι άνθρωποι στους οποίους συνέβησαν οι εμφανίσεις αυτές, ήσαν άνθρωποι με διαφορετικό χαρακτήρα, με διαφορετικό τύπο, μάλιστα με τύπο ξένο προς την εμφάνιση ψευδαισθήσεως.

Και ακόμη ξέρουμε πως εμφανίσθηκε σε 500 ανθρώπους ταυτοχρόνως. Και οι άνθρωποι αυτοί πίστεψαν πως τον είδαν στην μεγάλη τους πλειονότητα. Είναι δυνατόν 500 πρόσωπα να ανήκουν όλα ή σχεδόν όλα στον τύπο τού ανθρώπου που βλέπει ψευδαισθήσεις;

Τώρα είπαμε επίσης ότι αν πολλά πρόσωπα βλέπουν ψευδαισθήσεις, οι ψευδαισθήσεις αυτές έχουν χαρακτήρα ανάλογο προς την προσωπικότητα τού καθενός. Και γνωρίζουμε πολύ καλά, όπως θα ήταν και επόμενο να το περιμένουμε ότι τα πρόσωπα τού περιβάλλοντος τού Χριστού, είχαν πολύ διαφορετικούς χαρακτήρες. Ένας με στοιχειώδη έτσι ψυχολογική προσοχή, αντιλαμβάνεται τις μεγάλες διαφορές που υφίσταντο, τις βασικές θεμελιώδεις διαφορές χαρακτήρος που υπάρχουν ανάμεσα στον Απόστολο Πέτρο, στον Απόστολο Παύλο και στον Ευαγγελιστή Ιωάννη. Οι διάφοροι χαρακτήρες τού Ευαγγελίου, των μαθητών τού Χριστού, αποτελούν ένα φάσμα που μπορούμε να πούμε αντιπροσωπεύει περίπου όλους τους ανθρώπινους τύπους. Εν τούτοις όλοι τους δέχονται και παραδέχονται ότι ο Χριστός είχε την ίδια εμφάνιση και το μίλημά του όταν τους μίλησε, είχε ακριβώς το ίδιο περιεχόμενο. Όλοι συμφωνούν απολύτως για το ό,τι είδαν και για το ό,τι άκουσαν. Και αυτό είναι αντίθετο προς την ιδέα ότι οι εμφανίσεις τού Χριστού θα ήταν ψευδαισθήσεις. Είπαμε ακόμη ότι οι ψευδαισθήσεις παρουσιάζονται σε κατάλληλους υποβλητικούς τόπους και χρόνους και ώρες τής ημέρας.

Εδώ βλέπουμε ότι δεν υπάρχει καμία ομοιότης. Άλλοτε και συνήθως ο Χριστός εμφανίζεται στο φως τής ημέρας. Εμφανίζεται επί πολλή ώρα, μέρα μεσημέρι, απόγευμα και περπατάει στους αγρούς επί ώρες, εμφανίζεται στον κήπο τού νεκροταφείου τής Ιερουσαλήμ. Εμφανίζεται στο όρος των Ελαιών, εμφανίζεται σ’ ένα μικρό λόφο, σε πολλούς ανθρώπους. Εμφανίζεται σ’ ένα δωμάτιο όπου ήσαν κλεισμένοι οι μαθηταί. Εμφανίζεται δίπλα στην λίμνη τής Τιβεριάδος όπου όπως ξέρετε έγινε η δεύτερη θαυμαστή αλιεία. Καθόλου όμοιοι λοιπόν οι τόποι αυτοί και καθόλου υποβλητικοί για να δημιουργούν το κλίμα και το περιβάλλον για ψευδαισθήσεις. Και ακόμη είπαμε πώς όταν οι ψευδαισθήσεις επαναλαμβάνονται, τότε επαναλαμβάνονται επί πολύ διάστημα και ή τείνουν να αραιώσουν ή να ατονίσουν, οπότε λίγο-λίγο, σιγά-σιγά εξαφανίζονται ή τείνουν να εντείνονται και να γίνονται συχνότερες, οπότε καταλήγουν σε μία κρίση. Αυτό το λέει η Ψυχιατρική. Εδώ δεν βλέπουμε τίποτε.

Οι εμφανίσεις τού Χριστού παρουσιάζονται με τον ίδιο ρυθμό και μετά από 40 ημέρες διακόπτονται χωρίς να έχουν φθάσει ούτε σε μία αραίωση ούτε σε ένα αποκόρυφο, και διακόπτονται μετά την Ανάληψη. Ας σημειώσουμε ακόμη, ότι όταν μιλούμε για ψευδαισθήσεις, όλοι εννοούμε κυρίως οράματα, δηλαδή εμφανίσεις οι οποίες γίνονται αντιληπτές με την όραση. Εδώ όμως δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο μόνο. Όχι μονάχα οι περισσότερες από αυτές τις εμφανίσεις συνδυάζονται και με ακουστικές εντυπώσεις και με διάλογο ο οποίος διαμείβεται ανάμεσα στον εμφανιζόμενο και σε κείνους που τον βλέπουν αλλά επιβεβαιώνονται και με την αφή.

Βλέπουμε την διαβεβαίωση την οποία παίρνει ο Απόστολος Θωμάς με την αφή και ακόμη ότι για να μην μείνει αμφιβολία στους μαθητές ότι πραγματική ήταν και όχι ψευδής εντύπωσις η εμφάνισις τού Χριστού, όταν τους είδε ακριβώς από την ταραχή τους και τον φόβο τους και την δυσπιστία που είδαμε, να αμφιβάλλουν για ό,τι ακριβώς βλέπουν, ο Χριστός έφαγε μπροστά τους ψάρι και κηρύθρα από μέλισσα. Οπότε μετά την αποχώρηση του να έχουν την διαβεβαιώσει ότι πραγματικά παρουσιάσθηκε με σώμα αληθινό, πρώτον από το γεγονός ότι το ψάρι και το μέλι που και οι ίδιοι ήξεραν ότι προηγουμένως έτρωγαν ότι υπήρχε επάνω στο τραπέζι, αλλά είναι και τροφές οι οποίες αφήνουν υπόλειμμα. Το κερί, απ’ την κηρύθρα και το κόκαλο απ’ το ψάρι. Ακόμη ο Χριστός μαγειρεύει, ψήνει ο ίδιος το ψάρι στην λίμνη, το ψάρι που είχε ο ίδιος όσο και το ψάρι που είχαν ψαρέψει εκείνοι και τρώνε όλοι μαζί. Έχουμε λοιπόν και υλικά υπολείμματα από τις εμφανίσεις αυτές, τα οποία διαψεύδουν και συντρίβουν τελείως τα επιχειρήματα ότι επρόκειτο για ψευδαισθήσεις.

Πώς θα ήτο δυνατόν από ψευδαισθήσεις να είχαν και να μαρτυρούν και σε μας οι μαθηταί ότι υπήρξαν υλικά δείγματα από τις εμφανίσεις αυτές τού σώματος τού αναστημένου Χριστού;

Ήταν απάτη;

Εάν τώρα οι εμφανίσεις αυτές που περιγράφηκαν δεν είναι αποτέλεσμα αυταπάτης μήπως είναι αποτέλεσμα απάτης; Διότι αυτή η διέξοδος μένει στην αμφισβήτηση. Αυτή η διέξοδος μένει στην αμφιβολία. Ότι ήταν δηλαδή αποτέλεσμα απάτης.

Ο πρώτος λόγος για τον οποίο δεν μπορεί οι εμφανίσεις αυτές να είναι αποτέλεσμα απάτης οφείλεται στο γεγονός, ότι τα πρόσωπα απ’ τα οποία μαρτυρείται ότι είδαν τον Χριστό και μαρτυρείται επί πολλά χρόνια, αρκετά χρόνια μετά την Ανάσταση Του ότι είδαν τον Χριστό, (στην Α΄ προς Κορ. επιστ. απαριθμούνται τα πρόσωπα αυτά και αναφέρει εκεί ο Απ. Παύλος συγκεκριμένα, όπως αναφέρεται και στο Ευαγγέλιο τού Μάρκου, ότι πάνω από 500 άνθρωποι είδαν τον Χριστό), τα πρόσωπα λοιπόν αυτά ήσαν πάρα πολλά. Είναι λοιπόν πραγματικά αδύνατο, τόσο πολλά πρόσωπα, επί τόσο πολλά έτη, να έκαναν μια τόσο χονδροειδή και βλάσφημο απάτη και να μη βρέθηκε ούτε ένα πρόσωπο, το οποίο να επανέλθει και να μαρτυρήσει και να διαμαρτυρηθεί ότι το ίδιο συμμετέσχε σε μια απάτη και έπεσε θύμα αυτής. Οπότε αυτό για κάθε δικαστήριο, για κάθε κριτή που χρησιμοποιεί τους κανόνες περί ενδείξεων τής νομικής επιστήμης, το ότι έχει τόσους πολλούς μάρτυρες η εμφάνισις τού Χριστού, αυτό και μόνο αποκλείει το ενδεχόμενο τής απάτης.

Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο το ενδεχόμενο τής απάτης πρέπει να αποκλεισθεί είναι ότι η πληροφορία και το κήρυγμα για την εμφάνιση τού Χριστού και την Ανάσταση Του, συνοδεύεται και συνοδευόταν πάντα, με την διακήρυξη τού πιο υψηλού κηρύγματος αρετής που δέχθηκε ποτέ η ανθρωπότης. Μιας αρετής που δεν περιορίζεται μονάχα στην πραγματοποίηση ορισμένων πράξεων ενάρετων αλλά και φθάνει με απόλυτο αυστηρότητα ακόμη και στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στις διαθέσεις τού κάθε ανθρώπου. Πώς ήταν λοιπόν δυνατόν, άνθρωποι που όχι μονάχα κήρυξαν αυτό το κήρυγμα αλλά άνθρωποι, που κατά την μαρτυρία των πιο ασπόνδων εχθρών τους, στάθηκαν συνεπείς σε όλη τους τη ζωή στο κήρυγμα αυτό το τόσο αυστηρό, να πουν και να στηρίξουν όλο τους το κήρυγμα πάνω σ’ ένα τόσο χονδροειδές ψέμα;

Ακόμη η υποψία ότι πρόκειται για μία απάτη αποδεικνύεται εσφαλμένη από το γεγονός τής συμπεριφοράς των αποστόλων που αναφέραμε μέχρι τής 3ης ημέρας μετά την σταύρωση τού διδασκάλου. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν περίτρομοι, ήσαν καταπτοημένοι. Ήταν πεπεισμένοι, όπως τόσο ωραία περιγράφεται εκεί στα λόγια τους με τα οποία περιγράφουν την σταύρωση και τις φήμες όπως νόμιζαν περί αναστάσεως, στον Χριστό, στον ίδιο τον Χριστό, οι δύο μαθηταί προς Εμμαούς. Ήσαν πεπεισμένοι ότι η υπόθεσης αυτή τού Χριστού έληξε άδοξα με την σταύρωση Του. Ήσαν οχυρωμένοι, όπως είπαμε, επάνω στην πεποίθηση ότι είναι αδύνατον να τον είδαν άνθρωποι ζωντανό και αυτό δεν ντρέπονται να το φανερώσουν οι ίδιοι και αυτήν την στροφή των 180ο την εμφανίζουν οι ίδιοι μόνον μετά απ’ την τρανή απόδειξη ότι πράγματι δεν μπορεί παρά να είναι μία αληθινή παρουσία η συνάντηση τους μαζί Του.

Εάν αυτοί οι άνθρωποι ήθελαν να πουν μια απάτη, δεν θα απέφευγαν να φανερώσουν όλους τους ενδοιασμούς τους οποίους είχαν; Δεν θα απέφευγαν να διακηρύξουν σ’ όλα τα πέρατα τής γης και να το γράψουν σ’ όλα τα Ευαγγέλια ότι ήσαν οι ίδιοι εκείνοι που αμφισβητούσαν, εκείνοι που δεν ήθελαν να πιστέψουν, εκείνοι που παρουσίαζαν επιχειρήματα, εκείνοι που έλεγαν ότι επρόκειτο για λήρο, για μια συναρπαγή, για ένα ψέμα, αυτές οι διηγήσεις για την εμφάνιση τού Χριστού και πώς αυτά τα πρόσωπα τώρα, τα τρομαγμένα, τα περίτρομα έρχονται όχι μονάχα να το διακηρύξουνε μπροστά στους δυνατούς τής γης, μπροστά στους ισχυρούς και μπροστά στους ενόπλους, που ήταν έτοιμοι να τους συντρίψουν, αλλά και δίνουν μετά από διωγμούς και μετά από βασανιστήρια, άκαμπτοι όλοι, χωρίς εξαίρεση την ζωή τους για μια τέτοια απάτη;

Όπως λέει, πολύ σωστά, ένας Γάλλος, ο Goguel, «είναι αδύνατον για ένα ψέμα να υποβληθεί κανείς σε διωγμούς και να δώσει την ζωή του με βάσανα και με τυρρανισμούς». Το ψεύδος το χρησιμοποιεί ο άνθρωπος δια να αποφύγει τον διωγμό όχι δια να τον υποστεί. Ώστε λοιπόν, το όλο κήρυγμα τής Εκκλησίας, στηρίζεται επάνω στη διαβεβαιώσει για την Ανάσταση. Και πρέπει να πούμε ακόμα και θάπρεπε να το πούμε ίσως πρώτο απ’ όλα, ότι αυτήν την διαβεβαιώσει για την Ανάσταση την έδωσε ο ίδιος ο Χριστός. Το είπε σαφέστατα και το διακήρυξε και το υπεστήριξε.

Και πώς είναι δυνατόν, αυτόν που όχι απλώς εκήρυξε, αυτόν ο οποίος έζησε από το κήρυγμα, αυτόν ο οποίος χωρίς καμία αμφισβήτηση ανέβηκε πάνω στον Σταυρό γι’ αυτό το κήρυγμα, πώς είναι δυνατόν αυτόν τον άνθρωπο να τον θεωρήσουμε σαν ένα απατεώνα, ο οποίος σκηνοθετεί την ταφή Του, ο οποίος σκηνοθετεί την Ανάσταση Του;

Τώρα αφού μιλήσαμε για την απόλυτο αξιοπιστία των εμφανίσεων τού Χριστού που είναι η δεύτερη κατηγορία των αμφισβητήσεων, θα έλθουμε στην 3η κατηγορία που εύκολα ανατρέπεται, δηλ. σχετικά με τον κενό τάφο.

Η αμφισβήτηση του κενού τάφου

Η πρώτη αμφισβήτηση για τον κενό τάφο είναι εκείνη η οποία παρουσιάζεται μέσα στο ίδιο το Ευαγγέλιο, όταν έρχεται η κουστωδία και αναγγέλλει στους αρχιερείς πάντα τα γενόμενα: τον σεισμό που έγινε και την ένδοξη Ανάσταση τού Χριστού. Και τι λένε οι αρχιερείς; Τους έδωσαν λέει αργύρια ικανά και τους είπαν να διαδώσουν ότι «αυτών κοιμωμένων έκλεψαν οι μαθηταί το σώμα». Αυτή βέβαια η απλή ανατροπή αυτής τής εκδοχής είναι εκείνη η φράσις ότι «αν εκοιμώντο πώς είδαν τι έγινε;» ότι δηλ. έφυγε το σώμα απ’ εκεί. Και «αν δεν εκοιμώντο πώς άφησαν αυτοί οι στρατιώτες τους μαθητές να πάρουν τον Κύριο;»

Τώρα η άλλη σκέψις είναι ότι το σώμα δεν το απεμάκρυναν οι μαθηταί, αλλά το απεμάκρυναν οι αρχιερείς και αυτό για να μη γίνει ο τάφος σημείο προσκυνήματος των οπαδών τού Χριστού. Αλλά και δω πάλι αυτό είναι τελείως αδιανόητο και ξένο προς την λογική. Ξέρουμε ότι λίγες ημέρες μετά εδέχθησαν κατά πρόσωπο, μπροστά σε χιλιάδες ανθρώπους εκείνη την αυστηρότατη κατηγορία τού Πέτρου ότι «απέκτειναν τον αρχηγό τής ζωής ον ο Θεός ήγειρε εκ νεκρών». Και έτσι ο Πέτρος δημιούργησε χιλιάδες πιστών απ’ την ημέρα εκείνη και όλοι οι απόστολοι εν συνεχεία.

Πόσο απλό θα ήταν να αποστομώσουν στη γένεσή του το Χριστιανικό κήρυγμα οι αρχιερείς, παρουσιάζοντας το πτώμα τού Χριστού το οποίο είχαν κρύψει! Αμέσως αυτό θα έπαυε για πάντα στο ξεκίνημά της αυτήν την κίνηση, η οποία αδιάκοπα αφαιρούσε οπαδούς από το Συνέδριο των Γραμματέων και των Φαρισαίων. Θα σταματούσαν αυτήν την βλάσφημη αίρεση παρουσιάζοντας το σώμα τού Χριστού και θα απεδείκνυαν εύκολα, και ήταν στο χέρι τους να το κάνουν, ότι πρόκειται για μια πλάνη.

Ο Αρχιδικαστής τής Αγγλίας, (όπως θα λέγαμε σε μας ο Πρόεδρος τού Αρείου Πάγου), λόρδος Darling, συνοψίζει αυτόν τον έλεγχό του νομικώς πάνω στις ενδείξεις για την Ανάσταση τού Χριστού με τα ακόλουθα λόγια, τα οποία είναι τόσο αυθεντικά ώστε δεν χρειάζεται να προσθέσω τίποτε άλλο:

«Εμείς λέει σαν Χριστιανοί καλούμαστε να παραδεχθούμε πολλά μόνον με την πίστη. Το βασικό θέμα, εάν δηλ. ο Ιησούς Χριστός Ανέστη απ’ τους νεκρούς ή όχι, πάνω στο οποίο στηρίζεται ότι ο Χριστός ήταν πράγματι εκείνο που διακήρυξε, δεν καλούμεθα να το παραδεχθούμε μόνον με την πίστη. Υπάρχουν για την πεποίθηση αυτή, ότι είναι πραγματικά μια ζωντανή αλήθεια, υπάρχουν τόσο πολυάριθμες ενδείξεις θετικές και αρνητικές απ’ τα γεγονότα και τις περιστάσεις, ώστε κανένα σώμα από νοήμονες ενόρκους στον κόσμο δεν θα εξέφερε άλλη απόφαση παρά ότι η Ανάσταση είναι πράγματι αληθινή. Αλλά για να αποδειχθεί η αλήθεια τής Αναστάσεως πολλοί παρουσιάζουν εκείνο το επιχείρημα, το θετικό εκείνο επιχείρημα, το οποίο πιστεύω ότι είναι πιο πειστικό επιχείρημα για μας τους ανθρώπους που ζούμε σε μία εποχή κατ’ εξοχήν εποχή αρνήσεως, αποστασίας και συγχύσεως. Είναι ακριβώς οι απροσδόκητες και ψυχολογικά και λογικά ανεξήγητες επιστροφές ανθρώπων από την άρνηση και την πεισματική απιστία στην πίστη χάρις στην Ανάσταση τού Χριστού».

Σύγχρονες μεταστροφές απίστων

Υπάρχουν πάρα πολλές, υπάρχουν εκατομμύρια τέτοιες περιπτώσεις και θα αναφέρουμε μονάχα τις περιπτώσεις διασήμων ανθρώπων τού πνεύματος, οι οποίοι διετέλεσαν άπιστοι και έγιναν πιστοί.

Υπήρχε στην Αγγλία ο Καθηγητής Joad, Καθηγητής τής Φιλοσοφίας από τους πιο γνωστούς, ο οποίος ήταν τόσο πολύ φανατικός στην άρνηση, ώστε δεν άφηνε ευκαιρία, με τον γραπτό λόγο αλλά και με μία σειρά από εβδομαδιαίες ομιλίες στο αγγλικό ραδιόφωνο με τίτλο «ο Joad και ο Θεός», να υποστηρίζη την ανακρίβεια τού Ευαγγελίου. Αυτό έκανε ο Joad μελετώντας ακριβώς την Αγία Γραφή, για να παρουσιάσει επιχειρήματα. Ο ίδιος όμως από μόνος του χωρίς καμία επίδραση πείσθηκε ότι το αντίθετο από όσα κήρυσσε ήτο αλήθεια και σε μεγάλη ηλικία παρουσιάσθηκε αιφνιδίως και είπε ότι «όσα πίστευα ήταν ψέμα», και αγωνίσθηκε σαν τον Θωμά και εκήρυξε σ’ όλο τον κόσμο ότι ο Χριστός είναι πραγματικά ο Κύριος και Θεός. Στον 18ον αιώνα, όπως ανέφερα, είχε φθάσει η άρνηση στο κορύφωμά της. Και στην Αγγλία, λέει ο Montesquieu ότι, εάν ένας άνθρωπος πει σε οποιονδήποτε κύκλο μορφωμένων ανθρώπων ότι πιστεύει, δεν γίνεται υποδεκτός με τίποτε άλλο παρά με γέλια και καγχασμούς.

Την εποχή εκείνη δύο μορφωμένοι νέοι από το Πανεπιστήμιο τής Οξφόρδης έβαλαν για σκοπό τής ζωής τους να συγγράψουν δύο συγγράμματα, για να αποδείξουν ο πρώτος ότι η επιστροφή τού Παύλου δεν οφείλεται σε πίστη, σε αληθινή πίστη, και ο δεύτερος ότι η Ανάσταση τού Χριστού ήτο ψέμα.

Ο πρώτος, ο Λόρδος Lytletton μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα επέστρεψε με ένα κείμενο που απεδείκνυε ότι η συνάντησης τού Παύλου με τον αναστημένο Χριστό είχε πραγματικά συμβεί στο δρόμο τής Δαμασκού. Και ο άλλος, ο Gilbert West έγραψε ολόκληρο σύγγραμμα το οποίο ονομάζει «Παρατηρήσεις επί τής Ιστορίας και των Ενδείξεων τής Αναστάσεως τού Χριστού» και περιέχει μία σωρεία από επιχειρήματα, πολλά περισσότερα από όσα εγώ σας παρουσίασα τώρα, λογικότατα επιχειρήματα για την αλήθεια τής Αναστάσεως.

Θα έχετε ακούσει ίσως ότι το πλέον διάσημο σατυρικό περιοδικό παγκοσμίως είναι το «PUNCH». Επί έτη εκδότης τού Punch υπήρξε ο Muggeridge, πνεύμα οξύ και σκωπτικό, ο οποίος δεν δίσταζε να διακηρύττει την απιστία του. Μια επίσκεψις εν τούτοις εις τους Αγίους Τόπους κατέληξε εις αποτέλεσμα αντίθετο εκείνου το οποίον ανέμενε και επεδίωκε ο Muggeridge. Αντί να κομίσει αποδείξεις ότι η πεποίθησης στο θάνατο και την Ανάσταση τού Ιησού Χριστού είναι ένας μύθος, επέστρεψε με την ακλόνητο πεποίθησιν για την αλήθεια τής Χριστιανικής πίστεως και με μια τέτοια ψυχική μεταστροφή, ώστε έγινε σήμερα ένας από τους κυριότερους ηγέτες τού Χριστιανικού κινήματος στη Μ. Βρετανία. στο περίφημο «Φεστιβάλ τού Φωτός». Στην πολυάριθμη αυτή συγκέντρωση στην Πλατεία TRAFALGAR τού Λονδίνου, ο Muggeridge ήταν εκείνος ο οποίος καυτηρίασε και κάλεσε σε αφύπνιση και αγώνα εναντίον τής χυδαιότητας και τής παρακμής εις την οποίαν οδηγεί η απιστία.

Ίσως όμως πραγματικά για εκείνον που θέλει να κουράσει την σκέψη του, αυτό είναι πραγματικά ανάγκη γύρω από το θέμα αυτό, ίσως το πιο χαρακτηριστικό λογικό μνημείο είναι το έργο του νομικού Morison. Αυτός από μικρή ηλικία, από παιδική ηλικία είχε διαβάσει από τους Κριτικούς τής Γερμανικής Σχολής, την Κριτική τής Αγ. Γραφής. Και είχε πλούσια οπλιστεί με επιχειρήματα κατά τής Χριστιανικής Θρησκείας και ξεκίνησε με τα επιχειρήματα αυτά να γράψει ένα βιβλίο που πραγματικά, λογικά θα έπειθε τον καθένα, ότι η Ανάστασις δεν είχε πραγματοποιηθεί. Και καθώς άρχισε να γράφει αυτό το βιβλίο, βρήκε ότι ήταν αδύνατο το βιβλίο αυτό να γραφή. Και όχι μονάχα ήταν αδύνατο να γραφή αλλά οι σκέψεις και τα λόγια τα οποία έγραφε οδηγούσαν τελείως στον αντίθετο στόχο.

Λέει ο ίδιος: «Η δύναμις των περιστάσεων με ανάγκαζε να γράφω κάτι το τελείως αλλιώτικο, όχι γιατί τα ίδια τα γεγονότα τα οποία μελέτησα άλλαξαν, γιατί είναι οριστικά αποτυπωμένα στις σελίδες τής ανθρώπινης ιστορίας, αλλά γιατί η ερμηνεία των γεγονότων αυτών είχε μέσα μου υποστεί μία μεταβολή εξ αιτίας τής επιμονής αυτών των ιδίων των γεγονότων».

Ο συγγραφέας ανακάλυψε μία ημέρα ότι όχι μονάχα δεν μπορούσε να γράψει το βιβλίο που είχε σχεδιάσει αλλά και ότι αν ήθελε, δεν μπορούσε. Και από αυτήν την προσπάθεια προέκυψε το πασίγνωστο βιβλίο τού Morison «Ποιος εκύλισε τον λίθο;» που έχει κυκλοφορήσει σε εκατομμύρια αντιτύπων και αποτελεί πραγματικά ένα μνημείο λογικής εργασίας όπου παίρνει όλες τις διεξόδους τής αμφιβολίας και τους κόβει τον δρόμο με τις ίδιες τις μαρτυρίες τής Αγ. Γραφής και με την λογική επάνω σ’ αυτές δέχεται να ασκήσει το έργο τής αμφισβητήσεως και που αποτυγχάνει.

Δίπλα σ’ αυτούς τους διανοουμένους θα ήτανε πραγματικά παρά πολύ τολμηρό να πω δυο λόγια για τον εαυτό μου.

Το λέω με απόλυτη συναίσθηση για την διαφορά σε ανάστημα και την διαφορά σε κύρος που με χωρίζει απ’ αυτούς. Όμως το χρωστώ σε σας, και το κάνω για πρώτη φορά, το χρωστώ σε σας που είσαστε τα αδέλφια μου, με τα οποία ζω τόσο έντονα την ζωή τού Πανεπιστημίου, να σας μαρτυρήσω, ότι έζησα τα τελευταία χρόνια τής γυμνασιακής μου ζωής και σχεδόν όλα τα χρόνια τής ζωής μου σαν φοιτητής μέσα στην άρνηση και στην αμφιβολία. Και να σας πω ότι δέχθηκα, μετά από πάρα πολλή μελέτη, το μήνυμα τής Αναστάσεως σαν αληθινό και όλη μου η ζωή, δεν είναι από μία σκοπιά, τίποτε άλλο, παρά ένα πύρωμα επάνω στην ακρίβεια τού κηρύγματος τής Αναστάσεως. Και έχω να σας πω ότι ούτε μια στιγμή, ούτε μια παρατήρησης μέσα στη ζωή μου, δεν παρέλειψε παρά να επιβεβαιώσει την αλήθεια τού κηρύγματος τού Ευαγγελίου, την αλήθεια τής Αναστάσεως τού Χριστού.

Είναι αδύνατον λογικά, είναι αδύνατον ψυχολογικά να ζήσω ούτε μία στιγμή, μη πιστεύοντας στην Ανάσταση τού Χριστού. Και θέλω να καλέσω, σαν αδελφός προς αδελφούς, τον καθένα από σας, αν αυτό δεν έχει ολοκληρωτικά συμβεί στην ζωή σας, να πάρει την θέση αυτή και να δεχθεί απροκάλυπτα, τίμια, χωρίς φόβο, την Ανάσταση τού Χριστού σαν ένα γεγονός. Και να με βρει, αν θέλει, να συζητήσουμε, αν θέλει και να χαρούμε μαζί τα όσα θα επακολουθήσουν απ’ αυτό το άνοιγμα τής ψυχής στην Ανάσταση τού Χριστού.

Σας ευχαριστώ πολύ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Π. Τρεμπέλα: Ιησούς από Ναζαρέτ, Αθήναι, 1955.
2. Ε. Θεοδώρου: Η αιωνία αλήθεια, Αθήναι, 1960.
3. Ι. Αγαπίδη: Ο Ιησούς ενώπιον τής Ιουδαϊκής και Ρωμαϊκής δικαιοσύνης, Θεσσαλονίκη, 1969.
4. R. GUARDINI: Ο Κύριος, Ελλ. Μετάφρασις, Αθήναι, 1956, Τόμος Γ΄.
5. P. BARBET: LA PASSION DE JESUS CHRIST SELON DE CHIRURGIEN, RILLEN ET CIE, ISSOUDUN, 1950.
6. τού ιδίου: A DOCTOR AT CALVARY, P.J. KENNEDY, NEW YORK, 1953.
7. PR. J.N.D. ANDERSON: CHRISTIANITY THE WITNESS OF HISTORY, TYNDOLE PRESS LONDON, 1969.
8. του ιδίου: EVIDENCE FOR THE RESURECTION, INTERVARSITY, PRESS LONDON, 1968.
9. F. MORISON: WHO MOVED THE STONE, BARNES AND NOBLE, NEW YORK, 1962.
10. J/YOUNG: THE CASE AGAINST CHRIST, FALCON BOOKS, LONDON, 1962.
11. K.N. TAYLOR: IS CHRISTIANITY CREDIBLE? INTERVARSITY PRESS, 1970.

ΔΕΙΤΕ: Πέθανε ο Χριστός επάνω στο σταυρό; Η μαρτυρία των ευαγγελίων

Περισσότερα Θέματα: Μ. Εβδομάδα, Πάσχα, Σταύρωση, Ανάσταση

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και η ανάγκη για ένα μάθημα οικογενειακής αγωγής

2024-04-10T11:00:00.098+03:00

«Έμφυλα στερεότυπα» – «σεξιστικά πρότυπα»:

η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και

η ανάγκη για ένα μάθημα οικογενειακής αγωγής

«“Έχουμε αναγκαστεί να μάθουμε πράγματα για τη σεξουαλική αγωγή που μέχρι τώρα δεν μας τα είχε διδάξει κανένας και έχουμε λάθος αντιλήψεις, λάθος πρότυπα”, είπε μαθητής» (από την ανάρτηση «10-03-21 Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση: από πέρυσι πιλοτικά και από τον Σεπτέμβριο σε όλα τα σχολεία», Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού 10-03-21 Σεξουαλική διαπαιδαγώγηση: μία ανάγκη που έχει γίνει πραγματικότητα).

Ποια είναι αυτά τα «λάθος πρότυπα» και οι «λάθος αντιλήψεις» που πιστεύει το παιδί ότι έχουν καλλιεργηθεί στη νέα γενιά, από τα οποία την απαλλάσσει η σχολική σεξουαλική αγωγή; Μήπως ο υπερσεξουαλισμός που κυριαρχεί παντού, η εμπορευματοποίηση της σεξουαλικότητας για λόγους διαφήμισης ή τηλεθέασης, οι ημίγυμνοι «ποπ σταρς», τα ανορεξικά μοντέλα, το κυνήγι της μόδας, η εναλλαγή ερωτικών συντρόφων χωρίς όρια, με αποκλειστικό στόχο τη σωματική ηδονή, όλα αυτά άραγε επισημαίνονται ως «λάθος πρότυπα»; Ή μήπως, αντίθετα, ως λάθος πρότυπα αφήνονται να θεωρηθούν η σεμνότητα, η διαφύλαξη της αγνότητας για να προσφερθεί το σώμα μας ανέγγιχτο στον ή στη σύζυγό μας, η σύνδεση της σεξουαλικότητας με την αγάπη και τη δημιουργία οικογένειας;

Γίνεται καθόλου λόγος για γάμο και οικογένεια ως καταξίωση του έρωτα και της σεξουαλικότητας; Αναφέρεται καν ως ένα θετικό στοιχείο στη ζωή τους η συζυγία, η μητρότητα και η πατρότητα; Επισημαίνεται ως θετική στάση η συζυγική πίστη και ως πρόβλημα η συζυγική απιστία;

Επισημαίνεται ότι η ημίγυμνη και «αισθησιακή» εμφάνιση υποβαθμίζει την προσωπικότητα του ανθρώπου και τον μετατρέπει σε αντικείμενο, αντί για ανθρώπινο πρόσωπο, στα μάτια του άλλου; Επισημαίνεται ότι τα μικρά παιδιά, καθώς και οι έφηβοι (αγόρια και κορίτσια), μετατρέπονται σε σεξουαλικά αντικείμενα – ακόμη και στα μάτια ενηλίκων – όταν ντύνονται προκλητικά; Επισημαίνονται οι κίνδυνοι για την υγεία και τη γονιμότητα των κοριτσιών που αφήνουν γυμνή την κοιλιά τους, ιδίως τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες που η ατμόσφαιρα ψυχραίνει;

Αν σε όλα τα παραπάνω η απάντηση είναι «όχι», τι ακριβώς προσφέρει στα παιδιά του νηπιαγωγείου και του δημοτικού σχολείου η περίφημη και διεθνώς επιβαλλόμενη σεξουαλική αγωγή;

Τη λειτουργία του αναπαραγωγικού συστήματος και την ανάπτυξη της σεξουαλικότητας κατά την εφηβεία, μπορούν τα παιδιά να τα πληροφορηθούν και μέσω του μαθήματος της βιολογίας, όπως τόσες και τόσες γενιές. Το ίδιο ισχύει και για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Τις «επιστημονικές ονομασίες» των γεννητικών οργάνων μπορούν να τη μάθουν επίσης μέσω της βιολογίας, στο γυμνάσιο. Ποιος λόγος υπάρχει να την πληροφορηθούν στο δημοτικό;

Η προστασία τους από κάθε είδους επίβουλους παιδόφιλους ασφαλώς είναι αναγκαία, αλλά:

(α) Το λογικό θα ήταν να ευαισθητοποιηθούν και να επιμορφωθούν οι γονείς για το θέμα, ώστε να θωρακίζουν και να προστατεύουν τα παιδιά τους, και όχι τα παιδιά, για να «αυτοπροστατεύονται» ερήμην των γονέων. Η πρακτική αυτή εμφανώς θεωρεί τους γονείς όχι μόνον ανίκανους και αναρμόδιους να προστατεύουν τα παιδιά τους, αλλά και κατ’ αρχάς ύποπτους για πιθανή σεξουαλική κακοποίησή τους.

(β) Θα ήταν πολύ πιο αποτελεσματικό αν αυτό συνδυαζόταν με μια αγωγή σεμνότητας και με ένα μάθημα οικογενειακής αγωγής και όχι σεξουαλικής αγωγής σε τόσο μικρές ηλικίες (βλ. παρακάτω).

Ο καταιγισμός πληροφοριών για τις παραλλαγές του σεξουαλικού προσανατολισμού και η υποβολή της ιδέας ότι μπορεί να μην ταυτίζονται με το «βιολογικό φύλο τους» και ότι όλες οι διαφοροποιήσεις της σεξουαλικής ταυτότητας είναι υγιείς και φυσιολογικές, δεν χρειάζεται να σχολιαστεί καν. Περιττεύει επίσης να υπογραμμίσουμε ότι δεν χρειάζεται όλη αυτή η εξαντλητική «πληροφόρηση» για να μάθουν τα παιδάκια να σέβονται τον συμμαθητή και γενικά τον συνάνθρωπό τους, όποιος κι αν είναι.

Μητέρα και πατέρας: ξεπερασμένα «σεξιστικά» πρότυπα;

Ας επιτραπεί να παρατηρήσουμε εδώ ότι η μητέρα και ο πατέρας μας, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν αποτελούν συντηρητικά και ξεπερασμένα πρότυπα, ακατάλληλα για την εποχή μας, αλλά διαχρονικά πρότυπα, που διαμόρφωσαν καλούς ανθρώπους, με σεβασμό προς τον εαυτό τους και τους άλλους, αγάπη στον συνάνθρωπο, φιλομάθεια, εργατικότητα, διάθεση προσφοράς στην οικογένειά τους, στην κοινωνία και την πατρίδα και πίστη στον Θεό, η οποία τους οδήγησε στην ηθική και πνευματική εξέλιξη. Όλοι οι άνθρωποι του παρελθόντος, αλλά και της γενιάς μας (γυναίκες και άνδρες), όσοι διέθεταν και διαθέτουν τις αρετές αυτές, μεγάλωσαν σε παραδοσιακές οικογένειες, στις οποίες άνδρες και γυναίκες αναλάμβαναν συγκεκριμένους ρόλους, διαφορετικούς κατά κανόνα, που όμως αλληλοσυμπληρώνονταν και συμπορεύονταν.

Φυσικά στην κοινωνία του παρελθόντος δυστυχώς υπήρχαν και άφθονες περιπτώσεις ανθρώπων με προβληματική συμπεριφορά (όπως και σήμερα), οι οποίοι μετέτρεπαν τους πιο αδύναμους σε δυστυχισμένα θύματα, συχνά και μέσα στην οικογένειά τους. Όμως επίσης πάντα υπήρχαν συνετοί και σοφοί άνθρωποι (μεταξύ αυτών και οι άγιοι και αγίες της Ορθοδοξίας, που είναι κορυφαίοι διδάσκαλοι του πολιτισμού μας), που αγωνίζονταν για τη διόρθωση των χαρακτήρων και την επίλυση των προσωπικών, κοινωνικών, οικογενειακών και φυσικά και ηθικών προβλημάτων, και πάρα πολλές φορές τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά και αξιοθαύμαστα.

Όλα αυτά τα θετικά στοιχεία, που περιλαμβάνονται στην πολιτισμική μας κληρονομιά και την πνευματική μας παράδοση, αγνοούνται εντελώς και παραλείπονται πλήρως από το εκπαιδευτικό υλικό που βλέπουμε να προσφέρει κατ’ εξοχήν το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ευ ζην», στο οποίο κατά βάσιν περιλαμβάνεται η «σεξουαλική διαπαιδαγώγηση». Ολόκληρος ο πολιτισμός μας, με τη σοφία των αρχαίων προγόνων μας, του ευαγγελίου και των αγίων, αλλά και με τη λαϊκή και βιωματική σοφία των άμεσων προγόνων μας, ανδρών και γυναικών, τοποθετείται στον κάλαθο των αχρήστων ως πολιτισμός στερεοτυπικός και ακατάλληλος για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών μας.

Φυσικά, αξίες θεμελιώδεις για τον πολιτισμό μας, όπως η σεμνότητα, η σωματική και πνευματική αγνότητα (ανδρών και γυναικών) μέχρι το γάμο (που σημαίνει ολοκληρωτικό ερωτικό δόσιμο στο «ένα και μοναδικό» πρόσωπο που θα είναι συνοδοιπόρος μας στη ζωή) και η δημιουργία οικογένειας μέσω του γάμου (και μάλιστα του χριστιανικού γάμου, που δεν τελειώνει με το πέρας της εκκλησιαστικής τελετής αλλά συνεχίζεται ως ταξίδι αγάπης, αλληλοσεβασμού και αμοιβαίας υποστήριξης των δύο συζύγων εφ’ όρου ζωής), είναι αντίθετες με το μοντέρνο «παγκόσμιο αξιακό σύστημα» που καλλιεργούν τα συγκεκριμένα «εργαστήρια δεξιοτήτων», γι’ αυτό και, όπως είναι φυσικό, δεν γίνεται κανείς απολύτως λόγος γι’ αυτές.

Το να ελπίζουμε να παρουσιάζουν και καθαρά χριστιανικές αξίες, όπως η αγιότητα ή η επιλογή του μοναχισμού, για παράδειγμα, θα ήταν όνειρο θερινής νυκτός. Άλλωστε δεν τις καταλαβαίνουν καν οι σημαιοφόροι της «μοντέρνας παιδαγωγικής», αλλά τις συγχέουν με μεσαιωνικές προκαταλήψεις, απάνθρωπη σκληρότητα και μίσος προς το σώμα, πράγματα που καμία σχέση δεν έχουν με την Ορθοδοξία.

Τι απαιτείται να μάθουν οι μαθητές στο σεξ.

Η ανάγκη για ένα μάθημα οικογενειακής αγωγής

Είναι αξιοσημείωτο ότι, ενώ το διεθνές πολιτικό και κοινωνικό σύστημα επιμένει ότι το παιδί μας πρέπει να διδάσκεται σεξουαλική αγωγή από το νηπιαγωγείο, κανείς υπουργός Παιδείας δεν έχει προτείνει να ενταχθεί στα σχολεία ένα μάθημα οικογενειακής αγωγής. Δηλαδή ένα μάθημα, στο οποίο το παιδί, από μικρή ηλικία, με μοντέρνο τρόπο (δηλ. με τον τρόπο της αγάπης και της καλλιέργειας προτύπων, που πρότειναν και οι Τρεις Ιεράρχες ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ.):

· Θα μαθαίνει να αγαπά τους γονείς του, να τους σέβεται, να τους βοηθάει αναλόγως της ηλικίας του και φυσικά να τους υπακούει. Θα μαθαίνει να αγαπά, να σέβεται και να υπακούει τους δασκάλους του, να σέβεται τους μεγαλύτερους, να βοηθάει τους ηλικιωμένους και όχι να περιμένει να δει «αν θα το σεβαστούν» όλοι οι παραπάνω, για να κρίνει μετά «αν αξίζουν τον δικό του σεβασμό».

· Θα μαθαίνει να αγαπά τ’ αδέρφια του, να προστατεύει τα μικρότερα και να βασίζεται στα μεγαλύτερα. Να είναι ευγενικό, να μιλάει όμορφα και όχι χυδαία, να ακούει όμορφα τραγούδια και να παίζει όμορφα παιχνίδια, που μπορεί να έχουν και ηρωικό στοιχείο, αλλά δεν θα έχουν βία, χυδαιότητα, παράνοια και σκοτάδι (όπως πλείστα και εθιστικά ηλεκτρονικά παιχνίδια, από τα οποία η Πολιτεία δεν κάνει καμία προσπάθεια να απομακρύνει τα παιδιά).

· Θα μαθαίνει επίσης να σέβεται το άλλο φύλο, να αγαπάει αληθινά, να συμπεριφέρεται με τρυφερότητα, καλοσύνη, κατανόηση και συγχωρητικότητα στο μελλοντικό του ταίρι (με το οποίο θα είναι σύζυγοι για μια ζωή, πέρα από τις αντιξοότητες, και όχι ευκαιριακοί «σύντροφοι»), αλλά και στα παιδιά που πιθανόν θα αποχτήσουν και θα είναι ο ευλογημένος καρπός της αγάπης τους.

Ρομαντικά πράγματα, σε μια χυδαία εποχή. Κι όμως πιστεύουμε πως αυτά αποζητά στην πραγματικότητα ο άνθρωπος για να μην υποφέρει μέσα στη μοναξιά και τη μιζέρια.

Θα ζητάμε πολλά, αν ονειρευόμαστε ότι θα μαθαίνει και να αγαπά την πατρίδα του και να πιστεύει ή έστω να σέβεται τον Θεό των πατέρων του (ο οποίος για μας εδώ είναι ο Ιησούς Χριστός); Ας μην το «τερματίσουμε» φτάνοντας μέχρις εκεί. Αλλά ο σύγχρονος άνθρωπος, έχοντας για «πατρίδα» και «θρησκεία» το Facebook και τις προσφορές των πολυκαταστημάτων, έχει καταντήσει άπατρις και ανέστιος – ξεριζωμένος και εξόριστος ακόμη και στη γη των προγόνων του.

Η πραγματική ανάγκη που υπάρχει στο εκπαιδευτικό σύστημα δεν είναι μαθήματα ή «εργαστήρια» σεξουαλικής αγωγής, αλλά ένα μάθημα οικογενειακής αγωγής, που θα διδάσκει στα παιδιά ανθρώπινες σχέσεις και όχι σεξουαλικές σχέσεις. Και για ένα τέτοιο μάθημα υπάρχει ένα πλήρες πνευματικό οπλοστάσιο στο θησαυροφυλάκιο του πολιτισμού και της παράδοσής μας, αρκεί να κάνουν τον κόπο να το αξιοποιήσουν οι αρμόδιοι – ή να αναθέσουν την αξιοποίησή του σε ειδήμονες.

Το περίφημο «δημοκρατικό σχολείο», που επαγγέλλεται η ελληνική κυβέρνηση, ας αφουγκραστεί επιτέλους την αγωνία των οικογενειών, όπως κάνει για τα μάθημα των Θρησκευτικών. Το περίφημο «συμπεριληπτικό σχολείο», για το οποίο υπερηφανεύεται η κυβέρνηση, δεν «συμπεριλαμβάνει» εκείνους που διαφωνούν για πολύ σοβαρούς λόγους συνείδησης με την ιδεολογική γραμμή του! Τους καταπιέζει και τους εξαναγκάζει να παραδώσουν τα παιδιά τους σε μια ιδεολογική εκπαίδευση που δεν θέλουν!

Και σημειώνουμε ότι δεν αναφερόμαστε σε οικογένειες βαρβάρων, που επιθυμούν να αναθρέψουν τα παιδιά τους ως βίαιους και αδίστακτους σεξιστές, αλλά για οικογένειες φιλήσυχων ανθρώπων, που είναι φορείς του ίδιου του δικού μας πολιτισμού, του πολιτισμού που άνθισε στον δικό μας τόπο εδώ και αιώνες και προάγει όλα τα πραγματικά αιτήματα του σύγχρονου ανθρώπου για αγάπη, χαρά και ελευθερία. Αυτός ο πολιτισμός είναι καιρός να ληφθεί υπόψιν και οι φορείς του, που συνεχίζουν να τον μεταφέρουν στην εποχή μας, να γίνουν σεβαστοί.

Αν συμβεί αυτό, και ιδιαίτερα αν αξιοποιηθεί το αξιακό σύστημα του πολιτισμού μας στην ελληνική Παιδεία, τα θετικά αποτελέσματα, κατά την ταπεινή μου γνώμη, σε λίγα μόλις χρόνια θα γίνουν φανερά στην κοινωνία, στη ζωή των οικογενειών και στην ψυχική υγεία των σημερινών παιδιών και εφήβων και των αυριανών ενηλίκων.

ΔΕΙΤΕ: Σεξ στην εφηβεία

°☆ 　¸. * ● ¸.　☾ ° 　¸. * ● 　★　° ☾ °☆

Ο κ. Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης (1971) είναι καθηγητής Θεολόγος, Συγγραφέας, Αρθρογράφος με λογοτεχνικά και λαογραφικά ενδιαφέροντα. Γεννήθηκε το 1971 και μεγάλωσε στο Ρέθυμνο, όπου ζει με την οικογένειά του. Η καταγωγή του από πατέρα είναι από την Αταλάντη Φθιώτιδος, ενώ από μητέρα κατάγεται από το Αποδούλου Ρεθύμνης. Είναι έγγαμος πατέρας ενός τέκνου. Η σύζυγός του ονομάζεται Ειρήνη Σπανουδάκη και η κόρη τους Νεκταρία – Μαρία (2008).

Έχει διατελέσει επί σειρά ετών μέλος του Δ.Σ. του Παγκρητίου Συνδέσμου Θεολόγων, είναι συνεργάτης της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.

Έχει εκδώσει σε έντυπη ή ηλεκτρονική μορφή δεκαπέντε βιβλία του. Ανάμεσά τους το μυθιστόρημα «Εναντίον του Θεού», η «Επιστολή προς τον σκεπτόμενο άθεο», οι «Σημειώσεις για το Ισλάμ» (ηλεκτρονική έκδοση, ελεύθερη στο διαδίκτυο) και η συλλογή αφηγηματικών ποιημάτων στην κρητική διάλεκτο «Ο Παραμυθάς με το νταούλι».

Είναι υπεύθυνος της Θεματικής Ομάδας Πολιτισμού και μέλος της Θεματικής Ομάδας Παιδείας του Δημοκρατικού Πατριωτικού Κινήματος "ΝΙΚΗ".

Άρθρα του έχουν μεταφραστεί και δημοσιευθεί στα αγγλικά, τα γαλλικά, τα γερμανικά και τα ισπανικά.

Επίσης είναι μέλος της διαδικτυακής Ορθόδοξης Ομάδας Δογματικής Έρευνας (oodegr.com), της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρίας Ρεθύμνου και άλλων πολιτιστικών φορέων.

Αρθρογραφεί και στην Ιστοσελίδα Αέναη επΑνάσταση (βλ.εδώ).
Περισσότερα άρθρα του κ. Θεόδωρου Ρηγινιώτη ΕΔΩ

Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Περισσότερα Θέματα: Θ. Ρηγινιώτης, Εκπαίδευση, Κοινωνία, Παιδεία

Σε σχήμα σταυρού οι 2 πολώσεις και σπάνιας ανακάλυψης κατά την ανίχνευση στο Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων - Τί είναι το Βαρυτικό κύμα

2024-04-07T09:46:00.016+03:00

The Laser Interferometer Gravitational-Wave

Observatory (LIGO) Livingston Observatory

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος

Τα βαρυτικά κύματα είναι ο πιο «αποδοτικός»

τρόπος να παρατηρούμε το σύμπαν.

Σταυροπροσκυνήσεως και σε σχήμα σταυρού είναι οι 2 πολώσεις των βαρυτικών κυμάτων που παρατηρήθηκαν/μετρήθηκαν 14.09.2015 δηλαδή της Ύψωσης του Σταυρού, όταν έλαβε χώρα η διάρκειας μικρότερης του 1/5 sec συγχώνευση μαύρων τρυπών, για να δημοσιευτούν την 11.02.2016.

Οι 2 πολώσεις έχουν αφενός το σχήμα του ορθού σταυρού αφετέρου το Χ σταυρού Αγίου Ανδρέα. Η πόλωση μιας ακτινοβολίας όπως η βαρυτική, θα γίνει αντιληπτή αν μιλήσουμε για την πόλωση της ηλεκτρομαγνητικής, όπου τα κύματα δονούνται σε προτιμητέα κατεύθυνση, π.χ. η αντανάκλαση ηλιακού φωτός επί επιφανείας θαλάσσης επιστρέφει ως πολωμένο φως με ταλάντωση των κυμάτων μόνο σε οριζόντιο επίπεδο, ενώ με γυαλιά Polaroid επιτρέπεται να περνούν τα Η/Μ κύματα κάθετης ταλάντωσης, απορροφώντας την ενοχλητική αντανάκλαση.

Η κοσμική ακτινοβολία υποβάθρου πολώνεται από το υλικό μέσο διάδοσης της και φέρει ιστορικές πληροφορίες από την εποχή του πληθωρισμού στα 10Λ-35sec μετά bing bang, με τη πιο περιζήτητη ασθενή πόλωση στροβιλώδους τύπου, που δεν έχουμε ακόμη καταφέρει να μετρήσουμε από την αλληλεπίδραση φωτονίων με αρχέγονα βαρυτικά κύματα.

Η δημοσίευση της 11.02.2016 οδήγησε στο Nobel Φυσικής 2017 από Kip Thorne (ήρθε στην Ελλάδα για διάλεξη), Rainer Weiss και Barry Barish, ενώ τα 5 χρόνια που ακολούθησαν οι εντοπίσεις άλλων 50 γεγονότων όπως συγχωνεύσεις μελανών οπών και αστέρων νετρονίων, που να ανιχνεύονται τα βαρυντικά τους κύματα εκμεταλλευόμενοι το γνωστό από Οπτική Φυσική Λυκείου φαινόμενο συμβολής κυμάτων με συμβολόμετρα/ιντερφερόμετρα, όπως τα 2 αμερικανικά του LIGO και το ιταλογαλλικό του VIRGO στην Πίζα (που παίζει με την βαρύτητα ήδη στον κεκλιμένο πύργο της), εξ ου και ο dr Αστροσωματιδιακής Φυσικής Σταύρος Κατσανέβας.

Την 17.08.2017 τα 3 ανωτέρω ιντερφερόμετρα με τριγωνισμό δεδομένων, αλλά και συνδυασμό δεδομένων ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων (οπτικά και ραδιοκύματα), ήτοι κάνοντας εφαρμογή της σύγχρονης πολυμηνυματικής αστρονομίας (όπως ήδη έχει αναφερθεί και σε παλαιότερη δημοσίευση) παρατήρησαν σύντηξη αστέρων νετρονίων στον αστερισμό Λύρας με παραγωγή νεφών βαρέων στοιχείων μεταξύ των οποίων χρυσός Au και πλατίνα Pt, που κάποτε από τέτοιες ανάλογες συντήξεις ή εκρήξεις supernova υπερκαινοφανών αστέρων, μάζεψε και το ηλιακό μας σύστημα και όλο το χρυσάφι π.χ. της Γης (χωρά σε ολυμπιακή πισίνα και τα ομόλογα που κυκλοφορούν και το παριστάνουν υπερπολλαπλάσιο είναι φούμαρα, αλλά σσσσσ...στ μην το πείτε σε πολλούς γιατί θα ξεσπάσει οικονομική ...κρίση).

Όλα τα ανωτέρω, τα παρουσιάζει στο video Αστρονομικής Ένωσης Σπάρτης, πριν τον Κατσανέβα ο ερασιτέχνης κοσμολόγος ενδοκρινολόγος (κι εσείς μπορείτε να γίνετε διαβάζοντας, ασχολούμενοι λίγο...) Θανάσης Ευαγγελόπουλος από 9:45' έως 30:35' του video (συγνώμη που δεν έχω χρόνο και λογισμικό να σας το περικόψω), ενώ από τον Κατσανέβα, s.o.s. είναι η ανάλυση λειτουργίας συμβολομέτρου VIRGO από 1:03:10'' έως 1:10:34'' (στο 1:05:38'' ως γλώσσα αστειευόμενη/λανθάνουσα που λέει αλήθειες κάνει λογοπαίγνιο με τους "άμαζους" αγγέλους επικαιροποιώντας την «λεπτή ύλη» τους κατά Μέγα Βασίλειο), αλλά και από 1:25:26'' έως 1:26:18'' όπου κατονομάζει τους Έλληνες επιστήμονες που διαπρέπουν στα βαρυτικά κύματα.

Όλα ξεκίνησαν από Einstein αρχές 20ου με την ιδέα ότι η βαρυτική δεν είναι η 4η δύναμη αλλά η καμπύλωση/αλλαγή γεωμετρίας του «ζελαί/κρέμας καραμελαί» του χωροχρόνου, που μεταδίδεται και αυτή ως ασθενές κύμα ως εμάς. Τα ασθενή βαρυτικά κύματα διαδίδονται διαρκώς (κι όχι στιγμιαία όπως οι ως άνω αστροσυγχωνεύσεις) με υπολογίσιμο πλέον τρόπο, από τετραπολικά σώματα, όπου ο άξονας συμμετρίας δεν συμπίπτει με τον άξονα περιστροφής (π.χ. μπάλα ράγκμπυ, πεπόνι, ζεύγη/δίπολα αστέρων νετρονίων/μελανών οπών, όχι ο... ήλιος μας είναι εργένης κι όχι ζευγαρωμένος!!).

Αργότερα ήρθε η Κβαντική θεωρία πεδίου να διαφωνήσει/συμπληρώσει τον Einstein προβλέποντας ως σωματίδια αλληλεπίδρασης βαρυτικής δύναμης τα βαρυόνια/γκραβιτόνια, μηδενικής (οπότε περιορίζονται από όριο ταχύτητας φωτός) ή αμελητέας μάζας (άρα είναι λίγο πιο αργά από φως), ωστόσο η πειραματική επαλήθευσή τους οικονομοτεχνικά, λόγω μεγέθους απαιτουμένων επιταχυντών σωματιδίων, μετατοπίζεται από απώτατο μέλλον έως ...ποτέ.

Το κλειδί κατανόησης, όπως καταλαβαίνετε... είναι ο εορταζόμενος Σταυρός και Αυτός που καταδέχτηκε να κρεμαστεί πάνω του για χάρη μας και δεν προσεγγίζεται μόνο με γνώση, θέλει και απειροελάχιστη πίστη.

VIDEO: Virgo - O Ευρωπαϊκός Ανιχνευτής Bαρυτικών Κυμάτων

Τα βαρυτικά κύματα άνοιξαν ένα καινούριο παράθυρο στην παρατήρηση και κατανόηση ολοκλήρου του σύμπαντος... Τα τελευταία 5 χρόνια, παρατηρούμε συνεχώς συγχωνεύσεις μαύρων τρυπών και αστέρων νετρονίων από το υπερπέραν. Στη ρηξικέλευθη αυτή μέθοδο να βλέπουμε το σύμπαν, συμβάλλει έντονα το ευρωπαϊκό γιγάντιο ιντερφερόμετρο Virgo στη βόρεια Ιταλία.

Ο διευθυντής του ευρωπαϊκού παρατηρητήριου βαρύτητας (EGO), όπου βρίσκεται το Virgo, είναι Έλληνας, ο εξαιρετικός καθηγητής κ. Κατσανέβας Σταύρος, που την ερχόμενη Κυριακή θα μας ξεναγήσει στα μυστικά μονοπάτια του Virgo, και θα μας εξηγήσει τον τρόπο λειτουργίας του.

Ο κ. Σταύρος Κατσανέβας ήταν ο πρώτος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κοινοπραξίας Αστροσωματιδιακής Φυσικής – Astroparticle Physics European Consortium-APPEC. Σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Université de Paris, στο οποίο και παλαιότερα ήταν Διευθυντής του εργαστήριου Αστροσωματιδιακής Φυσικής και Κοσμολογίας (APC).

Προλογίζει ο Θανάσης Ευαγγελόπουλος, τον κόσμο των βαρυτικών κυμάτων τότε που πρώτο-ανιχνεύθηκαν, και ερμηνεύει την φύση τους.

Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

LIGO

Το Παρατηρητήριο Βαρυτικών Κυμάτων Μέσω Συμβολόμετρου Λέιζερ (Laser Interferometer Gravitational-wave Observatory - LIGO) είναι ένα πείραμα και παρατηρητήριο φυσικής μεγάλης κλίμακας που έχει σχεδιαστεί για να ανιχνεύει κοσμικά βαρυτικά κύματα και να αναπτύσσει παρατηρήσεις βαρυτικών κυμάτων ως αστρονομικό εργαλείο.

ΔΕΙΤΕ: Η σκοτεινή ενέργεια είναι ίσως το μεγαλύτερο αίνιγμα της σύγχρονης αστροφυσικής, η διαστολή του σύμπαντος και ο θερμικός θάνατος του απώτατου μέλλοντος (videos)

Ερευνητές του ΑΠΘ στους συγγραφείς της ανακοίνωσης

σπάνιας ανακάλυψης κατά την ανίχνευση βαρυτικών κυμάτων

Aerial views of LIGO Hanford Observatory

Η φωτογραφία δείχνει την τοποθεσία του ανιχνευτή Livingston. Το εργαστήριο LIGO λειτουργεί σε δύο τοποθεσίες ανιχνευτών, μια κοντά στο Hanford στην ανατολική Ουάσιγκτον και μια άλλη κοντά στο Livingston της Λουιζιάνα. (βλ. παρακάτω)

English: LIGO Livingston: The LIGO Laboratory operates two detector sites, one near Hanford in eastern Washington, and another near Livingston, Louisiana. This photo shows the Livingston detector site. (LIGO Lab)

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ /Σάββατο 6 Απριλίου 2024, 08:54:51

Τελευταία Ενημέρωση: 09:00 / Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η συγχώνευση ενός αστέρα νετρονίων και ενός άγνωστου συμπαγούς αντικειμένου ανακοινώθηκε χθες στις 10 μ.μ. ώρα Ελλάδος, από την κοινοπραξία των ανιχνευτών βαρυτικών κυμάτων LIGO, Virgo και KAGRA, οι οποίοι βρίσκονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ιταλία και την Ιαπωνία. Η παρατήρηση της πηγής με την κωδική ονομασία GW230529, έγινε στις 29 Μαΐου 2023 και υπολογίζεται ότι ανιχνεύτηκε με πιθανότητα σφάλματος μόλις ένα στα χίλια χρόνια, σύμφωνα με τη δημόσια ανακοίνωση, που υπογράφουν μεταξύ άλλων ο καθηγητής Νικόλαος Στεργιούλας και οι υποψήφιοι διδάκτορες Αργυρώ Σασλή, Δημήτριος Πέσιος και Γρηγόριος Παπιγκιώτης -μέλη της μόνης ελληνικής ερευνητικής ομάδας, που συμμετέχει στην κοινοπραξία, αποτελούμενης συνολικά από 10 ερευνητές των Τμημάτων Φυσικής και Πληροφορικής του ΑΠΘ, δύο συνεργάτες από το ΕΚΠΑ, μία στο Swiss Data Science Center στο ETH της Ζυρίχης και έναν στο ινστιτούτο GSI στο Darmstadt.

«Πρόκειται για τη συγχώνευση ενός συμπαγούς διπλού συστήματος, όπου το ένα αντικείμενο είναι αμφίβολης φύσης, καθώς έχει μάζα μεγαλύτερη από το αναμενόμενο εύρος για τους αστέρες νετρονίων και μικρότερη από το αναμενόμενο εύρος για τις μελανές οπές», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του ΑΠΘ, Νίκος Στεργιούλας.

Οι συγχωνεύσεις αστέρων νετρονίων- μελανών οπών είναι σπάνια γεγονότα, συνεπώς κάθε επιπρόσθετη ανίχνευση είναι εξαιρετικά πολύτιμη για τη μελέτη των ρυθμών συγχώνευσης και επίσης για τον χαρακτηρισμό των πληθυσμών των μελανών οπών και των αστέρων νετρονίων, που είναι ένας από τους στόχους της αστρονομίας βαρυτικών κυμάτων.

Η ομάδα του ΑΠΘ, όπως εξήγησε ο κ. Στεργιούλας, μεταξύ άλλων εξειδικεύεται και στην μοντελοποίηση των αστέρων νετρονίων ως πηγών βαρυτικών κυμάτων, καθώς και στην κατασκευή αλγορίθμων για μελλοντικές ανιχνεύσεις από συγκρούσεις αστέρων νετρονίων, χρησιμοποιώντας τεχνητά νευρωνικά δίκτυα. Οι ερευνητές που συμμετείχαν στη χθεσινή ανακοίνωση, έλαβαν μέρος στη λειτουργία του πειράματος κατά την τρέχουσα τέταρτη περίοδο παρατήρησης, που ξεκίνησε τον Μάιο του 2023.

Οι υποθέσεις για το άγνωστο συμπαγές αντικείμενο

Από την ανάλυση που ακολούθησε την ανίχνευση και τη σύγκριση με άλλα συμβάντα, οι ερευνητές συγκλίνουν περισσότερο στην υπόθεση ότι το κύριο συμπαγές αντικείμενο του διπλού συστήματος GW230529 ήταν μία μελανή οπή.

«Η διαδικασία σχηματισμού που οδήγησε στο GW230529 είναι αβέβαιη. Η τρέχουσα γνώση από τις εκρήξεις υπερκαινοφανών σε υπερμεγέθη αστέρια δεν υποστηρίζει ένα τέτοιο σενάριο ως την προέλευση του κύριου αντικειμένου στο διπλό σύστημα, λόγω της μικρής του μάζας. Ένα πιο πιθανό σενάριο είναι ο σχηματισμός μιας μελανής οπής να συμβαίνει μετά την έκρηξη υπερκαινοφανούς λόγω προσαύξησης της εναπομείνουσας υπολειμματικής ύλης στον αστρικό πυρήνα», σημείωσε ο κ. Στεργιούλας, προσθέτοντας ότι ένα άλλο πιθανό σενάριο για τον σχηματισμό του κύριου συμπαγούς αντικειμένου είναι να έγινε μέσω της συγχώνευσης ενός διπλού συστήματος αστέρων νετρονίων.

«Σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε να φανταστούμε ότι το δευτερεύον αντικείμενο είναι μέλος ενός προηγούμενου τριπλού ή τετραπλού συστήματος, ή ακόμα ότι αιχμαλωτίστηκε από το κύριο αντικείμενο ενώ εξελίσσονταν σε νεαρό αστρικό σύστημα σε ένα ενεργό γαλαξιακό πυρήνα. Επίσης, δεν μπορούμε ακόμα να αποκλείσουμε μια μη αστρική προέλευση, όπως μια αρχέγονη μελανή οπή», εξήγησε.

Σε ό,τι αφορά τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης ο κ. Στεργιούλας υπογράμμισε ότι «η περαιτέρω έρευνα διπλών συστημάτων στο κατώτερο διάκενο μάζας, όπως η ανίχνευση GW230529, θα μας επιτρέψει να διευρύνουμε την κατανόησή μας για τους πληθυσμούς των μελανών οπών και των αστέρων νετρονίων» και «το γεγονός αυτό με τη σειρά του θα δώσει τη δυνατότητα καλύτερης κατανόησης των μηχανισμών σχηματισμού αυτών των αντικειμένων, και ειδικά για τους αστέρες νετρονίων, την εσωτερική τους δομή».

Πώς γίνονται οι συγχωνεύσεις συμπαγών διπλών συστημάτων

Η πρώτη άμεση ανίχνευση των βαρυτικών κυμάτων το 2015 από την πηγή GW150914, σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής για την αστρονομία. Από τότε, έχουν γίνει πολλές ακόμα ανιχνεύσεις βαρυτικών κυμάτων, προερχόμενες από διαφορετικά είδη πηγών. Όλες αφορούν συγχωνεύσεις συμπαγών διπλών συστημάτων, αποτελούμενες από αστέρες νετρονίων ή/και μελανές οπές.

Η μελανή οπή αποτελεί συμπαγές αντικείμενο τόσο πυκνό, ώστε η ταχύτητα που απαιτείται για την διαφυγή από την εμβέλεια του, είναι μεγαλύτερη από εκείνη της ταχύτητας του φωτός. Αυτό το καθιστά ορατό ως μια μαύρη περιοχή του διαστήματος, καθώς φως από αυτήν την περιοχή δεν μπορεί να φτάσει προς εμάς.

Ο αστέρας νετρονίων είναι ένα εξαιρετικά πυκνό συμπαγές αντικείμενο που αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από νετρόνια με μια μικρή πρόσμιξη πρωτονίων και ηλεκτρονίων, καθώς τα άτομα δεν μπορούν να αντέξουν τις συνθήκες πίεσης. Προκύπτουν από την κατάρρευση αστέρων μεγάλης μάζας μετά από μια διαδικασία που ονομάζεται έκρηξη υπερκαινοφανούς.

Η Συγχώνευση ενός συμπαγούς διπλού συστήματος αποτελείται από δύο μελανές οπές, δύο αστέρες νετρονίων ή μία μελανή οπή και έναν αστέρα νετρονίων, που κινούνται σπειροειδώς και τελικά συγχωνεύονται. Ολόκληρη η διαδικασία παράγει βαρυτικά κύματα που αυξάνονται σε συχνότητα και πλάτος, καθώς τα δύο αντικείμενα πλησιάζουν μεταξύ τους και επιταχύνονται. Το αποτέλεσμα της συγχώνευσης μπορεί να είναι είτε ένας αστέρας νετρονίων είτε μία μελανή οπή, ανάλογα με το αρχικό σύστημα.

Οι απεικονίσεις των βαρυτικών κυμάτων έγιναν από τους I. Markin (Potsdam University), T. Dietrich (Potsdam University and Max Planck Institute for Gravitational Physics), H. Pfeiffer, A. Buonanno (Max Planck Institute for Gravitational Physics).

Τί είναι το Βαρυτικό κύμα

Δισδιάστατη παράσταση βαρυτικών κυμάτων.

Δύο αστέρες νετρονίων τριγυρίζουν ο ένας

τον άλλον και προκαλούν το φαινόμενο.

Ripples in spacetime generated by fast orbiting

stars (neutron stars, white dwarfs or black holes)

Two-dimensional representation of gravitational waves

generated by two neutron stars orbiting each other.

Στη Φυσική, τα βαρυτικά κύματα είναι κυματισμοί της καμπυλότητας του χωροχρονικού συνεχούς που διαδίδονται ως κύματα από την πηγή προς τα έξω. Προβλέφθηκαν το 1916 από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν στη βάση της θεωρίας του της Γενικής Θεωρίας της Σχετικότητας και μεταφέρουν ενέργεια υπό την μορφή βαρυτικής ακτινοβολίας.

Η ύπαρξή τους είναι συνέπεια του αναλλοίωτου του μετασχηματισμού Λόρεντς στη γενική σχετικότητα, δεδομένης της έννοιας πεπερασμένης ταχύτητας διάδοσης των φυσικών αλληλεπιδράσεων.

Αντιθέτως, τα κύματα βαρύτητας δεν μπορούν να υφίστανται στη νευτώνεια θεωρία της βαρύτητας, η οποία διατυπώνει ότι οι φυσικές αλληλεπιδράσεις διαδίδονται με άπειρη ταχύτητα.

Διάφοροι ανιχνευτές βαρυτικών κυμάτων είναι υπό κατασκευή ή σε λειτουργία, όπως το αναβαθμισμένο LIGO το οποίο ξεκίνησε παρατηρήσεις τον Σεπτέμβριο του 2015.

Πιθανές πηγές ανιχνεύσιμων βαρυτικών κυμάτων περιλαμβάνουν δυαδικά αστρικά συστήματα που αποτελούνται από λευκούς νάνους, αστέρες νετρονίων ή μαύρες τρύπες.

Στις 11 Φεβρουαρίου 2016, οι ομάδες συνεργασιών LIGO και Virgo ανακοίνωσαν επίσημα ότι έκαναν την πρώτη παρατήρηση των βαρυτικών κυμάτων, που προέρχονταν από ένα ζευγάρι μαύρων τρυπών που συγχωνεύονταν, χρησιμοποιώντας τους ανιχνευτές του αναβαθμισμένου LIGO.

Τα βαρυτικά κύματα μπορούν θεωρητικά να υπάρξουν σε όλες τις συχνότητες. Πρακτικά, βαρυτικά κύματα πολύ χαμηλής συχνότητας είναι αδύνατον να ανιχνευθούν. Το φάσμα βαρυτικών κυμάτων εκτιμάται από 10-7Hz ως 1011Hz καθώς το άνω όριο περιορίζεται από την μη ύπαρξη πηγών βαρυτικής ακτινοβολίας υψηλών συχνοτήτων.

Παρότι έως τις αρχές του 2016 δεν είχε ακόμη αποδειχθεί η ύπαρξη τους, έχει έμμεσα δειχθεί η ύπαρξη βαρυτικής ακτινοβολίας από τον εκφυλισμό τροχιών διπλών αστρικών συστημάτων (π.χ. το πάλσαρ PSR B1913+16 από τους Ράσελ Άλαν Χαλς και Τζόσεφ Χούτον Τέιλορ).

Τον Φεβρουάριο του 2016 ανακοινώθηκε από τους επιστήμονες η επιτυχής παρατήρηση τους από το LIGO η οποία επιβεβαίωνε χωρίς αμφιβολίες την ύπαρξη τους, μια εξέλιξη η οποία χαιρετίστηκε ως η μεγαλύτερη ανακάλυψη του αιώνα καθώς:

επιτρέπουν την άμεση παρατήρηση της Μεγάλης Έκρηξης, κάτι που τα συμβατικά τηλεσκόπια τα οποία συλλέγουν ακτινοβολία φωτός αδυνατούσαν καθώς μπορούν να παρατηρήσουν μόνο έως 400.000 έτη μετά τη Μεγάλη Έκρηξη λόγω της μη επαρκούς διασποράς του φωτός.
επιτρέπουν την παρατήρηση αντικειμένων στο σύμπαν τα οποία δεν εκπέμπουν φως όπως μαύρες τρύπες και σκοτεινή ύλη.

Βιβλιογραφία

• Bernard F. Schutz (2003). Gravity from the ground up - an introductory guide to gravity and general relativity. Cambridge: University Press. ISBN 978-0-521-45506-0.

• Radford, Tim (2016-02-11). «Gravitational waves: discovery hailed as breakthrough of the century» (στα αγγλικά). The Guardian. wikipedia.org

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

Σχετικό: π. Ειρηναίος Δεληδήμος Σχέση Επιστήμης

και Ορθοδοξίας (video και Απομαγνητοφώνηση)

Περισσότερα Θέματα: Επιστήμη, Σταυρός
Σταυροπροσκυνήσεως, Κόσμος, Αϊνστάιν

FaceBook: Van Gel Span 4 Απριλίου 2021

Ποια είναι η έμπνευση για την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης;

2024-03-21T11:00:00.018+02:00

Όπου και να πάω ανακαλύπτω ότι ένας ποιητής

έχει πάει εκεί πριν από μένα - Σίγκμουντ Φρόυντ

Η ποίηση ενυπάρχει στην ανθρώπινη αναπνοή,

μαζί με τις σκέψεις και τις λέξεις που καίνε, όταν

πυρώνει το συναίσθημα ο έρωτας και η ανθρωπιά.

Γιατί είναι αβίωτος αυτός ο βίος. - Σοφία Ντρέκου

Η Παγκόσμια Ημέρας Ποίησης εορτάζεται κάθε χρόνο στις 21 Μαρτίου. Η αρχική έμπνευσή της ανήκει στον Έλληνα ποιητή Μιχαήλ Μήτρα, ο οποίος το φθινόπωρο του 1997 πρότεινε στην Εταιρεία Συγγραφέων να υιοθετηθεί ο εορτασμός της ποίησης στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες χώρες, και να οριστεί συγκεκριμένη μέρα γι' αυτό.

Η ημέρα της εαρινής ισημερίας

Η εισήγησή του έφτασε με επιστολή στα χέρια του ποιητή και μελετητή της ποίησης Κώστα Στεργιόπουλου, προέδρου τότε της Εταιρείας Συγγραφέων. Η ποιήτρια Λύντια Στεφάνου πρότεινε ως ημέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας, που συνδυάζει το φως από τη μία και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, που συνδυάζει το φωτεινό πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους.

«Μη φύγεις, Αμέλια. Δεν είναι ο λαβύρινθος

αλλά το τραίνο που πηγαίνει - πηγαίνει - πηγαίνει

την ώρα που ξυπνούν όλοι οι τρελοί μονομιάς

- πλάι στον σταθμό το νοσοκομείο -

φωνάζουν ο καθένας τον δικό του μορφασμό

παραλληλόγραμμο του Ωρίωνα, κόκκινο του αρνιού,

bleu de méthylène, κι εκείνο το χρώμα

που αγγίζεις μες στο κορμί της γυναίκας.»

Λύντια Στεφάνου, Ποιήματα, 1958

Η πρώτη Ημέρα Ποίησης γιορτάστηκε το 1998, στο παλαιό ταχυδρομείο της πλατείας Κοτζιά.

Την επόμενη χρονιά, ο συγγραφέας Βασίλης Βασιλικός, πρέσβης της Ελλάδας στην Unesco, εισηγήθηκε στο Εκτελεστικό Συμβούλιο του Οργανισμού η 21η Μαρτίου να ανακηρυχθεί Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, όπως η 21η Ιουνίου είναι Παγκόσμια Ημέρα Μουσικής. Οι Γάλλοι, οι Ιταλοί, οι Τυνήσιοι και άλλοι πρέσβεις από χώρες της Μεσογείου υποστήριξαν την εισήγηση και η ελληνική πρόταση υπερψηφίστηκε.

Το σκεπτικό της απόφασης

Τον Οκτώβριο του 1999, στη γενική διάσκεψη της Unesco στο Παρίσι, η 21η Μαρτίου ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης. Το σκεπτικό της απόφασης ανέφερε:

«Η Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης θα ενισχύσει την εικόνα της ποίησης στα ΜΜΕ, ούτως ώστε η ποίηση να μην θεωρείται πλέον άχρηστη τέχνη αλλά μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της. Ο Διεθνής Πολιτιστικός Οργανισμός θέλησε με αυτό τον τρόπο να προωθήσει την τέχνη της ποίησης - και συγκεκριμένα τις προσπάθειες των μικρών εκδοτών να τυπώνουν συλλογές νέων ποιητών, την επιστροφή της προφορικής παράδοσης με την ανάγνωση ποιημάτων ενώπιον κοινού και την αποκατάσταση ενός διαλόγου μεταξύ της ποίησης και των άλλων μορφών τέχνης, πάνω στον αφορισμό του Ντελακρουά, Δεν υπάρχει τέχνη χωρίς ποίηση.

Η Ποίηση - Γιώργος Σαραντάρης: Δε μπορώ να βρω πια τί θέλει να πει ποίηση. Μου διαφεύγει. Το ήξερα, αλλά τώρα μου διαφεύγει. Αν κάποιος με ρωτήσει αυτή τη στιγμή θα ντροπιαστώ. Γιατί εξακολουθώ να είμαι ενδόμυχα βέβαιος, πώς η ποίηση είναι μια ουσία απαράλλαχτα, όπως και η ζωή. Και κρύβω, κρύβομαι, κάτι κρύβω, από κάποιον κρύβομαι. Σα ν' αρχίζω να γίνομαι τρελλός και να ντρέπομαι. Αλλά η ποίηση; Κάποιος θα σταθεί ικανός να πει στους άλλους, όχι σ' εμένα, πού, αν και το ξέρω, φεύγω, τί είναι ποίηση!

Πως πρέπει να διαβάζεται η ποίηση

Στο δοκίμιο του «Οι ήχοι που βγαίνουν απ' τα ποιήματα», αναφέρει τη συμβουλή του Πώλ Βαλερύ πως για να αποδώσει το ποίημα σωστά ο ποιητής θα πρέπει να το διαβάσει επανειλημμένως δυνατά, χωρίς να σκέφτεται την έννοια του, αλλά δίνοντας προσοχή στα σχήματα της σύνταξης, στα σύμφωνα και στα φωνήεντα, στον τόνο του ήχου.

Στο Βίντεο ο Ρένος Αποστολίδης μαζί με

τον Κώστα Γεωργουσόπουλο εξηγούν
πως πρέπει να διαβάζεται η ποίηση

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

Περισσότερα Θέματα: Λογοτεχνία - Ποίηση

Γιατί διαβάζουμε ποίηση; ο κύκλος των χαμένων ποιητών (Video)

★ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΩΝ ΧΑΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ (Dead Poets Society)
Σενάριο: Tom Schulman Σκηνοθεσία: Peter Weir Ηθοποιοί: Robin
Williams, Ethan Hawke, Robert Leonard. Μουσική: Maurice Jarre.

Μία γενοκτονία υπάρχει, όχι επειδή υπάρχει αλλά επειδή αναγνωρίζεται - τί σημαίνει έγκλημα ειρήνης;

2024-03-10T10:30:00.023+02:00

Έρευνα, Σοφία Ντρέκου Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

Όπως δεν υπήρχε πόλεμος,

δεν υπήρχε αντίσταση.

Όπως δεν υπήρχαν μάχες,

δεν υπήρχαν θυσίες.

Όμως υπήρχαν συνεργασίες

ακόμα και προδοσίες.

Όμως υπήρχαν ιδεολογίες

ακόμα και του κενού.

Τότε ο λαός μας έμαθε

τι σημαίνει.*

Γενοκτονία μνήμης και έγκλημα ειρήνης

Μία γενοκτονία υπάρχει, όχι επειδή υπάρχει, επειδή αναγνωρίζεται. Κατά συνέπεια, οι γενοκτονίες υπάρχουν μόνο μετά το 1948. Aυτό είναι το Διεθνές Δίκαιο. Το Διεθνές Δίκαιο έχει αποκτήσει εργαλεία που του επιτρέπουν να καταπολεμήσει τις γενοκτονίες.

Όμως αυτά τα εργαλεία δεν τα εφοδιάζει με ζητήματα που προϋπάρχουν και εμφανίζονται πριν από τη λεγόμενη γενοκτονία η οποία αναλύεται σε οχτώ φάσεις, όπως λέει και ο ειδικός Stanton. Σε αυτή τη φάση έχουμε την πόλωση. Θα εξηγήσω βέβαια το πλαίσιο για να καταλάβετε πώς εμφανίζεται με το βιβλίο της ιστορίας.

Η ιδέα είναι ότι δεν μπορείτε να κάνετε μία γενοκτονία ex nihilo ούτε με tabula rasa. Δεν γίνεται αυτό, σας χρειάζεται ένα υπόβαθρο. Για να δημιουργήσετε λοιπόν αυτό το υπόβαθρο, προετοιμάζετε το έδαφος. Το έδαφος έχει προετοιμαστεί εδώ, έχει προετοιμαστεί στα πανεπιστήμια. Όχι σε όλα, όχι με τον ίδιο τρόπο, άλλωστε το δίκτυο υπάρχει. Μετά ποια είναι η επόμενη φάση; Είναι η εφαρμογή της πόλωσης που έχει γίνει. Η εφαρμογή, εδώ αναφέρομαι συγκεκριμένα στο βιβλίο της ιστορίας, είναι στην ουσία μια νέα μορφή παιδομαζώματος. Δηλαδή εσείς όλοι έχετε παιδιά αλλά δεν αντιλαμβάνεστε πόσο κινδυνεύετε και θα μου πείτε: γιατί να κάνουμε πόλεμο; Δεν υπάρχει λόγος να κάνετε τίποτα.

Είναι πράγματα που τα γνωρίζουμε μόνο εκ των υστέρων. Ποιος ήξερε ότι θα γίνει κάτι ακριβώς το ’15, το ’18, το ’22, το ’23, το ’55, το ’64, το ’74; Το πρόβλημα με αυτές τις ημερομηνίες είναι ότι υπάρχουν, θέλετε δεν θέλετε, θέλετε δεν θέλουν. Υπάρχουν και θα υπάρξουν κι άλλες. Και αν δεν είστε προετοιμασμένοι, γιατί δεν έχετε ασχοληθεί με το θέμα, θα είστε επιπλέον συνεργάτες της επόμενης ύπαρξης.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν είστε εφοδιασμένοι με ένα εργαλείο αντίστασης εφόσον αυτό το εργαλείο σάς το έχουν αφαιρέσει. Τώρα πια το μόνο εργαλείο είναι το βιβλίο της ιστορίας. Το βιβλίο της ιστορίας, όμως ποιας ιστορίας; Της ιστορίας της γενοκτονίας της μνήμης ! Αυτή είναι η νέα απόπειρα που γίνεται τώρα. Δεν είναι πια μια γενοκτονία με θύματα που βλέπουμε.

Για όσους από μας που ασχολούνται πραγματικά με γενοκτονίες, το πρόβλημά μας ξέρετε ποιο είναι; Είναι ότι δεν φαίνονται οι γενοκτονίες. Όλο το σύστημα χρησιμοποιεί το αδρανειακό σύστημα που έχουμε όλοι μας, το οποίο είναι ότι στην ουσία πιστεύουμε ότι δεν γίνεται.

Στο ολοκαύτωμα είναι πολλοί που καταλάβαιναν ότι γινόταν κάτι, προσπαθούσαν να το εξηγήσουν σε άλλους μα δεν το κατανοούσαν, όχι επειδή δεν ήταν έξυπνοι, επειδή δεν το είχαν επινοήσει. Γιατί η επινόηση πρέπει να έρθει πριν την κατανόηση, αλλιώς δεν έρχεται ποτέ η κατανόηση. Εδώ πρέπει να επινοήσετε ότι αυτό το βιβλίο της ιστορίας είναι ένα δογματικό εργαλείο που χτυπάει το σύστημά σας, έτσι ώστε να μην εμφανιστεί οποιαδήποτε αντίσταση από εσάς γιατί θα λειτουργείτε με αυτό το δόγμα, θα σκέφτεστε με αυτό το βιβλίο.

Από τους Μάρτυρες και τους Ήρωες του Ολοκαυτώματος, στα Δικαιώματα της Ανθρωπότητας - Video by N. Lygeros

Βέβαια, εδώ έκαναν πάλι το ίδιο λάθος που ευτυχώς μας έτυχε και στην Κύπρο. Θεώρησαν ότι όλοι εμείς εδώ είμαστε ηλίθιοι. Και ότι στη συνέχεια ό,τι και να μας δώσουν δεν θα υπάρχει καμία αντίσταση από μας. Με το σχέδιο που πρότειναν στην Κύπρο, θεώρησαν ότι ψυχολογικά οι Κύπριοι ήταν ετοιμασμένοι να δεχτούν ό,τι να ’ναι.

Εδώ ψυχολογικά οι Έλληνες είναι ετοιμασμένοι να δεχτούν ό,τι να ’ναι για την ιστορία τους. Δηλαδή έχουμε ξεπεράσει το σύστημα της διπλωματίας που λέει δεν πρέπει να αναφερθούμε στο casus beli, δεν πρέπει να φαίνεται ότι έχουμε προβλήματα, ούτε στο Αιγαίο, ούτε στην Κύπρο, ούτε στη Θράκη. Αυτό είναι που λέει η διπλωματία. Η διπλωματία όμως διαγράφεται όταν δεν καταγράφεται.

Η γενοκτονία δεν είναι απλώς μια εξόντωση, δεν είναι απλώς ένα έγκλημα, είναι ένα έγκλημα εναντίον της ανθρωπότητας, είναι και ένα έγκλημα πολέμου σε μερικές φάσεις, όχι όμως εδώ. Εδώ τώρα για πρώτη φορά έχουμε μια μεταμοντέρνα έννοια, έχουμε ένα έγκλημα ειρήνης. Το καταλαβαίνετε αυτό; Δηλαδή ενώ τώρα βρισκόμαστε μέσα στην απόλυτη ειρήνη, θεωρούμε ότι δεν υπάρχει λόγος να αντισταθούμε. Έχετε ξανασκεφτεί αυτόν τον προβληματισμό πολεμολογικά; Σε ποια περίοδο προετοιμάζουμε τον πόλεμο; Σε περίοδο ειρήνης. Πάντα! Άρα εδώ για να μην υπάρχει πόλεμος, για να μην υπάρχει αντίσταση, το έδαφος είναι προετοιμασμένο. Και ξέρετε στρατηγικά όταν έχετε προετοιμάσει το έδαφος ό,τι και να κάνει ο άλλος είναι ήδη τετελεσμένο, είναι ήδη δεδικασμένο, είναι δεδομένο.

Εδώ το πρόβλημα είναι ότι θεώρησαν ότι είμαστε όλοι δεδομένοι, ότι όλοι στην ουσία θα συνεργαστούμε, ότι εσείς θα είστε τα άτομα που θα διδάξουν στα παιδιά σας για να βοηθήσουν τον δάσκαλο, για λόγους παιδαγωγικούς. Μα αυτό σημαίνει λήθη! Αυτό σημαίνει να μην υπάρχετε! Θεωρούν ότι δεν θα αντισταθείτε σε αυτό το πράγμα και θα το προωθήσετε. Αυτό είναι το συνεργατικό πλαίσιο που προωθούν τώρα.

Βέβαια, το πρόβλημα είναι ότι ευτυχώς εμείς γεράσαμε κι έχουμε φάει ξύλο. Βρεθήκαμε μερικοί σήμερα στην ομιλία και γι’ αυτόν τον λόγο. Έχουμε συνειδητά αντανακλαστικά. Τα παιδιά όμως που είναι στην ΣΤ' δημοτικού ξέρετε πόσων χρονών είναι; Έχετε υπολογίσει πως όλα αυτά που γνωρίζουν είναι από εσάς και από το βιβλίο της ιστορίας; Δεν έχουν τίποτε άλλο. Όμως όταν έρχεται ένα βιβλίο ιστορίας που ανατρέπει όλα αυτά που εσείς έχετε ζήσει, που τα παιδιά σας δεν έζησαν ποτέ, τότε τι μένει να κάνουν στα παιδιά;

Tα παιδιά θα γίνουν απλώς, ξέρετε τι; Oι επόμενοι γενίτσαροι*, οι δικοί σας! Γιατί θα αντισταθούν σε αυτά που θα τους λέτε, σε αυτά που θα τους λένε οι βουλευτές, οι υπουργοί. Θα λένε ούτως ή άλλως αυτοί είναι ξεπεσμένοι, το βιβλίο της ιστορίας το εξηγεί. Αυτοί φταίνε για όλα, εμείς είμαστε αθώοι. Ναι, αλλά εδώ έχουμε μια αθωότητα που τείνει στην απλοϊκότητα και παράγει θύματα. Εσείς θα είστε τα επόμενα θύματα! Γιατί τα παιδιά σας δεν μπορεί να είναι θύματα γιατί δεν έχουν μάθει ακόμα αυτό που δεν πρέπει να ξεχάσουν.

Μην ξεχνάτε το ίδιο έγινε και στην Κύπρο όπου υπάρχει ένα σύμβολο «Δεν Ξεχνώ». Πολλά παιδιά δεν ξέρουν τι σημαίνει «Δεν ξεχνώ». Ξέρουν μόνο ότι δεν πρέπει να ξεχάσουν, αλλά δεν ξέρουν σε τι αναφέρεται. Εμείς εδώ έχουμε καταντήσει να έχουμε ένα βιβλίο ιστορίας για να μας υπενθυμίζει ότι είχαμε μια ιστορία. Η ιστορία είστε εσείς. Το τίποτα. Γιατί δεν υπήρχαν οι Έλληνες. Γιατί δεν αντιστάθηκαν. Δεν ήταν ήρωες. Δεν ήταν αγωνιστές. Ε, τότε τι είμαστε; Είμαστε η κυριαρχία του τίποτα.

Ένα λαός χωρίς ιδιαίτερα στοιχεία που δεν μπορεί να επηρεάσει τίποτα. Το πρόβλημα είναι ότι εσείς τώρα πρέπει να το αποδείξετε ότι δεν είστε αυτό το τίποτα, γιατί αυτό υπονοεί το βιβλίο της ιστορίας. Και η αντίσταση σας θα είναι η αξία σας, η αξία του ελληνικού λαού. Ευχαριστώ.

Την ακούτε ΕΔΩ

Οι οκτώ φάσεις του Stanton

Η ανάλυση του Stanton έχει στόχο την εμβάθυνση της έννοιας της γενοκτονίας. Οι οκτώ φάσεις του Stanton δίνουν μία δυναμική εικόνα της γενοκτονίας και η τελευταία γίνεται πιο κατανοητή. Η ορολογία που χρησιμοποιεί είναι η εξής: Classification, Symbolization, Dehumanization, Organization, Polarization, Preperation, Extermination, Denial.

Το γενικό πλαίσιο αυτής της θεωρίας δημιουργεί συνθήκες διαχρονικότητας. Κατά κάποιο τρόπο εξηγεί ότι μία γενοκτονία δεν μπορεί να γίνει σε μία-δύο μέρες. Χρειάζεται χρόνο για να οργανωθεί, για να γίνει σύστημα. Διότι η γενοκτονία δεν είναι μόνο ένα έγκλημα μερικών δεκάδων ανθρώπων, είναι ένα συστηματικό έγκλημα, ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Επομένως, η φάση της ομαδοποίησης είναι χρονοβόρα.

Η φάση του στιγματισμού χρειάζεται ειδικές συνθήκες που προκαλούν έμμεσα το μίσος ενώ δεν υπάρχει λόγος. Με άλλα λόγια, συνεπάγεται η δημιουργία δόγματος που προετοιμάζει και τη φάση απανθρωποποίησης.

Η ιδέα των φανατικών είναι ότι τα θύματα δεν είναι άνθρωποι, μα ζώα, και έτσι έχουν κάθε δικαίωμα να τα εξοντώσουν. Η ίδια η οργάνωση της γενοκτονίας έχει όλα τα χαρακτηριστικά του σχεδιασμού μίας στρατηγικής, της συντονισμένης τακτικής και της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Η γενοκτονία δεν είναι μόνο μία πράξη πάθους, έχει μια καταστροφική δομή. Η πόλωση αναδεικνύει το πλαίσιο της φυλετικής διάκρισης μέσω του εργαλείου της προπαγάνδας και της φημολογίας. Για όλα φταίνε τα θύματα. Ενώ οι βάρβαροι πρέπει να κάνουν το καθήκον τους.

Η προετοιμασία είναι πολύ σκληρή διότι είναι η πρακτική εφαρμογή του στρατηγικού δόγματος. Σε αυτήν τη φάση συνήθως εμπλέκεται και ο κρατικός ή θεσμικός φορέας. Και εδώ παρουσιάζεται το πρακτικό σύστημα με την ανάλογη νομολογία του. Το αποκορύφωμα όλου αυτού του σχεδιασμού είναι η εξολόθρευση. Έχει τα χαρακτηριστικά της ανώνυμης μάζας. Η διάπραξη του εγκλήματος, όμως, δεν είναι τυχαία. Το έγκλημα χτυπά με βάρβαρο τρόπο κάθε κλειδωμένο στόχο.

Οι άνθρωποι δεν είναι πια άτομα, ζώα, θύματα. Είναι απλώς και μόνο στόχοι. Και η εξολόθρευση, μια αποστολή. Όποιος αντιστέκεται να την εκτελέσει είναι εναντίον του συστήματος. Η εκτέλεση των ανθρώπων στη φάση της εξολόθρευσης είναι εκτέλεση αποστολής. Δεν είναι, λοιπόν, μία αυθόρμητη κίνηση σε φάση οργής. Και δεν αφορά μόνο περιουσιακά στοιχεία. Ο στόχος είναι ο άνθρωπος. Το έργο είναι η ανθρωποκτονία. Το έγκλημα είναι εναντίον της ανθρωπότητας.

Η τελευταία φάση της ταξινόμησης του Stanton είναι η άρνηση ενοχής. Η άρνηση ενοχής είναι η φυσιολογική συνέχεια της όλης διαδικασίας. Και αυτήν τη φάση μπορούμε να την αποκαλέσουμε γενοκτονία της μνήμης.

Η αντίσταση των θυμάτων μέσω την επιζώντων προκαλεί παρενέργειες σε όλο το σύστημα. Κατά συνέπεια, το σύστημα οργανώνεται και πάλι για να μην αναγνωρίσει τα εγκλήματά του.

Η μνήμη είναι η μόνη που μπορεί να υπερβεί τον θάνατο. Και έτσι γίνεται ο επόμενος στόχος του συστήματος.

Οι οκτώ φάσεις του Stanton αποδεικνύουν ότι ο όρος «γενοκτονία» δεν μπορεί να εφαρμοστεί εκεί που θέλουμε, αλλά εκεί που πρέπει.

Συνέντευξη Ν. Λυγερός: Στρατηγική ανάλυση των γενοκτονιών (Βίντεο)

Γενοκτονίες και στρατηγική - Ν. Λυγερός

Οι γενοκτονίες ως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας απαιτούν μια οργάνωση για να υλοποιήσουν μια συστηματική καταστροφή, καθώς το όρισε ο Raphael Lemkin με την επινόησή του. Αυτός ο δομικός χαρακτηρισμός, που αποτελεί από μόνος του μια στρατηγική ένδειξη, δεν χρησιμοποιείται επαρκώς από τους μαχητές της ειρήνης, που παλεύουν για την αναγνώριση των γενοκτονιών.

Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης στον ψυχολογικό τομέα, η αδιαφορία της κοινωνίας κι η αναποτελεσματικότητα του εθελοντισμού συμβάλλουν στη μη στρατηγική αντιμετώπιση των γενοκτονιών. Επιπλέον, ο γλωσσολογικός εκφυλισμός δεν διευκολύνει τον αγώνα. Στην πραγματικότητα, η έλλειψη ειδικού λεξιλογίου αποτελεί στρατηγικό λάθος, ενώ η επινόηση της λέξης γενοκτονία από τον Lemkin έδειχνε το δρόμο, που πρέπει να ακολουθηθεί.

Οι μεμονωμένες προσπάθειες βοηθούν όχι μόνο τους γενοκτόνους αλλά και τους γενοκτόνους της μνήμης. Τα θύματα δεν υπάρχουν πια, οι επιζήσαντες δεν είναι οργανωμένοι κι οι δίκαιοι είναι σπάνιοι. Ενώ το αντίπαλο καθεστώς σε κάθε περίπτωση οργανώνεται ήδη από την τελική φάση της γενοκτονίας, καθώς ορίζεται από τον Stanton.

Ως επιζήσαντες και δίκαιοι έχουμε την τάση να χρησιμοποιούμε ένα συμβατικό λεξιλόγιο, δίχως να αντιληφθούμε ότι αυτό συμβάλλει στον αγώνα των γενοκτονιών, για να κρύψουν την αλήθεια.

Το διεθνές νομικό πλαίσιο είναι ξεκάθαρο: η καταγγελία βασίζεται μόνο και μόνο πάνω στη λέξη γενοκτονία. Όλες οι άλλες είναι κοινωνικές ή πολιτιστικές, δεν έχουν, όμως, νομική ισχύ. Γι’ αυτό το λόγο δεν φοβούνται οι γενοκτόνοι να μιλήσουν για θύματα και μακελειό. Ακόμα και τα ρήματά μας παραμένουν ουδέτερα και δεν αποτελούν στρατηγικά εργαλεία. Τα θύματα μιας γενοκτονίας δεν εκτελέστηκαν, δεν δολοφονήθηκαν, αλλά γενοκτονήθηκαν.

Καμμιά άλλη λέξη δεν μπορεί να αποδώσει την πραγματικότητα της γενοκτονίας και τη βαρβαρότητά της. Είναι στρατηγικά σημαντικό να κάνουμε χρήση όλων των δυνατοτήτων του λεξιλογίου. Κι αν δεν υπάρχουν, πρέπει να τις κατασκευάσουμε.

Είναι λοιπόν απαραίτητο να έχουμε στο αγωνιστικό μας οπλοστάσιο τις λέξεις: γενοκτονία, γενοκτονημένοι και το ρήμα γενοκτονώ στην παθητική και την ενεργητική διάθεση. Μ’ αυτόν τον τρόπο οι φράσεις γίνονται βαρυσήμαντες με ελάχιστες λέξεις:

Π.χ. Οι Αρμένιοι γενοκτονήθηκαν από τους Τούρκους.

Οι Εβραίοι ως γενοκτονημένοι των Ναζί.

Οι Πόντιοι δεν πέθαιναν στο κρύο, γενοκτονήθηκαν.

Οι Ουκρανοί δεν πέθαναν από πείνα, γενοκτονήθηκαν.

Όμως το πραγματικό έργο έπεται. Διότι με αυτό το λεξιλόγιο, η σκέψη μπορεί να εκφραστεί πιο ελεύθερα κι αποτελεσματικά. Έτσι μπορούμε πλέον να κατανοήσουμε βαθύτερα τους λόγους των γενοκτονιών και της ύπαρξης γενοκτονίας. Διότι στην ουσία η μελέτη των γενοκτονιών είναι: γενοκτονώ, άρα υπάρχω.

Με αυτούς που σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο έχουμε να κάνουμε στον αγώνα των γενοκτονιών. Δεν φοβούνται μόνο για την ποινικοποίηση και τις επιπτώσεις της, αλλά για την ίδια τους την ύπαρξη, διότι αγγίζουμε τα θεμέλια του κράτους και για αυτό είναι τόσο φανατικοί εναντίον των γενοκτονημένων.

Η ανταλλαγή είναι το επόμενο βήμα της γενοκτονίας

Οι οδυνηρές εικόνες από το όρος Λίβανος καθώς

ο θάνατος κυνηγούσε στους δρόμους το 1915**

Αν συνεχίζεις τον αγώνα της απελευθέρωσης, ξέρεις ότι η ανταλλαγή πληθυσμών δεν είναι μόνο έγκλημα ειρήνης και καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αλλά επί της ουσίας το επόμενο βήμα της γενοκτονίας.

Είναι το στάδιο που δεν προέβλεψαν ούτε οι ειδικοί της γενοκτονίας. Δεν είναι μόνο ότι δεν σκέφτηκαν την έννοια της χρονοκτονίας που εξηγεί την πράξη βαρβαρότητας, αλλά δεν είχαν ποτέ φανταστεί ότι οι πιο επίσημοι φορείς που κανονικά έπρεπε να προστατέψουν τα θύματα, πήραν την πρωτοβουλία να συμφωνήσουν με τους γενοκτόνους και τους συνεχιστές τους, για να προσπαθήσουν να παρακάμψουν την ύπαρξη της γενοκτονίας.

Έτσι αν πραγματικά παλεύεις για τον Ελληνισμό πρέπει να συνειδητοποιήσεις την πράξη βαρβαρότητας που αποτελεί η ανταλλαγή των πληθυσμών. Διότι είναι η καταπάτηση της ιστορίας.

N. Λυγερός: Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών το 1923 και το δράμα των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής Τοποστρατηγική προσέγγιση. ΕΔΩ

Αντίσκηνα Προσφύγων έξω από το Θησείο στα 1922 Καταυλισμός

Φωτογραφία National Geographic, Νοέμβριο του 1925, ΕΔΩ

Ενάντια στο έγκλημα ειρήνης

Η ανταλλαγή πληθυσμών δεν μπορεί να είναι μια διόρθωση αλλά το επόμενο βήμα της γενοκτονίας. Έτσι οι μαχητές του Χρόνου πρέπει να την καταδικάσουν διότι δεν είναι απλώς η περιγραφή μιας πραγματικότητας αλλά ένα έγκλημα που πρέπει να καταπολεμήσουν μέσω της επαναφοράς της μνήμης.

Οι λαοί πρέπει να είναι ελεύθεροι να επιλέξουν πού θέλουν να ζήσουν και να μπορούν να πάνε εκεί που ήταν οι πρόγονοί τους διότι δεν θέλουν να είναι θύματα ενός συστήματος της βαρβαρότητας επειδή είναι της Ανθρωπότητας.

Σημειώσεις

Έγκλημα ειρήνης ή κατά της ανθρωπότητας

Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας είναι ορισμένες πράξεις που διαπράττονται σκόπιμα ως μέρος μιας συστηματικής πολιτικής, που στρέφεται κατά αμάχων μειονοτήτων, θρησκευτικών ή εθνικών, σε περιόδους πολέμου ή ειρήνης. Διαφέρουν από τα εγκλήματα πολέμου επειδή δεν είναι μεμονωμένα ή σποραδικά γεγονότα που διαπράττονται από μερίδα του στρατεύματος, αλλά είναι πράξεις κατά την εκτέλεση μιας πολιτικής. Αποτελούν μέρος είτε μιας κυβερνητικής πολιτικής (παρόλο που οι δράστες δεν χρειάζεται να ταυτιστούν με αυτήν την πολιτική), είτε μιας ευρείας πρακτικής θηριωδών που ανέχεται ή προωθείται από μια κυβέρνηση ή μια de facto αρχή.

Η πρώτη δίωξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας ασκήθηκε στη Δίκη της Νυρεμβέργης. Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας έκτοτε διώκονται από άλλα διεθνή δικαστήρια (για παράδειγμα, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία, το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τη Ρουάντα), καθώς και σε εσωτερικές διώξεις.

Ο Γκρέκορι Στάντον (Gregory Stanton) είναι Αμερικανός νομικός και καθηγητής μελετών και πρόληψης γενοκτονιών στο πανεπιστήμιο Τζωρτζ Μέισον στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ.

Είναι ο ιδρυτής και πρόεδρος του οργανισμού Genocide Watch, και ο ιδρυτής και διευθυντής του Cambodian Genocide Project. Κατά την περίοδο 2007-2009 διετέλεσε πρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Μελετητών Γενοκτονιών.

Υπήρξε καθηγητής και μελετητής γενοκτονιών σε διάφορα αμερικανικά πανεπιστήμια, ενώ το 1981 ίδρυσε το εγχείρημα Cambodian Genocide Project στο πανεπιστήμιο του Γέιλ με θέμα τη γενοκτονία της Καμπότζης που τελέστηκε από τους Ερυθρούς Χμερ.

Κατά το 1992 με 1999 υπηρέτησε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ της κυβέρνησης των ΗΠΑ στην αποστολή στον ΟΗΕ όπου συνέταξε τα προσχέδια των αποφάσεων του οργανισμού σχετικά με τη γενοκτονία στη Ρουάντα καθώς και άλλων συγκρούσεων στην Αφρική.

Γενίτσαροι σημαίνει «νέος στρατιώτης») που ήταν επίλεκτα σώματα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αρχικά συγκροτούνταν από αιχμαλώτους πολέμου και παιδιά χριστιανικών οικογενειών που εξαναγκάζονταν από μικρή ηλικία σε στρατιωτική υπηρεσία. Για τέσσερις αιώνες αποτέλεσαν την αιχμή της πολεμικής μηχανής της Αυτοκρατορίας και των σουλτάνων. Με τον καιρό εξελίχθηκαν σε παραστρατιωτικό κέντρο εξουσίας σε εσωτερικούς πολιτικούς και οικονομικούς αγώνες, πολλές φορές και κατά των ίδιων των σουλτάνων, μέχρι τις 15 Ιουνίου του 1826, οπότε και διατάχθηκε ο ολοκληρωτικός διωγμός τους, ο αποκαλούμενος Βακάι-ι-Χαϊριγιέ (Vakay-i-Hayriye) από τον σουλτάνο Μαχμούτ Β', διατάζοντας τους πιστούς σπαχήδες του (Σπαχήδες: Οι Οθωμανοί ιππείς του ολέθρου, σφαγείς των Χριστιανών) να τους σφαγιάσουν στους κοιτώνες τους.

Το σύνδρομο της Στοκχόλμης είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο όμηροι εκφράζουν συμπάθεια και συμπόνοια και έχουν θετικά συναισθήματα προς τους απαγωγείς τους, μερικές φορές σε σημείο που να υπερασπίζονται και ταυτίζονται με τους απαγωγείς. Αυτά τα συναισθήματα γενικά θεωρούνται παράλογα μέσα από το πρίσμα του κινδύνου ή του ρίσκου που υπέστησαν τα θύματα, τα οποία θεωρούν ουσιαστικά την έλλειψη κακοποίησης από τους απαγωγείς ως μια πράξη καλοσύνης. Το Σύστημα Βάσεων Δεδομένων Ομήρων του FBI δείχνει ότι περίπου 8 τοις εκατό των θυμάτων παρουσιάζουν ενδείξεις συνδρόμου της Στοκχόλμης.

Bιβλιογραφία

• 2545 - Έγκλημα ειρήνης - N. Lygeros, May 13, 2012
• 2552 - Γενοκτονία μνήμης και έγκλημα ειρήνης Ν. Λυγερός May 13, 2012
• Διάλεξη του Νίκου Λυγερού σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη στις 12/02/2007
• 2494 - Οι οκτώ φάσεις του Stanton - N. Λυγερός, May 13, 2012
• Έγκλημα ειρήνης ή κατά της ανθρωπότητας: Από το βιβλίο της Ολλανδής δικηγόρου, νομικός εμπειρογνώμονας και καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ, Prof. Liesbeth Zegveld (Λίσμπεθ Ζέγκβελντ), Accountability of armed opposition groups in international law. σελ. 107. Publisher: Cambridge University Press, 2002. el.wikipedia.org
• Biography George Mason: Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον (George Mason University)

• «Stanton Leaves After Six Years As Professor of Human Rights». University of Mary Washington. 9 Απριλίου 2009. Πανεπιστήμιο Τζωρτζ Μέισον στη Βιρτζίνια των ΗΠΑ.

• 4741 - Γενοκτονίες και στρατηγική - Ν. Λυγερός, June 2, 2012
• **Οι οδυνηρές εικόνες από το όρος Λίβανος καθώς ο θάνατος κυνηγούσε στους δρόμους το 1915. Ευγενική παραχώρηση Αρχείων και Ειδικών Συλλογών, Βιβλιοθήκη Jafet, AUB. Φωτογραφία επιζώντων της γενοκτονίας των Αρμενίων. Μια λιβανέζικη οικογένεια στην πείνα του 1917. Lebanon’s dark days of hunger: The Great Famine of 1915-18. Long forgotten, the great famine on Mountain Lebanon began 100 years ago this month, claiming half a million lives. (Photos)

• 53695 - Η ανταλλαγή είναι το επόμενο βήμα της γενοκτονίας, Ν. Λυγερός. August 6, 2020
• 53783 - Ενάντια στο έγκλημα ειρήνης. Ν. Λυγερός. August 11, 2020

Περισσότερα: Ν. Λυγερός, Γενοκτονία, Πόντος

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση | Sophia Drekou

FaceBook Κόραβος Αχιλλέας: Εξαιρετικό άρθρο και βέβαια

πόσο επίκαιρα και ταυτόχρονα τραγικά για εμάς είναι όλα αυτά.

Το Καρφί, η θεωρία του Χάους και η τραγωδία των Τεμπών - Όταν το παρόν καθορίζει το μέλλον

2024-02-27T12:30:00.021+02:00

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος

(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

Το έργο που αποτυπώθηκε από ομάδα τοπικών καλλιτεχνών. Ο Θανάσης Καραμπάλιος που έκανε και το σχέδιο αναφέρει τα εξής για την πρωτοβουλία: «Όταν πήγα πριν ένα μήνα στο μέρος που έγινε το δυστύχημα ήταν μια μέρα συννεφιασμένη και πήγαινε να βρέξει.

Το μέρος είχε φωτογραφίες ξεθωριασμένες, έβλεπες τριγύρω τα σημάδια από τις πλημμύρες. Σου έδινε την αίσθηση του στοιχειωμένου. Το έχουν αυτό τα Τέμπη τα παιδιά από το Μακρυχώρι, οι οπαδοί του ΠΑΟΚ, τα άλλα λιγότερο γνωστά ατυχήματα που τα εικονοστάσια μας υπενθυμίζουν. Και τώρα στο ίδιο μέρος 57 άνθρωποι, οι περισσότεροι φοιτητές, νέοι στην πλειοψηφία τους δολοφονήθηκαν. Θα μπορούσε να πει κάποιος το μέρος είναι καταραμένο. Όμως είναι έτσι;

Το κοινό στοιχείο σε όλα τα ατυχήματα ήταν ένα. Δεν πάρθηκαν τα σωστά μέτρα ασφαλείας. Γιατί τα μέτρα αυτά κοστίζουν. Το θέμα είναι να μειωθεί το κόστος για να βγάλουμε ακόμα πιο πολλά κέρδη.

Έτσι κατέληξα στο προσχέδιο που συλλογικά το συζητήσαμε και φτιάξαμε. Δεν ήθελα καμία σύγκρουση τρένων να απεικονιστεί. Φτιάξαμε 57 φιγούρες που μοιάζουν με πνεύματα, που περιμένουν δικαιοσύνη και ανάμεσα τους ένα τρένο να τρέχει προς το μέλλον αδιαφορώντας για τα πάντα εκτός από το κέρδος.»

Όταν το παρόν καθορίζει το μέλλον

Δημιουργία Τοιχογραφίας με αφορμή αυτή την ημέρα

και το γεγονός, στον παρακείμενο χώρο του εγκλήματος

στα Τέμπη που ολοκληρώθηκε το Σάββατο 24/02/2024.

Την οργή των νεκρών να φοβάστε

και των βράχων τ' αγάλματα !!!

(Οδυσσέας Ελύτης – Άξιον Εστί)

«Επειδή έλειπε ένα καρφί, χάθηκε ένα πέταλο·

επειδή έλειπε ένα πέταλο, χάθηκε ένα άλογο·
επειδή έλειπε ένα άλογο, χάθηκε ένας καβαλάρης,
ο οποίος σκοτώθηκε από τον εχθρό·

όλα αυτά επειδή έλειπε το ενδιαφέρον για ένα καρφί».

Το δημοφιλές αυτό απόσπασμα του Βενιαμίν Φραγκλίνου (Benjamin Franklin, 1706-1790) κάνει πιο κατανοητή τη θεωρία του χάους, που διατύπωσε με μαθηματικό τρόπο ο Ανρί Πουανκαρέ (Henri Poincaré‎‎, 1854-1912), πολύ αργότερα, και η οποία αναφέρεται σε ασταθείς καταστάσεις, κατά τις οποίες μικρές αλλαγές μπορούν να προκαλέσουν μια ολόκληρη «χιονοστιβάδα» εξελίξεων, με ολοένα μεγαλύτερα και πιο μακροχρόνια αποτελέσματα.

Η θεωρία του Χάους και η τραγωδία των Τεμπών

Χάος: Όταν το παρόν καθορίζει το μέλλον, αλλά η προσέγγιση

του παρόντος δεν προσδιορίζει κατά προσέγγιση το μέλλον.

Να απορρίψουμε ως στάση ζωής το «Πάμε και όπου βγει», αυτό

που υποδηλώνει το χαοτικό στοιχείο που κρύβουμε μέσα μας ως λαός.

«Για ένα καρφί, χάθηκε το πέταλο / Για ένα πέταλο, / χάθηκε το άλογο. / Για ένα άλογο, χάθηκε ο καβαλάρης. / Για έναν καβαλάρη, χάθηκε η μάχη. / Για μία μάχη, χάθηκε ο πόλεμος. / Για έναν πόλεμο, χάθηκε η αυτοκρατορία!».

Nα που η τραγωδία στα Τέμπη στάθηκε η αιτία και η αφορμή να πλημμυρίσει το διαδίκτυο με γνωμικά, παροιμίες, στίχους ποιητών ή ακόμη και αποσπάσματα φιλοσόφων και επιστημόνων που ερμηνεύουν τα βαθύτερα αίτια της πολύνεκρης σύγκρουσης των τρένων.

Είναι παρήγορο το γεγονός που δυσνόητες επιστημονικές θεωρίες χρησιμοποιούνται, έστω και με την βοήθεια κάποιων αποφθεγματικών φράσεων, για να εκλαϊκεύσουν τον πολυδαίδαλο χαρακτήρα κάποιων φαινομένων ή ακατανόητων για την κοινή λογική γεγονότων, όπως αυτό της τραγωδίας των Τεμπών.

Για να βρούμε, όμως, αναλογίες ανάμεσα στο «καρφί- πέταλο» και στο πολύνεκρο συμβάν που συγκλόνισε την χώρα μας και σκόρπισε λύπη, θυμό και οργή, θα πρέπει πρώτα να περιγράψουμε την σχετική θεωρία που παραπέμπει και χρησιμοποιεί το προκείμενο απόσπασμα (Για ένα καρφί…..αυτοκρατορία).

Η Θεωρία του Χάους

Το καρφί, το πέταλο, το άλογο, ο καβαλάρης, η μάχη, ο πόλεμος και η αυτοκρατορία λειτουργούν μεταφορικά και συμβολικά για να καταδείξουν το διάχυτο κλίμα της διάλυσης, της σύγχυσης, της αστάθειας και της αταξίας που διέπει και το κατά τα άλλα ντετερμινιστικό σύμπαν μας. Η θεωρία του Χάους συμπυκνώνει όλα τα παραπάνω και αναδεικνύει την απροσδιοριστία και αβεβαιότητα που δεσπόζουν τόσο στην λειτουργία του σύμπαντος, όσο και στην καθημερινότητά μας.

Αν και η θεωρία του Χάους χρησιμοποιείται με διαφορετικό τρόπο σε διάφορους τομείς μία καταγραφή της έννοιας θα ήταν χρήσιμη. Χάος, δηλαδή, είναι η κατάσταση που προκύπτει όταν μεταβληθούν έστω και κατά ελάχιστον τα αρχικά δεδομένα ενός δυναμικού συστήματος. Είναι η απρόσμενη και απροσδόκητη μεταβολή στις αρχικές συνθήκες που διέπονται από μία τακτική και σταθερή φυσική διαδικασία.

Η θεωρία του Χάους χρησιμοποιήθηκε από πολλές επιστήμες (μαθηματικά, φυσική, βιολογία, χημεία...) για να ερμηνευτούν κάποια φαινόμενα μη κανονικότητας.

Με πιο λιτό και κατανοητό τρόπο η θεωρία του Χάους θα μπορούσε να αποδοθεί με το πώς μία μικρή αλλαγή στα δεδομένα της κανονικότητας μπορεί να προκαλέσει «χιονοστιβάδα άλλων αλλαγών» και εξελίξεων με απροσδιόριστα αποτελέσματα. Ή πως μία «μικρή παράλειψη» μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη συμφορά.

Το Καρφί, το Χάος και η Τραγωδία στα Τέμπη

Ο καλλιτέχνης Γιώργος Κόφτης δημιούργησε ένα installation

(εγκατάσταση) στη μνήμη των θυμάτων της σιδηροδρομικής

τραγωδίας των Τεμπών με τίτλο 58 Καρφιά στα Τέμπη.

«Η Ελλάδα έχει στην καρδιά της μία ανοιχτή πληγή.

Με τα καρφιά μέσα στην καρδιά της καρφωμένα»

Ας επανέλθουμε, όμως, στο αφετηριακό σημείο της σκέψης μας για να βρούμε αναλογίες ανάμεσα στη θεωρία του Χάους και στο προκείμενο απόσπασμα (καρφί, πέταλο…) με το γεγονός του πολύνεκρου δυστυχήματος που κατέδειξε με τον πιο εμφαντικό τρόπο τις χρόνιες παθογένειες του ελληνικού κράτους.

Ποιος μπορεί να φταίει για όλα αυτά; Ποιος έχει την ευθύνη, μερική ή γενική αδιάφορο, για την απώλεια τόσων ανθρώπινων ζωών; Αρκεί η αναγνώριση του «ανθρώπινου λάθους» να αποενοχοποιήσει τις κρατικές ευθύνες και την διαχρονική της αβελτηρία της Πολιτείας; Πώς συνέβη και μία ανθρώπινη παράλειψη σε ένα δίκτυο με δύο διαδρομές να μην ενεργοποιήσει άλλους μηχανισμούς επισήμανσης και διόρθωσης του λάθους; Δεν υπήρχαν ή δεν λειτούργησαν οι ασφαλιστικές δικλείδες;

Πολλά τα «γιατί» και τα αναπάντητα ερωτήματα που φανερώνουν την σύνδεση μιας απλής παράλειψης του κλειδούχου ή και μιας τεχνικής βλάβης με τα τραγικά αποτελέσματα της απώλειας πολλών ζωών και ιδιαίτερα νέων.

Κάποιοι χρησιμοποιώντας μία πιο αργκώ γλώσσα επισημαίνουν πως «πνιγήκαμε σε μία σταγόνα νερού» ή «χάσαμε την μπάλα» στα εύκολα. Οι συγκρίσεις με άλλα πολυδαίδαλα σιδηροδρομικά δίκτυα άλλων χωρών μόνον θλίψη και μελαγχολία μάς γεμίζει.

Πώς μπορεί να μην έχει προβλεφθεί στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ο εντοπισμός, η αποτροπή και η διόρθωση ενός ακατανόητου ανθρώπινου λάθους; Συνιστά μία εγκληματική αμέλεια η απουσία ενός μηχανισμού εποπτείας και συνεχούς παρακολούθησης της πορείας ενός τρένου, την στιγμή που για άλλες υπηρεσίες κοινής ωφέλειας (ΔΕΗ, αεροπλάνα, πλοία...) υπάρχουν επαρκή δίκτυα εποπτείας.

Είναι επικίνδυνο στην εποχή του απόλυτου ορθολογισμού, λόγω επιστήμης και τεχνολογίας, να ακούγονται θέσεις και φωνές του τύπου «ήταν η κακιά η ώρα» ή «ήταν γραπτό να χαθούν έτσι τόσα άτομα». Ακατανόητες είναι και κάποιες θεωρίες που χρησιμοποιώντας τις στατιστικές και τον νόμο των πιθανοτήτων προσπαθούν να αιτιολογήσουν την σύγκρουση των δύο τρένων.

Η λογική «αυτά συμβαίνουν και στα καλύτερα συστήματα πρόληψης» είναι προσβολή στην ανθρώπινη λογική και στην μνήμη των νεκρών. Είναι μία επιστροφή στους αιώνες των προλήψεων και των θεωριών περί θείας τιμωρίας και άλλων φαιδρών ερμηνειών. Οι εσχατολογικές θεωρίες και οι διάφορες προφητείες περί «έκπτωσης και τιμωρίας του ανθρώπινου γένους» συνιστούν υλικό για κακόγουστες κωμωδίες και επιθεωρήσεις.

Οι ατομικές και συλλογικές Ευθύνες

Μπορεί ο Χάιζενμπεργκ με την αρχή της «απροσδιοριστίας» να έθεσε τα θεμέλια μιας άλλης θεώρησης του κόσμου και της ζωής μας, ωστόσο δεν μας προέτρεψε να παραιτηθούμε από κάθε αγώνα για πρόληψη –αποτροπή του κακού ή βελτίωσης των όρων της πεπερασμένης ζωής μας.

«Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν» (Ιπποκράτης).

Κι αυτό γιατί ο άνθρωπος και ο πολιτισμός του κρίνονται από τον τρόπο με τον οποίο εκμηδενίζουν την δύναμη του τυχαίου και μετατρέπουν το απρόβλεπτο σε ευκαιρία αυτοσυγκέντρωσης και καλλιέργειας όλων εκείνων των εσωτερικών μηχανισμών που λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στην προνοητικότητα και δημιουργικότητα του ανθρώπου.

Ας μην αφήσουμε, λοιπόν, ένα «καρφί» ή ένα «πέταλο» να ρυθμίσει προς το χειρότερο την ζωή μας και τον πολιτισμό μας. Μπορούμε ως άτομα και οργανωμένη κοινωνία να προστατεύσουμε τόσο την καθημερινότητά μας, όσο και τα σύνθετα πεδία της συλλογικής μας ζωής. Ας αφήσουμε το χαοτικό και το απρόβλεπτο στην φαντασία μας κι ας οχυρώσουμε την ατομική και κοινωνική μας ζωή με μηχανισμούς πρόβλεψης και αποτροπής της επικινδυνότητας ενός τυχαίου συμβάντος.

Το στοιχείο της τυχαιότητας της καθημερινότητάς μας και τις απρόβλεπτες μεταβολές κάποιων σταθερών της ατομικής, κοινωνικής και εθνικής μας ζωής ή ακόμη και της οικουμένης μπορεί να μην μπορούμε να τα προβλέψουμε, πρέπει, όμως, να εκπαιδευόμαστε συνεχώς σε αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισής τους, έτσι ώστε τίποτα να μην θεωρείται «ανθρώπινο λάθος ή τυχαίο».

«Χαρακτηριστικό γνώρισμα των συνετών ανθρώπων είναι ότι

προνοούν πριν συμβούν τα δυσάρεστα και γνώρισμα των

γενναίων είναι, όταν συμβούν να προσπαθούν να το διορθώσουν»

Πιττακός ο Μυτιληναίος ήταν πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης

της Μυτιλήνης, ένας από τους επτά σοφούς της αρχαίας Ελλάδας

Πώς μπορούμε, όμως, να αισιοδοξούμε ως χώρα, όταν ένα νέο παιδί σκοτώνεται από νέους γιατί ήταν Αρειανός, όταν η κυβέρνηση επαίρεται για τις πάνω από 1.500.0000 αιτήσεις Market Pass, όταν η αντιπολίτευση αδυνατεί να πείσει για την εναλλακτική κυβερνητική της πρόταση και όταν ο λαός εύκολα εθίζεται και συνωστίζεται στην λογική των προεκλογικών επιδομάτων;

Τουλάχιστον μπορούμε να απορρίψουμε ως στάση ζωής, αυτό που φέρεται να δήλωσε ο μηχανοδηγός (αν αληθεύει βέβαια) και που υποδηλώνει το χαοτικό στοιχείο που κρύβουμε μέσα μας ως λαός.

«Πάμε και όπου βγει».

† Δεν φεύγουν τα νεκρά παιδιά από τα σπίτια τους †

Ποτέ δεν φεύγουν τα νεκρά παιδιά απ' τα σπίτια τους.

Tριγυρίζουν εκεί. Mπλέκονται στα φουστάνια της μητέρας τους,

την ώρα που εκείνη ετοιμάζει το φαΪ κι ακούει το νερό να κοχλάζει,

σαν να σπουδάζει τον ατμό και τον χρόνο... Πάντα εκεί.

Δεν φεύγουν τα νεκρά παιδιά.

Μένουν στο σπίτι κι έχουν μια ξεχωριστή προτίμηση να παίζουν

στον κλεισμένο διάδρομο και κάθε μέρα μεγαλώνουν

μέσα στην καρδιά μας, τόσο που ο πόνος κάτω απ' τα πλευρά μας

δεν είναι πια απ' τη στέρηση, μα από την αύξηση.

Δεν φεύγουν τα νεκρά παιδιά. Κι αν κάποτε οι γυναίκες βγάζουν

μια κραυγή στον ύπνο τους, είναι που τα κοιλοπονάνε πάλι…

Γιάννης Ρίτσος, Σχήμα της απουσίας

Αθήνα, Φεβρουάριος – Μάρτης 1958

Σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη

Το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη συνέβη στις 28 Φεβρουαρίου 2023 κοντά στον οικισμό του Ευαγγελισμού Λάρισας, όταν επιβατική αμαξοστοιχία της εταιρείας Hellenic Train συγκρούστηκε μετωπικά με εμπορική αμαξοστοιχία της ίδιας εταιρείας.

Στις 23:21 ο επιβατικός συρμός Intercity 62, με μηχανή ηλεκτροκίνησης Siemens Mobility 120-022, που μετέφερε περισσότερους από 350 επιβάτες και εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα-Θεσσαλονίκη, συγκρούστηκε μετωπικά με την εμπορική αμαξοστοιχία 63503 που εκτελούσε το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη-Λάρισα. Η σφοδρή σύγκρουση, ο εκτροχιασμός και η ανάφλεξη των συρμών προκάλεσε τον θάνατο 57 ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων των δύο μηχανοδηγών. Οι τραυματίες ήταν τουλάχιστον 85. Πρόκειται για το πιο θανατηφόρο σιδηροδρομικό δυστύχημα που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα.

Τον Ιούνιο του 2023, πολυσέλιδη έκθεση δικαστικών πραγματογνωμόνων - που παραδόθηκε στον εφέτη ανακριτή Λάρισας - γνωμοδότησε ότι η απουσία συστημάτων ασφαλείας και τα ανθρώπινα λάθη ήταν τα κύρια αίτια που οδήγησαν στο εν λόγω σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών.

Θεωρία του χάους

Χάος: Όταν το παρόν καθορίζει το μέλλον, αλλά η προσέγγιση
του παρόντος δεν προσδιορίζει κατά προσέγγιση το μέλλον.

Η Θεωρία του Χάους είναι ένας τομέας στα μαθηματικά, με διάφορες εφαρμογές σε κλάδους επιστημών όπως η φυσική, η μηχανολογία, τα οικονομικά και η βιολογία. Μελετά τη συμπεριφορά ορισμένων μη γραμμικών δυναμικών συστημάτων, που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις αρχικές συνθήκες, ένα αποτέλεσμα το οποίο ευρέως αναφέρεται ως το φαινόμενο της πεταλούδας, μια ποιητική μεταφορά, στη θεωρία του χάους για το φαινόμενο της ευαίσθητης εξάρτησης ενός συστήματος από τις αρχικές συνθήκες.

Σύμφωνα με μια από τις διατυπώσεις, λέγεται ότι «αν μια πεταλούδα κινήσει τα φτερά της στον Αμαζόνιο, μπορεί να φέρει βροχή στην Κίνα». Ο όρος χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά (καταγεγραμμένα) από τον μετεωρολόγο Έντουαρντ Λόρεντζ κατά τη δεκαετία του 1960.

Συγγνώμη σε ποιον αιώνα ζούμε;

«Οι μικρές λύπες είναι φλύαρες, η μεγάλη οδύνη είναι σιωπηλή»

Σενέκας ο Νεότερος ή απλώς Σενέκας, Ρωμαίος πολιτικός 65 μ.Χ.

Στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης πού υπάρχουν αυτόματα συστήματα στα τρένα όλου του πλανήτη, όπου σε μία οθόνη ο μηχανοδηγός μπορεί να δει ανά πάσα στιγμή ποιο τρένο και σε τι απόσταση κινείται. Υπάρχει σύστημα αυτόματης πλοήγησης εδώ και δεκαετίες. Δεν μιλάμε για ακριβά συστήματα, μιλάμε για απλά συστήματα που μπορεί να βάλει μία εταιρεία και να παρακολουθεί τα οχήματα της.

Δεν υπάρχουν αυτά τα συστήματα στα τρένα;

Δεν υπάρχει σύστημα αυτόματης ακινητοποίησης των τρένων όταν αυτά στη μονή γραμμή κινούνται σε αντίθετες κατευθύνσεις και είναι σε κίνδυνο σύγκρουσης;

Συγγνώμη σε ποιον αιώνα ζούμε;

Πρόεδρος μηχανοδηγών ΟΣΕ, Κώστας Γενηδούνιας «Δε λειτουργεί τίποτα. Ούτε οι ενδείξεις, τα φωτοσήματα, ο έλεγχος κυκλοφορίας. Αν λειτουργούσαν οι μηχανοδηγοί θα βλέπαν την κόκκινη ένδειξη και τα τρένα θα σταματάγαν σε απόσταση. Μάλλιασε η γλώσσα μας να το λέμε».

Ένα ανίκανο και ανοργάνωτο κράτος που δολοφονεί κόσμο είμαστε, τίποτα παραπάνω! Παρατημένη η Ελλάδα στην τύχη της!

Η μητέρα της πεταλούδας

έκανε την τελευταία μεταμόρφωση

που απελευθερώνει την ψυχή

αλλά πρέπει τώρα

να το νιώσει κι η πεταλούδα

επειδή είναι δύσκολο

να δεις το φως μέσα στο σκοτάδι.

Αλλά αν πιστεύεις πραγματικά

στο φως και στην ουσία

του Θεανθρώπου

συνειδητοποιείς ότι ποτέ

δεν εγκαταλείπει τις ψυχές

ακόμα και μετά το τέλος

αφού είναι πάντα παρόν.

Πηγές / Βιβλιογραφία

• Εργατικό Κέντρο Λάρισας: Για την τοιχογραφία στον τόπο του Εγκλήματος στα Τέμπη. https://pamehellas.gr
• † «Δε φεύγουν τα νεκρά παιδιά απ' τα σπίτια τους † Γιάννης Ρίτσος, αποσπάσματα από το ποίημα «Σχήμα της απουσίας» Αθήνα, Φεβρουάριος – Μάρτης 1958.

• Η θεωρία του Χάους και η τραγωδία των Τεμπών: Ηλίας Γιαννακόπουλος, Αρθρογράφος. Φιλόλογος, πτυχιούχος της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών. Γεννήθηκε στην Πιάλεια Τρικάλων το 1953.Τελείωσα τη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Πήρα το πτυχίο μου και εργάστηκα ως καθηγητής σε σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης. Συνταξιοδοτήθηκα το 2010. Άρθρα μου έχουν δημοσιευτεί στις εφημερίδες: Τα Νέα, την Εφημερίδα των Συντακτών και στην Αυγή. Επίσης κείμενα μου έχουν δημοσιευθεί σε πολλά περιοδικά. ΙΔΕΟΠΟΛΙΣ για Τέμπη.

• Θεωρία του χάους: Kellert, Stephen H. (1993). In the Wake of Chaos: Unpredictable Order in Dynamical Systems. University of Chicago Press. - Werndl, Charlotte (2009). «What are the New Implications of Chaos for Unpredictability?». The British Journal for the Philosophy of Science 60 (1): 195–220. doi:10.1093/bjps/axn053. - Danforth, Christopher M. (Απριλίου 2013). «Chaos in an Atmosphere Hanging on a Wall». Mathematics of Planet Earth 2013. - Lorenz, Edward N. (1963). «Deterministic non-periodic flow». Journal of the Atmospheric Sciences 20 (2): 130–141.
• Σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη: «Τέμπη: Η πρώτη επίσημη τοποθέτηση της Hellenic Train για την σιδηροδρομική τραγωδία». www.ethnos.gr. Έθνος. 1 Μαρτίου 2023. - Πανουτσοπούλου, Μάγδα (1 Μαρτίου 2023). «Greece declares 3 days of national mourning in wake of deadly train crash». www.aa.com.tr. Anadolu Agency. - Kitsantonis, Niki; Horowitz, Jason (2023-03-01). «Train Crash in Greece Kills at Least 36» (στα αγγλικά). The New York Times. - «Τέμπη: Ευθύνες σε σταθμάρχη, μηχανοδηγό και ΟΣΕ». Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 21 Ιουνίου 2023. wikipedia.org
• Την οργή των νεκρών να φοβάστε και των βράχων τ' αγάλματα ~ Οδυσσέας Ελύτης, «Η πορεία προς το μέτωπο» (απόσπασμα) από το «Άξιον εστί» 1959

• Photo center Butterfly Train Illustration made by Madame Memento. The background was created using pages from an antique French Magazine, La Petite Illustration, from around 1910. It published plays, novels and short stories.
• 88057 - Η μητέρα της πεταλούδας - Ν. Λυγερός March 12, 2024

Πηγή: Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Περισσότερα Θέματα: Κοινωνία, Πολιτική

Στην Κοιλάδα των Τεμπών (Θανάσης Παπακωνσταντίνου)

Μες την κοιλά, όπως τα λέω, μες την κοιλάδα των Τεμπών

Φόβος των μηχανοδηγών

Είναι ένας γέρο, όπως τα λέω, είναι ένας γέρο πλάτανος

μαγκούφης και παράφορος

Που πίνει, από όπως τα λέω, που πίνει απ’ το θολό νερό

του ποταμού το ιερό

Πίνει κι απλώ, όπως τα λέω, πίνει κι απλώνει ρίζωμα

βαθιά μέσα στα ανείπωτα

Κι όποτε παί, όπως τα λέω, κι όποτε παίρνει ανάποδες

γέρνει και πέφτει στις γραμμές

Πιάνει το τρέ, όπως τα λέω πιάνει το τρένο, από τ’ αυτί

«Μην την περνάς τη Γευγελή»

Μένα μου το, όπως τα λέω, μένα μου το ‘πε ο Πηνειός

το μυστικό ο φλύαρος

Πως ήταν α, όπως τα λέω, πως ήταν άνθρωπος παλιά

κι είχε παιδιά στην ξενιτιά.

ΒΙΝΤΕΟ Τρίτη 27/02/24 Ολόκληρο το συγκλονιστικό

ντοκιμαντέρ του MEGA για τον 1 χρόνο από τα ΤΕΜΠΗ

Η πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία που σημάδεψε τη χώρα μας. Θρήνος και οδύνη. Αναπάντητα «γιατί;». O Γολγοθάς των συγγενών και ο αγώνας τους για δικαίωση.

Tο MEGA τιμά τη μνήμη των 57 νέων που έχασαν τη ζωή τους τόσο άδοξα, με το ντοκιμαντέρ #ΜΑΜΑΕΡΧΟΜΑΙ. Μια φράση που ηχεί ακόμα στα αυτιά των ανθρώπων που άφησαν πίσω. Η Ανθή Βούλγαρη, μετά από πολύμηνη έρευνα, κάνει ένα οδοιπορικό στις πόλεις όπου ζούσαν οι επιβάτες της μοιραίας αμαξοστοιχίας, καταγράφει τις μαρτυρίες των επιζώντων καθώς και τις αφηγήσεις των οικογενειών των θυμάτων, και παρακολουθεί την πορεία των ερευνών για την απονομή δικαιοσύνης.

Η δημοσιογράφος δίνει βήμα στους συγγενείς, τους διασώστες, τους πραγματογνώμονες. Με αφηγηματική προσέγγιση και κινηματογραφική αισθητική, το ντοκιμαντέρ αποτυπώνει την αλήθεια εκείνης της νύχτας και τα πρωτόγνωρα συναισθήματα που έφερε το… ξημέρωμα.

Γιατί συνέβη το δυστύχημα; Τι έφταιξε; Πώς βιώνουν μέχρι και σήμερα την απώλεια οι οικογένειες των τραγικών πρωταγωνιστών εκείνης της ημέρας; Οι παραλείψεις, τα ερωτηματικά, οι άσβηστες μνήμες και τα όνειρα που χάθηκαν…

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι

H Τραγωδία των Τεμπών: Aνθρώπινο Λάθος και Κρατική Αβελτηρία «Από λάθος σε λάθος, ανακαλύπτει κανείς ολόκληρη την αλήθεια» (Φρόιντ). *Αν λειτουργούσε σωστά η φωτοσήμανση, *Αν υπήρχε ένα σύγχρονο σύστημα τηλεδιοίκησης και σηματοδότησης, *Αν οι γραμμές δεν είχαν μονοδρομηθεί, *Αν υπήρχε ένα φερέγγυο κεντρικό σύστημα ελέγχου των δρομολογίων, *Αν δεν ήταν όλα χειροκίνητα - manual , * Αν λειτουργούσε το σύστημα ETCS (European Traffic Control System), * Αν υπήρχε σωστή συντήρηση του δικτύου και ο σωστός αριθμός των εργαζομένων σύμφωνα με το οργανόγραμμα (750 άτομα αντί για 2.100), *Αν είχαν τοποθετηθεί τα συστήματα GPS που έχουν αγοραστεί από το 2000, *Αν υπήρχαν αυτόματα συστήματα ανίχνευσης και αποτροπής τυχόν ανθρώπινου λάθους, *Αν είχε ληφθεί σοβαρά η παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο εξαιτίας της μη τήρησης των κανόνων για τις σιδηροδρομικές μεταφορές, *Αν, αν, αν... Τότε ίσως θα μπορούσε να READ MORE »

Διαχρονικές «νουθεσίες» του Θουκυδίδη* προς Πολιτικούς και Πολίτες: Αναζητώντας την "αλήθεια" για την Τραγωδία των Τεμπών. «Μη φεύγειν τους πόνους ή μηδέ τας τιμάς διώκειν». Η παραίτηση του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Κ. Καραμανλή και η συγγνώμη (κάπως αργοπορημένη για πολλούς) του Πρωθυπουργού εξαιτίας του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη έφεραν στην επιφάνεια τόσο τις ευθύνες των πολιτικών προσώπων όσο και την επιβαλλόμενη σε αυτές τις περιπτώσεις πολιτική ευαισθησία. Κι αυτό γιατί ο πολιτικός πρέπει να είναι έτοιμος να αποδεχτεί τις ευθύνες του γι' αυτά που έπραξε, αλλά και γι' αυτά που δεν έπραξε, από πρόθεση ή εξ αμελείας. Η πολιτική, ως η τέχνη του διοικείν επ’ ωφελεία του κοινού συμφέροντος, δεν συνιστά μόνον πηγή προσπορισμού δόξας και τιμών, αλλά και πεδίο δράσης και ενεργειών που προϋποθέτουν και συνεπάγονται μόχθο, κόπο και ψυχικές αντοχές. Κάθε αβελτηρία ή αποτυχία ενός πολιτικού στην άσκηση του λειτουργήματός του κρίνεται αυστηρά από τους πολίτες και READ MORE »

Η Τραγωδία των Τεμπών και η θεωρία του «Ελβετικού Τυριού». «Οι μικρές λύπες είναι φλύαρες, η μεγάλη οδύνη είναι σιωπηλή» (Σενέκας). Η σύγκρουση των δύο τρένων στα Τέμπη βύθισε την Ελλάδα στο πένθος. Οι θάνατοι 57 συμπολιτών μας- οι περισσότεροι νέοι -δεν είναι απλά 57 ατομικοί θάνατοι, αλλά έγιναν η αιτία για ισάριθμες οικογενειακές τραγωδίες που με την σειρά τους επέφεραν ένα κοινωνικό δράμα με εθνικές διαστάσεις. Πολλοί μιλούν για ένα εθνικό τραύμα που θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να επουλωθεί. Η θλίψη, η οργή και η αγανάκτηση τόσο των οικείων των θυμάτων όσο και των πολιτών της χώρας μας εστιάζουν στο μεγάλο «Γιατί». Πώς μπορεί το πιο ασφαλές κατά τεκμήριο παγκοσμίως μεταφορικό μέσο να προκάλεσε τόσους θανάτους; Tα ερωτήματα είναι πολλά και ζητούν γρήγορες και πειστικές απαντήσεις όχι από σεβασμό μόνον προς τα θύματα, αλλά και για την «οριστική αποφυγή» τέτοιου μεγέθους δυστυχημάτων. READ MORE »

Αγία Φιλοθέη η Αθηναία η δυναμική και ανατρεπτική στην εποχή του 16ου αιώνα

2024-02-19T10:37:00.000+02:00

Η ΑΓΙΑ ΦΙΛΟΘΕΗ Η ΑΘΗΝΑΙΑ

ποίημα ἱστολόγιον Χριστοΰφαντος

Πρώτη κυρά ἀρχόντισσα, δόξα τῶν Ἀθηναίων,

Ρωμαίϊκη παράδοσι φέρει ἀπό γονέων.

Κι ἄν λιτανεύῃ τόν σταυρό συζύγου τοῦ δυνάστου,

τόν νοῦ της πάντα προσκολλᾷ στό θέλημα τοῦ Πλάστου.

Ὑπομονή κατήρτισε, ποθήσασα τήν νῆψι,

ἡ Χάρις τήν ἑτοίμαζε γιά Σχήματος τά ὕψη.

Ὡς ἔφυγεν ὁ σύζυγος, τόν κόσμον ἀπαρνήθη

κι ἀπό Ρεγγίνα καί κυρά τό ράσο ἐνεδύθη.

Καί ἔλαβε τό ὄνομα Μητέρα Φιλοθέη,

ἔθεσεν ὑπό πτέρυγας τά ὀρφανά καί βρέφη.

Πλοῦτον της ἐδαπάνησε πρός δόξαν τοῦ Κυρίου,

στά χνάρια ἐπορεύθηκε Μεγάλου Βασιλείου.

Σύναξε ἡ Γερόντισσα μελλοντικές Ἀμμάδες,

ἐφώτισε μέσ᾽ τίς Μονές ἀγράμματους ραγιάδες.

Σέ ὅσα μέρη διάβηκε, ἔκτισε Παρθενῶνες

καί μαρτυρεῖται ἔργον της ἀγάπης στούς αἰῶνες.

Ἀλήθεια, πῶς ἐβάσταξε μέγεθος τῆς ὀδύνης,

τόν πόνον ὡς ἐβίωνε πάσης τῆς Ρωμηοσύνης!

Ὀρθόδοξα ἰδανικά, ἄσκησι καί θυσία,

μέ λόγον της μετάγγιζε, Γερόντισσα Ὁσία!

Κατέστησε τό ἔργον της Φάρον τῆς Ἐκκλησίας,

τοῦ πονεμένου Γένους μας ἐλπίδα σωτηρίας.

Τί κι ἄν ὁ Τοῦρκος βλοσυρός, μέ μῖσος τήν κεντοῦσε,

ἀγάπη ἐξεχείλιζε κι ὅλα τά λησμονοῦσε.

Καθηγουμένη ταπεινή, Ἁγία Φιλοθέη,

Μοναχισμόν καί προσφορά στόν κόσμον καταθέτει.

Πόσες ψυχές συμμάζεψε εἰς τά ἱδρύματά της,

κάθαρσιν, φωτισμόν Θεοῦ, ἐβίωναν κοντά της!

Ἔνθεα κατορθώματα, πλοῦτος καί εὐλογία,

νοσοκομεῖο, ἀργαλειόν, σχολειά, οἰκοτροφεῖα.

Προστάτευσαν αἰχμάλωτες τά σπλάγχνα οἰκτιρμῶν της,

κι Ἀγαρηνός ἀπείλησε σφαγήν μοναζουσῶν της.

«Χριστόν ἐγώ ἠγάπησα, ἐξ ὅλης τῆς καρδίας,

δέν θ᾽ ἀρνηθῶ τόν Ἰησοῦν" ἀπάντησις Ὁσίας!

Μαστίγωμα τοῦ τύραννου ἐδέχθη στό σαρκίον

καί ἡ ψυχή φτερούγισε εἰς ποθητόν Νυμφίον!

Φῶς ἡ εὐχή της τοῦ Χριστοῦ, θαύματα ἐνεργοῦσε,

στήν παρακαταθήκη της τό ὄμμα ξαγρυπνοῦσε.

Ἔμπροσθεν πλέον τῆς ὁδοῦ πρός τάς Μονάς τάς ἄνω

ἡ κεφαλή θά κομισθῇ "μαρτυρικῷ στεφάνῳ»!

Ὁ τάφος εὐωδίασεν, ἀκέραιον τό σῶμα,

εὑρέθη ὡς ἀνέσκαψαν τό μυρωμένο χῶμα.

Κυρά «κλεινοῦ τοῦ ἄστεος», Χριστοῦ Ὁσιομάρτυς,

μοναζουσῶν, ἀσκητριῶν, πρότυπον καί προστάτις.

Τό εὖχος σου τό ἱερόν, δυνάμεις ἄς χαρίζῃ,

σέ ὀρφανά κι ἀνήμπορα τήν Πίστιν ἄς στηρίζῃ.

Ὦ, Φιλοθέη τοῦ Χριστοῦ, τῆς Ἐκκλησίας κλέος,

σκέπασον κόσμον ἅπαντα, εὔχου Ρωμηῶν τό Γένος.

της Σοφίας Ντρέκου (Sophia Drekou)
Αρθρογράφος (BSc in Psychology)

Σε μέρες σκοτεινές πάντα κάποιοι και κάποιες θα σηκώνουν το βάρος και θα δίνουν ελπίδα. Αγία Φιλοθέη η Αθηναία (1522 - 1589) η προστάτιδα μιάς πόλης και ενός λαού. Τεράστιο πνευματικό και κοινωνικό έργο στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα, το οποίο στοίχισε τη ζωή στην Οσιομάρτυρα Φιλοθέη.

Βαθύ ορθόδοξο πρότυπο για όλους, ιδιαίτερα για τις γυναίκες, που η αγγελική ζωή της ξεπέρασε τα σύνορα του τότε οθωμανικού κράτους!

Μια γυναίκα τόσο δυναμική κ αυτεξούσια για την εποχή του 16ου αιώνα σαν τη σύγχρονη γυναίκα !!!! Η δυναμικότητα όμως δεν ήταν αφορμή να χάσει την πίστη της στον Θεό, αλλά αντιθέτως ήταν το αποτέλεσμα αυτής της πίστεως. Η Αγία Φιλοθέη καιγόμενη από την αγάπη του Θεού αφιερώθηκε σε Εκείνον ως μοναχή.

Η Αγία σαν άντρας για τα χρόνια της τουρκοκρατίας κράτησε την αξιοπρέπεια της και μαζί με αυτήν πήγαινε στα σκλαβοπάζαρα και αγόραζε Ελληνίδες δούλες ώστε να τις απελευθερώσει. Μα δεν έμενε εκεί. Οργάνωσε ένα είδος σχολής πάνω στην Οικιακή Οικονομία. Μόρφωνε της κοπέλες και ταυτοχρόνως τους μάθαινε διάφορες ασχολίες των γυναικών της εποχής. Κάποιες κοπέλες δίχως πίεση την ακολούθησαν στον μοναχικό βίο.

Η Αθηναία Αγία αφιερώθηκε σε κάθε ανάγκη της δύσκολης Τουρκοκρατούμενης εποχής που έζησε. Κατάφερε να πρωτοστατήσει και να πρωτοτυπήσει με το έργο της, εις πείσμα όλων. Περιέθαλψε τις κακοποιημένες γυναίκες και ίδρυσε το πρώτο σχολείο θηλέων στην Ελλάδα.
Ίδρυσε νοσοκομεία, ορφανοτροφεία, βιοτεχνικά εργαστήρια και έδωσε όλη την περιουσία της για έργα φιλανθρωπικά.

Η πρωτεύουσα της Αθήνας χρωστά πολλά στην Αγία. Γόνος της οικογένειας των Μπενιζέλων και χήρα ενός πλούσιου και καταπιεστικού συζύγου, θα διαθέσει τα λεφτά της στους φτωχούς. Δεν είναι τυχαίο που πολλές περιοχές της Αττικής θα ονομαστούν από διάφορους χαρακτηρισμούς της.

Χαρακτηριστικά:
1. Αγία Φιλοθέη
2. Καλογρέζα κ.α.

Στις 19 Φεβρουαρίου 1589 παραδίδει την ψυχή της, μετά από τα πολλά βασανιστήρια. Σήμερα, 19 Φεβρουαρίου 2021, σκεπτόμαστε, πόσο αληθεύει η παρακάτω φράση για τη ζωή της Αγίας:

«Όταν στο χέρι σου κρατάς σφυρί, ψάχνεις να βρεις καρφιά.
Όταν όμως κρατάς ανθοδοχείο, τότε σε περιμένουν άνθη».

Στο μνήμα της απάνω βρεθήκαν γραμμένα τα παρακάτω:
«Φιλοθέης υπό σήμα τόδ' αγνής κεύθει σώμα,
ψυχήν δ' εν μακάρων θήκετο Yψιμέδων».

Η Ορθόδοξη εκκλησία, εορτάζει την μνήμη της 19 Φεβρουαρίου.
► Ο Φώτης Κόντογλου γράφει για τον βίο της Αγίας Φιλοθέης

► Περισσότερα Θέματα για την Αγία Φιλοθέη την Αθηναία

by Sophia-Ntrekou.gr | Αέναη επΑνάσταση

Υπόμνημα ψυχιάτρου στη Βουλή για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια μετά από πρόσκληση της βουλής

2024-02-10T11:00:00.000+02:00

Η Πρόσκληση, η Απάντηση και το Υπόμνημα

που ζητήθηκε στην κ. Προκοπάκη από την Βουλή.

Τι κατέθεσε η ψυχίατρος Kαλλιόπη Προκοπάκη, στη

Βουλή για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια;;;

Επιμέλεια Σοφία Ντρέκου, Αρθρογράφος
(Sophia Drekou, BSc in Psychology)

Στη δυνατότητα τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια αναφέρεται υπόμνημα της ψυχιάτρου Παιδιών και εφήβων Καλλιόπη Προκοπάκη το οποίο απέστειλε στις ειδικές επιτροπές στη Βουλή με αφορμή το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.

Μεταξύ άλλων επισημαίνει την ανάγκη των παιδιών να έχουν την φροντίδα δύο ετερόφυλων γονέων, «με τις διαφορετικές συνεισφορές τους στον ψυχισμό του.» Θέτει ως ερώτημα τη σταθερότητα που εγγυάται στο παιδί ένας ομόφυλος «γάμος», παραθέτοντας στοιχεία από τη Σουηδία, την πρώτη χώρα που καθιέρωσε τέτοιους «γάμους», από τα οποία προκύπτει -με βάση μελέτη εικοσαετούς διάρκειας-, ότι οι ομόφυλοι λεσβιακοί γάμοι είναι εξαιρετικά ασταθείς.

Επιπλέον, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι ως προς την επιστημονική έρευνα για την ψυχική υγεία, σχολική και κοινωνική προσαρμογή των παιδιών που ζουν με ομόφυλα ζευγάρια, τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. «Ακόμη κι αν πολλές μελέτες δεν εντοπίζουν κάποιο πρόβλημα, υπάρχουν αρκετές που αναφέρουν προβλήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, μειωμένες σχολικές επιδόσεις, δυσκολίες στον ρόλο και στην ταυτότητα φύλου και ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό» τονίζει.

Υπογραμμίζει πως για αποφάσεις που έχουν μεγάλη βαρύτητα καθώς ανατρέπουν τους υπάρχοντες θεσμούς που βασίζονται στην ανθρώπινη φύση και μας οδηγούν σε αχαρτογράφητα νερά κάνει λόγο μεταξύ άλλων της ψυχιάτρου Παιδιών και Εφήβων κ. Καλλιόπης Προκοπάκη στην κατάθεσή της στις επιτροπές στη Βουλή με αφορμή το νομοσχέδιο για το γάμο των ομόφυλων ζευγαριών.

Αναλυτικά το υπόμνημά της:

ΠΡΟΣ

ΔΙΑΡΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

ΔΙΑΡΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ

ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΙΣΟΤΗΤΑΣ, ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Κυρίες και Κύριοι Βουλευτές

Κατόπιν προσκλήσεως που μου αποστείλατε, θεωρώ τιμή και υποχρέωσή μου να καταθέσω την επιστημονική μου άποψη, που πηγάζει από τις Ιατρικές σπουδές μου, από πολλά χρόνια κλινικής εμπειρίας και άσκησης της Ειδικότητος της Ψυχιατρικής Παιδιών και Εφήβων, την μακροχρόνια ενασχόληση μου με το θέματα σεξουαλικότητας, και την συστηματική μελέτη της σχετικής βιβλιογραφίας. Θα ήθελα να είναι σαφές ότι δεν εκπροσωπώ οποιοδήποτε κόμμα.

Το ζήτημα ως προς το οποίο μπορώ να συνεισφέρω, αφορά στην δυνατότητα τεκνοθεσίας από ομόφυλα ζευγάρια, που θα ακολουθήσει αναπόφευκτα την δυνατότητα γάμου. Θα προσπαθήσω να παρουσιάσω εν συντομία κάποιες από τις σύνθετες των βιολογικές, ψυχολογικές, κοινωνικές και δεοντολογικές πλευρές του θέματος, ώστε να διευκολυνθεί η ενημερωμένη απόφαση σας. Τα ζητήματα στα οποία θα αναφερθώ και τα οποία περισσότερο η λιγότερο έχουν τεθεί στον δημόσιο διάλογο, είναι τα εξής:

1. Τρόποι απόκτησης τέκνων από ζευγάρια μη-συμβατά με αναπαραγωγή
2. Γονεϊκότητα
3. Μητέρα και «παρένθετη μητέρα»
4. Μελέτες για την ανάπτυξη των παιδιών που έχουν ομοφύλους κηδεμόνες
5. Σημασία των λέξεων «γονέας» και «φυσιολογικό».
6. Συμπέρασμα

Τρόποι απόκτησης τέκνων από ζευγάρια μη-συμβατά με αναπαραγωγή

- Τέκνο που αποκτήθηκε μέσα σε ετερόφυλη σχέση, ακολούθησε χωρισμός και σύναψη ομόφυλης σχέσης.

- Απόκτηση τέκνου με φυσιολογικό τρόπο, κατόπιν σεξουαλικής επαφής με άτομο του αντίθετου φύλου, όχι σε πλαίσιο σχέσης αγάπης, αλλά με μόνο σκοπό την σύλληψη και γέννηση.

- Απόκτηση τέκνου μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης, με χορήγηση γενετικού υλικού (σπέρματος ή ωαρίου), χωρίς χρήση «παρένθετης μητέρας».

- Παρένθετη μητέρα

- Τεκνοθεσία

Γονεϊκότητα

Από νωρίς στην εγκυμοσύνη η γυναίκα αρχίζει να συμπεριφέρεται μητρικά και ο άντρας πατρικά. Οι οργανικές και ψυχολογικές αλλαγές του ζευγαριού κατά την εγκυμοσύνη πυροδοτούνται από την ενεργοποίηση βασικών, μόνιμα ενσωματωμένων, νευρικών κυκλωμάτων του εγκεφάλου. Αυτό καταδεικνύει και την σημασία τους στην φυλογενετική εξέλιξη και διαιώνιση του είδους.

Άλλωστε, σε όλα τα είδη, τα αρσενικά και τα θηλυκά άτομα έχουν διαφέρουσες γονεϊκκές συμπεριφορές. Οι διαφορές αυτές οφείλονται στον φυλετικό διμορφισμό του εγκεφάλου, που σημαίνει ότι νευρικά κυκλώματα λειτουργούν διαφορετικά στα θηλυκά και στα αρσενικά άτομα. Η σύγχρονη κοινωνική νευροεπιστήμη, ένας πρωτοποριακός συνθετικός κλάδος, διερευνά και την νευροβιολογία της γονεϊκότητας και δείχνει ότι νευρικά δίκτυα που διατηρήθηκαν μέσα στις χιλιετίες της ανθρώπινης εξέλιξης ενεργούν συντονισμένα, για να υποστηρίξουν την κατάλληλη ανταπόκριση των γονέων προς το βρέφος: το συναίσθημα, την προσοχή, την κατανόηση και ενσυναίσθηση, το κίνητρο, την λήψη αποφάσεων, την φροντίδα (Swain J et al,2007).

Οι γονεϊκές συμπεριφορές διαμορφώνονται επίσης πολιτισμικά και ψυχολογικά, ως ψυχικά βιώματα των γονέων. Είναι γνωστό ότι η ακατάλληλη γονεϊκή συμπεριφορά αυξάνει την πιθανότητα να μην έχει καλές γονεϊκές δεξιότητες το τέκνο όταν γίνει γονέας. Η φροντίδα των γονέων διαμορφώνει καθοριστικά τόσο την τωρινή όσο και την μελλοντική συμπεριφορά του βρέφους. Η σχέση γονέα-βρέφους παρέχει στο παιδί τις πρώτες κοινωνικές εμπειρίες, δημιουργεί πρότυπα για το τι μπορεί να περιμένει από τους άλλους και πως να ανταποκρίνεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις προσδοκίες των άλλων. Ο John Bowlby τόνισε την σημασία της δημιουργίας δεσμού και το πως μέσω αυτού το παιδί χτίζει εσωτερικές αναπαραστάσεις του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος και του εαυτού του, που επηρεάζουν την ικανότητα του να δημιουργεί οικείες σχέσεις με τους άλλους.

Γνωρίζουμε ότι η διαμόρφωση του ψυχισμού, και των στάσεων ζωής επηρεάζεται βαθύτατα από τις σχέσεις και τα συναισθήματα που δρουν συνειδητά και ασυνείδητα μέσα στην οικογένεια. Πχ. η παιδική αγάπη μέχρι έρωτος προς τον ετερόφυλο γονέα προσδιορίζει ερωτικές επιλογές στο μέλλον, οι ταυτίσεις, οι συγκρούσεις και τα τραύματα επηρεάζουν καθοριστικά τις διαπροσωπικές σχέσεις, τις στάσεις ζωής την διαμόρφωση κοινωνικών ρόλων και την επιλογή συντρόφων. Ο τρόπος ανατροφής και οι μορφές οικειότητας επηρεάζουν τον μελλοντικό ρόλο του ατόμου ως γονέα και σύντροφο.

Όλα τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός ενός ατόμου καθορίζει την ικανότητά του να αγαπήσει και να φροντίσει ένα παιδί. Ούτε προδιαγράφουν ότι όλα τα ετερόφυλα ζευγάρια φροντίζουν τα παιδιά τους με τον αρμόζοντα τρόπο. Όμως επισημαίνουν την κατ’ αρχάς ανάγκη των παιδιών να έχουν την φροντίδα δύο ετερόφυλων γονέων, με τις διαφορετικές συνεισφορές τους στον ψυχισμό του.

Κάθε παιδί αναζητά απάντηση στο ερώτημα «πως και γιατί ήρθα στον κόσμο»; Ποιο θα είναι το αφήγημα που θα ειπωθεί στο παιδί ως απάντηση; Οι αφηγήσεις τύπου «σε φιλοξένησε μία κυρία στην κοιλίτσα της» όσο κι αν μοιάζουν ειλικρινείς, δεν διαφωτίζουν το μυστήριο της έλευσης ενός ανθρώπου στον κόσμο. Οι περιγραφικές εξηγήσεις προσπαθούν να προτείνουν απαντήσεις, όταν η ίδια η κατάσταση οικογένειας που βιώνει το παιδί, του στερεί την δυνατότητα να τις σκεφτεί και να τις κατανοήσει. Το παιδί δεν ζητά εξήγηση του «πως έγινε», η σύλληψή του, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μόνο κυριολεκτική κατανόηση του ερωτήματος του. Αυτό που στην πραγματικότητα ρωτάει είναι ποιος είναι ο λόγος ύπαρξής του. Όταν οι δύο γονείς είναι συνδημιουργοί (ή δυνητικά συνδημιουργοί), μπορεί να συλλάβει μία ύπαρξη με νόημα, μία δημιουργία με σκοπό, και αυτό με όλες τις υπαρξιακές διαστάσεις. Αντίθετα, όταν αποδίδεται στους ενηλίκους ένας ψευδής ρόλος δημιουργού, που δεν μπορούν να κατέχουν, παγιδεύουμε την σκέψη του. Η ψευδής νομιμοποίηση του ομόφυλου συντρόφου ως γονέα σημαίνει ότι επιβάλλουμε στο παιδί να πιστέψει το ασύλληπτο. Γιατί άραγε η δική του σύλληψη να αποφασίστηκε από την επιστημονική τεχνογνωσία, όταν των άλλων παιδιών αποφασίζεται από την φύση; Γιατί οι δικοί του "γονείς" χρειάστηκαν εμπλοκή και άλλων προσώπων, όταν οι άλλοι γονείς είναι συνδημιουργοί ζωής;

Ας δούμε επίσης την περίπτωση όπου, ένας διαφυλικός άντρας (γυναίκα βιολογικά με αντρική ταυτότητα) που έχει ως σύντροφο γυναίκα, διεκδικεί «ρόλο πατέρα». Η πατρότητα δεν είναι ένας ρόλος, είναι βιωματική σχέση που έχει ρίζες στο παρελθόν και προεκτείνεται στο μέλλον. Ο διαφυλικός άντρας δεν υπήρξε ποτέ «γιός του πατέρα του», αλλά «κόρη του πατέρα της». Άρα είχε μία άλλης τάξης σχέση τόσο με τον πατέρα όσο και με την μητέρα, άλλη ψυχική θέση και άλλες φαντασιώσεις, βάσει των οποίων μετρήθηκε με την πραγματικότητα και δόμησε την προσωπικότητά «του». Το μήνυμα προς το παιδί στην περίπτωση αυτή, είναι: «ήμουν μια κόρη που ήθελε να είναι γιος, μια γυναίκα που ήθελε να είναι άντρας, μια εν δυνάμει μητέρα που θέλει να είναι πατέρας».

Αυτό το διαγενεακό κενό στο βίωμα και η διαγενεακή σύγχυση ως προς τα ψυχικά περιεχόμενα των γονεικών ιδιοτήτων, μεταβιβάζεται στο παιδί. Το παιδί παγιδεύεται σε ένα διπλό μήνυμα, μεταξύ αυτού που φαίνεται και αυτού που είναι, όχι μόνο στο ψυχικό επίπεδο, αλλά και στο σωματικό. Η τεκνοθεσία από ένα μόνο άτομο διαφέρει, γιατί διατηρεί ένα κενό στην θέση του δεύτερου γονέα και έτσι η προέλευση του παιδιού από δύο φύλα ούτε διαστρεβλώνεται, ούτε ακυρώνεται. (Christian Flavigny, 2020)

Τέλος, ένα σημαντικό ερώτημα είναι η σταθερότητα που εγγυάται στο παιδί ένας ομόφυλος «γάμος». Στην Σουηδία, που ήταν η πρώτη χώρα που καθιέρωσε τέτοιους «γάμους», προκύπτει από μελέτη εικοσαετούς διάρκειας, ότι οι ομόφυλοι λεσβιακοί γάμοι είναι εξαιρετικά ασταθείς (Kolk M, Andersson G, 2020)

Μητέρα και «Παρένθετη Μητέρα»

Ο ρόλος της μητέρας που κυοφορεί είναι πολύ σημαντικός. Η μητέρα κατά την κύηση είναι το περιβάλλον και ταυτόχρονα ο ρυθμιστής του περιβάλλοντος του εμβρύου. Οι αλλαγές στην φυσιολογία του μητρικού σώματος, συνοδεύονται από ψυχολογικές αλλαγές που ευαισθητοποιούν την γυναίκα στις ανάγκες του μωρού που αναπτύσσεται μέσα της. Η μητέρα και το βρέφος αποτελούν μία αδιάσπαστη σωματική και ψυχική ενότητα, η οποία σε ένα βαθμό συνεχίζεται και μετά την γέννηση. Στην ψυχολογία του βάθους, στην έννοια βρέφος εμπεριέχεται η φροντίδα που αυτό λαμβάνει από την μητέρα. Μετά την γέννηση, η ταύτιση της μητέρας με το μωρό, της επιτρέπει να αντιλαμβάνεται και να συναισθάνεται τις ανάγκες του, να το φροντίζει, να το προστατεύει και να θέτει την σχέση τους σε απόλυτη προτεραιότητα στις σκέψεις της, στα συναισθήματα, της, στις ανησυχίες και στις πράξεις της. Χάρι σε αυτή την ευαίσθητη σωματική και ψυχική φροντίδα, το μωρό αρχίζει να αποκτά μία αίσθηση συνέχειας της ύπαρξής του και να αναπτύσσει το δυναμικό που έχει κληρονομήσει (Winnicott DW, 1960).

H ικανότητα της μητέρας να «διαβάζει το παιδί», δηλαδή να το κατανοεί χωρίς λόγια, είναι προϋπόθεση για την παροχή επαρκούς φροντίδας. Μελέτες δείχνουν ότι αυτή η ικανότητα της μητέρας διευκολύνει τα θετικά συναισθήματα του βρέφους και ενισχύει την συναισθηματική του ρύθμιση και την ψυχική του ανθεκτικότητα (Hanford LC et al, 2018). Το αίσθημα εμπιστοσύνης που δημιουργεί στο παιδί η αξιόπιστη και ευαίσθητη φροντίδα, αποτελεί το θεμέλιο του αισθήματος ταυτότητας. (Κ. Προκοπάκη, 2020)

Τι σημαίνει «παρένθετη μητέρα»; Μια μητέρα που παύει να είναι μητέρα μόλις γεννήσει ένα τέκνο που δεν κυοφορήθηκε από την μητέρα της οποίας φέρει (η και δεν φέρει καν) το γενετικό υλικό. Τι συμβαίνει όταν κλείσει η παρένθεση της «παρένθετης»; τι βιώνει η μητέρα που πια δεν «παρεμβάλλεται»; πώς νοιώθει μια γυναίκα αφού «χρησιμοποιηθεί» ως μητέρα; Τι σημαίνει για ένα βρέφος να αποκλεισθεί από το σώμα που του προσέφερε την δυνατότητα να ζήσει; Πως επηρεάζει την εξέλιξή του; Πρακτικές που υπερβαίνουν τα όρια της φύσης και μετατρέπουν την γυναίκα σε μηχανή αναπαραγωγής και το βρέφος σε απόκτημα. Παρά την μη-κερδοσκοπική επίφαση, πρόκειται πολύ συχνά για μία αμειβόμενη εργασία και εμπορευματοποίηση της εγκυμοσύνης. Αυτή είναι μία συζήτηση που δεοντολογικά και επιστημονικά εκκρεμεί.

Μελέτες για την ανάπτυξη των παιδιών που έχουν ομοφύλους κηδεμόνες

Στην συζήτηση για την τεκνοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια είναι απαραίτητες οι επιστημονικές έρευνες και τα συμπεράσματά τους. Στον δημόσιο διάλογο κυριαρχεί η άποψη (χωρίς να τεκμηριώνεται) ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός των γονέων δεν έχει επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των παιδιών ή στην κοινωνική τους προσαρμογή. Όμως δεν έχουν έτσι τα πράγματα. Η αλήθεια είναι ότι τα αποτελέσματα των ερευνών είναι αντικρουόμενα: κάποιες έρευνες δεν βρίσκουν διαφορά μεταξύ ομόφυλων και ετερόφυλων κηδεμόνων, άλλες βρίσκουν μειονεκτήματα και κάποιες άλλες πλεονεκτήματα.

Πολλές μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγαλώνουν με ομόφυλα ζευγάρια δεν παρουσιάζουν διαφορές από τα παιδιά που ζουν με ετερόφυλα ζευγάρια σε θέματα ψυχικής υγείας, όμως τα αποτελέσματα διαφέρουν ανάλογα με τα δείγματα πληθυσμού (Mazrekaj, D., Jin, Y, 2023). Στην πλειοψηφία τους τα δείγματα του πληθυσμού είναι δείγματα ευκολίας, μικρά , μη-τυχαιοποιημένα και μη-αντιπροσωπευτικά, πληθυσμιακά ομοιογενή, που δεν απεικονίζουν την ποικιλία των ομόφυλων ζευγαριών. Πχ, ομόφυλα λευκά ζευγάρια, Αμερικανοί, με υψηλό κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο, που έκαναν ιδιωτικές υιοθεσίες, και ενεγράφησαν στις έρευνες μέσω επιλεγμένων ομάδων στήριξης ομόφυλων ατόμων.

Στις περισσότερες έρευνες δεν υπάρχει ομάδα ελέγχου, (ομάδα ετερόφυλων γονέων αντίστοιχη με την ομάδα των ομόφυλων γονέων) ώστε να υπάρχει σύγκριση. Ή, όταν υπάρχει, τα χαρακτηριστικά της δεν αντιστοιχούν με τα χαρακτηριστικά της ομάδας των ομόφυλων ατόμων, άρα δεν μπορούν να συγκριθούν. Επίσης δεν διευκρινίζονται σημαντικοί παράγοντες, όπως ποια παιδιά ζουν και με τον φυσικό γονιό του άλλου φύλου, ποια δεν είχαν ποτέ έναν γονιό του άλλου φύλου, ποια παιδιά διαθέτουν babysitter διαφορετικού φύλου από το ομόφυλο ζευγάρι, αν υπάρχουν αδέλφια, πόσα παιδιά είναι υιοθετημένα, πόσα αποκτήθηκαν με ιατρικές τεχνολογίες. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η πηγή των πληροφοριών, που συνήθως είναι οι ίδιοι οι κηδεμόνες (που πιθανότατα θέλουν να παρουσιάσουν μία ευνοϊκή εικόνα) και όχι ειδικοί ψυχικής υγείας.

Οι περισσότερες έρευνες εξετάζουν σύντομες περιόδους ενώ ελάχιστες παρακολουθούν μακροπρόθεσμα την εξέλιξη των παιδιών στην ενηλικίωση. Οι περισσότερες μελέτες αναφέρονται σε ζευγάρια ομοφυλόφιλων γυναικών, λίγες σε ζευγάρια ομοφυλόφιλων ανδρών και ακόμα λιγότερες σε ζευγάρια αμφισεξουαλικών ή τρανσέξουαλ ατόμων Τέλος, σε πολλές από τις μελέτες απουσιάζει η πηγή χρηματοδότησης και η δήλωση σύγκρουσης συμφερόντων (conflict of interest). Τα προβλήματα αυτά συνιστούν σημαντικούς περιορισμούς για την ισχύ, την αξιοπιστία και σημασία των συμπερασμάτων τους.

Υπάρχουν επιστημονικές ανακοινώσεις που υιοθετήθηκαν ευρέως και διαμόρφωσαν την κοινή γνώμη, αν και παρουσίασαν σοβαρότατα σφάλματα δεν βασίζονται σε ορθή ερευνητική μεθοδολογία. Παραθέτω τρία χαρακτηριστικά παραδείγματα:

Η American Academy of Pediatrics, το 2002 δήλωσε ότι δεν υπάρχουν διαφορές στην στάση και συμπεριφορά των "γονέων", στην συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη, στην ταυτότητα φύλου και στον σεξουαλικό προσανατολισμό, μεταξύ παιδιών ετερόφυλων και ομόφυλων οικογενειών. Παραδέχεται βέβαια ότι οι στατιστικές δεν είναι ακριβείς,, ότι τα δείγματα των μελετών είναι πολύ μικρά και αφορούν μόνο σε παιδιά μικρής ηλικίας, και συνιστά επιφυλακτικότητα στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων (American Academy of Pediatrics, 2002).

Η Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία το 2005 ανακοίνωσε ότι «σε 59 έρευνες δεν έχει βρεθεί ούτε μία μελέτη που να δείχνει ότι τα παιδιά των λεσβιών ή ομοφυλόφιλων γονέων είναι σε μειονεκτική θέση από κάθε άποψη, σε σχέση με τα παιδιά των ετεροφυλόφιλων γονέων». (American Psychological Association, 2005)). Όμως η εξέταση των ερευνών αυτών δείχνει ότι στην πλειοψηφία τους παρουσιάζουν σοβαρά μεθοδολογικά και συστηματικά σφάλματα (Marks L. 2012).

Μία από τις συχνότερα αναφερόμενες μελέτες ( Reczek C et al 2016) χρησιμοποίησε δεδομένα του Εθνικού Κέντρου Στατιστικών Υγείας των Η.Π.Α. (National Center for Health Statistics) για τα έτη 2004-2013 που αποδείχθηκαν λανθασμένα για την περίοδο 2004-2007: πάνω από τα τρία τέταρτα των ζευγαριών που χαρακτηρίστηκαν αρχικά ως ομόφυλα ταξινομήθηκαν λανθασμένα ως ετερόφυλα! Μετά την διόρθωση προέκυψε ότι, τα συναισθηματικά προβλήματα στα παιδιά των ομόφυλων ζευγαριών ήταν διπλάσια από τα αρχικά αναφερόμενα και ότι ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών δεν παρείχε πλεονεκτήματα στα παιδιά, όπως αρχικά είχε αναφερθεί (Sullins DP, 2017).

Αντίστοιχο σφάλμα υπάρχει και σε άλλες τρείς μελέτες, όπου το 61,3 % των εφήβων που αρχικά αναφέρθηκε ότι ζούσαν με λεσβιακό ζευγάρι, ζούσαν στην πραγματικότητα κυρίως με τον πατέρα και την συντροφό του. Εξετάζοντας το υπόλοιπο 38,6% των εφήβων, που όντως ζούσαν αποκλειστικά με το λεσβιακό ζευγάρι, διαπιστώθηκε ότι είχαν πολύ χειρότερα αποτελέσματα σε ψυχομετρικές αξιολογήσεις άγχους και αυτονομίας, σε σύγκριση με εφήβους που ζούσαν με ετερόφυλα γονεικά ζευγάρια.

Άλλες μελέτες εντόπισαν σημαντικές διαφορές, όπως δυσκολίες στον ρόλο φύλου, δυσκολίες στην οικειότητα και εμπιστοσύνη ή αυξημένη κατάθλιψη στην ενηλικίωση. Σύμφωνα με πρόσφατη ανασκόπηση, αν και δεν παρατηρήθηκαν διαφορές στην γενική προσαρμογή στα παιδιά που ζούσαν με ομόφυλα ζευγάρια, επηρεάστηκε η ταυτότητα φύλου και ο σεξουαλικός προσανατολισμός ήταν πιθανότερο να είναι ομοφυλοφιλικός (Yun Zhang, et al, 2023). Η μόνη μελέτη που έχει γίνει σε αμφιφυλόφιλα ζευγάρια (bisexual) έδειξε ότι τα παιδιά έχουν αυξημένα προβλήματα ψυχικής υγείας (Calzo et al., 2019).

Σημασία των λέξεων «γονέας» και «φυσικό»

Οι λέξεις έχουν μεγάλη βαρύτητα, καθώς δεν είναι παρά συμβολικές αναπαραστάσεις πραγματικοτήτων. Άρα, λανθασμένη χρήση, και σημασία διαστρεβλώνει την πραγματικότητα. Για αυτό, επιλέγω προς το παρόν να χρησιμοποιώ την λέξη κηδεμόνας για την τεκνοθεσια. Η λέξη γονέας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί εν προκειμένω, καθώς προέρχεται από την λέξη γόνος, που είναι το προϊόν των γονάδων, δηλαδή των όρχεων και των ωοθηκών, και προτιμητέο είναι να χρησιμοποιείται όταν πρόκειται για βιολογικό γονέα. Το πώς θα αποκαλούνται θεσμικά οι ομόφυλοι κηδεμόνες παιδιών είναι θέμα που συζητείται. Επίσης δεν είναι σαφές το πώς θα τους αποκαλεί το κηδεμονευόμενο παιδί.

Ο όρος "φυσικό” αναφέρεται ευθέως σε αυτό που παρέχεται από την φύση. Δύο σπερματοζωάρια, δεν δημιουργούν παιδί, ούτε δύο ωάρια, αλλά χρειάζεται ένα από το κάθε είδος. Η συμπληρωματική προσφορά γονιδίων από ωάριο και σπερματοζωάριο, προσφέρει επιπλέον δυνατότητες στον νέο οργανισμό και προστασία από νόσους. Ακόμη και αν το ένα σπερματοζωάριο η ωάριο διαιρεθούν με κλωνοποίηση και δημιουργήσουν οργανισμό, αυτός θα είναι μη βιώσιμος.

Όπως αποδεικνύει ο Antonio Damasio, ο πολιτισμός απορρέει από την βιολογία. Από την πιο απλή μονοκύτταρη μορφή ζωής έως το πολυσύνθετο ανθρώπινο ον, η επιταγή για ζωή δίνει την ώθηση στην εξέλιξη και αποτελεί προϋπόθεση επιβίωσης, σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Η γονεϊκότητα είναι βαθιά ριζωμένη βιολογική διαδικασία και εξυπηρετεί τις ανάγκες του νέου οργανισμού, ο οποίος φυσιολογικά δημιουργείται και ανατρέφεται από δύο φύλα, επωφελούμενος από τις διαφορετικές βιολογικές και ψυχολογικές συνεισφορές τους. Η γονεϊκότητα μεταβιβάζει την αναπαραγωγική εξουσία από γενιά σε γενιά, καθώς ο πατέρας και η μητέρα παραδίδουν την «σκυτάλη» της γονιμότητας στα παιδιά τους, ο πατέρα και η μητέρα στον γιό και στην κόρη. Και αυτό είναι σαφές, φυσικό και αυτονόητο!

Συμπέρασμα

Χιλιετίες εξέλιξης του ανθρώπινου είδους οδήγησαν στην επιλογή των κοινωνιών να ανατρέφονται τα παιδιά από τους γονείς και των δύο φύλων. Η μητρότητα και η πατρότητα έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά βιολογικά και ψυχολογικά και συνεισφέρουν με διαφορετικό τρόπο στην ανάπτυξη των παιδιών. Μέθοδοι όπως "παρένθετη μητέρα", δεν έχουν ελεγχθεί και θα πρέπει να επανεξεταστούν ως προς τις επιπτώσεις στα παιδιά, στην παρένθετη, αλλά και στους γονείς που κάνουν αυτή την "χρήση".

Ως προς την επιστημονική έρευνα για την ψυχική υγεία, σχολική και κοινωνική προσαρμογή των παιδιών που ζουν με ομόφυλα ζευγάρια, τα αποτελέσματα είναι αντικρουόμενα. Ακόμη κι αν πολλές μελέτες δεν εντοπίζουν κάποιο πρόβλημα, υπάρχουν αρκετές που αναφέρουν προβλήματα όπως άγχος, κατάθλιψη, μειωμένες σχολικές επιδόσεις, δυσκολίες στον ρόλο και στην ταυτότητα φύλου και ομοφυλοφιλικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Όλοι δε παραδέχονται ότι παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα μεθοδολογίας, που συνιστούν σημαντικούς περιορισμούς για την ισχύ, την αξιοπιστία και σημασία των συμπερασμάτων τους. Επίσης όλοι συμφωνούν στο ότι χρειάζεται περισσότερη και πιο αξιόπιστη έρευνα για το θέμα αυτό.

Στις νομοθετικές αποφάσεις πρέπει να είναι σαφές αν η προτεραιότητα δίδεται στις διεκδικήσεις των ενηλίκων, ή στο συμφέρον των παιδιών. Αυτοί που αποφασίζουν για θέματα γονεικότητας, θα πρέπει να μην αγνοούν τις πραγματικές διαστάσεις των ζητημάτων που διαχειρίζονται. Τέτοιες αποφάσεις έχουν μεγάλη βαρύτητα καθώς ανατρέπουν τους υπάρχοντες θεσμούς που βασίζονται στην ανθρώπινη φύση και μας οδηγούν σε αχαρτογράφητα νερά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Swain J, Lorberbaum JP, Kose S, Strathearn L. Brain basis of early parent-infant interactions: psychology, physiology, and in vivo functional neuroimaging studies. J Child Psychol Psychiatry, 2007;48:262-287

• Christian Flavigny «Θέλω μπαμπά και μαμά – το διακύβευμα απόκτησης παιδιού εκτός ετερόφυλου γάμου» Εκδόσεις Παρρησία, 2020

• Winnicott DW. The theory of parent-infant relationship. The International Journal of Psychoanalysis, 1960;585-595

• Hanford LC, Schmithorst VC, Panigrahy A, et al. The impact of caregiving on the association between infant emotional behavior and resting state neural network functional topology. Front Psychol, 2018;9:1968.doi:10.3389/fpsyg.2018.01968

• Kolk, M., Andersson, G. Two Decades of Same-Sex Marriage in Sweden: A Demographic Account of Developments in Marriage, Childbearing, and Divorce. Demography 57, 147–169 (2020). https://doi.org/10.1007/s13524-019-00847-6

• Καλλιόπη Προκοπάκη. Πρόλογος στο βιβλίο του Γάλλου Παιδοψυχιατρου και Ψυχαναλυτή Christian Flavigny «Θέλω μπαμπά και μαμά» kalliopiprokopaki.gr

• Mazrekaj, D., Jin, Y. Mental health of children with gender and sexual minority parents: a review and future directions. Humanit Soc Sci Commun 10, 509 (2023). https://doi.org/10.1057/s41599-023-02019-9

• American Psychological Association, 2005) “Lesbian and gay parenting” http://www.apa.org/pi/parent.ht

• Marks L. Same-sex parenting and children’s outcomes: A closer examination of the American Psychological Association’s brief on lesbian and gay parenting. Social Science Research, 2012;41:735–751

• Reczek C, Spiker R, Liu H, Crosnoe R. Family Structure and Child Health: Does the Sex Composition of Parents Matter? Demography. 2016 Oct;53(5):1605-1630. doi: 10.1007/s13524-016-0501-y. PMID: 27553617; PMCID: PMC5050144.

• Sullins DP. Sample errors call into question conclusions regarding same-sex married parents: A comment on “Family structure and child health: does the sex composition of parents matter? Demography, 2017;54:2375-2383

• Calzo JP, et al. Parental Sexual Orientation and Children's Psychological Well-Being: 2013–2015 National Health Interview Survey. Child Development, 2019;90:4

• Yun Zhang, Haimei Huang, Min Wang, et al. Family outcome disparities between sexual minority and heterosexual families: a systematic review and meta-analysis.

• BMJ Glob Health. 2023 Feb;8(3):e010556. doi: 10.1136/bmjgh-2022-010556

• Antonio Damasio. Η παράξενη κατάσταση των πραγμάτων. Η ζωή, τα συναισθήματα και η δημιουργία των πολιτισμών. Εκδόσεις Ενάλιος, 2020

Δείτε σχετικό θέμα: Παρένθετη μητέρα ο θεσμός, οι νόμοι και τα συναισθηματικά ερωτήματα με μαρτυρίες - Surrogacy harms children

Δυσφήμιση της ψυχιάτρου κ Προκοπάκη, λόγω του υπομνήματος

που κατέθεσε στην Bουλή για το νομοσχέδιο των ομόφυλων γάμων

Αθήνα, 13 Φεβρουαρίου 2024

ΠΡΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ
ΔΙΑΡΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΙΣΟΤΗΤΑΣ, ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Κοινοποίηση: ΜΜΕ

Ο κύριος Χρήστος-Γεώργιος Σκέρτσος, εισηγητής του νομοσχεδίου «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις» στις 12/2/2024, χαρακτήρισε το Υπόμνημα που κατέθεσα, μετά από πρόσκληση των αρμόδιων Επιτροπών, “ψευδοεπιστήμη”. Άραγε, από ποια θέση κρίνει την επιστημονική μου άποψη; Δεν είναι Ιατρός, ούτε ειδικός Ψυχικής υγείας. Ανέφερε ότι έχει στα χέρια του κάποιες μελέτες, που όμως δεν δημοσιοποίησε, όπως έκανα εγώ για στηρίξω τις θέσεις μου.

Επίσης, ο τρόπος που αναφέρθηκε στο Υπόμνημα μου, (αναρωτήθηκε γιατί κατέθεσε άποψη ένας μεμονωμένος επιστήμονας), άφησε να εννοηθεί, ότι έστειλα ένα κείμενο με δική μου πρωτοβουλία, και ότι δεν είχα το θάρρος να καταθέσω στην συνεδρίαση της 7/2/2024. Η αλήθεια όμως είναι ότι συμμετείχα κατόπιν πρόσκλησης, από τις αρμόδιες Επιτροπές της Βουλής, ενημέρωσα ότι δεν θα μπορέσω να παρευρεθώ, για σοβαρούς λόγους υγείας, απέστειλα εγκαίρως το Υπόμνημα όπως μου ζητήθηκε, και αυτό προωθήθηκε από την αρμόδια Γραμματεία, με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στους βουλευτές. Επισυνάπτω την πρόσκληση, την απάντηση μου, καθώς και το Υπόμνημα.

Εάν ο κανονισμός της Βουλής δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο, ο κ Σκέρτσος θα έπρεπε να είχε κάνει εγκαίρως ένσταση στην διαδικασία και διόρθωση του λάθους. Εάν η πρόσκληση μου είναι νόμιμη και έγκυρη, ίσως ο κύριος Σκέρτσος, που έχει σπουδάσει Δημοσιογραφία, ΜΜΕ, Πολιτική διαχείριση και Lobbying, να θεωρεί ότι στο Κοινοβούλιο μπορούν να εκφράζουν άποψη μόνον ομάδες (και lobby) αλλά όχι οι Έλληνες πολίτες ατομικά.

Κατόπιν αυτών καλώ τον εισηγητή του νομοσχεδίου να ανακαλέσει δημόσια, ή να αντικρούσει επί της ουσίας την επιχειρηματολογία μου, δημοσιοποιώντας αντιστοίχως τις επιστημονικά τεκμηριωμένες απόψεις που υποστηρίζουν τη θέση του και αντικρούουν τις δικές μου θέσεις όπως παρουσιάστηκαν στο υπόμνημα μου. Σε κάθε περίπτωση, επειδή η αναφορά του στο πρόσωπο μου είναι απαξιωτική προς την επιστημονική μου επάρκεια και συνιστά συκοφαντική δυσφήμιση μου, προκειμένου να υπερασπιστώ την τιμή και υπόληψη μου καθώς και την επιστημονική μου θέση, επιφυλάσσομαι παντός νόμιμου δικαιώματος μου.

Επισυνάπτω:

1. ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ

Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου 2024 στις 06:06:37 μ.μ. GMT+2, ο χρήστης Δνση Κοινοβουλευτικών Επιτροπών <[email protected]> έγραψε:

ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
ΔΙΑΡΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
ΕΙΔΙΚΗ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
ΙΣΟΤΗΤΑΣ, ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

ΠΡΟΣ

Κυρία, Καλλιόπη Προκοπάκη,
Ψυχίατρο παιδιών και εφήβων

Μετά την απόφαση που έλαβαν η Διαρκής Επιτροπή Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης, η Διαρκής Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων και η Ειδική Μόνιμη Επιτροπή Ισότητας, Νεολαίας και Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, κατά την κοινή συνεδρίασή τους, στις 5 Φεβρουαρίου 2024, παρακαλείσθε να προσέλθετε σε συνεδρίαση των Επιτροπών, την Τετάρτη, 7 Φεβρουαρίου 2024 και ώρα 13.00΄, η οποία θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Γερουσίας για να εκθέσετε εν συντομία τις απόψεις σας σχετικά με το σχέδιο νόμου του Υπουργού Επικρατείας, κ. Χρήστου – Γεωργίου Σκέρτσου, με τίτλο «Ισότητα στον πολιτικό γάμο, τροποποίηση του Αστικού Κώδικα και άλλες διατάξεις» (2η συνεδρίαση – ακρόαση εξωκοινοβουλευτικών προσώπων).

Σε περίπτωση που δεν μπορείτε να προσέλθετε, σας ενημερώνουμε ότι υπάρχει δυνατότητα συμμετοχής σας και μέσω τηλεδιάσκεψης, κατά τα οριζόμενα στον Κανονισμό της Βουλής (Άρθρο 38 παρ. 9). Η εφαρμογή που θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε, για να συμμετέχετε στην τηλεδιάσκεψη, είναι το WebEx Meetings της Cisco. Παρακαλούμε θερμά να εισέλθετε στην πλατφόρμα κατά το δυνατόν εγκαίρως.

Επισημαίνεται ότι πριν την προσέλευση ή τη σύνδεση μέσω τηλεδιάσκεψης, θα πρέπει υποχρεωτικά να αποσταλούν στο παρόν e-mail [email protected] τα στοιχεία του εκπροσώπου του φορέα (ονοματεπώνυμο και ιδιότητα).

Σε κάθε περίπτωση, μπορείτε να υποβάλλετε και γραπτό υπόμνημα. Τα υπομνήματα ή/και σημειώματα θα αποστέλλονται στο ως άνω e-mail και όχι στην πλατφόρμα WebEx κατά τη διάρκεια της σύνδεσης, διότι δημιουργούνται προβλήματα επικοινωνίας με τους υπόλοιπους συνδεδεμένους χρήστες και εν γένει στο σύστημα, γεγονός που αλλοιώνει τον ήχο και την τηλεοπτική εικόνα.

Βουλή των Ελλήνων
Διεύθυνση Διαρκών Επιτροπών/Διεύθυνση Ειδικών Μόνιμων Επιτροπών
Γραμματεία Δ.Ε. Δημόσιας Διοίκησης

Όλγα Θεοδωροπούλου – Αργυρώ Κούφη – Παύλος Δέδες
210.3707494 – 7416 – 7352

Γραμματεία Δ.Ε. Κοινωνικών Υποθέσεων
Σπύρος Γκίκας – Τριαντάφυλλος Χριστοφόρου
210.3707359 – 7363

Γραμματεία ΕΙΔ.Μ.Ε. Ισότητας
Μαρία Φύτρου – Αλκμήνη Καλτσά
210.3708562 – 7822

2. ΑΠΑΝΤΗΣΗ
5 Φεβρουαρίου, 6.06μμ

Σας ευχαριστώ πολύ για την τιμητική πρόσκληση, στην οποία θα ανταποκριθώ.

Δεν θα μπορέσω να παρευρεθώ ή να συμμετέχω στην τηλεδιάσκεψη λόγω σοβαρού προβλήματος υγείας. Υποβάλλω όμως γραπτό Υπόμνημα, που σας αποστέλλω συνημμένα.

Με εκτίμηση
Καλλιόπη Προκοπάκη
Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

τ, Διευθύντρια στο Παιδοψυχιατρικό Τμήμα ΚΚΨΥ του ΓΝΑ «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ»
Ειδικότητα Παιδοψυχιατρικής 20/1/1997, Αρ Πρωτ 26540
Άδεια Ασκήσεως Ιατρικού Επαγγέλματος 28/6/1990 Νομαρχία Αθηνών Αρ. Πρωτ. 12815

Καλλιόπη Προκοπάκη Ψυχίατρος παιδιών και εφήβων

Σύντομο Βιογραφικό

Η κα Kαλλιόπη Προκοπάκη είναι Ψυχίατρος Παιδιών και Εφήβων, Διευθύντρια ΕΣΥ, Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας Παγκρατίου του ΓΝΑ «Ευαγγελισμός».

Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Εργάζεται ως Ψυχίατρος παιδιών και Εφήβων από το 1997, αξιολογώντας διαγνωστικά και παρακολουθώντας θεραπευτικά παιδιά, εφήβους και τις οικογένειες τους, με ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία, ψυχοεκπαίδευση και συμβουλευτική.

Έχει ψυχοθεραπευτική εκπαίδευση στην Σωματική Ψυχοθεραπεία (ψυχοθεραπεία ψυχαναλυτικής κατεύθυνσης με έμφαση στις νευροβιολογικές και σωματικές παραμέτρους των ψυχικών μηχανισμών) καθώς και στην Ψυχοθεραπεία Gestalt.

Θεραπεία Gestalt

Η θεραπεία Gestalt (γερμανικά: Gestalttherapie), ακαδημαϊκά γνωστή και ως μορφολογική θεραπεία**, είναι μία ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που δίνει έμφαση στην προσωπική ευθύνη και εστιάζει στην εμπειρία του ατόμου στην παρούσα στιγμή, στη σχέση θεραπευτή-θεραπευόμενου, στα περιβαλλοντικά και κοινωνικά πλαίσια της ζωής ενός ατόμου και στις αυτορυθμιζόμενες προσαρμογές των ανθρώπων ως αποτέλεσμα της συνολικής τους κατάστασης.

Αναπτύχθηκε από τους Φριτς Περλς, Λάουρα Περλς και Πωλ Γκούντμαν στις δεκαετίες 1940 και 1950 και περιγράφηκε για πρώτη φορά στο βιβλίο Gestalt Therapy το 1951 στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η μορφολογική θεραπεία παρότι συνδυάζει τις αρχές του υπαρξισμού και της μορφολογικής θεωρίας, αποτελεί μία ξεχωριστή θεραπευτική προσέγγιση και ερμηνεία για την ανθρώπινη συμπεριφορά και την εξέλιξη του ανθρωπίνου είδους.

Η μορφολογική θεραπεία πήρε το όνομά της από την μορφολογική σχολή της ψυχολογίας που αναπτύχθηκε στη Γερμανία στα τέλη του 19ου αιώνα, και υποστήριζε ότι ότι ο άνθρωπος μπορεί να κατανοηθεί μόνο στη βάση της ολότητας του. Η μορφολογική θεραπεία δεν είναι κλάδος της μορφολογικής ψυχολογίας, αλλά περισσότερο μια αντίδραση του μαθητή του Φρόιντ, Φ. Περλς, στη παραδοσιακή ψυχαναλυτική προσέγγιση του δασκάλου του.

Βιβλιογραφικές πηγές

• Υπόμνημα ψυχιάτρου στη Βουλή KAI Δυσφήμιση της ψυχιάτρου κ Προκοπάκη, λόγω του υπομνήματος που κατέθεσε στην Bουλή για το νομοσχέδιο των ομόφυλων γάμων. Βιοηθική και Ιατρική. mumdadandkids.gr - Capital.gr
• Σύντομο Βιογραφικό της κ. Προκοπάκη: kalliopiprokopaki.gr
• Δημητρόπουλος, Ε (1999). Συμβουλευτική Προσανατολισμός. Αθήνα: Γρηγόρης. σελίδες 75–78.
** Gestalt ως μορφολογική θεραπεία, (Στα ελληνικά δεν υπάρχει ακριβής λέξη με την οποία μπορεί να αποδοθεί ο όρος. Περιφραστικά μπορούμε να πούμε ότι σημαίνει δίνω νόημα σε αυτό που μου συμβαίνει ή αλλιώς ανασυνθέτω (αναδομώ) τις εμπειρίες μου ώστε να δίνουν ένα νέο νόημα, «όλον». πηγή: «Τι είναι θεωρία;» (PDF). ΕΚΠΑ. σελ. 15.)
• Τόμας Κίρναν (1977). Μαστράκη, επιμ. Ψυχοθεραπεία. Αθήνα: Επίκουρος. σελίδες 205–211, 290, 293–296. (Thomas Kiernan 13 Ιανουαρίου 1933 - 22 Δεκεμβρίου 2003, ΗΠΑ)

Σημ.: Οι επισημάνσεις με έντονα γράμματα και οι εικόνες που

παρατίθενται στο κείμενο, οφείλονται στην Αέναη επΑνάσταση.

Πηγή: sophia-ntrekou.gr

Δείτε σχετικά:
► Παρένθετη μητέρα ο θεσμός, οι νόμοι και τα συναισθηματικά ερωτήματα με μαρτυρίες - Surrogacy harms children
► Ορθόδοξη Θεολογία και Ψυχολογία του Βάθους - π. Νικόλαος Λουδοβίκος

Εξωτερικοί Σύνδεσμοι
• Οι θέσεις του ΚΚΕ για τον πολιτικό γάμο των ομόφυλων ζευγαριών και τις επιπτώσεις του στα δικαιώματα των παιδιών

• Η θέση του ΚΚΕ για το Σύμφωνο Συμβίωσης. Αποσπάσματα από την Βουλή
• Κουτσούμπας: Γιατί καταψηφίσαμε το σύμφωνο συμβίωσης ομόφυλων και ετερόφυλων ζευγαριών. Ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ εξήγησε το σκεπτικό πίσω από την εν λόγω απόφαση

Ο Φεβρουάριος ή Φλεβάρης και το Δίσεκτο έτος Leap Day με τις 13 χαμένες ημέρες

2024-02-01T16:16:00.016+02:00

Φεβρουάριος ή Φλεβάρης

Ο Φεβρουάριος είναι ο δεύτερος μήνας του έτους, επονομαζόμενος χαϊδευτικά και Κουτσοφλέβαρος λόγω του ότι έχει 28 ημέρες στα κοινά έτη και 29 στα δίσεκτα.

Στα λατινικά η λέξη Φεβρουάριος προέρχεται από το ρήμα «εξαγνίζω» λόγω των θρησκευτικών εορτών εξαγνισμού και καθαρμού που τελούνταν στη Ρώμη στη διάρκεια του μήνα. Στην Ελλάδα έχει πάρει και διάφορες άλλες ονομασίες σχετικές με την μικρή του διάρκεια: Μικρός, Κουτσός, Φλιάρης και Γκουζούκης.

Το Φλεβάρης προέρχεται από τις «φλέβες», τα υπόγεια δηλαδή νερά που αναβλύζουν στη διάρκειά του από τις πολλές βροχές, ενώ η γιορτή του Αγίου Τρύφωνα την 1η του μήνα του έδωσε και το όνομα «Αϊ-Τρύφωνας».

Παρ’ όλα αυτά ο Φλεβάρης με τις ανθισμένες αμυγδαλιές είναι επίσης και προπομπός της άνοιξης, καθώς μας λέει και η παροιμία, «Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει». Και μαζί με την οργιάζουσα φύση έρχονται και οι οργιαστικές τελετουργίες της Αποκριάς. Όπως αναφέρει ο Χριστόφορος Μηλιώνης: «Κύριο χαρακτηριστικό των εορτών αυτών είναι η μεταμφίεση (μασκαράδες, καρναβάλια), το γλέντι, οι βωμολοχίες και τα σκώματα που σκοπό έχουν να ξυπνήσουν τις δυνάμεις της γονιμότητας. Αρχίζουν με το Τριώδιο, κορυφώνονται τις Αποκριές (την Κυριακή της Κρεοφάγου και, κυρίως, της Τυρινής) και τερματίζονται την Καθαρή Δευτέρα, με έξοδο στο ύπαιθρο, με φαγοπότι και «σαρακοστιανά» (λαγάνες, δηλαδή άζυμα, παστά ψάρια, ταραμά, τουρσιά, φρέσκα κρεμμυδάκια και σκόρδα), με χορούς και χαρταετούς.»

Η αρχή του Τριωδίου αναγγελλόταν με πυροβολισμούς και με ταμπούρλα και γίνονταν ιδιαίτερα αισθητή την Τσικνοπέμπτη. Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης, «την Τσικνοπέμπτη, σφάζονται σε πολλά μέρη τα χοιρινά, κυρίως στη νότια Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά. Το Σάββατο όμως της ίδιας εβδομάδας, καθώς και τα δύο επόμενα Σάββατα, της Τυρινής και εκείνο της πρώτης εβδομάδας της Σαρακοστής, των αγίων Θεοδώρων, είναι αφιερωμένα στη μνήμη των πεθαμένων. Στα Ψυχοσάββατα αυτά φαίνεται ότι συνεχίζεται η αρχαία συνήθεια, αν λάβουμε υπόψη ότι στα Ανθεστήρια, που τελούνταν στην αρχαία Αθήνα την ίδια περίπου εποχή που σήμερα είναι οι Απόκριες, η τρίτη ημέρα, οι Χύτροι, ήταν ημέρα των ψυχών, με προσφορές πανσπερμίας στους νεκρούς και σπονδές από νερό πάνω στους τάφους.»

Στα ψυχοσάββατα οι ψυχές κάθονται επάνω στα δέντρα και τα βλαστάρια του αμπελιού, γι’ αυτό δεν κόφτουν ως τότε βλαστάρια, μήπως πέσουν οι ψυχές που είναι καθισμένες επάνω σ’ αυτά και κλάψουν. Σύμφωνα με τον Γεώργιο Δημητροκάλλη «τούτο το κάθισμα των ψυχών πάνω στα δέντρα έχει ρίζες προχριστιανικές, κι έχουμε παραστάσεις αρχαίες, κι ακόμα και χριστιανικές, κι ας μην το ‘χει στις διδαχές του ο Χριστιανισμός. Αυτό γιατί αυτές οι δοξασίες είναι πανάρχαιες και οικουμενικές, κάπου μάλιστα των φύλλων του δάσους το θρόισμα, ψυχοθρόισμα, μουρμούρισμα των ψυχών.»

Τα έθιμα της Αποκριάς έχουν όμως πολλές προεκτάσεις πέρα από τον ανανεωτικό, γονιμικό και θρησκευτικό χαρακτήρα τους. Όπως αναφέρει ο Λευτέρης Αλεξάκης «ιδιαίτερα η τελευταία μεγάλη Αποκριά (της Τυρινής) δίνει την ευκαιρία να αναζωογονηθούν και να ενισχυθούν οι οικογενειακοί και γενικότερα οι συγγενικοί δεσμοί, να εκφραστεί ο σεβασμός των νεοτέρων προς τους ηλικιωμένους, ιδιαίτερα των νυφάδων προς τα πεθερικά, να σμίξουν απομακρυσμένοι συγγενείς και να περάσουν ευχάριστα λίγο πριν από τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής.»

Αλλά και η επόμενη ημέρα, η Καθαρά Δευτέρα, παρόλα τα νηστίσιμα φαγητά της, δεν είναι παρά «μία προέκταση της αποκριάτικης περιόδου, με κύρια στοιχεία την αθυροστομία, τα αλληλοπειράγματα, τα σκώμματα, τη σάτιρα, που σε κανέναν δεν προκαλούν ενόχληση, αλλά αντίθετα, όλοι τα επιδιώκουν, για το καλό», όπως αναφέρει ο Γεώργιος Ν. Αικατερινίδης. Κι έτσι με γέλια και τραγούδια αποχαιρετούσαν την Αποκριά: «Επέρασε η Αποκριά με λύρες με παιγνίδια/και μπήκε η Σαρακοστή μ’ ελιές και με κρομμύδια» και «Τ΄ ακούτε τι παράγγειλε η Καθαρή Δευτέρα;/ Πεθαίν΄ ο Κρέος, πέθανε, ψυχομαχάει ο Τύρος/ σηκώνει ο Πράσος την ουρά κι ο Κρέμμυδος τα γένεια/ Μπαλώστε τα σακούλια σας, τροχίστε τα λεπίδια/ και στον τρανό τον πλάτανο, να μάσουμε Στεκούλα».

Οι κραιπάλες όμως της Αποκριάς εξαγνίζονται με τα Συμόγιορτα, ένα τριήμερο αφιερωμένο σε τρεις αγίους: τον Αϊ-Τρύφωνα την 1η, την Υπαπαντή στις 2 και του Αϊ Συμιού (άγιος Συμεών) στις 3 του μήνα. Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση ο καιρός την ημέρα της Υπαπαντής μπορεί να βοηθήσει στην «πρόβλεψη» των μεταβολών του καιρού που θα ακολουθήσει: «Καλοκαιρία της Παπαντής, μαρτιάτικος χειμώνας» και «Ό,τι καιρός κάμει τση Παπαντής, θα τον κάμει σαράντα μέρες».

Τον Φεβρουάριο γιορτάζει επίσης και ο Άγιος Χαράλαμπος (στις 10 του μήνα) ο οποίος θεωρείται ότι προστατεύει από την πανώλη, ενώ στις 19 γιορτάζει η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία, ανήμερα του μαρτυρικού της θανάτου το 1589. Το σπίτι της βρίσκονταν στη θέση του σημερινού μεγάρου της Αρχιεπισκοπής, ενώ το διατηρημένο λείψανό της φυλάσσεται σήμερα στο Μητροπολιτικό ναό της Αθήνας. (Βλ. ΕΔΩ)

Για το δίσεκτο ή βίσεκτο χρόνο επικρατούν πλήθος προλήψεων και δεισιδαιμονιών, απόρροια της ρωμαϊκής επιρροής. Η δις έκτη εμβόλιμη μέρα, Leap Day, θεωρείτο αποφράς και κατ' επέκταση όλο το έτος. Σ' αυτό πρέπει να συνετέλεσε το γεγονός ότι οι Ρωμαίοι θεωρούσαν τον Φεβρουάριο ως μήνα των νεκρών και πίστευαν ότι άφηναν τον Άδη και κυκλοφορούσαν για λίγες μέρες ανάμεσα στους ζωντανούς. Έτσι, το δίσεκτο έτος δεν γινόταν η έναρξη εργασίας με μακροχρόνια διάρκεια, όπως φύτευση αμπέλων, θεμελίωση οικιών και σύναψη γάμου. Η πίστη για το δίσεκτο έτος μεταδόθηκε και στους Έλληνες, ύστερα από τη ρωμαϊκή κατάκτηση.

Γι' αυτό και το έτος κατά το οποίο συμβαίνουν μεγάλα δεινά (πόλεμοι, λιμοί, μεγάλες φυσικές καταστροφές κ.ά.) καλείται «χρόνος δίσεχτος». Η αντίληψη αυτή απηχείται και στα δημοτικά τραγούδια, όπως στην παραλογή «Του νεκρού αδελφού», με τους στίχους:

Κι εμπήκε χρόνος δίσεκτος και μήνες οργισμένοι
κι' έπεσε το θανατικό, κι οι εννιά αδερφοί πεθάναν.

ΤΑ ΔΙΣΕΚΤΑ ΕΤΗ

Το Καλαντάρι του Φεβρουαρίου (februarios, février)

Les Très Riches Heures du duc de Berry

Artist Limbourg brothers (fl.1402-1416)

Δίσεκτο έτος - Leap Day

Δίσεκτο ονομάζεται το έτος στο οποίο προσμετράται μία παραπάνω ημέρα Leap Day, με σκοπό τη διόρθωση σφαλμάτων που προκαλούνται από τον μη ακριβή υπολογισμό της διάρκειας της ημέρας, πλήρους περιφοράς της Γης, στη μέτρηση του ηλιακού έτους.

ΤΑ ΔΙΣΕΚΤΑ ΕΤΗ

Όσο κι αν ψάξετε σε οποιοδήποτε αρχείο των ελληνικών ληξιαρχείων δεν πρόκειται να βρείτε ούτε έναν Έλληνα ή Ελληνίδα που να έχει καταχωρηθεί με ημερομηνία γέννησης από 16 έως 28 Φεβρουαρίου 1923! Όχι, φυσικά, γιατί δεν είχαμε ούτε μία γέννα σε μία ολόκληρη περίοδο 13 ημερών, αλλά γιατί απλούστατα το 1923 είχε μόνο 352 ημέρες! Του έλειπαν δηλαδή οι 13 ημέρες μεταξύ 16 και 28 Φεβρουαρίου! Η ιστορία για το πως έγινε αυτό έχει να κάνει με τον προσδιορισμό του έτους και τα ημερολόγια.

Όπως ξέρετε, ένα σωστό ετήσιο ημερολόγιο πρέπει να έχει ως βάση του τον ακριβή χρόνο που χρειάζεται η Γη για να συμπληρώσει μία πλήρη περιφορά της γύρω από τον Ήλιο. Αυτή η κίνηση της Γης αντικαθρεπτίζεται στην φαινομένη κίνηση του Ήλιου ανάμεσα στους αστερισμούς. Οι Βαβυλώνιοι κατέγραψαν για πρώτη φορά την αργή αυτή κίνηση του Ήλιου από τη Δύση προς την Ανατολή, γιατί παρατηρούσαν προσεχτικά τον ορίζοντα την ώρα της Δύσης. Επειδή όμως ο Ήλιος επέστρεφε στην αφετηρία του μετά από περίπου 360 ημέρες, οι Βαβυλώνιοι χώρισαν τον κύκλο σε 360 μοίρες, κάτι που παραμένει σε ισχύ ακόμη και σήμερα, και θέσπισαν συγχρόνως ένα μεικτό σεληνιακό και ηλιακό ημερολόγιο.

Τον πρώτο π.Χ. αιώνα το ρωμαϊκό ημερολόγιο είχε κι αυτό τα χάλια του. Γι’ αυτό το 44 π.Χ. ο Ιούλιος Καίσαρ άλλαξε το μέχρι τότε ημερολόγιο της Ρώμης, που είχε θεσπίσει ο Πομπήϊος Νουμάς (714-671 π.Χ.), και με τη βοήθεια του Έλληνα αστρονόμου Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια εγκαθίδρυσε το Ημερολόγιο που φέρει έκτοτε το όνομά του. Ο Σωσιγένης βασισμένος στους υπολογισμούς του πατέρα της αστρονομίας Ιππάρχου (ο οποίος έναν αιώνα νωρίτερα είχε προσδιορίσει ότι το ηλιακό ή τροπικό έτος έχει διάρκεια ίση με 365,242 ημέρες), θέσπισε ένα ημερολόγιο του οποίου τα έτη είχαν 365 ημέρες ενώ σε κάθε τέταρτο έτος πρόσθεταν μία ακόμη ημέρα, μετά την «έκτη προ των καλένδων του Μαρτίου», που ονομάζονταν «bis sextus». Έτσι η ημέρα αυτή, επειδή μετριόταν δύο φορές, ονομάζεται ακόμη και σήμερα «δις έκτη» και το έτος που την περιέχει «δίσεκτο».

Η παρανόηση λοιπόν του λαού ότι τα δίσεκτα έτη είναι «γρουσούζικα» («Κι εμπήκε χρόνος δίσεκτος και μήνες οργισμένοι κι έπεσε το θανατικό, κι οι εννιά αδερφοί πεθάναν» όπως λέει το δημοτικό τραγούδι) ίσως να προέρχεται από την λανθασμένη αντίληψη της ετυμολογίας και της ορθογραφίας του πρώτου συνθετικού της λέξεως «δίσεκτο». Αντί δηλαδή του σωστού «δις» με γιώτα (που σημαίνει δύο φορές) να εννοείται λανθασμένα το αχώριστο προθεματικό μόριο «δυς» με ύψιλον που έχει την έννοια της δυστυχίας, «της δυσκολίας, της κακής καταστάσεως ή του απευκταίου αποτελέσματος».

Αλλά και το Ιουλιανό Ημερολόγιο δεν ήταν τέλειο. Γιατί παρ’ όλο τον καλύτερο προσδιορισμό του ηλιακού έτους από τον Σωσιγένη, υπήρχε ακόμη μια μικρή απόκλιση από την πραγματικότητα αφού η διάρκεια του ηλιακού έτους είναι 365,242199 ημέρες. Έτσι το καθορισμένο από τον Σωσιγένη έτος είναι μικρότερο του πραγματικού κατά 0,0078 της ημέρας, δηλαδή κατά 11 λεπτά και 13 περίπου δευτερόλεπτα, χρόνος που εκ πρώτης όψεως φαίνεται σχεδόν ασήμαντος. Κάθε τέσσερα όμως χρόνια το μικρό αυτό λάθος γίνεται περίπου 45 λεπτά, και κάθε 129 χρόνια φτάνει την μία ολόκληρη ημέρα.

Μέσα στα πρώτα 400 χρόνια από την εφαρμογή του Ιουλιανού Ημερολογίου το λάθος είχε φτάσει τις τρεις ημέρες με αποτέλεσμα το 325 μ.Χ. η εαρινή ισημερία να συμβεί στις 21 Μαρτίου. Την χρονιά εκείνη έγινε η Α' Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια της Βιθυνίας και θέσπισε τον ονομαζόμενο έκτοτε «Όρο της Νικαίας» για τον προσδιορισμό του εορτασμού του Πάσχα. Όπως μάλιστα αναφέρει στη διδακτορική του διατριβή ο μακαριστός αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος «... αξιοσημείωτον τυγχάνει το γεγονός ότι η Α’ Οικουμενική Σύνοδος, θελήσασα να ορίση την ημέραν εορτασμού του Πάσχα, δεν ώρισε μήνας και ημέρας του Ιουλιανού Ημερολογίου, αλλ’ έθετο ως σταθεράν βάσιν του υπολογισμού την εαρινήν ισημερίαν, δηλ. ώρισε τα κατά τον εορτασμόν ουχί ημερομηνιακώς, αλλ’ αστρονομικώς, και τούτο διότι το κανονικώς ενδιαφέρον δεν είναι η ημερομηνία, αλλ’ η ισημερία».

Το λάθος όμως των 11 περίπου λεπτών του Ιουλιανού Ημερολογίου συσσωρευόταν και η εαρινή ισημερία μετατοπιζόταν όλο και πιο ενωρίς. Έτσι ενώ την εποχή του Χριστού η εαρινή ισημερία συνέβαινε στις 23 Μαρτίου, το 325 μ.Χ. συνέβη στις 21 Μαρτίου, και το 1582 μ.Χ. είχε φτάσει να συμβαίνει στις 10 Μαρτίου, γεγονός που δημιουργούσε προβλήματα στον ακριβή καθορισμό του εορτασμού του Χριστιανικού Πάσχα σύμφωνα με τον όρο που είχε θεσπίσει η Α' Oικουμενική Σύνοδος.

Το 1572, τη χρονιά που εξελέγη πάπας ο Γρηγόριος ΙΓ', ο ιησουίτης αστρονόμος Χριστόφορος Κλάβιους, με τη βοήθεια του αστρονόμου Λουίτζι Λίλιο, επεξεργάστηκε την παπική βούλλα της ημερολογιακής μεταρρύθμισης που δημοσιεύτηκε το Φεβρουάριο του 1582. Με τη μεταρρύθμιση η 5η Οκτωβρίου 1582 ονομάστηκε 15η Οκτωβρίου, για να διορθωθεί το λάθος των 10 ημερών, που είχε συσσωρευτεί στους προηγούμενους 11 αιώνες, και για να επιστρέψει η εαρινή ισημερία στην 21η Μαρτίου.

Για να μην επαναληφθεί το λάθος του Ιουλιανού Ημερολογίου, ο Λίλιο όρισε επίσης ότι δίσεκτα θα είναι τα έτη που ο αριθμός τους διαιρείται με το 4 εξαιρουμένων των «επαιωνίων», τα έτη δηλαδή των αιώνων, από τα οποία όριζε ως δίσεκτα μόνον όσα έχουν αριθμό αιώνων που διαιρείται με το 4. Με αυτή την τροποποίηση το έτος 1900 δεν ήταν δίσεκτο, ενώ αντίθετα το επαιώνιο έτος 2000 ήταν δίσεκτο. Η τροποποίηση αυτή δηλαδή καθορίζει ότι σε κάθε 400 χρόνια έχουμε 97 δίσεκτα έτη αφού το λάθος του Ιουλιανού Ημερολογίου είναι 3 ημέρες και 3 ώρες περίπου κάθε 400 χρόνια. Μ’ αυτό τον τρόπο διορθώνουμε το λάθος των τριών ημερών, παραμένει όμως ένα λάθος τριών περίπου ωρών κάθε 400 χρόνια που θα συσσωρευτεί σε μία περίπου ημέρα το έτος 3081 μ.Χ..

Το Νέο ή Γρηγοριανό Ημερολόγιο δεν έγινε άμεσα αποδεκτό, κι έτσι ο καθολικός κλήρος αναγκάστηκε να προσφύγει στην ανακοίνωση «θαυμάτων» για να το καθιερώσει. Τα καθολικά κράτη της Ευρώπης το αποδέχτηκαν τελικά μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια. Τα προτεσταντικά όμως κράτη χρειάστηκαν έναν ακόμη αιώνα, ενώ η Αγγλία και η Αμερική ακόμη περισσότερο αποδεχόμενες τελικά τη μεταρρύθμιση (με διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες του λαού) μόλις το 1752. Το ίδιο άλλωστε συνέβη και στην Ανατολή όπου η αντίδραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας ήταν άμεση και οξεία. Οι πατριάρχες Kωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας και Αντιοχείας διαμαρτυρήθηκαν έντονα στη Ρώμη και το Ιουλιανό Ημερολόγιο παρέμεινε σε ισχύ σε όλα τα Ορθόδοξα κράτη έως τον 20ό αιώνα.

Στα Ορθόδοξα κράτη η αρχή της μεταρρύθμισης ξεκίνησε το 1895 όταν ο οικουμενικός πατριάρχης Άνθιμος Ζ' εξέφρασε «πόθους και ευχάς υπέρ ενός ενιαίου ημερολογίου δι' άπαντας τους χριστιανικούς λαούς». Έτσι το 1903, μετά από ερώτημα του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ιωακείμ Γ', η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος σε συνεργασία με τη θεολογική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών αποφάσισε ότι «αι ορθόδοξοι Εκκλησίαι εν συνεννοήσει μετ' αλλήλων και μετά της πολιτείας εκάστης αυτών δύνανται να επιχειρήσωσι την μεταρρύθμισιν του νυν εν χρήσει παρ' ημίν ημερολογίου συμφώνως προς τας προόδους και τα πορίσματα της αστρονομικής επιστήμης».

Το 1919 η ελληνική πολιτεία ανακίνησε και πάλι το ημερολογιακό θέμα, οπότε μετά από γνωμάτευση μιας ειδικής επιτροπής η Ιερά Σύνοδος αποφάσισε παμψηφεί ότι «η μεταβολή του Ιουλιανού ημερολογίου μη προσκρούουσα εις δογματικούς και κανονικούς λόγους δύναται να γίνει.... η δε πολιτεία είναι ελευθέρα να δεχθεί το γρηγοριανόν, ως ευρωπαίον ημερολόγιον, της εκκλησίας κρατούσης μέχρι του νέου επιστημονικού ημερολογίου, το Ιουλιανόν».

Έτσι η ελληνική πολιτεία με το νομοθετικό διάταγμα της 18ης Ιανουαρίου 1923, που δημοσιεύτηκε στις 23 Ιανουαρίου, αντικατέστησε το Ιουλιανό Ημερολόγιο με το Γρηγοριανό και όρισε την έναρξη της εφαρμογής του την 16η Φεβρουαρίου 1923 την οποία ονόμασε 1η Μαρτίου. Αφαιρέθηκαν δηλαδή 13 ημέρες από το έτος 1923, γιατί στις 10 ημέρες λάθους μεταξύ Γρηγοριανού και Ιουλιανού από το 325 έως το 1582 είχε επέλθει καθυστέρηση και άλλων τριών ημερών στα περίπου 340 χρόνια που είχαν παρέλθει από την πρώτη εισαγωγή του Γρηγοριανού Ημερολογίου. Γι’ αυτό άλλωστε το έτος 1923 στην Ελλάδα δεν είχε 365 ημέρες αλλά 352, οπότε και κανένας Έλληνας υπήκοος δεν έχει πιστοποιητικό γέννησης με ημερομηνία από 16 έως 28 Φεβρουαρίου 1923.

Επειδή όμως η Εκκλησία διατήρησε το Ιουλιανό Ημερολόγιο και μετά την αλλαγή του πολιτικού Ημερολογίου, υπήρξε οξεία αντίδραση του λαού όταν ο εορτασμός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου δε συνέπεσε με την Εθνική μας Εορτή της 25ης Μαρτίου. Έτσι με ομόφωνη και πάλι απόφασή της η Εκκλησία της Ελλάδος «λαμβάνουσα μέν υπ' όψιν την εκ της διαφοράς του εκκλησιαστικού ημερολογίου προς το επικρατήσαν ήδη πολιτικόν ημερολόγιον προερχομένην σύγχυσιν παρά τω λαώ και την εκ ταύτης θρησκευτικήν βλάβην αυτού, ανταποκρινομένη δε εις την πανταχόθεν εκδηλουμένην επιθυμίαν, αποφασίζει όπως αφομοιώση το εκκλησιαστικό ημερολόγιον προς το πολιτικόν...».

Από τις 23 Μαρτίου 1924 λοιπόν το εκκλησιαστικό ημερολόγιο συνταυτίστηκε με το πολιτικό, χωρίς όμως τη μετακίνηση του Πασχαλίου που υπολογίζεται, ακόμη και σήμερα, με βάση το ελλιπές Ιουλιανό Ημερολόγιο και τον ελλιπή 19ετή σεληνιακό κύκλο του Μέτωνος (5ος αιώνας π.Χ.). Αλλά αυτό είναι μια άλλη, πάλι, ιστορία!

Βράδυ του Φλεβάρη

Βγαίνει το φεγγάρι.

Στη λεωφόρο είναι ακόμα μέρα,

ένα βράδυ που πέφτει γοργά.

Αδιάφορη νεολαία αγκαλιάζεται σφιχτά·

εκτρέπεται σε ευτελείς στόχους.

Κι είναι η σκέψη του θανάτου

που στο τέλος, σε βοηθάει να ζήσεις.

Ουμπέρτο Σάμπα, Μτφ: Κάρολος Τσίζεκ

Βιβλιογραφία

• ΔΙΣΕΚΤΑ ΕΤΗ - Διονύση Π. Σιμόπουλου, Διευθυντή Ευγενιδείου Πλανηταρίου (Βιογραφία βλ. ΕΔΩ) από το facebook του κ. Dionysios Simopoulos, την 1η Φεβρουαρίου 2020 στις 4:00 π.μ. Πρώτη δημοσίευση: Διονύσης Π. Σιμόπουλος. «Δίσεκτα έτη και Ημερολόγια». Η Καθημερινή, 14 Φεβρουαρίου 2016.• Φεβρουάριος ή Φλεβάρης: Dionysios Simopoulos, 30 Ιανουαρίου 2020 στις 5:05 μ.μ.. πρώτη δημοσίευση: Διονύσης Π. Σιμόπουλος, «Οι Μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος», «Γεωτρόπιο» Ελευθεροτυπίας, Τεύχος 507 (2 Ιανουαρίου 2010).
• Νίκος Σαραντάκος (29 Φεβρουαρίου 2016). «Μία μέρα κάθε τέσσερα χρόνια, και πάλι». Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία.
• Στίλπων Κυριακίδης (1928). «δίσεκτον (το)». Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν. Δ΄. Αθήνα: Ελευθερουδάκης. σελ. 644.

Πηγή Αέναη επΑνάσταση | Sophia-Ntrekou.gr

► Περισσότερα Θέματα: Διονύσης Σιμόπουλος, Μήνες του έτους

Ορφέας Περίδης - Φεβρουάριος

Στην έκθεση των λουλουδιών τ' αρχαία Ανθεστήρια
Ποια λέξη είπες κι έλυσες του κόσμου τα μυστήρια
Και του κυπαρισσιού η καρδιά στου έρωτα τους χτύπους
Κι ο Τρύφωνας των αμπελιών ευχολογάει στους κήπους
Πίσω από μάσκες έβλεπες ποιος να κρυφτεί από σένα
Μια μεθυσμένη αποκριά απ' το δικό σου βλέμμα
Τα χιόνια εκείνη τη χρονιά τα δέντρα έξω στολίσανε
Μα εσύ μια λέξη φώναξες κι οι μυγδαλιές ανθήσαν
Τον μήνα της συγχώρεσης στο τέλος του χειμώνα
Τα δυο σου μάτια σαν πυρσούς θα τα θυμάμαι αιώνια
Μεσ' στην γιορτή των χωρισμών με γέλιο πικραμένο
Ο παιδικός μου έρωτας σαν μέλι ναρκωμένο.

Ορφέας Περίδης, Άλμπουμ: Ονειροπόλων μόχθοι, 2011