Osmanlı Tarihi

This study concerns itself with the first Imperial Envoy Gerard Veltwijck (ca. 1500—1555), who negotiated with the Ottoman Sultan Süleymān. Using newly discovered as well as recently published sources, it will focus on the part this diplomat of Charles V played in the negotiations with the Sublime Porte and on the considerable problems the French King and his representatives in Istanbul experienced during the talks. The Most Christian King thus became a victim of his ambivalent foreign policy while his alliance with the Sultan experienced a severe crisis. Finally, this study tries to demonstrate the impact of a diplomatic sojourn in the Levant for the envoy, as such a mission was very often followed by a considerable and far from only financial reward.

The First of the Modern Ottomans blends biography with intellectual history. On the one hand, it is the story of an Ottoman life – the life of the scribe, ambassador, and prolific historian Ahmed Vâsıf (ca. 1735-1806), a man who improbably rose from obscurity in Baghdad to travel the empire, fight its wars, advise its sultans, and, in time, write its history. As a full-scale biography, the book is a rarity for the field of Ottoman history and reconstructs Vâsıf’s life, career, and opinions through meticulous research in both Ottoman and European sources. On the other hand, The First of the Modern Ottomans is also one of the first detailed intellectual studies of the early modern Ottoman Empire. Weaving together Vâsıf’s life and thought with the larger intellectual currents of the day – especially at the court of Sultan Selim III in Istanbul – it explores central debates among the Ottoman ruling elite over Europe, political reform, war and peace, justice, and the empire’s renewal. Vâsıf’s life reveals a vital response to the empire’s challenges at the turn of the nineteenth century – one that was novel and deeply enmeshed in Islamic philosophy, ethics, and statecraft.

Jurnal Teşkilatı II. Mahmud döneminde kurulmuş bir teşkilattır. Bu teşkilat dönemin Osmanlı Devlet’inin sancak ve kazalarında meydana gelen olayları ve her türlü gelişmeyi kaydetmek üzere tayin edilen Jurnal Kâtipleri tarafından tutulan defterlerden ibarettir. Kâtipler, şehre gelip giden kişileri, kişilerin eşkâllerini, ne amaçla gidip geldiklerini; kazalarda doğan ve ölen kişileri, yaşanan olağanüstü durumları, adli olayları bu defterlere kaydetmişlerdir. Olayların kaydedildiği defterler, haftada veya on beş günde bir sancak merkezine oradan da ayda bir İstanbul'a gönderilmiştir. Arşivde Teke sancağına ait olan bilgiler Anadolu Jurnal Defteri I adlı defterde mevcuttur. Antalya sancağı ile birlikte diğer vilayet ve sancaklardan gönderilen bu defterlerden özetlenerek çıkarılan bilgiler Anadolu Jurnal Defteri I ve Anadolu Jurnal Defteri II adlarıyla arşivde yer almıştır. Ayrıca bir de Rumeli'den gönderilen jurnal defterlerindeki bilgilerin özetleri, kâtiplerin isimlerinin yer aldığı Rumeli Jurnal Defteri bulunmaktadır. Bu defter türü, günümüze kadar oldukça az çalışmaya konu edinilen bir defter türü olmuştur. Bu sebeple çalışmada öncelikle Jurnal Teşkilatı hakkında bazı bilgiler verilerek, Antalya ve Alâiye Sancaklarında görevli Jurnal Kâtiplerinin tuttukları kayıtlardan Anadolu Jurnal Defteri I’de yer alan bilgiler tahlil edilerek, Antalya ve Alâiye sancaklarına ait jurnal defterlerinden elde edilen bilgiler değerlendirilmiştir.

XVI. yüzyıla gelindiğinde ulaşabileceği en geniş coğrafyaya yayılan Osmanlı Devleti 600 yıl boyunca üç kıtada hüküm sürmüştür. Merkeze bağlı fakat en uzak eyalet olma özelliği taşıyan Lahsa, Osmanlı Devleti ’nin yıkılışına kadar bu statüsünü korumuştur. Merkeze uzak olduğu için ayaklanmaların sıkça görüldüğü eyalette Arap kabileleri genelde mutlak otoriteye bağlı kalmışlardır.

Giriş Eski çağlardan günümüze kadar var olan tüm devletler, hâkimiyet kurdukları bölgelerde hayatını idame ettiren insan toplulukları ile ister yazılı olsun ister yazısız olsun karşılıklı birtakım yükümlülükleri içeren sözleşmeler yapmışlardır. Bu sözleşmelerde en belirgin olan unsur, devlet açısından vatandaşın güvenliğini garanti altına almak iken, vatandaş açısından ise devletin sağladığı emniyet karşılığında devlete vermek durumunda olduğu çeşitli mali yükümlülüklerdir. Her devlette farklı miktar ve isimlendirmelere konu olsa da bu mali yükümlülükler, aslında vatandaşın güvenliğini sağlayan devlet erkine karşı ödemekle yükümlü olduğu bir çeşit vergiydi. Vatandaş tabi olduğu devlete vermiş olduğu vergi karşılığında hukuki bir statü elde etmekte ve temel haklarını özgür bir şekilde yaşama olanağına kavuşmaktadır. Devlet ve vatandaş arasında güvenlik ve vergi eksenli inşa edilen düzen, bütün devletlerde olduğu gibi Osmanlı Devleti'nde de geçerli bir durumdu. Osmanlı, sağlamış olduğu hizmetler karşılığında devletin ihtiyaçları doğrultusunda vatandaşların inanç yapılarına ve mali durumlarına göre şer'i ve örfi olmak üzere bazı vergi yükümlülükleri getirmiştir. Bu çerçevede alınan vergilerden biri de cizye vergisiydi. Aşağıda detayları ile izah etmeye çalıştığımız cizye vergisi, şer'i vergi çerçevesinde gayrimüslim vatandaşlardan alınmış ve bu vergi için tahrirler yapılmıştır. Cizye vergisinin toplanması için tutulan kayıtlar gayrimüslimlerin iktisadi hayatı hakkında önemli bilgiler

Bu çalışmamızda 1889 yılında Sultan II. Abdülhamit’in görevlendirmesiyle Müsteşrikler Kongresi’ne katılan ve Batı’yı yakından tanıma fırsatına şahit olan Ahmet Mithat Efendi’nin, bu seyahatten döndükten sonra kaleme aldığı Avrupa’da Bir Cevelan eseri üzerinden, yazarın gözüyle “Avrupa’da Aile ve Evlilik” konusu ele alacağız. Batı’yı, Doğulu bir gözle inceleyen ve sorgulayan Ahmet Mithat Efendi, Avrupa’nın maddi olarak ileride fakat manevi açıdan geride kalmış olduğunu ifade etmektedir.

İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARNAVUTLUK
1. Analysis on Existing Ottoman Heritage Buildings inside
Fortress Walls of Elbasan City
Brunilda BASHA–Zafer SAĞDIC 09
2. Arnavut Edebiyatında İslâm Dini Yansımaları ve
Söylemsellik Modelleri
Nysret KRASNİQİ-Abdulla REXHEPİ 33
3. Theofan Stilian Noli’nin Arnavut Ortodoks Kilisesi’ne
Katkıları
İlir RRUGA 49
BOSNA-HERSEK
4. Balkan İslâm’ının Beyaz Perdeye Yansıması: Yücel
Çakmaklı’nın Kanayan Yara Bosna Filmi Üzerine Felsefi
Değiniler
Rıfat ATAY-Merve KESENCİ 73
5. Boşnaklarda Arap Dili Öğretimi -Mahiyeti ve KronolojisiSeyfettin HARUNİ 93
6. Surviving Elements of "Tradition" in the Bosnian Family-A
Contribution to Understanding the Anthropology of the Family
Amel ALİĆ 117
SIRBİSTAN VE KARADAĞ
7. Balkanların Sırbistan Bölgesindeki İslâm ve İslâmî Eserlerin
Akibeti
Eyüp SALİH 1416
8. Novi Pazar’da Din Eğitiminin Özellikleri ve Biçimleri
Emina SADIKOVIĆ 159
9. Sırbistan’ın Sancak Bölgesindeki Medreseler ile Türkiye’deki
İmam-Hatip Liselerinin Eğitim Müfredatları Yönünden
Karşılaştırılması
Yakup YILMAZ-Yasin YAYLA 171
10.Ülgün Şehri ve Yakın Çevresindeki Osmanlı Dönemine Ait
Arap-Osmanlı Harfleriyle Yazılan Mezar Taşları ile İlgili Genel
Bir Değerlendirme
Ali BARDHİ 183
KIRIM VE ROMANYA
11.Cengiz Dağcı’nın Romanlarında Siyaset: Hüzün ve Acının
Bir Toplumu Oluşturması
Celal TÜRER 197
12.Romanya ve Aşağı Tuna Avrupa Bölgesinde Geçmişten
Bugüne Türk Miraslarının Canlandırma ve Koruma Mücadelesi
Gülten ABDULA NAZARE 211
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KUZEY MAKEDONYA
13.Osmanlı Döneminde Makedonya’da Yetişen İlim Adamları
Hüseyin ALGÜL 235
14.Kuzey Makedonya’daki Osmanlı Medreseleri ve Üsküp
Mefail HIZLI 253
15.Üsküp Meddah Medresesi ve Kapatılmadan Önce Yetişen
Müderrisler
Süleyman BAKİ 269
16.İştip Kazası’nın Tarihi ve Etnik Yapısı (XIX. Yüzyıl)
Bilal RUSHİD 293
17.Osmanlı Döneminde Makedonya Kratova’da Eğitim
Kurumları
Hasan TELLİ 3077
18.Osmanlı Kesriye’sindeki Eğitim Kurumları: Bir İcmal
Murat ÇELİK 325
19.Makedonya’daki Müslümanlarda Ölüm ile İlgili Belli Başlı
İnanç ve Adetler
Mensur NUREDİN 351
KOSOVA
20.Sırbistan’ın Kosova’daki Arnavut Müslüman Nüfusunun
Etnik Temizlik Politikası
Fehari RAMADANI 359
21.Müslüman Engelli Gençlerde Dini İnancın Psikolojik Etkisi
(Kosova Örneği)
Feim GASHİ 377
22.Bir Hudut Kazasında Toplumsal İlişkiler ve Yönetim
Politikaları: Gilan/Gjilan ve Asayiş Sorunları
Seda ŞAHİN AHMETAJ 405
BEŞİNCİ BÖLÜM
YUNANİSTAN, BATI TRAKYA VE TRAKYA
23.Yunanistan, Dimetoka Seyit Ali Baba (Kızıl Deli Sultan)
Tekkesi ve Velâyetnamesi
Kazım SARIKAVAK 423
24.XV. Yüzyılın Ortasında Batı Trakya’da Bir Osmanlı Nahiyesi:
Ferecik
Cengiz PARLAK 433
25.İslâm’a ve Orduya Köprü: Uzunköprü
Yılmaz BÜKTEL 461
26.Balkan Muhacirlerinin Dinî-Siyasî ve Kültürel Kimliğine
Dair Bazı Tesbitlerin Tekirdağ Örneğinden Hareketle Sunumu
Cüneyt ÖZVARDARLI 4798
BULGARİSTAN
27.Osmanlı Dönemi Bulgaristan’ında Kurulan Dârulhadislere Genel Bir
Bakış
Mustafa CANLI 491
28.1189 Numaralı Hurûfât Defteri Kayıtlarına Göre Şumnu’daki
Vakıf Kurumları
Habibe KAZANCIOĞLU 505
29.Bulgaristan’da (1933-1934) Yayımlanan Medeniyet
Gazetesi’ndeki Hadis Yazıları Üzerine Bir Değerlendirme
Alparslan KARTAL 529

Osmanlı Devleti’nin askeri ve idari düzlemde başlayan modernleşme serüveni, toplumsal yaşamda yeni anlayışlar şekillendirdiği gibi yeni alışkanlıkların ve beğenilerin gelişmesine de yol açmıştır. Batı modeline göre yapılandırılmış eğitim kurumlarının birbiri ardına açıldığı bu süreçte, özellikle Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla beraber, eğitimi topluma yayma fikri öne çıkmıştır. Batı sanatı ise yapılan ıslahatların getirdiği kültürel açılımla yayılım göstermiş, önce Saray’da ardından da İstanbul’un sosyal yaşamında görünürlük kazanmıştır. Sempozyumda sunulacak olan bildiri, 18. yüzyıl sonunda eğitim programlarına girmeye başlayan resim derslerini ve II. Abdülhamid devrinde (1876-1909) resim eğitiminin kurumsallaşması adına büyük bir atılım olan Sanayi-i Nefise Mektebi’ni konu almaktadır. III. Selim’in (1761-1808) başlattığı Batılılaşma programının kapsamını genişleten II. Mahmud’dan (1785-1839) sonra, bilhassa Tanzimat Fermanı’nın ilanıyla beraber Avrupalıların ülkedeki tesiri artmıştır. Kültür ve fikir ortamı da bu izlekte bir dönüşüm geçirmektedir. Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyun, Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyun, Mekteb-i Harbiye, Mekteb-i Tıbbiyye, Dârüşşafaka Mektebi, Mekteb-i Sultani ve Mekteb-i Osmani’nin eğitim programlarına resim derslerini dahil etmeleri, bu okullardan yetişen kişilerin resim sanatıyla bağlantı kurmalarını sağlamıştır. Keza bahsi geçen okullardan yetişen bir kesim, “Asker Ressamlar” olarak Türk Resim Tarihi’ne geçeceklerdir. Abdülaziz döneminde (1861-1876) Pierre-Désiré Guillemet’nin (1827-1878) öncü olduğu sanat odaklı eğitim veren bir akademi kurma girişimi, II. Abdülhamid döneminde hayata geçirilebilmiş ve 1883 yılında Sanayi-i Nefise Mektebi açılmıştır. Osmanlı toplumundan yerli ressamların yetişmesinde büyük bir adım olan bu hadiseden sonra resim sergilerinin sayısı çoğalmış ve yerli ressamların görünürlüğü artmıştır. Neticede resim derslerinin müfredata girmesi ve sanat eğitiminin Sanayi-i Nefise Mektebi aracılığıyla kurumsallaştırılması, sanatla uygulayıcı olarak ilgilenen bir kesimin yetişmesine sebep olduğu gibi toplum nezdinde de resim sanatının tanınırlığını arttırmıştır.
Yukarıda değinilen hususlar, bildiride detaylandırılarak incelenecek; Osmanlı Devleti’nin Batılılaşma sürecinde açılan eğitim kurumlarındaki resim derslerine ve söz konusu eğitimden geçerek resimle uygulayıcı olarak ilgilenme imkânı bulan önemli figürlere dair genel bir bakış geliştirilmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: Osmanlı Devleti, Resim Eğitimi, Sanayi-i Nefise Mektebi, Batılılaşma.

The modernization adventure of the Ottoman Empire, which started at the military and administrative level, shaped new approaches in social life and developed new habits and tastes in society. The idea of spreading the education to the people became prominent especially with the declaration of the Tanzimat Edict. Thus, the educational institutions were opened one after another and structured according to the Western model. Western art has spread with the cultural developments caused by the reforms and became visible first in the Palace and then in the social life of Istanbul. This paper, which will be presented at the symposium, focuses on the painting lessons that included in the curriculums by the end of the 18th century and Sanayi-i Nefise Mektebi which was a great breakthrough in the institutionalization of painting education during the reign of Abdulhamid II (1876-1909). The European influence in the Ottoman Empire increased especially with the declaration of Tanzimat Edict after Mahmud II (1785-1839), who expanded the scope of the Westernization program initiated by Selim III (1761-1808). The cultural and intellectual environment was also transforming in the same path. The students interacted with art when Mühendishâne-i Bahrî-i Hümâyun, Mühendishâne-i Berrî-i Hümâyun, Mekteb-i Harbiye, Mekteb-i Tıbbiyye, Dârüşşafaka Mektebi, Mekteb-i Sultani and Mekteb-i Osmani were included the art courses in their academic programs. Likewise, a group of people educated in these schools will be referred as “Soldier Painters” in the Turkish Painting History. During the reign of Abdulaziz (1861-1876) Pierre-Désiré Guillemet (1827-1878) attempted to establish an art academy. It was implemented during the Abdulhamid II’s reign when Sanayi-i Nefise Mektebi was opened in 1883. After this big step that raised the local painters from Ottoman society, number of the painting exhibitions have increased and local painters became more visible. Eventually, the inclusion of painting courses into the curriculums and the institutionalization of art education through Sanayi-i Nefise Mektebi has increased the recognition of the painting and raised the local painters.
The issues mentioned above will be examined in detail in the paper; a general outlook on painting lessons in the schools opened during the Westernization process of the Ottoman Empire and the important figures that have had the opportunity to be interested in painting as a practitioner will be revealed.

Keywords: Osmanlı Empire, Art Education, Sanayi-i Nefise Mektebi, Westernization.

Üç semavi dinin kutsal mekânı, Müslümanların ilk kıblesi Kudüs hakkında ne biliyoruz?
Uğrunda mücadeleler verilen ve asırlarca farklı hâkimiyetler altında kalan Kudüs tarih boyunca hep “Halilullah” şehri olarak saygı görmüştür. Mukaddes belde Kudüs, İslam Tarihi boyunca ama özellikle Osmanlı asırlarında bütün dinlerin bir arada yaşayabildiği bir barış adası olmuştur.
Bugün Filistin meselesi sürekli dünya gündeminde yüz yıldır çözüme kavuşturulamıyor. Bu kavganın sebebi bütün dinler nazarında mukaddes sayılan Kudüs’ün ve Mescid-i Aksâ’nın bu topraklar üzerinde yer almasıdır.
Elinizdeki kitap, dünyanın göz bebeği olan Kudüs’ün tarihine ve önemine ışık tutmak amacıyla kaleme alındı. Kudüs’ün tarih sahnesine çıktığı zamanlardan günümüze kadar olan serüveni ve semavi dinler için taşıdığı önemi bütüncül bir bakış açısıyla 100 soruda (başlıkta) anlatıldı. Tarihi süreklilik gözetilerek seçilen sorular cevaplanırken olay örgülerinin arka planı ve sonrasında ortaya çıkan durumlar akıcı bir dille aktarıldı. Eserde verilen soruların cevapları titiz bir çalışmanın ürünü olarak ortaya konuldu. Kitap, güvenilir kaynaklara ve arşiv belgelerine ve onlara dayalı yapılan akademik çalışmalara müracaat edilerek yazıldı.
Elinizdeki kitap, Kudüs okumaları yapacaklar için ilk başvuru kitabı; Kudüs'e seyahat edecekler için de bir tarihi rehber olarak hazırlandı.

EŞREF: Kuşçubaşı’nın Alternatif Biyografisi, gayrinizami harp tarihimizin en meşhur ismini en insani özellikleriyle ortaya koyan sıradışı bir kitap…

Adı tarihe Teşkilat-ı Mahsusa’nın kurucusu ve ilk başkanı olarak geçen Eşref Kuşçubaşı gerçekte kimdi? Ömrünü gayrinizami harp ve istihbarat faaliyetleriyle geçiren bir kahraman mı? Yoksa Milli Mücadele sırasında Yunan saflarına geçerek yıllar boyunca Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı savaşan bir vatan haini mi?

Gayrinizami harp ve istihbarat tarihi uzmanı Polat Safi, bu sorulara Eşref Kuşçubaşı’nın çoğu gün yüzüne yeni çıkmış olan şahsi evrakına dayanarak hazırladığı alternatif biyografiyle yanıt veriyor: EŞREF, yakın tarihimizin, hakkında
çok şey yazılıp çizilmesine karşın aslında hala bir muamma olan bu tartışmalı figürüne dair ezberleri bozuyor ve ona önce bir insan, sonra tarihi bir kişilik olarak yeniden ayna tutuyor.

Bu kitap aynı zamanda yakın tarihimizi ilgilendiren birçok karanlık noktayı da aydınlatıyor: Eşref, Arabistan Devrimci Komitesi diye bir örgüt kurdu mu? Çok yakın olduğunu iddia ettiği Mustafa Kemal Atatürk, Enver Paşa ve Çerkes Ethem’le nasıl bir ilişkisi vardı? Garbi Trakya Hükümeti ve Teşkilat-ı Mahsusa’nın başkanlığını yaptı mı? Mehmet Akif Ersoy, “Çanakkale Destanı”nı onunla birlikte gittiği Necid görevi sırasında mı yazdı? Eşref, Yakup Cemil hadisesinde nasıl bir rol oynadı? Milli Mücadele aleyhindeki ayaklanmalarda payı oldu mu? Neden Yunan tarafına geçti? Atatürk’e suikast girişimindeki rolü neydi? ve daha nicesi…

Elinizdeki bu çalışma, İslam Tarihi’nin belirli bir bölümünde, belirli bir
bölgede ortaya çıkan ve İslam Medeniyeti’nin doğal bir parçası olan bir
devletin içerisinde var olan sûfî zümrelerin hangi tasavvufî metinler üzerine yoğunlaştığını ele almaya çalışmıştır.
Öncelikle konuya giriş olarak tasavvuf tarihindeki ilk teliflere sonra tasavvufî metin şerhi meselesine değinilmiştir. Ardından şerhe konu olmuş temel metinlerden bir kısmı ele alınarak incelenmiştir. Sonrasında Osmanlı’da şârih kimliği öne çıkan bazı sûfî müellifler ile şerhlerin dönemsel değerlendirilmesi ile çalışma tamamlanmıştır. Ek kısmında ise asır asır yazılan şerhlerin dökümüne yer verilmiştir. Bununla aynı asırda hangi eserler rağbet görerek şerhlere konu olmuştur bir resminin ortaya konulması amaçlanmıştır. Ayrıca diğer İslami ilimlerde ortaya konulan şerh literatürü ile mukâyese de bu şekilde mümkün olabilecektir.

Öz Kendilerine özgü yaşam biçimi ve dini inançlarıyla dikkat çeken Tahtacı Alevilerine olan ilgi, 19. yüzyılda başlamış olup günümüzde de bütün hızıyla devam etmektedir. Fakat Tahtacılarla ilgili çalış-maların tamamına yakını sosyolog, halk bilimci, dinler tarihçisi ve amatör araştırmacılar tarafından yapılmış, bir iki çalışma dışında tarihçiler konuya oldukça mesafeli durmuşlardır. Bu yüzden, Tahtacı tarihini aydınlatabilecek başta tahrir defterleri olmak üzere, diğer pek çok arşiv belgesi kullanıl-madığı için Tahtacı tarihine dair pek çok husus henüz aydınlatılmış değildir. Tahtacılarla ilgili ilk çalışmaları yapan oryantalistlerin, onları eski Anadolu kavimlerinin kalıntıları ve korkudan zahiren Müslümanlaşmış Hristiyanlar olarak göstermelerine karşılık Baha Said, Yusuf Ziya Yörükan ve Fa-ruk Sümer gibi yerli araştırmacılar, onlara Türk tarihinden köken arayışına girişmişlerdir. Sümer'in Tahtacıların Ağaçerilerin torunları olduğu iddiası, iki grup arasında bağlantı kurabilecek hiçbir somut bilgi olmamasına rağmen, hem araştırmacıların önemli bir kısmı hem de Tahtacılardan bazıları tara-fından kabul edilmiştir. Çalışmanın ilk bölümünde tahrir defterleri ve diğer arşiv malzemesinde elde edilen ağaç işçilerinden hareketle, Tahtacıların Ağaçerilerin devamı olup olmadıklarının üzerinde du-rulacak ve tartışılacaktır. Ayrıca burada Tahtacı adının ortaya çıkışı ve yerleşmesi, konar-göçerlerin Selçuklular, Anadolu Beylikleri ve Osmanlılarla geliştirdikleri ilişki çerçevesinde değerlendirilecek-tir. İkinci bölümde ise alan araştırmaları sırasında tespit edilen Tahtacı cemaatleri üzerinde durularak, bunların birbiriyle bağlantıları, dağıldıkları sahalar ele alınacaktır. Burada ayrıca askerlikten kur-tulmak isteyenlerden bazılarının İranilik iddiaları, tespit edilen belgelerden hareketle tartışılacaktır. Abstract The interest of Tahtacı Alawis, who attracted attention with their unique lifestyle and religious beliefs , started in the 19 th century and the same interest continues today. However, almost all the work about the Tahtacıs was done by sociologists, folklorists, historians of religions and amateur researchers , except for a couple of studies, historians have remained quite distant to this subject. Therefore, many issues regarding Tahtacı's history have not been clarified since many archive documents, especially tahrir registers (Ottoman tax registers) that could illuminate history of Tahtacı, were not used. Despite the fact that the orientalists, who made the first studies about the Tahtacıs, described them as the remains of the ancient Anatolian tribes and seemingly Islamization of Christians, domestic researchers such as Baha Said, Yusuf Ziya Yörükan and Faruk Sümer have embarked on search to their origins in Turkish history. Sumer's theory that the Tahtacıs were descendants of the Ağaçeris was accepted by both an essential part of the researchers and some of the Tahtacıs, although there was no perceptible information which could be linked between the two groups. In the first part of the study, based on the data obtained about the woodworkers' groups mentioned in tahrir registers and other archive material, it will be emphasized and discussed whether the Tahtacıs are the continuation of the Ağaçeris. Also, the emergence and settlement of the name Tahtacı will be evaluated within the framework of the relationship developed by the nomads with the Seljuks, Anatolian Principalities

Hikâyeye göre, Sarı Selim olarak da bilinen Sultan II. Selim henüz hayatta iken, Saruhan sancağında vazifeli oğlu Şehzade Murad, tuhaf bir rüya gördü. Şehzade'nin rüyası, tabir edilmek üzere derhal civardaki sâlih ve âlim zatlara gönderildi, lakin hepsi de tabirde acze düştüler. Nihayetinde, Şüca Dede ismiyle şehirde nam salmış fakir bir derviş, rüyayı Manisa'da iskan etmekte olan şehzadenin pek yakında tahta çıkacağı şeklinde tabir etti. Kısa süre içinde tabir gerçekleşip de, babası Sultan Selim'in vefatıyla tahta çıkmak üzere payitahta çağrılınca, hakiki bir Hak dostu olduğuna kanaat getirdiği Şüca Dede'ye intisab eden Şehzade Murad o günden sonra mektuplar halinde rüyalarını şeyhine göndermeye başladı. 1 Aslında, Sultan Murad ne bir rüya ile bir şeyhe intisab eden ilk mürit idi, ne de şeyhine düzenli olarak mektuplar gönderen tek mürit. Tasavvuf geleneği içinde şeyhler ve müritler arasında mektuplaşma halihazırda oldukça yaygındı. Lakin mutasavvıflar arasındaki bu yaygın mektuplaşma geleneğine rağmen, bu konu henüz bütün yönleriyle çalışılmış değildir. 2 Fakat, şu âna kadar yayımlanan mektup metinleri, bu mektupların alıcılarına bağlı olarak farklı işlevleri olduğunu gösteriyor. 3 Mutasavvıflar arasında deveran eden mektupları, mürşitler tarafın-

Osmanlı Devleti’nde şehzadelik kurumu, bilindiği üzere doğumla hatta anne karnında başlayıp çocukluk ve gençlik yıllarında devam edip giden uzun bir süreçtir. Bu konuda, şehzadelerin doğumlarından başlayarak nasıl büyüdükleri, nasıl eğitim aldıkları, gelir durumlarını, tahta çıkma usulleri ve cüluslarının nasıl gerçekleştiği, doğumlarından ölümlerine kadar olan süreçleri aşağıda incelenmiştir.

Osmanlı idarecileri devletin ilk yıllarından itibaren sağlık sitemine önem verdiler. Selçuklu ve Bizans gibi eski devletlerin sağlık sistemlerini inceletip geliştirilmesine önem verdiler. Anadolu başta olmak üzere Osmanlı coğrafyasının genelinde şifahanelerin kurulmasına özen gösterdiler.

Ülkemizde tarih biliminin önde gelen isimlerinden Prof. Dr. Abdülkadir Özcan’ın hazırlamış olduğu elinizdeki eser, çok uzun yıllara dayanan araştırmaların bir neticesi. Osmanlı Devleti’nde 15-20. yüzyıllar arasında kaleme alınan genel tarihler, vekayinâmeler, şehnâmeler, biyografik ve bibliyografik eserler, siyasetnameler ve diğer birçok resmi ve özel tarihi kaynak türünün yüzyıllara göre irdelendiği bu çalışmayla birlikte Osmanlı Devleti’nin tarih yaptığı kadar tarih yazdığı da tüm teferruatıyla ortaya konuyor.
"Osmanlı’da Tarih Yazımı ve Kaynak Türleri", talebelerden hocalara; araştırmacılardan meraklılara tüm tarih tutkunları için eşsiz bir yol haritası sunuyor…
https://kronikkitap.com/kitap/osmanlida-tarih-yazimi-ve-kaynak-turleri/

Osmanlı tarihinin kaynaklarına inildiğinde birçok abartılmış olay ve efsanevî şahsiyet görmek mümkün. Bu durumda okurlar şu soruyu sormakta çok haklı: “Kaynakları bile böyleyse, biz kendi tarihimizi nasıl öğreneceğiz?” İşte bu soruya cevap verebilmek için Osmanlı tarihçiliği konusunda tüm dünyanın parmakla gösterdiği Halil İnalcık, özel olarak araştırdığı 18 konuya özel bir dosya hazırlar ve bu dosyaya şu ismi koyar: Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler.
Halil İnalcık kitabına Anadolu’nun Türkleşmesi sürecinde Rumlarla olan irtibat, İzmir’i fethedip Bizans’ı ürküten Türk komutanı Çaka Bey, son araştırmalar eşliğinde Ertuğrul Gazi’nin gerçek hikâyesi gibi kuruluş döneminin en önemli sayfalarıyla başlıyor.
Kitabın devam eden sayfaları arasında Çelebi Mehmed’in iktidar yolu, İstanbul Kuşatması’ndaki kritik üç gün, İstanbul’un fethi gibi oldukça şaşırtıcı ve kritik konular mevcut.
Boğazların 800 yıllık tarihi ve İstanbul, Sultan II. Osman’ın katli, iç savaş döneminin en merak edilen şahsiyeti Kösem Sultan, Sultan I. İbrahim’in hal’i ve katli, Osmanlıların Avrupa’da Protestanlığın yayılmasındaki rolü ve son olarak İnalcık’ın Türk Tarih Kongrelerinin değerlendirmesi ile kitap son buluyor.
Araştırmalara özgünlük kazandıran ve birer kanıt değeri taşıyan fotoğraflarla Osmanlı Tarihinde Efsaneler ve Gerçekler’de Halil İnalcık, koca bir imparatorluğu yeniden ayağa kaldırıyor. Bu kitap sayesinde, size öğretilenlerin üzerine daha fazla bilgi koyabilir ya da bildiklerinizin sadece bir efsaneden ibaret olduğunu görebilirsiniz.

Bu makale Osmanlı hânedanının ilk temsilcisi olarak bilinen “Süleyman Şah” rivayetini ele almaktadır. Literatürdeki benzer çalışmalarda bu efsanevî ismin başka büyük tarihî isimlerle karıştırılmış olabileceğine dair hipotezler mevcuttur. Araştırmamız, ilk safhada bu hipotezleri de irdeleyerek birincil kaynaklar ışığında Osmanlı atalar düğümünü çözme ve yanlış eklentilerden ayrıştırma amacını gütmektedir. Sonraki aşamada sorunun literatürel kökenine inilmekte ve “Süleyman Şah” rivayetinin içerdiği tüm bilgilerin aslî kaynakları, kökeni, hangi tarihî şahıs ve olayların karıştırılması sonucu kroniklere girdiği ve arka plandaki meçhul ataların aslî kimlikleri ortaya konulmaktadır. Bu merhalede makalenin amacı, olayların daha sağlam tarihî delillere dayanan düzgün bir anlatısını inşa etmektir.

Bu hedef doğrultusunda çağdaş kaynaklar, etnografik kanıtlar ve arşiv kayıtları rehberliğinde, ona atfedilen Ca‘ber Kalesi önündeki mezarın da onunla herhangi bir ilgisi olup-olmadığı ortaya çıkarılacaktır.

Dâire-i Adliye
1. adldir mucib-i salâh-ı cihan
2. cihan bir bağdır dîvarı devlet
3. devletin nâzımı şeriattır
4. şeriate olamaz hiç hâris illa mülk
5. mülk zabt eylemez illa leşker
6. leşkeri cem' idemez illa mâl
7. malı cem' eyleyen raiyyettir
8. raiyyeti kul ider padişah-ı aleme adl
günümüz türkçesiyle;
1. dünyada düzen olmadan adalet olmaz
2. dünya bir bahçe, duvarları devlettir
3. devletin desteği şeriattır
4. saltanat olmazsa şeriat dayanak bulamaz
5. asker olmadan saltanat olmaz
6. refah olmadan asker olmaz
7. reaya refahı üretir
8. sultan adaleti tesis ederek reayayı korur