Osmanlı Sosyo-Ekonomik Tarihi

“Yerel demokrasi geleneği, Fransa’da ve Avrupa’da komün geleneğinden geliyor. Yani, küçük küçük yerel grupların kendi kararlarını verme kabiliyetinden. Osmanlı İmparatorluğu bu geleneğe sahip değildi. Dolayısıyla, bir anda modern anlamda belediyenin getirilmesi, Osmanlı’da çok karşılık bulmamıştır.”

Meşrutiyet’in ilanı Osmanlı İmparatorluğu’nda kamuoyunun ilk kez vücut bulduğu olaylarla gerçekleşti. Eylemler, mitingler, toplantılar ve durdurulan grevler... Daha sonra 1908’e canlılığını veren kamuoyu, Bosna-Hersek’in Avusturya tarafından ilhakı ve Bulgaristan’ın bağımsızlığını ilan etmesi üzerine bir kez daha sokağın gücünü ve kendiliğindenliğini ele geçirdi. “Osmanlı Fes Boykotu” olarak bilinen süreçte halk, kendi inisiyatifini kullanarak Avusturya ve Bulgaristan mallarına karşı bir boykot başlattı. Avusturya’dan ithal edilmekte olan fes ile simgesini bulan boykot kısa bir sürede daha düzenli ve İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından yönlendirilen eylemler halini aldı. İlk defa gerçek bir savaşla değil de “harb-i iktisadî” ile başarılı olunan bu süreçte 1908’in ilham verdiği Osmanlılık fikri canlılığına kavuşurken, millî iktisat icadı da ortaya çıktı. Millî bir sanayi kurmak gerekliliği ve bunun için gereken nedenlerin kolayca devşirilmesi ile 1908 Boykotu, pek çok siyasal mobilizasyon faktörünü aynı anda devreye sokmuş oldu. Y. Doğan Çetinkaya 1908 Osmanlı Boykotu: Bir Toplumsal Hareketin Analizi çalışmasında günlük basının etkisiyle, siyasal mobilizasyonun kitleler üzerindeki gücüyle, kitlelerin kendiliğindenliğiyle, milliyetçiliğin farklı renklerdeki yansımalarıyla bu toplumsal hareketin özelliklerine ve önemine dikkat çekiyor. Geniş kapsamlı bir arşiv çalışması, soru sormak konusunda gösterdiği özen ve cevaplarındaki toklukla bu kitap II. Meşrutiyet döneminin dünyasına, insanlarına içeriden, “aşağıdan” ve onların tarafından bakıyor.

12 Bk. Fâtih Kanunnâmesi, s.29-51. 13 Bk. Ö. L. Barkan, XV ve XVI. Asırlarda Osmanlı İmparatorluğu'nda ziraî ekonominin hukuki ve mâli esasları, Kanunlar, I, İstanbul 1943. 8 OSMANLI DEVLET TEŞKİLÂTI dışında kalan idarî, mâlî ve kazaî meseleler ise veziriazam ve kadıasker dîvânlarına bırakılmıştır. I-DÎVÂN-I HÜMÂYÛN Bizzat padişahın başkanlığında birinci derecede devlet işlerini görüşmek üzere toplanan dîvâna Dîvân-ı hümâyun ismi verilmiştir. Bu Osmanlı dîvânı Selçuklu, İlhanlı ve diğer Türk devletleri örnek alınarak meydana getirilmiştir 14 . Nitekim Selçuklularda Dîvân-ı âlî, İlhanlılarda Dîvân-ı kebîr, Memluklarda ise Dîvân-ı Sultan adlarım taşıyan dîvânlar mevcuttu 15 . Osmanlı Devleti'nde Sultan Orhan zamanından itibaren dîvân'ın bulunduğu görülür. Dîvân'a katılan beyler burma dülbent giyerler, giymeyenler ayıplanırdı 16 . Dîvan toplantıları Sultan I. Murad, Yıldırım Bâyezid, Çelebi Mehmed ve II. Murad devirlerinde de devam etmiştir 17 . Meselâ Yıldırım Bâyezid, halkın şikâyetlerini yüksek bir yere çıkarak dinler ve haksızlığa uğrayanların davalarım çözümlerdi 18 . Dîvân Orhan Bey zamanından itibaren Fâtih'in ilk devirlerine kadar her gün toplanırdı. XVI. yüzyıldan itibaren ise dîvân toplantıları haftada dört güne inmiş, bunun iki günü de arz günü olarak kabul edilmiştir. Dîvân toplantıları XVII. asır ortalarında haftada ikiye, XVIII. yüzyıl başlarında III. Ahmed zamanında bire indirilmiş, hattâ daha sonra bir ara kaldırılmış ise de görülen lüzum üzerine yeniden tertib edilerek önce haftada bir salı günleri, bir müddet sonra da alü haftada bir toplanması kararlaştırılmıştır. Bunun yerine devlet işlerinin çoğu veziriazam dîvânlarına bırakılmıştır. 14 Bk. I. H. Uzunçarşılı, Osmanlı Devleti Teşkilâtına Medhal, Ankara 1970. 15 Bk. Aynı eser, s. 39, 87, 208, 275. 16 «Dîvâna geldin, kanı burma dülbendin derler idi» (Bk. Âşık Paşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osman, Âlî Bey nşr., istanbul 1332, s. 118. Ayr. bk., Neşrî, Kitâb-ı Cihânnümâ (nşr. F. Reşid Unat -Mehmed A. Köymen), Ankara 1987,1, 157. 17 Bu hükümdarlar döneminde dîvân toplantılarının Edirne sarayında kubbealü'na benzer dîvân yeri denilen bir yerde yapıldığı araştırmalarda yer almaktadır (Bk. Ahmet Mumcu, Hukuksal ve Siyasal Karar Organı Olarak Divan-ı Hümayun, Ankara 1976, s. 24-25). 18 Bk. A. Mumcu, Aynı eser, s. 23. MERKEZ TEŞKİLÂTI 9 19 Fâtih divana başkanlığı terkettikten sonra Kanunnâmesinde «Evvelâ bir arz odası yapılsın. Cenâb-ı şerifim pes-i perdede oturup, haftada dört gün vüzerâm ve kadıaskerlerim ve defterdar larım rikâb-ı hümayunuma arza girsünler» şeklinde koyduğu hükümle divan toplantılarını terketmiştir (Bk. Fâtih Kanunnâmesi, s. 42). 20 Dîvân-ı Hümâyûn'un gördüğü işler hakkında geniş bilgi için bk. A. Mumcu, Aynı eser, s. 71 vd. 26 Fâtih Kanunnâmesinde, "Bilgil ki,evvelâ vüzerâ ve ümerânın veziriazam basıdır. Cümlenin ulusudur.Cümle umurun vekîl-i mutlakıdır. Ve oturmada ve durmada ve mertebede veziriazam cümleden mukaddemdir" hükmü ile devlet idaresindeki yeri açıklanmıştır (Bk. Fâtih Kanunnâmesi, s. 30). 27 Bk. I. RUzunçarşıh, "Osmanlı tarihine ait yeni bir vesikanın ehemmiyeti ve izahı ve bu münâsebetle Osmanlılarda ilk vezirlere dâir mütâlâa", Belleten, III/9, Ankara 1939, s. 99; Ayr. bk. 1. H. Danişmend, İzahlı Osmanlı tarihi Kronolojisi, Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul 1971, V, 7-8; Aydın Taneri, Aynı eser, s.34-35. 28 20. Ancak I. Murad devrinde Lala Şahin Paşa ve Demirtaş Paşa beylerbeyilikten vezirliğe tayin edilmişlerdi (Bk. 1. H. Uzunçarşılı, Osmanlı Devleti'nin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, s. 112). 29 Veziriazamların meziyetleri ve nasıl olmaları gerektiği, Kanuni'nin veziriazamı Lütfı Paşa tarafından etraflı şekilde anlatılmıştır (Bk. Âsaâfnâme, istanbul 1326, s. 21). 30 İbn Kemal, Tevârih-i Âl-i Osman, Nuruosmaniye Ktp. nr. 3078, s. 72. 12 OSMANLI DEVLET TEŞKİLÂTI vezir adedinin yediye kadar çıktığı bilinmektedir. Vezirliğe sonraları gelişigüzel kişiler tayin edildiği için bu makam eski önemini kaybetmiş, nitekim Köprülü Mehmed Paşa zamanında sayılan azaltılmıştır. XVIII. asrın başlarında iki ile üç arasında bir sayıda olan Kubbe vezirleri, 1731'den sonra tamamen kaldınlmıştır. Vezirler Dîvân-ı Hümâyûn'da veziriazamın sağ tarafında otururlardı. Kanunnâmeye göre veziriazam padişahın mutlak vekili olduğundan devlet idaresinde büyük yetki sahibiydi. Padişahlara yapıldığı gibi bayram tebriki merasimleri düzenlenirdi. Abdurrahman Pasa KanunnâmesVnâe. belirtildiği gibi 31 ilmiye tevcihleri de olmak üzere bütün tayin ve aziller, terfiler veziriazamın yetkisindeydi. Ayrıca , Fâtih Kanunnâmesi'nâs. 5999 akçaya kadar olan timarı padişaha sormadan verebilirdi 32 . Sefer harici zamanlarda vezir, kadıasker ve şeyhülislâm gibi yüksek devlet adamlannın tayin ve azillerinde padişahınnznini alırdı. Fakat seferde aynı hükümdar gibi herkes için idam hükmü verebilirdi. Veziriazamlar sefer esnasında padişahın maiyyetinde bulunurlardı. Padişah ların seferi terk etmeleri üzerine ise onlara vekâleten ordu başkomutan vekili olarak savaşa gitmeye başladılar. Bu gibi durumlarda veziriazamlar serdâr-ı ekrem unva nını alırlardı. Serdâr-ı ekrem olan veziriazamların seferde yapacaklan masraflardan dolayı kendilerine hesap sorulmaz, her türlü, tayin, azil ve idam kararlarını kendileri verirdi. Diğer bir deyimle sefer esnasında padişahın sahip olduğu her türlü yetkiye sahip olurdu, onun emri ferman demekti. Bu yetki, sefer Avrupa tarafında ise Davutpaşa, Asya tarafında ise Üsküdar'dan ordunun hareketiyle 31

Özet Osmanlı hâkimiyetine 1515 yılında geçen Kızuçan, Diyarbekir Eyaleti'nde Çemişgezek sancağının nahiyesi olarak Allahverdi Bey'in zeâmetiydi. 1523'te Gürzelik nahiyesi ile birlikte Kiğı sancağına bağlandı. 1535'te Erzurum Eyaleti'nin kurulmasıyla müstakil sancak olarak Allahverdi Bey'in idaresinde kalmaya devam etti. Yurtluk-ocaklık statüde olan bu sancakta üç kez tahrir yapıldığı tespit edilmektedir. Bu tahrirlerden XVI. yüzyılda kısa aralıklarla meydana gelen sosyo-ekonomik değişimleri izlemek mümkündür. Ancak XVII. yüzyılda timar sistemi işlevsiz kaldığından tahrir geleneği terk edildi. Timar gelirleri iltizama verilerek yeni sisteme geçildi. Böylece merkezi devlet hazinesine ait gelirlerin tespit ve denetlenmesi için avârız vergisi tahrirleri yapıldı. Avârız-hânelerin kaydedildiği defterlerde yerleşim yerlerindeki nüfus ve mali verilerle topoğrafya, yerleşim ve sosyo-ekonomik yapı incelenebilmektedir. Bu çalışmada 1642 tarihli mufassal ve 1643 tarihli icmal avârız defterleriyle birlikte XVI. yüzyıla ait üç tahrir defteri kullanılarak Erzurum Eyaleti'nin Kızuçan kazasının yerleşim, nüfus ve dinî yapısı karşılaştırmalı şekilde incelenmiştir.

Öz: Çaldıran Savaşı'ndan kısa bir süre sonra Osmanlı hâkimiyetine giren Varto bölgesi, Hınıs ve Handırıs ile birlikte Bitlis sancağına bağlandı. 1540 yılına kadar Bitlis sancağına bağlı kalan Varto, Erzurum eyaletinin teşkili ve Hınıs'ın buraya tabi bir sancak haline getirilmesinden sonra Hınıs'ın bir nahiyesi haline getirildi. Varto'nun Hınıs'ın nahiyesi olarak idari teşkilattaki varlığı 19. yüzyıl ortasına kadar devam etti. 19. yüzyıl ortalarında Muş'a bağlanan Varto, önce nahiye daha sonra kaza olarak idare edildi. Bu çalışmada, günümüzde Muş'a bağlı bir ilçe merkezi olan Varto'nun 17. yüzyıl ortalarındaki idarî, sosyal, yerleşim, nüfus ve aşiret yapısı dört avârız defterine (1642, 1643, 1645 ve 1650) göre incelenmiştir. 17. yüzyılda Varto'da kaç köy olduğu, bu köylerde kimlerin veya hangi aşiretlerin yaşadığı, devlet merkezine ne kadar vergi verdikleri sorularına cevap aranmıştır. Ayrıca 16. yüzyıla ait tahrir defteri verileri kullanılarak iki yüzyıl arasında karşılaştırmalar da yapılmıştır.
Abstract: The Varto region, which came under Ottoman rule shortly after the Battle of Çaldıran, was connected to the sanjak of Bitlis with Hınıs and Handırıs. Varto, which remained under the sanjak of Bitlis until 1540, was transformed into a sub-district of Hınıs after the formation of the province of Erzurum and the transformation of Hınıs into a sanjak of it. Varto's presence in the administrative organization as the sub-district of Hınıs continued until the mid-19 th century. Being connected to Mush in the mid-19 th century, Varto was first ruled as a sub-district and then as a district. In this study, the mid-17 th century administrative, social, settlement, population and tribal structure of Varto, which is currently a central district of Mush, was examined according to four avârız registers (1642, 1643, 1645 and 1650). Answers for the questions "How many villages were there in Varto in the 17 th century?", "Who or what tribes lived in these villages?", and "How much tax did they pay the state center?" were sought. In addition, comparisons were made between the 16th and 17 th centuries by using the 16 th century tahrir registers data.

Özet: Makalede Osman Gâzî'nin İbrâhim Artuk tarafından yayımlanan ilk sikkesi hakkındaki bâzı iddiâların bilimsel tenkidi ve 1980'li yıllarda ünlü nümismat Nicholas Lowick'in R. P. Lindner'le birlikte inceledikleri, ancak o zamandan beri nerede olduğu bilinmeyen ikinci Osman Gâzî sikkesinin fotoğraf ve çizimleri ekseninde; Osman Gâzi için hutbe-sikke gibi şartların oluşup-oluşmaması, ilk Osman Gâzî sikkesinin sahte olduğu iddiâları, "İstiklâl-i 'Osmânî" hakkında öne sürülen yaygın görüşler ve kuruluş dönemi ile ilgili diğer tartışmalı meseleler yeniden ele alınmıştır.

ÖZ
İnsanlık tarihi üretim anlamında tarım ve endüstri gibi iki büyük devrim eşliğinde şekillenmiştir.
İnsanoğlunun üretim alanında geçirdiği ilk büyük aşama tarım devrimiyle gerçekleşmiştir.
İkinci büyük aşama olan endüstri devriminin yankıları ise tüm dünyada etkisini hissettirmiştir. Bu
çalışmanın amacı Avrupa’da endüstri devrimi yaşanırken, Osmanlı topraklarında sınai üretimin hangi
boyutlarda olduğu ve bu süreçten etkilenme biçimini incelemektir. Bu etkilerin yereldeki görüntü-
sünü ortaya koymak amacıyla da örnek olarak seçilmiş Tarsus kentinde sanayi sektörü ve geçirdiği
değişim üzerine odaklanılmıştır. Tarihsel süreçte Tarsus sürekliliğini kesintisizce devam ettirebilen
ender Anadolu kentlerinden biridir. Kentin içinde bulunduğu stratejik konum, sahip olduğu verimli
topraklar ve zengin hammadde kaynakları buranın her dönem canlılığını sürdürebilen bir yerleşim
olmasını sağlamıştır. 19. Yüzyılın ikinci yarısında burada da sınai faaliyetler geleneksel yöntemlerle
yapılmaktaydı. Ancak 1838 Osmanlı-İngiliz Ticaret Sözleşmesi sonrasında Osmanlı iktisadi düşüncesi
ve ekonomik yapısındaki kırılmalar endüstri sektörüne de yansımıştır. Bu kırılmaların yansımaları-
nı Tarsus üretim sektöründe de görmek mümkün olmuştur. Bu çalışmada da Tarsus’ta endüstriyel
üretime geçişin arka planında yatan gelişmeler ve alt yapısını oluşturan geleneksel zanaat sektörü
ele alınmıştır. İncelenen dönem 1838-1856 arası yılları kapsamaktadır, çünkü; 1860’lardan sonra
Çukurova’da pamuk tarımında bir devrim yaşanmış ve beraberinde endüstriyel üretim anlamında da
çok büyük ivmeler kazanılmıştır. Bu nedenle yapılan çalışma, kentte yürütülmeye çalışılan ihtiyaca
yönelik küçük el zanaatlarının, 1860’lardaki endüstriyel üretimin alt yapısını nasıl oluşturduğunu
ortaya koyması açısından önemlidir.
Anahtar Kelimeler
Sanayi Devrimi, Geleneksel Zanaatlar, Osmanlı Üretim Sektörü, Tarsus.
ABSTRACT
In terms of production, the history of mankind has been shaped with two great revolutions which
are agriculture and industry. Agricultural revolution was the first major step in the field of human
production. The industrial revolution, the second major phase in this respect, made its echoes all over
the world. The aim of this study is to examine the size of the industrial production in the Ottoman
territories and in what ways the otoman empire was affected from the industrial revolution which was
simultaneously happening in Europe. In order to demonstrate the local impications of these effects, this
study focusses on the In the historical process Tarsus is one of the few Anatolian cities which can city
of Tarsus, its industry and the change in its industry. In history, Tarsus is one of the few Anatolian
cities which continued its historical continium unceasingly. The strategic location it possess, its fertile
soil and rich raw material resources have made the city always an attractive settlement. In the second
half of the 19th century, industrial activities was done by conventional methods here. However after
the Ottoman-British Trade Agreement in 1838, the break in the Ottoman economic thought and its
economic structure have also been reflected to its industry sector. It is possible to see the reflections of
these breaks in the manufacturing sector of Tarsus. This study deals with the developments which lie
behind the process of industrialization in Tarsus and the traditional craftsmen sector which is the infrastructure
of these developments. The period under review covers the years from 1838-1856, because,
after the 1860s there had been a revolution in the cotton production in Cukurova and this brought great
impetus to the industrial production. Therefore this study is important as it sheds some light on how
the need-centered small scale craftsmen which existed in the city, constituted the infrastructure of the
industrial production in 1860.
Key Words
Industrial Revolution, Traditional Crafts, Ottoman Manufacturing Sector, Tarsus.

Tüketim, Üretim, Kapitalizm, Sosyalizm, Komünizm, İdealist Sosyalizm ve Kapitalizm, Sermaye Düşmanlığı, İşçi Hakları, Emek, İstifade, Fayda, Dayda Maksimizasyonu, Madde Aşkı, Reklamların Etkisi, Ayniyet Psikolojisi, Madde Düşmanlığı, Zahmetsiz Kazanç, Ye'cüc- Me'cüc, Deccal, İstibdad, Rüşvet, Baskı, Helal Kazanç, Haram Kazanç, Üretim Sınırlaması.

Öz:
Osmanlı Devleti kuruluşundan kısa bir süre sonra yüzünü Balkanlar’a döndü ve bölgede
hızlı bir fetih hareketi başlattı. İlk dönemlerde fetihler oldukça hızlı ve yayılmacı iken zaman
içerisinde bölgenin “yurt” tutulma düşüncesi bir takım stratejik yönelim ve tercihleri devreye soktu.
Özellikle Avrupa içlerine yönelecek fetihlerin uzun süreli hareketler olması “üs” kavramını öne
çıkardı. Belgrad, Manastır, Sofya gibi Balkanlar’ın nadir düzlük ve yerleşime müsait bölgeleri bu
manada fetihlerde kıymeti haiz bölgeler olarak göze çarptı.
Fetihlerde stratejik unsurların devreye girmesi özellikle iktisadi değeri öncelikli şehir ve
bölgeleri öne çıkardı. Maden bölgeleri, ormanlık alanlar, geçiş ve geçitlere sahip yol üstü şehirleri
ile eski ticaret yollarının devamı niteliğindeki duraklar bahsi geçen stratejik unsurların akla ilk
gelenleri oldu.
Bu çalışma I. Bayezid devri Balkan fetihlerinin özellikle I. Kosova Savaşı sonrasından
İstanbul kuşatmasına kadarki evresinde ortaya konan tercih unsurlarını ve özellikle de stratejik
konum tercihlerini Üsküp şehri özelinden ortaya koymaya çalışacaktır.
Anahtar Kelimeler: I. Bayezid, Üsküp, Strateji, Fetih, Balkanlar, Yollar, Osmanlı
STRATEGİC ELEMENTS OF THE OTTOMAN CONQUEST IN THE BALKANS IN
THE CONTEXT OF OLD ROADS: EXAMPLE OF THE CONQUEST OF SKOPJE
Abstract:
Shortly after its establishment, the Ottoman Empire turned its face to the Balkans and began
a rapid conquest movement in the region. While the conquests were quite rapid and expansionous
in the early periods, the idea of keeping the region "homeland" in time brought some strategic
orientations and preferences into effect. The fact that the conquests directed towards the interior of
Europe were long-term movements revealed the concept of “military base”. Rare flats and
settlements of the Balkans, such as Belgrade, Monastery and Sofia, were the most important
conquests.
The introduction of strategic elements in the conquests also highlighted the cities and
regions with priority in economic value. Mines, forested areas, on-road cities with crossings and
crossings, and old trade routes are the first stops to come to mind.
This study will try to reveal the elements of preference of the Balkan conquests of the period
of Bayezid I especially from the post-Kosovo War to the siege of Istanbul and especially the strategic
location preferences from the Skopje city.
Keywords: Bayezid I., Skopje, Strategy, Conquest, The Balkans, Ways, Ottoman

Bu çalışma, esas itibarıyla, tarihsel‐sosyolojik bir ilgiden doğmuştur. Bu  ir parça paradoksaldır, zira tarihsel sosyolojinin güncel teorik çerçevelerini çalıştırarak Türkiye’nin siyasi tarihini analiz etmekte olan bir sosyal bilimciler kuşağına, 1960’ların Asya Tipi Üretim Tarzı (ATÜT) tartışmaları uzak görünür. Gerçekten de mezkûr tartışmaların teorik ve hatta dilsel bağlamı bambaşka bir dünyaya aitmiş gibidir. 1960’ların
politik bağlamı ve yazarların bu bağlamdaki konumları kavranmadığı müddetçe kimin neden belirli tezler üzerinde büyük bir inançla ısrar ettiği tamamen anlaşılmaz durumda kalır. Öyleyse bir ilk saptama olarak, 1960’ların Osmanlı devlet ve toplum yapısı tartışmalarını yeniden sorunsallaştırmanın bir bütün olarak 1960’ların politik bağlamını yeniden sorunsallaştırmak ya da tam tersine bu bağlama gark olmak anlamına geldiği belirtilmelidir. Nitekim elinizdeki derlemeyi oluşturan metinlerin hepsine bu koku sinmiştir.

Bu eserde Fatih Sultan Mehmed’in bugüne kadar hiç yazılmamış hayat hikâyesini okuyacaksınız. Başarıları yanında başarısızlıkları, bugün bizleri çokça şaşırtacak uygulamaları, evlilikleri, yiyip içtikleri, ilginç merakları, tarihe ve kültüre olan düşkünlüğü, savaş stratejileri ve teknikleri, ketumluğuna dair birbirinden ilginç tüm örnekler orijinal yerli ve yabancı belgelere dayanarak bu kitabın içinde işlendi.
Zaman tünelinde bir maceraya hazırsanız sizi önce İstanbul’un fethine ve sarayın içine sonra devrin İstanbul’u, Anadolu’su, Balkanlarına; Karadeniz, Ege ve Akdeniz’e tarihsel capcanlı ve ilgi çekici bir geziye davet ediyoruz.
Erdem Yayınları

Kariyer Geliştirme Potansiyeli: Proje, politik olayların iktisadi hayatta yarattığı belirsizlik ve riskleri Türkiye Cumhuriyeti’ne ait borsa işlemleri, döviz kur hareketleri ve mal fiyatları bağlamında değerlendirme kapsamına alarak; literatürün yer vermediği veri birikimi ve tartışmayı sağlayacaktır. Proje ile araştırma faaliyetinde bulunan yürütücü, araştırmacı ve bursiyerlerin, iktisat tarihi ve politik ekonomi alanında veri toplama, düzenleme ve ekonometrik inceleme konusunda önemli bir araştırma birikimine sahip olması sağlanacaktır. Proje ile paydaşlar arşiv verilerinin elde edilmesi, savaş, çatışma ve politik gerilimlerin iktisadi işlemlerin sürdürülebilirliği üzerinde yarattığı belirsizlik ve riskler konusunda deneyimlerini artırma olanağı elde edeceklerdir.
Konunun Önemi ve Özgün Değer: 1925–1980 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti; İkinci Dünya Savaşı gibi savaş, çatışma, rejim değişimleri, dış ve iç politika değişiklikleri şeklinde iktisadi hayatı etkileyerek iktisadi aktörler üzerinde risk yaratan pek çok politik olay ile karşılaşmıştır. İlgili dönem kapsamında daha önce yapılan incelemeler politik risklerin tahvil, mal, altın fiyatları, döviz kuru ve hisse senedi işlemleri üzerinde yaratmış olduğu etkilere ilişkin karşılaştırmalı, tutarlı ve veriye dayalı değerlendirmeleri yeteri kadar içermemektedir. Bu bağlamda 1925 ile 1980 yılları arasında ortaya çıkan politik olayların yaratmış olduğu etkilerin analiz edilmesi, günümüzde karşılaşılan politik sorunların etkileri hakkında politika önerilerinin oluşturulması noktasında önem taşımaktadır.
Araştırma Sorusu: Savaş, rejim değişiklikleri, hükümet boşlukları, dış politika dalgalanmaları gibi yoğun bir politik kargaşa ortamının olduğu 1925 ile 1980 dönemi Türkiye Cumhuriyeti’nde, bu politik olaylar nedeniyle ortaya çıkan istikrarsızlık ve belirsizlikler tahvil piyasası, parasal sistem, mal piyasası ve şirketler üzerinde nasıl bir etki doğurmuştur?
Amaç ve Hedef: Projenin amacı, Türkiye Cumhuriyeti’ni 1925 ve 1980 yılları arasında etkisi altında alması muhtemel politik risklerin tahvil piyasası, kambiyo ve hisse senedi işlemleri ile mal ve altın fiyatları üzerindeki etkilerini incelemektir. Hangi politik kırılmanın iktisadi yapı üzerinde daha çok belirsizlik ve risk yaratmış olduğunun tespiti ile günümüzde çatışma ve politik değişimlerin yoğun şekilde etkilediği ülkelerin sorunlarına dair çözüm için politika önerilerinde bulunmak mümkün olabilecektir.
Yöntem: Projede nitel ve nicel analiz teknikleri birlikte kullanılacaktır. İlk olarak, istatistikî ve ekonometrik yöntemler kullanılarak, 1925 ve 1980 yılları arasında İstanbul ve Ankara Borsası tahvil işlemleri, kambiyo ve hisse senedi piyasasına ait döviz kurları, altın fiyatları ve çeşitli şirketlerin hisse senedi günlük fiyatları verileri yanı sıra mal fiyatlarına ilişkin incelemeler ile savaş, çatışma ve politik kargaşalara ilişkin olaylarla bağlantı taşıyan dalgalanma dönemleri incelenecektir. İkinci olarak, niteliksel analiz tekniklerinden gazete yazıları ve karikatürler üzerine inceleme amacıyla içerik incelemesinden yararlanılacaktır. İçerik analizi olayların açıklanmasında kullanılacak yardımcı bir yöntem olarak ihdas edilecektir. 
Katkı: Proje, Türkiye Cumhuriyeti tahvil piyasası, kambiyo ve hisse senedi işlemleri ile mal fiyat hareketleri üzerine kapsamlı değerlendirmeler içerecek olması, geniş bir veri seti kullanması, ekonometrik teknikler yardımıyla incelemelerde bulunması ile Türkiye’nin siyasi ve iktisadi tarihi, dönemin uluslararası ilişkileri ve finans literatürü için önem taşımaktadır. Ayrıca, rejim değişimleri ile karşı karşıya kalan, taraf olmadığı İkinci Dünya Savaşı içerisinde diplomatik olarak etki altında kalan Türkiye Cumhuriyeti iktisadi yaşamının incelenmesi, elde edilen veriler ve sonuçlar bağlamında ortaya konulacak politika önerileri ile günümüzde çatışmaların ve politik istikrarsızlığın etkisi altında kalan ekonomilerin sorunlarının çözülebilmesi için çözüm önerileri sağlayabilecek sonuçlar arz edecektir.

Anahtar Kelimeler: İstanbul ve Ankara Borsası; Politik risk; Tahvil fiyatları; Döviz Kurları; Yapısal Kırılmalar; Hisse Senedi Piyasası; Mal Fiyatları

Osmanlı Devleti, bu devlete mensubiyet kabul edilir veya edilmez, hattâ farkında olunur veya olunmaz o sınırlar içinde yaşayan herkes için değişen düzeylerde de olsa vardır. Çünkü (Osmanlı klasik döneminde) devlet, bugünkü mânâda bireyin hayatının her safhasında bulun(a)masa bile en azından vergi ve adalet mekanizmaları ile müdahil olmaya çalışır. Bir Müslüman ve bir Gayrimüslim birbirleri ile en alt düzeyde iletişim kurarak yaşasalar da Osmanlı Devleti'nin güttüğü vergi ve adalet politikaları yüzünden aynı dertlere mustariptirler ve ortak en azından bir noktaları vardır ki bu ortak nokta, tek bir devletin yönettiği siyasi sınırları belli olan topraklar üzerinde (ülke ve vatan algıları çok daha geç gelişmiştir) yaşamaktır. Örneğin Bursa'ya bağlı Hamzabey köyünde yani Osmanlı Devleti sınırları içinde yaşayan bir Müslüman ve bir Hıristiyan, 5 km. ötede Bizans Devleti sınırları içinde bulunan Domur (Eğilce) köyünde yaşamak zorunda kalan komşu köydekilerin malî ve adlî politikaların "ağırlığı altında ezildiğini" duyar ve farklı bir yerde olduklarını hissedebilir ve "Bizim buralarda vergi çok şükür daha az" gibilerden farklı bir

Lale devri; Osmanlı sultanı üçüncü Ahmet Han (1703-1730) ve sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa zamanında Osmanlı-Rus-Avusturya-Venedik harplerinden sonra imzalanan Prut ve Pasarofça antlaşması ardından başladı. Yıllarca süren harpler ve isyanlardan bıkan halk, antlaşmalardan sonra korku ve endişeden uzak bir hayat sürmeye başladı. İstanbul’da sünnet ve düğün merasimleri artarak, mevsimine göre kır, deniz seyahatleri ve helva sohbetleri tertiplendi. Edebî faaliyet hızlanıp gelişti. Padişah dâhil devlet adamları, lale mevsiminde Sadabad, Şerefabad, Kasr-ı Süreyya, Vezir bahçesi köşklerine, Tersane bahçesi, Çırağan bahçesi ve Beşiktaş yalılarına giderlerdi. Devlet adamları, ahali ve çiçek esnafı iki yüzden fazla lale çeşidi yetiştirdiği bir dönem olmasının sebeplerini inceleyeceğiz.

ÖZ Sanayi Devriminden önce Osmanlı ekonomisi esas itibariyle tarıma ve küçük ölçekli imalat ve ticaret sektörlerine dayalı olarak belli bir refah düzeyini sağlayabiliyordu. Ancak, zamanla yönetim zafiyetleri, tarımdaki düzensizlikler, savaşlardaki başarısızlıklar ve toprak kayıpları sonu-cu Osmanlı ekonomisinin Batı ile rekabetini zayıflatmaya başlamıştır. Bu durum karşısında 19. yüzyılın başından itibaren Avrupa'dakine benzer bir sanayi politikası benimsenmiştir. Ancak, finansman sıkıntıları ile fiziki ve beşeri sermaye birikiminin yetersizliği, kapitülasyonlar, azınlık sermayesinin milli menfaatleri dikkate almaması, sanayi havzasının belli bölgelerde yoğunlaşması, hâkim iktisadi zihniyetin tutuculuğu ve sömürgeci devletlerin bu gayretleri engelleme çabası, sanayi politikalarının yeterince başarılı olamamasına yol açmıştır. Çalışmada, Sanayi Devriminin Osmanlı Devletinin sanayi politikalarına etkisinin araştırılması hedeflenmiştir. ABSTRACT Ottoman economy before the Industrial Revolution mainly depended upon agriculture and small scale manufacturing and commercial sectors which would produce a certain level of well being but in the course of time it started weakening the Empire'scompetitiveness against the West because of administrative weaknesses, imbalances in agriculture, failures in the wars and land losses. In these circumstances, the state accepted an industrial policy very similar to the ones in Europe starting from the beginning of the 19th century but these policies could not be prospered because of the financial problems, lack of physical and human capital formation, capitulations, carelessness of the minorities in national interests, concentration of the factories in certain regions, economic conservatism, and the obstructive efforts of the colonialist states. The study aims to investigate the impacts of Industrial Revolution on the Ottoman State's industrial policies.

This article deals with the material aspects of the late Ottoman home in Beirut, focusing on the notion of taste (dhawq) and its role in constructing class boundaries. It looks at how intellectuals used taste to articulate a prescriptive middle-class domesticity revolving around the woman as manager of the house and privileging moderation and authenticity in consumption habits. Rather than take such tastes as representative of actual consumption habits of an emerging middle class, and arguing for an approach that goes beyond taste as a construct, the article investigates the potentiality of new objects for subverting the existing social order. Based on a marital-conflict case brought to the Hanafi court, the article explores how one such object, a phonograph, opened interpretive possibilities in the gendered rigidity of court procedures.

Minutes inscribed by judges of Ottoman Empire in courts called
Court Records (Şer'iye Sicilleri). These books include orders and firmans
send by Capital and local ordinance as well as reports of important
events. These records come first among the sources for those researchers
whose interest is Ottoman rural life. In Court Records, among the most
frequent records are tereke records.
This study analyzes a debt discharging method called both “guremâ
method” and “duyunu terekesinden ezyed” in Diyarbekir kadi records
belong to 18th century. While the guremâ method, which refers to a
method applied in the case of dead person’s debt exceed the tereke
records amount and shows how the debt is paid to the debtees , is being
analyzed, its roots in the Islamic law and its application methods in the
18th Century Ottoman State will also be discussed. Besides describing
how this method was applied through a standardization, simultaneously,
it’s aimed to make some observations on the social life in the analyzed
period. In doing so, first the information about the sources will be given
and tereke records will be introduced, then it will be discussed whether
the the debts paid off by guremâ method formed a method within the
framework of rules or not.

Türklerin Adapazarı bölgesinde hakimiyet kurmasıyla birlikte, azınlıkları buradan sürüp tamamen Türkleştirmek yerine birlikte yaşam kültürü geliştirmeyi tercih etmişlerdir.
Adapazarı’nda Gayrimüslimler ile Türkler yüzyıllarca barışık bir biçimde kardeşçe yaşamışlardır. Şehrin ekonomik, sosyal ve kültürel yaşamında Gayrimüslimler de söz sahibi olmuşlardır. Ancak özellikle 19. yüzyıl sonunda misyonerlik faaliyetlerinin de etkisiyle ayrılıkçı fikirlere kapılan bir kısım Gayrimüslimler Osmanlı vatandaşı zamanla faaliyetlerini ihanet boyutuna getirmişlerdir.