Medya ve İletişim

Türkiye, uzun yıllardan beridir çeşitli ideolojilerde ve yapılarda terör örgütleriyle çeşitli yoğunluklarda mücadele etmiş ve etmeye devam eden bir ülkedir. Kürdistan İşçi Partisinin de (PKK- Partîya Karkerên Kurdistanê) bu terör örgütlerinin başında geldiği bilinmektedir. Ayrıca ülkeye maddi ve manevi anlamda verdiği zararlar çok büyük boyutlara ulaşmıştır. Bir terör örgütü olarak PKK, eylemlerinde silahlı yöntemlerin yanı sıra bu eylemleri ge-niş kitlelere ulaştırma, meşruiyet iddiasını sağlamlaştırma ve ele-man temini amacıyla yoğun biçimde propaganda faaliyetleri de yürütmektedir. Özellikle XXI. yüzyıl bağlamında terör örgütleri-nin propagandayı bir mücadele yöntemi olarak benimseme eğili-minin gün geçtikçe artış göstermesiyle PKK da propaganda uygu-lamalarını sürekli genişletmiş ve çeşitlendirmiştir.
Çalışmanın sonucunda hem Türkiye‟nin
hem de PKK‟nın propaganda dili, söylemi ve uygulamalarının
2000‟li yıllarda değişim gösterdiği, propagandanın giderek iki taraf
için de önem kazandığı savlanmaktadır. Son olarak da çalışmada,
Türkiye‟nin terörle mücadelede benimsediği propaganda yöntemleri
ve uygulamalarıyla PKK‟nın propaganda uygulamaları karşılaştırılmakta,
tespit ve önerilere yer verilmektedir.

Yeni iletişim teknolojileri ile birlikte hayatımıza giren sosyal medya, pek çok yeniliği beraberinde getirmiştir. Geleneksel medyadan farklı olarak kullanıcılarına karşılıklı etkileşim olanağı sunması, kullanıcıların kendi içeriğini hazırlama imkânına sahip olması sosyal medyanın tercih edilmesinde ve kitlelere ulaşmasında etkili olmuştur. Bu gelişmeler sorunları da beraberinde getirmiştir. Sosyal medyada mahremiyetin dönüşümü de bu sorunlardan bir tanesidir. İnsanların sosyal medya hesaplarında yaptıkları paylaşımlarında nerede ve nasıl eğlendiği, yaptığı tatili, evliliği, katıldığı doğum günleri, kutlamalar ve pek çok şey bilinmektedir. Çevremizde yer alan insanların eğitimlerini ne zaman bitirdikleri, nereye yemeğe gittikleri, ne zaman ve kiminle evlendikleri, çocuklarının isminin ne olduğu gibi pek çok konu sosyal medya sayesinde takip edilmektedir. Bireye ait özel alanın içeriği sosyal medya nedeniyle anlam değiştirmiştir ve mahremiyet kamusal alana açılarak dönüşüm göstermiştir. Bu çalışma ise, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İletişim Bilimleri Anabilim dalında “Sosyal Medyadaki Mahremiyet Algısının Belirlenmesi: X, Y ve Z Kuşakları Üzerinde Bir Araştırma” adlı başlıkla doktora tezi olarak sunulmuştur. Çalışmada her geçen gün yaygınlaşan ve olmazsa olmaz hale gelen sosyal medyanın mahremiyeti nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda mahremiyet ve mahremiyet ile ilişkili bir kavram olan kamusal alan, sosyal medya kavramı, sosyal medyanın mahremiyeti ne yönde etkilediği, kişisel gizlilik ile ilgili yasal düzenlemeler işlenmiştir. Sosyal medyada yapılan paylaşımların ne yönde olduğu, mahremiyet kaygısı gibi konular X, Y ve Z kuşakları örnekleminde incelenmiştir.

Sociology of Communication examines the situations faced by the individual and society in the process of globalization. As the production and use of knowledge is seen in the change from society to society, the way technology is used effectively varies from society to society. Societies that are active in the civilization race can also come to the forefront in the global race because they are also active in communication tools. Menderes Akdağ not only looks at the sensitivity of a historian, but also from the perspective of a communicator, he views politics, history, society and the values that society produces with a multifaceted perspective. The book, analyzes what is universal by looking at world from Turkey, and analyzes local dinamics in efficient by looking to Turkey from the world. The book analyzes how politics, media, religion, economy and education are shaped by  the media tools of the communicative action underlying this. The book clearly describes how global powers and some local sovereigns use psychology and sociology in the means of communication in order to influence people. The processing of the subjects and the visual language through the case situations that we frequently encounter in our daily lives appear as an important quality in reading the book with pleasure.

Turkish (Türkçe): İletişim Sosyolojisi, birey ve toplumun küreselleşme sürecinde karşılaştığı durumları incelemektedir. Bilginin üretim ve kullanım biçiminin toplumdan topluma değişiminde görüldüğü gibi, teknolojinin etkin kullanılma biçimi de toplumdan topluma değişmektedir. Medeniyet yarışında etkin olan toplumlar iletişim araçlarında da etkin oldukları için küresel yarışta ön plana çıkabilmektedir.Menderes Akdağ sadece bir tarihçi hassasiyetiyle değil aynı zamanda bir iletişimci gözüyle siyasete, tarihe, topluma ve onun ürettiği değerlere çok yönlü bir bakış açısı ile bakmaktadır. Kitap, Türkiye’den dünyaya bakarken evrenseli, dünyadan da Türkiye’ye bakarken yerel siyaset, medya, din, ekonomi ve eğitim yaşamının medya aracılığıyla nasıl şekillendiğini ve toplumu şekillendirdiğini; arka planında yatan iletişimsel eylemin analizleriyle gün yüzüne çıkarmaktadır.Kitap, küresel güçlerin ve yerel kimi egemenlik sahiplerinin insanı etki edebilme adına psikoloji, sosyolojiyi iletişim araçlarında ne şekilde kullandığını net dille anlatmaktadır. Gündelik yaşamımızda sıkça karşılaştığımız örnek durumlar üzerinden konuların işlenmesi ve görsel dili, kitabın keyifle okunmasında önemli bir nitelik olarak karşımıza çıkmaktadır.

English: In Menderes Akdağ's book, we witness the historical and metaphorical development of communication tools in the process ranging from the discovering of fire to firearms and from there to today's mass media contents.
Communication is a versatile field of science. Communication sciences examine the multidimensional relations in society on a plane ranging from literature to sports, digital culture to art, politics to engineering, religion to law, and enables us to perceive this in historical flow.
With his interdisciplinary background, Menderes Akdağ enables us to understand how the political and social values ​​developed by humanity are shaped, which tools (media) they have developed, the mental structures of these formations and their indicators in this journey. This book takes us into history of communication.

That book with contact history of communication, especially movies based on their experience on political communication, as well as assesses with reflections on Turkey's private advertising and the provision of the social dimension of the main areas of communication studies, such as interpersonal communication and worldwide communication.
In the book, readers will find an analytical flow rather than a chronological flow, discover analytical connections such as politics and cinema, technology and philosophy, religion and economy, and thus develop a multi-dimensional thinking skill. Akdağ particularly emphasizes the fire and gun metaphor in his book. This is because fire is the driving force of civilization.
With the invention of fire, iron was melted and thus modern architecture was developed, the castles of the Middle Ages were destroyed with the invention of firearms, and the modern world was fictionalized with the development of media systems, and thus the development of sovereignty. The history of communication, in a way, is an effort to understand what kind of a development line the fact of using such tools as a struggle for domination reveals a development line in the historical process.
With the information he conveys in his book, the conceptual maps he draws, the original visuals he uses, the examples he gives from the films, and the comparisons he makes, Akdağ makes the reading process of the book qualified and helps us to draw parallels between the past and the present. The plain language used by the book also help us to understanding of the essence of very complex historical relations.

Turkish: Menderes Akdağ’ın kitabında ateşin bulunmasından ateşli silahlara ve oradan günümüzün ateşli medya içeriklerine uzanan süreçte iletişim araçlarının tarihsel ve metaforik gelişimine tanık oluyoruz. İletişim çok yönlü bir bilim alanıdır. İletişim bilimleri, edebiyattan spora, dijital kültürden sanata, siyasetten mühendisliğe, dinden hukuka uzanan bir düzlemde toplumdaki çok boyutlu ilişkileri inceler ve bunu da tarihsel akış içinde algılamamızı sağlar.
Disiplinler arası birikimiyle Menderes Akdağ, bizi iletişim tarihine çıkardığı bu yolculukta insanlığın geliştirdiği politik ve toplumsal değerlerin nasıl şekillendiğini, hangi araçları (medium) geliştirdiğini, bu oluşumların zihinsel yapılarını ve bunların göstergelerini anlamamızı sağlıyor. İletişim tarihini konu edinen kitap, özellikle siyasal iletişim konusundaki birikimlerine dayanarak sinema, reklam ve kişilerarası iletişim gibi iletişim çalışmalarının ana alanlarının toplumsal boyuttaki karşılıklarını hem dünya genelinde hem de Türkiye özelindeki yansımalarıyla birlikte değerlendiriyor.
Kitapta okurlar, kronolojik bir akıştan çok analitik bir akış bulacak, siyasetle sinema, teknoloji ile felsefe, dinle ekonomi gibi analitik bağlantıları keşfedecek ve böylelikle çok boyutlu bir düşünme becerisi geliştirebilecek. Akdağ, kitabında ateş ve silah metaforunu özellikle vurgulamaktadır. Bunun sebebi ateşin medeniyetin itici gücünü oluşturmasındandır.
Ateşin icadıyla birlikte demir eritilmiş ve böylelikle modern mimari gelişebilmiş, ateşli silahların icadıyla ortaçağın kaleleri yıkılmış ve medya sistemlerinin gelişmesi ile de modern dünya kurgulanabilmiş ve böylelikle egemenlik anlayışlarının gelişmesi söz konusu olmuştur. İletişim tarihi, bir bakıma bu tip araçların birer egemenlik mücadelesi olarak kullanılması gerçeğinin tarihsel süreçte nasıl bir gelişim çizgisi ortaya koyduğunu anlama çabasıdır. Akdağ, kitabında aktardığı bilgiler, çizdiği kavramsal haritalar, kullandığı özgün görseller, filmlerden verdiği örnekler ve yaptığı karşılaştırmalarla kitabın okuma seyrini nitelikli hale getirirken geçmişle günümüz arasında paralellikler kurmamıza da yardımcı oluyor. Kitabın kullandığı sade dil de çok karmaşık olan tarihsel ilişkilerin özünü anlamamıza aracılık ediyor.

Aşağıdaki metnin sahici bir anlamlandırma yoksul/yoksun-luğuna sahip olduğunu iddia edebilir miyiz? Bunu öğrenmek için bu-sentetik ve bir o kadar da mekanik-ifade şeklini noktalı virgül tırnaklarla yeniden tadil edelim. Sonuçta, yapı söküme uğratılmış kitsch bir retorikle karşı karşıya kalacağımız kuvvetle muhtemel… İsmi lazım gelmeyen bir çevrim içi gazete haberi, Ağrı Ağın'da bir oyuncakçı dükkânının vitrinine bakan ("K"üçük) Merve'nin yaşadıklarını şöyle bir girizgâhla özetlemeye çalışmış; "Keban'ın dağ köylerinden Topkıran'da yaşayan Merve, ailesinin peynir, çökelek ve tereyağ gibi ürünler satmak için geldiği Ağın'da bir oyuncakçı dükkânının vitrinine bakarken Ağın Belediyesinde memur olarak çalışan Suat Uyanık'ın (35) dikkatini çekti" 1 diyerek kurguladı pratisyenimiz (;) "tam da o çok bilinen "vah vahcı" burjuva konuşma ekonomisinin içinden"… *O sırada+ oyuncaklara bakan Merve'nin fotoğrafını çeken Uyanık, "Bir süre önce gezerken, Merve'yi gördüm. Merve'nin oyuncakçı dükkânının önünde masum bakışlarını gördüm. Fotoğraf makinem yanımdaydı ve hemen fotoğrafını çektim. Daha sonra dedesiyle tanıştım. Adının Merve olduğunu öğrendim. Çok masum bakışları vardı" diyerek zikretti Uyanık (;) kökleri "toprak temelli şiddeti örgütleyen bir örgütlenme" (Weber, 1978, s.56) olarak karmaşık devlet aygıtının süre giden yürüyüşüne eşlikçilik eden-eşlikçiliği failin kimliğini bağlantı verilerek vurgulanankurumsal şahsiyet. 1

Özgürlük kavramı ile bu bağlamda gelişen düşünce özgürlüğü
ve düşüncenin ifade edilebilmesi ütopyası, bireylerin ve toplumların
tarih boyu önündeki en önemli konulardan biri olmuş ve
bu durum hâlen de süreklilik arz etmektedir. Bir yanda insanın
özgürlük talebi diğer yanda ise, toplum ve devletin varoluşundan
kaynaklanan “doğal sınırlamalar” böylesi bir ikilemin geçmişten
günümüze kadar devam eden, gelecekte de sürecek olan nihayetsiz
bir tartışmayı düşün dünyasının odak noktası hâline getirmiştir.
Dogmatik ve skolastik düşünce paradigmasına özellikle Batı’da
Rönesans sonrası bir direnç oluşmuş ve Rene Descartes’in
deyişiyle “Cogito Ergo Sum” insan belleğinin ve varlığının en temel
imgesi kabul edilmiştir. Ancak burada Rönesans öncesi dönemi
de dikkate almaksızın yapılacak bir yorumda bulunmak doğru
olmayacaktır. Nedeni ise, Rönesans öncesi dönemde de düşüncelerin
özgürlüğü ve bunların ifade edilmelerinin önündeki
engellemelere karşı, önemli direnç noktalarının oluştuğu bilinmektedir.
Bu tür dirençlerin ortaya çıktıkları dönemlerin özellikleriyle
ile ilişkili olarak, ya yerleşik bir düşünce sistematiğinin yeniden
yorumlanması biçiminde olduğu ya da toplumsal düzenin radikal
şekilde eleştirilip mevcut olandan çok farklı bir düzen önerisinin
ortaya konulmasına kadar geniş bir yelpazeye yayılan
eylem ve uygulamalardan oluştuğunu görmekteyiz. Bir başka
deyişle, özgürlüğün tarihsel süreç içinde uygulanması ve tezahürü,
içinde bulunulan koşullar ve toplumsal yapıya göre durum ve
şekil almıştır.
vi
Genel olarak toplumlar “statu quo” sever ve varoluşlarının
temeli olarak bu kavramı görerek taçlandırırlar. Bu nedenle,
tarih boyunca yeni fikirler ve ortaya konulan yeni uygulamalar
pek çok kez eleştiri ve tepkiyle karşılanmış hatta daha da ötesinde
insan hayatına mal olacak şekilde cezalandırmalar ya da
mücadeleler bu alanda görülmüştür. Bu doğal ve kaçınılmazdır.
Kaçınılmazdır, çünkü toplumsal olaylarda fiziğin bazı temel kaideleri
mutlak olarak geçerlidir.
Toplumların statükocu olması ve bu statükodan, eyleme
doğru yönelinmesindeki zorluğun anlaşılabilir biçimde açıklanmasında
fizikteki “eylemsizlik” kuralını göstermek mümkündür.
Eskilerin deyişiyle bir şeyi “kuvveden fiile” geçirmek bu manada
-yani toplumsal statükoyu aşmak- güçtür. İşte burada, düşünsel
faaliyetin önemi ve düşüncelerin ifadesi meselesi önem kazanır.
Bu nedene bağlı olarak, bahse konu hususta tarih boyu büyük
mücadelelerin ortaya konulmasının yanı sıra çeşitli eserlerin de
verildiği açıkça görülmektedir.
Dr. Gülsün Bozkurt çalışmasında, düşünce özgürlüğü ile bunun
somuta dönüşerek günümüze kadar ulaşmış yansımalarını ele
alarak irdelemiştir. Burada dikkatten kaçırılmaması gereken
diğer bir mesele ise, “Basın Özgürlüğü” kavramıdır. Önemle vurgulamak
gerekir ki, Basın Özgürlüğü kavramı düşünce ve düşünceyi
ifade edebilme özgürlüğünün en önemli ögesidir.
Ortaya koymuş olduğu eserinde Dr. Gülsün Bozkurt, zaman,
mekân ve isimlerden bağımsız şekilde, salt olarak “özgürlük”
kavramı dışında, düşünce özgürlüğü ve düşüncenin ifade edilmesi
problematiğini ele alarak bunun temellerini oluşturan fikrî dayanakları
nesnel bir bakış açısından başarılı biçimde irdelemektedir.
Yazarın formasyonundaki yetkinliğinin yanı sıra konuyla ilgili
olarak yapmış olduğu detaylı ve uzun soluklu araştırma ve incelemelerin
de onun bu başarısında, kuşkusuz önemli rolü vardır.
vii
Ayrıca çalışma, metod ve kaynak kullanımı bakımından da dikkate
değer bi örnek oluşturacak ayrıcalığa sahip olup, bu alanda
araştırma yapacaklara önemli bir referans eser olma niteliğindedir.
Bu eserin diğer bir başarı ise, çalışmanın sadece düşünce
özgürlüğü bağlamında bir değerlendirme ve belgelemeyi ortaya
koyması değil fakat aynı zamanda basın ya da daha genel deyişle
medya alanındaki özgürlük fikrinin temel yapı taşlarını da açığa
çıkarmış olmasından kaynaklanmaktadır.
Ağırlıklı olarak 18. yüzyıl klasik liberal anlayışı ile başlayarak
günümüze kadar ulaşan süreçte, fikir ve ifade özgürlüğü ile
bunun dayanaklarını oluşturan eserler ve düşünürleri kapsayan
kitabında Dr. Gülsün Bozkurt, okura aynı zamanda kronolojik
dizi içinde, özgürlük anlayışında ortaya çıkan gelişmeleri neden
ve sonuç ilişkileri içinde başarıyla aktarmaktadır.
Son tahlilde belirtmemiz gerekirse, bu yapıt alan endeksine
önemli bir katkı sağlarken, araştırmacı-okur kitleye de yapacakları
benzer çalışmalarda yol gösterici niteliktedir. Dr. Gülsün
Bozkurt başta olmak üzere, çalışmaya emeği geçen herkesi kutlarım.
Ayrıca böylesine değerli bir eseri okurlara sunmasından
dolayı da yayımlayan kuruluşu tebrik ederim. Benim de ön söz
yazmama vesile olması dolayısıyla sayın yazara teşekkür eder,
başarılarının devamını ve benzer kalitede yeni eserlerinde tekrar
buluşmayı içtenlikle dilerim.
Prof. Dr. Murat Özgen
1 Eylül 2020
Fenerbahçe

Kitle iletişim araçlarında yaşanan yapısal dönüşüm yeni medya, internet teknolojilerinin gelişmesine önayak oluştur. İnternet iletişim teknolojilerinde sağlanan ilerlemeler toplumsal değişim ve dönüşümü de kaçınılmaz bir şekilde etkilemiştir. İnternet olgusu bugün artık günlük hayatın vazgeçilmezleri arasında yerini sağlamlaştırmıştır. Bugün neredeyse dünyanın her köşesinde internet kullanılmaktadır. Çeşitli istatistik veriler, dünyanın birçok yerinde internet kullanım oranlarının her geçen gün artmakta olduğunu göstermektedir. 2018 yılı itibariyle Türkiye'de internet kullanım oranı %64 civarındadır. TUİK verilerine göre Türkiye'de her 10 gençten 9'u internet kullanmaktadır. "Milenyum kuşağı" olarak adlandırılan, lisede okuyan günümüz gençlerinin internette vakit geçirme süreleri her geçen gün daha da artmakta olduğu tespit edilmiştir. Bu duruma sosyal, psikolojik, fiziki (çevresel), ekonomik ve enformasyon (bilgi-haber) gibi çeşitli faktörlerin sebep olduğu gözlemlenmiştir. Bu çalışmada; Milenyum kuşağının temsilcilerinden lise öğrencilerinin internet ortamında fazla vakit geçirme nedenlerini belirlemek amacıyla, Nisan 2019 tarihinde rastgele örnekleme yöntemi kullanılarak İstanbul Anadolu Köy Hizmetleri Lisesi'nde öğrenim gören 235 lise öğrencisi ile yüz yüze anket gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler analiz edilerek değerlendirilmiştir.

Abstract The structural transformation in the mass media has paved the way for the development of new media and Internet technologies. The advances in Internet communication technologies has inevitably influenced social change and transformation. The Internet phenomenon has now secured its place among the indispensables of daily life. Today, the Internet is used in almost every corner of the world. Various statistical data show that Internet usage rates are increasing every passing day all around the world. As of 2018, Internet usage rate in Turkey is approximately 64%. According to Turkish Statistical Institution data, 9 out of every 10 young people in Turkey use the Internet. It has been determined that the time spent on the Internet by today's young people studying in high school, which is called the Millennium Generation, is increasing day by day. This has been observed to be caused by various factors such as social, psychological, physical, economic and informational (information-news) factors. In this study, a face-to-face survey was conducted with 235 high school students, selected using a randomized sampling method among the ones attending Istanbul Köy Hizmetleri Anatolian High School in January 2019, in order to determine why high school students, as the representatives of the Millennium Generation, spend more time in Internet environment. The collected data were analyzed and evaluated.

2000‟li yılların başında, holdingler arasındaki rekabet; bankalara peş peşe el konulması ve banka sahiplerinin birçoğunun aynı zamanda medya kuruluşu sahibi olmaları nedeniyle, mevcut medya ortamını da değiştirmiştir. Ayrıca, gazeteciler ve köşe yazarları bu sürece doğrudan katılmış, taraf tutmuş ve patronları adına savunma yapmışlardır. Medyadaki bu atmosfer, “tetikçilik” olarak tanımlanabilecek yeni bir kavramın ortaya çıkmasına neden olmuştur. Medyada “tetikçi”, yazılarıyla
ve tavırlarıyla, patronunun veya holdingin çıkarlarını “doğrudan” savunan gazeteci için kullanılan sıfattır. Bu yorumsal makalede, 2001 krizi ve sonrasında Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından Pamukbank‟a el konulmasıyla başlayan süreç ele alınmıştır. Bu süreç sonrasında ortaya çıkan “medya savaşları”nın doğurduğu “tetikçilik” kavramı irdelenmiştir. Bu bağlamda, 2002-2007 yılları arasını kapsayan 5 yıllık dönem incelenmiş ve Doğan Grubu ile Çukurova Grubu‟nun sahibi olduğu medya kuruluşları arasındaki sınırsız rekabet ve tetikçilik, “medya etiği” çerçevesinde ele alınmıştır. Bu çalışmada, Teun a. Van Dijk‟ın “Eleştirel Söylem Analizi” modeli çerçevesinde, dönemin gazetelerinde yer alan konuyla ilgili haber ve köşe yazıları irdelenmiştir. Çalışma sonunda, özellikle ekonomik kriz dönemlerinde “medya tetikçiliği”nin yaygınlaştığı ve gazetecilerin bu olgudan kendilerini kurtaramadıkları netlik
kazanmıştır.

Anahtar Kelimeler: Tetikçilik, Rekabet, Tekelleşme, Bankalar, Medya.

ABSTRACT

In early 2000s, the competition among holding companies changed current media environment simultaneously due to successive seizure of banks and simultaneous possession of media organizations by most of the bank owners. Additionally, journalists and columnists played a direct role in such process, took sides and advocated their bosses. This atmosphere in the media led to the emergence of a new concept
which can be described as "trigger-media". "Triggerman" in the media is the attributive given to a journalist who “directly” advocates the interests of his/her boss or holding, with his/her articles and attitude. This interpretative article studies the process that started with the 2001 crisis and subsequently the seizure of Pamukbank by the Savings Deposit Insurance Fund (SDIF) and the Banking Regulation and Supervision Agency (BRSA). The article scrutinizes the concept of "trigger-media" as created by the "media wars" as a result of such process. In this
context, this article studies the five-year period from 2002 to 2007, and examines the unlimited competition and trigger-media among the media organizations owned by Doğan Group and Çukurova Group with regard to "media ethics". In this study, within the frame of Teun a. Van Dijk‟s "Critical Discourse Analysis" model, news and columns related to the subject, have been taken place in current newspapers, were examined. At the end of the study, it became clear that "trigger-media" became
widespread especially during periods of economic crisis and journalists could not save themselves from this phenomenon.

Keywords: Trigger-media, Competition, Monopolization, Banks, Media.

İTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Müziği Programında hazırlanan bu çalışma 4 bölümden oluşmaktadır.
Giriş bölümünde “1990 Yılı ve Sonrasında Kitle İletişim Araçları ve Müzik- Medya Üzerindeki Etkisi” konu başlığının seçilme sebebi, konunun kapsamı ve araştırmada uygulanan yöntemler açıklanmıştır.
2. bölümde genel hatlarıyla Kitle, Kültür, Kitle Kültürü, İletişim, Kitle İletişimi ve Kitle İletişim Araçları kavramları birbirleriyle bağlantılı bir şekilde ele alınmış, konuyla ilgili dünya literatüründeki farklı akımların ve düşünce adamlarının kavramlarla ilgili geliştirdikleri kuramlar üzerinde durulmuştur. Farklı kaynaklardan alınan sınıflandırmalar neticesinde tez çalışması kapsamında 5 kitle iletişim aracı seçilmiştir. Bu araçlar; gazete, dergi, radyo, televizyon ve internettir. Seçilen 5 kitle iletişim aracının müziğin kitlelere ulaşmasında aktif rol oynaması seçim kriterini oluşturmaktadır. Bu araçların dünya ve Türkiye‟deki tarihi ve 1990 yılına kadar olan gelişmeleri 2. bölümde anlatılmıştır.
3. bölüm 2. bölümde bahsedilen 5 iletişim aracıyla ilgili dünya ve Türkiye‟deki 1990 yılı ve sonrasında yapılan araştırmaları konu almaktadır. Bu bölümde söz konusu kitle iletişim araçlarının son 20 yılda gösterdiği teknolojik, sosyolojik, ekonomik vb. gelişme ve değişmeler, kitlelerin bu araçları algılayış şekilleri, yapılan araştırma sonuçlarının karşılaştırmalı olarak bilimsel değerler ışığında yorumlanması yer almaktadır. Bu doğrultuda kitle iletişim araçları müzik- medya bağlamında konu edilmiş, 1990 yılı sonrası medya gözünden müziğe bakış, reklamcılık, tanıtım ve pazarlama disiplinlerinin müzik sektörüne sağladığı avantaj ve dezavantajlı durumlar örneklerle anlatılmıştır. Bilimsel ve akademik makaleler ile medya şirketlerinin ya da RTÜK Kamuoyu Araştırması gibi devlet kanalıyla yürütülen araştırmaların sonuçları ve müzik medyasına etkisi 3. bölümün alt başlıklarını oluşturmaktadır.
4. bölüm olan sonuç bölümünde ise tez genelinde ele alınan konular sebep- sonuç ilişkisi içinde yorumlanmıştır. Müziğin kültürel ve endüstriyel açıdan medyayı kullanma şekli incelenmiştir. Araştırma verileri temel alınarak seçilen kitle iletişim araçlarının eksik yönleri belirtilmiştir.

English: Mr. Akdağ focuses recent history  in-depth on the developments that are a part of the hit the democratization struggle. Akdağ can look media and politics from different perspective with his historian personality and his expertise in field of media and politics as well as cinema and history.Especially when we look at the connection of politics with media,  how media, cinema and information tools are mobilized by somebody for shaping society have a special meaning. This book is the product of an original approach that looks at politics as brand. All methods of propaganda are used to create brands and media tools are activated. For years, his experiences in both academic and professional life, his films and documentaries, his programs and interviews make Akdağ's pen authentic and realistic. In an environment where politics is discussed with all fever, Akdağ's pen that illuminated from history to current world shows that politics metaphor has many different dimensions. The claim of this work that young people, educators, politicians claiming to be masters in their work, company executives, communicators can read with pleasure and find something from them.  Also this study focuses more on the technical, tactical and performance of the games played on the stage.
Turkish (Türkçe): Türkiye’nin yakın tarihine damgasını vurmuş demokratikleşme mücadelesinin bir parçası olan gelişmelere derinlemesine eğilen Akdağ, eserlerinde tarihçi kişiliğinin yanı sıra sinema ve medya alanlarındaki uzmanlıklarıyla tarihe ve siyasete farklı perspektiflerden bakabilen bir kişi olduğunu göstermektedir. Özellikle siyasetin medya ile kurduğu bağa bakıldığında medya üzerinden toplumun nasıl kurgulandığı, bu bağlamda medya, sinema ve enformasyon araçlarının nasıl seferber edildiği özel bir anlam kazanmaktadır. Elinizdeki kitap siyasete, medya, propaganda ve marka olarak bakan özgün bir yaklaşımın mahsulüdür. Yıllardan beri hem akademik hem de profesyonel yaşamın içinde elde ettiği deneyimler, çektiği film ve belgeseller, gerçekleştirdiği programlar, yaptığı röportajlar Akdağ’ın kalemini sahici kılmaktadır. Türkiye’de siyasetin bunca hararetiyle toplumun tüm kesimlerince yoğun bir şekilde konuşulduğu bir zamanda Akdağ’ın tarihe ve çağdaş dünyaya uzanan güçlü kalemi içinde bulunduğumuz siyaset metaforunun aslında ne kadar farklı yansımaları olduğunu bizlere göstermektedir. Gençlerin, eğitimcilerin, işlerinde usta olduğunu iddia eden politikacıların, şirket yöneticilerinin, iletişimcilerin keyifle okuyacakları ve kendilerinden bir şeyler bulabilecekleri bu eserin iddiası sahne arkasını göstermekten çok sahnede oynanan oyunların teknik, taktik ve performanslarına odaklanmaktadır.

Uğur Mumcu’nun tanımına göre gazeteci; haber ve bilgi kaynağına en çabuk ulaşan ve bu kaynaklardan dindiği bilgi ve haberleri okurlarına sunan insan demektir. O, gazetecinin bu görevini yapabilmesi için habere, olaya, olguya belgeye ve bilgiye dayalı yazılar yazması gerekir. Bunun içinde gazetecinin güvenilir kişi olması zorunludur. Sır saklayan, haber ve bilgi kaynağını gizlemesini bilen, gerektiğinde hükümetlere ve güç odaklarına karşı savaşmayı göze alan insandır gazeteci…

Suriye’de 2011 yılından başlayan iç savaştan kaçan milyonlarca insan komşu ülke Türkiye’ye sığınmıştır. Sığınmacılar kentlerin daha çok çöküntü bölgelerinde yaşamakta olup, gündelik hayat içinde yaşadıkları sorunlar nedeniyle haber konusu olmaktadırlar. Gazetelerin polis-adliye haberlerinde sığınmacılar hem mağdur hem de fail olarak çerçevelenmektedir. Çerçeveleme çalışmaları medyanın güçlü etkileri olduğu tezinden hareket eder. Ayrıca sunulan haberlerde okuyucu/izleyici/dinleyici için belirli bir bakış açısının inşa edildiği ön kabulü üzerine oturur. Yapılmış olan bu çalışmada da önemli bir toplumsal sorun olan şiddetin Suriyeli sığınmacılara ilişkin haberlerde nasıl çerçevelendiği araştırılmıştır. 2017 yılında yayınlanan Hürriyet, Sabah ve Sözcü gazetelerinin üçüncü sayfalarında Suriyeli sığınmacılara ilişkin şiddet haberleri araştırma örneklemini oluşturmuştur. Haberlere uygulanan çerçeveleme analizi sonucunda haberlerin genellikle sorumluluk çerçeveleri ile okuyucuya sunulduğu bilgisine ulaşılmıştır. Söz konusu haberlerde insani ilgi ve ahlaki bakış açısı da şiddetin sunulmasında en çok kullanılan çerçeveleme stratejileri olmuştur.

Öz Medya ve Türk mitolojisi arasındaki süreklilik ilişkisi reklam, pazarlama, ticaret gibi çeşitli yönlerden ele alınmış olsa da televizyon ve Türk mitolojisi arasındaki süreklilik yeteri kadar irdelenmemiştir. Televizyon ve sinemaya uyarlanan kültürel öğeler daha çok Kerem ile Aslı, Köroğlu, Battal Gazi, Malkoçoğlu, Keloğlan gibi halk hikâyelerinden oluşmaktadır. Bu hikâyeler her ne kadar bünyesinde çeşitli mitolojik unsurlar barındırsa da günümüz modern hayatında kendine yeteri kadar yer bulamamaktadır. Çünkü hikâyelerde geçen olayların içerisinde yer alan mitolojik unsurların çoğu bir şekilde aynıdır. Bu durumda folklorik imgeleri oluşturan unsurların görsel olarak dışa vurulması gereklidir. Keza medya ile sözlü kültür birbirlerini etkileme gücüne sahip iki alandır ve söz gelimi Batı dünyasında küresel şirketler, sinema, televizyon, reklam gibi çeşitli sektörlerde mitoloji alanından olabildiğince faydalanmaktadır. Bu şirketlerin dolaşıma sunduğu unsurlar ise çoğunlukla Avrupa-Amerika kültürü kaynaklıdır. Durum böyle olunca da Türk miti ile medya arasındaki ilişkinin yeniden gözden geçirilmesi zorunluluğu ortaya çıkmaktadır. Neticede mit, ilahi bir öyküdür ve bünyesinde kültürel kodlar taşımaktadır. Anahtar kelimeler: Türk mitolojisi, sözlü kültür, medya. Abstract Although the relationship between media and Turkish mythology is discussed in various aspects such as advertising, marketing and trade, the continuity between television and Turkish mythology has not been adequately studied. Cultural elements adapted to television and cinema are mostly composed of folk stories such as Kerem and Aslı, Köroğlu, Battal Gazi, Malkoçoğlu, Keloğlan. Although these stories contain various mythological elements, they cannot find enough space in modern day life. Because most of the mythological elements in the events in the stories are somehow the same. In this case, the elements that make up the folkloric images must be visually expressed. Likewise, media and oral culture are two areas that have the power to influence each other and, for example, global companies benefit from the mythology as much as possible in various sectors such as cinema, television and advertising. The elements that these companies circulate are mostly European-American culture. When this is the case, the necessity to reconsider the relationship between Turkish mythology and the media. As a result, myth is a divine story and carries cultural codes within it.

Modernizm, özne bölünmelerine, ekonomik eşitsizliklere, kimliklerin zayıflayarak parçalanmasına, kentleşme sonucu zaman ve mekân olgularının ortadan kalkmasına zemin hazırlamıştır. Bu gelişmel-erin merkezinde kendisine yer bulan postmodernizm, tüm sanat dallarını etkisi altına almıştır. Özel-likle sinema çerçevesinde 1990'lar, postmodern filmlerin yaygınlaşmaya başladığı yıllar olmuştur. Modernizmin yarattığı toplumsal ortama karşı; şiddet, parçalanmışlık, kargaşa ve cinselliğin aktarıl-ması noktasında diğer filmlerin ötesine geçen postmodern filmler, tür olarak net bir biçimde ko-numlandırılamasa da, hem Hollywood hem de avangard filmlerden özellikler taşımaktadır. Dövüş Kulübü verdiği mesajlar ile avangard sinemaya benzerlik gösterirken işaret ettiği kaos ve anlatı tarzıy-la da postmodern filme yakın durmaktadır. Çalışmanın konusunu oluşturan Dövüş Kulübü üzerine yapılan pek çok çalışma, filmin bir sistem eleştirisi olduğu üzerinden hareket etmiştir. Bu çalışmada ise Dövüş Kulübü, babasız büyümüş çocukların postmodern süreç içerisinde özne olma mücadeleleri ve toplumsal atmosferin yarattığı ruhsal problemlere dair verilen mesajlar çerçevesinde çözümlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada, öncelikle postmodernizm kavramı; Baudrillard, Lyotard, Jameson ve Har-vey'in bakış açısıyla ele alınmış ve bu bilgiler ışığında postmodern film üzerine yoğunlaşılmıştır. Genellikle tüketim toplumu çerçevesinde değerlendirilen Dövüş Kulübü, derinlikli anlatısı ile bir özne kaosuna işaret etmektedir. Bu kaosu açımlamayı amaç edinen bu çalışma kapsamında Dövüş Kulübü filmi psikanaliz çerçevesinde çözümlenmiştir. Sonuç olarak Dövüş Kulübü filmi çerçevesinde post-modernizm, modern karşıtı bir durum olmanın ötesinde özne olma ya da olamama meselesine karşılık gelmektedir.

Kılıçaslan’ın ölüm nedeni ile ilgili soruşturma başlatılırken, 11 Mart’ta kaybolan Kılıçarslan için kayıp başvurusu ise on gün sonra yapılmış. Öte yandan Kılıçaslan'ın kaybolduğu bilgisi Gülistan Doku'nun şüpheli şekilde kaybolması gündemdeyken, kentteki belediye, baro ve demokratik kitle örgütleri ve partilerin bilgisi dahilindeyken, 'ailenin istememesi' üzerine harekete geçilmemiş. Kurumlar aileye sadece emniyete kayıp başvurusu yapılmasını tavsiye etmiş.

Dünya, yaşadığımız 21. yüzyılda dijital bir devrime sahne olurken internet bu devrimi tetikleyen itici gücü olmuştur. İnternete uygun yeni medya teknolojisinin geliştirilmesi kitle iletişiminde yeni bir süreci başlatmıştır. Bununla birlikte ortaya çıkan, sosyal medya denilen olgu, kısa sürede büyükten küçüğe her yaş grubundan insan yaşamını etkisi altına almayı başarmıştır. Dijital ortamda kurulan Facebook ve Instagram gibi sanal paylaşım siteleri, sıradan insanın günlük yaşam aktiviteleri arasında baş sıraya yerleşmiştir. Dünya genelinde Facebook ve Instagram kullanım oranları sürekli artış göstermiştir. 2018 yılı itibariyle yapılan araştırmalar dünya nüfusunun %56’sının internet, %45’inin sosyal medya ve %67’sinin mobil sosyal medya kullandığını, yaklaşık 2 milyar 167 milyon kişinin aktif olarak Facebook, 1 milyardan fazla kişinin ise Instagram kullandığını ortaya koymuştur. We Are Social’ın 2018 yılı araştırma verilerine göre; Türkiye’de, 51 milyon Facebook, 33 milyon da Instagram hesabı bulunduğu tespit edilmiştir. Özellikle ülkemizde lise ve üniversite düzeyinde okuyan gençler arasında Facebook ve Instagram gibi sosyal medya paylaşım sitelerine ilginin oldukça yoğun olduğu gözlemlenmiştir. Gençlerin bu mecralarda paylaşımlarda bulunması like alma amacına yönelik olduğu tespit edilmiştir. Çeşitli kişisel görsel paylaşımlardan fazlaca like almanın genç bireylerin psikolojisinde mutluluk sağladığı, beğenilme ve kabul görme güdüsünün toplum tarafından onaylandığını ortaya koymuştur. Bu bağlamda; çalışmada, lise ve üniversite gençliğinin sosyal medyada yaptığı paylaşımların like amaçlı olup olmadığı ve bu durumun gençler üzerinde nasıl bir psikolojik etki yarattığı yüz yüze anket yöntemiyle sorgulanmıştır.

Küreselleşme ve buna bağlı olarak ortaya çıkan kızgın rekabet ortamı
firmaların başarılarını artırmalarına yönelik yeni stratejiler geliştirmelerini
zorunlu kılmıştır. Bu koşullar altında doğan ve bünyesinde birtakım özellikleri barındıran “Kurumsal İtibar”, müşteri potansiyelini artırarak büyümeyi amaçlayan firmaların sahip olması gereken bir kavramdır.
Çalışmada, kurumsal itibarın marka birleşmesi neticesinde ne tür bir değişim göstereceği ve bu değişimin yeni müşteri elde etme potansiyeli bakımından nasıl sonuçlanacağı üzerinde durulmuştur. Bu kapsamda öncelikle iki farklı sektör ile bu sektörlerde faaliyet gösteren firmaların gerçekleştirecekleri birliktelik neticesinde ortaya çıkan ve algılanan kurumsal itibar düzeyini belirlemeye yönelik kullanılmış olan ölçekler faktör analizlerine tabi tutulmuştur. Yapılan keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizleri neticesinde ölçeklerde meydana gelen yapısal değişimler, kavramın gerek kültürel gerekse de sektörel bağlamda
yeterince tanınmadığına işaret etmektedir. Marka birleşmesi neticesinde ortaya çıkan kurumsal itibar değerindeki değişim ve bu değişimin satın alma niyeti üzerindeki etkisinin belirlenmesine yönelik oluşturulan hipotez testleri ise salt kurumsal itibar artışının, yeni müşteri kazanabilmek için yeterli olmayacağını ortaya koymuştur.

Bu çalışmada, Türk gıda sektöründe, süt ve süt ürünleri alanında faaliyet gösteren dört firmanın, kurum kimliği değerleri ile kriz iletişimi yönetimi arasındaki ilişki incelenmiş ve bu kapsamda Pınar, Danone, SEK ve Sütaş firmaları üzerinde, niceleyici çalışma yapılmıştır. 394 örneklem hacmine sahip çalışmanın sonucunda kurum kimliği ile kriz iletişimi yönetimi arasında bir ilişki görülmüştür. Kurum kimliği algısı ne kadar yüksek ise kriz iletişimi yönetiminde paydaşların kurum hakkında pozitif algısı, kurumlara pozitif fırsat olarak yansıdığı ve paydaşların kuruma karşı toleransının yüksek olduğu, anlık tepkilerin, tüketim alışkanlıklarındaki değişime göre daha pozitif olduğu görülmüştür. Bununla birlikte çalışmada, kurum kimliği algısı diğer firmalara göre daha yüksek bulunan Sütaş'ın kurum kimliğini temsil eden değerlere karşı yaptığı hatalar karşısında, paydaşların gösterdiği toleransın daha düşük olduğu da ayrıca tespit edilmiştir. Abstract In this paper, the relationship between corporate identity values and crisis communications management have been investigated in the Turkish food sector. Quantitative analyses were conducted for Pınar, Danone, SEK and Sütaş firms operating in this sector. The relationship between corporate identity and crisis communication management was proven as a consequence of the research conducted with 394 sampling size. The higher the corporate identity of the * Haliç Üniversitesi, İşletme Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, Öğretim Üyesi, Yrd. Doç. Dr.

ÖZET Kitle iletişim teknolojileri olarak ifade edilen belli başlı araçlar ortaya çı-kış zamanları ve kullanım özellikleri açısından 'geleneksel medya' ve 'yeni medya' olarak ayrılabilmektedir. Geleneksel medya araçları içerisinde ise en belli başlı olanları gazete, radyo, televizyondur. Gazeteler detaylı haber analizi sunarlarken, radyo ve televizyon ise başta eğlendirici niteliği olmak üzere an-lık haber analizi niteliği taşımaktadır. Ancak gazete, kitap, dergi gibi basılı ya-yınların takibi bireyin özel ilgi ve beklentisine hitap etmesi bakımından daha bilinçli kullanıcılara hitap eder. Televizyon ve radyo gibi araçlar ise alternatif program bolluğu nedeniyle herhangi bir amaç olmaksızın da takip edilebilen araçlardır. Bu çalışmada amaç, Sinop il merkezine ait basılı yerel gazete haberleri-nin kategorilere ayrılarak nicel bir değerlendirmesini yapmaktır. Sinop il mer-kezine ait basılı beş adet gazete bulunmaktadır. Bunlar Haber 57, Sinop Pusu-lası, Bizimkaradeniz, Vitrin Haber ve Sinop Flaş Haber'dir. Bu gazeteler pazar günleri haricinde haftanın altı günü yayınlanmaktadırlar. Araştırmada bu gaze-telerin tamamı Mart 2018-Mayıs 2018 tarihleri arasında on dört hafta boyun-ca periyodik olarak her altı günde bir incelenmiştir. Böylece her hafta farklı bir güne ait gazete haberleri örneklem olarak seçilmiştir. Gazete haberleri katego-rik olarak tasnif edilmiş ve yönetim, çevre, din, eğitim, ekonomi, etkinlikler, köşe yazıları, kültürel haberler, reklamlar, sağlık, siyaset, spor, turizm, ulusal haberler ve diğer haberler olarak 15 kategori altında toplanmıştır. Bunun yanı sıra her kategoriye ait haber sütunları ölçülerek haberlerin gazete sayfalarında kapladığı alan ve oranları hesaplanarak Excel programında grafik haline geti-rilmiştir.

Dijital oyunlarda Müslüman temsili üreticilerin siyasi ve kültürel konumlarına göre şekillenmektedir. Ayrıca ana akım medyadaki Müslüman temsili de dijital oyunlardaki Müslüman temsilini yönlendirmektedir. Batılı üreticilerin oyunlarında terörist, barbar, vahşi ve teknolojiden yoksun bir imaj çizilirken, Müslümanlar tarafından üretilen oyunlarda yüceltici bir yaklaşım sergilenmektedir. Bu nedenle dijital oyunlardaki Müslüman temsilini Batılı ve Müslüman bakış açısını temele alan iki farklı başlıkta incelemek daha isabetli görünmektedir.

İZMİR © Nazım ANKARALIGİL Bu kitabın yayın hakkı yazarına aittir ve tüm yayın hakları saklıdır. Bu eserin herhangi bir bölümünün kopya edilmesi, başka dillere tercüme edilmesi, basılması ve çoğaltılması yazarın iznine bağlıdır. Kaynak gösterilmek sûretiyle alıntı yapılabilir.

Yeni Medya ile medyanın etki alanının küresel düzeye çıktığı günümüzde etik daha çok önem kazanmıştır. Neyin doğru neyin ise yanlış olduğunun değerlendirilmesi olan etik, son zamanlarda medyanın gündeminde yoğun bir şekilde yer almaktadır.
Haber yaparken tek düşüncesi kamu yararı olan gazetecilerin ve gazeteci kuruluşlarının etik değerlere önem vermesinin gerekli olduğu gerçeğinin hepimiz farkındayız. Bu etik değerlere bağlılıkları büyük önem arz etmektedir. Medya okuryazar kitlesinin, gazete ve televizyonları takip etmelerinin nedeni etik değerlere bağlı olmalarından kaynaklanması gerekmektedir. Etik değerlere uyan yayınların takip edilmesi ve buna paralel olarak etik anlayışı sahiplenmemiş yayınların da izlenmemesinin medyayı daha düzenli ve amacına hizmet eden bir duruma getireceği şüphesizdir.
Bu çalışmada yerel basının çalışma esasları, etik anlayışı sahiplenip, sahiplenmedikleri, Haber ve gelir kaynakları paralelinde gazetecilik etiği ele alınacaktır.
Yerel gazetelerin en önemli sorunlarının başında gelir kaynaklarının yer alması ve bu durumun iyileştirilmesi adına yapılan çalışmalara da örnekler verme gayreti içerisinde oldum.
Ulusal basına kıyasla yerel basın hakkında araştırma yazılarının oldukça yetersiz sayıda olduğunun da altını çizmek isterim.
Çalışmada, etik sorunların nasıl aşılacağı ile ilgili önerilerde de bulunulacaktır. Yerel basın ile alakalı akademik makaleler incelenerek nitel bir çalışma yapılacaktır.
İstanbul, Edirne ve Ankara’da yerel basında görev alan gazeteciler ve gazete yöneticileri ile görüşerek etik sorunlar hakkında bilgilerine başvurulmuştur.
Yerel basının etik olgusunu nasıl algıladığı ile alakalı literatür taraması yapılmıştır. Fakat bir gazeteci olarak kendi zihnimde yaptığım literatür taraması ışığında aklımda kalan bilgileri kaleme alarak akademik bir katkı sunmayı hedeflediğimi de belirtmek isterim.

21. yüzyılın çağ açan yeniliklerinden bir tanesi olan internet, sosyal medya ve dijital medya beraberinde bazı sorunları da getirmiştir. Özellikle psikolojik bozukluk olarak ortaya çıkan bu sorunların bir kısmı fiziksel olarak da görülmektedir.

Hootsuite’in hazırladığı We Are Social’ın 2021 verilerine bakıldığında dünyada 5,27 milyar akıllı telefon kullanıcısı, 4,80 milyar internet kullanıcısı ve 4,48 milyar da sosyal medya kullanıcısı olduğu görülmektedir. İnsanlar 24 saatlik zaman diliminin 6 saat 55 dakikasını internette, 3 saat 20 dakikasını televizyon izleyerek, 2 saat 24 dakikasını da sosyal medyada geçirmektedir.

Yine aynı verilere ülkemizde bakıldığında; 76,89 milyon akıllı telefon kullanıcısı, 65,80 milyon internet kullanıcısı, 60 milyon da sosyal medya kullanıcısı olduğu görülmektedir. Türk insanı 24 saatlik zaman diliminin 7 saat 57 dakikasını internette, 3 saat 13 dakikasını televizyon izleyerek, 2 saat 57 dakikasını da sosyal medyada geçirmektedir. Bu verilere bakıldığında Türk insanının dünya ortalamasının üzerinde dijital mecra tüketicisi olduğunu görüyoruz. Bu tüketim çılgınlığı beraberinde bazı hastalıklar da getirmektedir.

Özellikle sosyal medya alanında görülen bu hastalıkların bir kısmının ismi konulmuş iken henüz isimlendirilmemiş yüzlerce hastalık türü bulunmaktadır. Bu çalışmamızda isim konulmuş e-hastalıklara yer vereceğiz.

ÖZ Gelişen teknoloji ve bunun somut yansıması olan teknolojik gereçler, gündelik yaşantımıza doğrudan ya da dolaylı yollarla etki etmektedir. Günümüzde sosyal çevremizle olan ilişkilerimizden satın alma alışkanlıklarımıza kadar birçok süreçte teknoloji belirleyici konumdadır. Bilgi edinme faaliyeti ve iletişim süreci de teknolojinin gelişimiyle paralel olarak biçimlenen alanlardır. Bu makalede, 1990'lı yıllarda gündelik yaşantımıza dahil olan internetin, küresel ölçekte bir iletişim mecrasına dönüşmesi ve beraberinde geleneksel medya olarak adlandırdığımız alan ile arasında oluşan farklılıklar, gazetecilik pratikleri temelinde ele alınmıştır. Bu çerçevede çalışma üç bölümde yürütülmüştür. Birinci bölümde, gazete ve gazeteciliği tanımlama çabası ve tarihsel gelişim süreci ele alınmıştır. İkinci bölümde ise, gazetecilikte girilen yeni dönem, internetin tarih sahnesine çıkması ile dijital gazetecilik anlayışı üzerinden değerlendirilerek internet ortamında oluşan habercilik pratikleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, geleneksel gazetecilik anlayışı ile internet tabanlı yeni iletişim teknolojileri sayesinde oluşan habercilik pratikleri arasındaki farklar irdelenmiştir. İnternetin tarih sahnesine çıkması ile gelişen yeni medya anlayışı, haber üretiminde ve gazetecinin hedef kitle ile olan ilişkisinde yaşanan farklılıkları beraberinde getirmiştir.

In this study the aim is to make a descriptive research on the role of radio for setting the agenda. In the study, a research was carried out on the function of radio medium which has rather turned into a music box today, for the promotion of music products and on its effect for determining the music public opinion. In the first part of the study, a literature review was conducted on the theory of agenda setting and the effect of radio on music public opinion by using agenda setting model. In this scope, forty songs which were broadcasted most between 1 and 15 March 2016 in Turkey were selected in the study and a questionnaire examining the positions of these forty songs on the music preferences of 339 radio listeners was prepared. In the questionnaire, the relations between the songs listened by the radio audience and the songs broadcasted on the radios were examined and the effect of radio on listening taste of the radio audience was described. As a result of the study, it was concluded that young radio audience listened music on the radio, however their music taste were shaped by their own personal preferences rather than the messages sent through the radio. Radio audience said that they think radio shapes the music listening habits of the society but radio is not affecting their personal music listening habits.

Ortak bir çalışmanın ürünü olan Yayıncılık ve Medya Sözlüğü, Türkiye Radyo Televizyon Kurumunun ilgili birimlerinde kullanılan terimlerin sözlüğüdür.  Terimler bilim, teknik, sanat, meslek dallarıyla ya da çeşitli konularla ilgili özel ve belirli kavramları karşılayan sözcüklerdir. Dilin söz varlığı içerisinde yer alsalar da genel sözcükler gibi değildir terimler... Bütün konuşurların anladığı, bildiği, kullandığı sözcüklerden farklıdır. Belirli bir alanda çalışan araştırmacılarca, sanatçılarca, meslek mensuplarınca bir uzlaşma sonucunda benimsenmiş, yalnızca bu kişiler için bir anlam bildiren özel adlandırmalardır. Bu yönüyle terimler özel adlara benzer. Çocuk dünyaya geldiğinde ona verilen ad nasıl sorgulanmadan ve tartışılmadan benimsenirse, bu ad yalnızca o kişiyi tanıyanlar için bir anlam ifade ederse kavramlar için türetilen terimler de böyledir. Terimlerin yaygınlaşması için benimsenmeleri, benimsenmeleri için de uzlaşmayla belirlenmeleri esastır.
Osmanlı Türkçesinde terim için kullanılan sözcük ıstılah idi...  Sözlüklerimizde Arapça kökenli ıstılah sözünün karşılıkları arasında “ittifak” da yer almaktadır. İttifak sözü de ıstılah da anlaşma, uzlaşma, bağlaşma ve oy birliği demektir. Istılah sözünün kökeninde ise sulh vardır. Terimler bir uzlaşmayla, bir anlaşmayla, kısacası sulh ile verilen adlar olduğu için ıstılah diye adlandırılmıştır.
Terimlerin uzlaşma sonucu verilmesi, bildirdiği anlamın ilgililerce kavranması onları bilimsel çalışmalarda, iş ilişkilerinde anahtar sözcük konumuna getirmektedir. Bir kurumda çalışanların, iş akıcılığı ve iş güvenliği sağlanması için aynı terimleri kullanması, aynı meslek dilini konuşması gerekir. Aynı kavramdan söz eden kişilerin farklı adlandırmalar, dolayısıyla farklı terimler kullanması yanlış anlamalara yol açabileceği gibi düzeltilemeyecek olumsuzluklar da ortaya çıkarabilir. Bu bakımdan kurum ve kuruluşlarda, işletmelerde terim ortaklığının sağlanması, çalışanların sağlıklı bir iş ilişkisi ve iletişimi kurması, verimliliğin artması için gereklidir.
Aslında terim birliğinin daha yükseköğretim aşamasında sağlanması ve bütün bilim dallarında ortak terimlerle öğrenim yapılması gerekir. Ancak ne yazık ki üniversitelerimizde bilim dallarında terim birliği yeterince sağlanamamaktadır. Farklı üniversitelerde terim birliği sağlanamadığı gibi aynı fakültede hatta aynı bölümde farklı terimlerle öğretim yapıldığına tanık olunabilmektedir. Öğrenimleri sonrasında bir işletmede çalışma hayatına başlayanlar aynı konudan söz etseler bile farklı terimler kullandıkları için yeterince etkin ve hızlı bir iletişim kuramamaktadır. Terimler yalnızca öğrenim hayatında ve bilimsel çalışmalarda değil çalışma hayatında da büyük bir öneme sahiptir. Kurumlarda, kuruluşlarda ve işletmelerde çalışma alanlarıyla ilgili terimlerin bir araya getirilmesi, çalışanların ittifakla benimsediği terimlerin esas alınması, farklı adlandırmalar varsa bunların ortaya çıkarılması, aralarında ince anlam ayrılıkları bulunanların belirlenmesi, yaygın yabancı dillerdeki karşılıklarının gösterilmesi ve nihayet bütün bu terimlerin tanımlarının yapılması kurumsallaşmanın bir gereğidir. Bu, bütün çalışanlarının aynı dili konuşması demektir. Kuruma yeni katılanlar, mevcut iletişim ortamına kolayca uyum sağlayabilecek ve onlar da kısa sürede aynı dili konuşur hâle gelecektir. Bu sayede sağlanacak hızlı ve etkili iletişim, verimliliği de artıracak; en üst düzeydeki yöneticiden en küçük kadroya, merkezden en ücradaki birime kadar bütün çalışanlar ortak bir dil kullanacaklardır.
İşte Yayıncılık ve Medya Sözlüğü ile TRT’nin bütün birimlerinde kullanılan terimler bir araya getirilmiş, bilimsel ölçütlerle değerlendirilmiş ve bunların doğru tanımları yapılarak elinizdeki sözlük hazırlanmıştır. 
Böyle bir sözlüğün hazırlanmasındaki temel amaç, yayımcılık alanındaki terimleri bir araya getirerek çoğunluğun anlayabileceği, etkili bir biçimde kullanabileceği ortak bir yayımcılık dili oluşturmak ve sürekli geliştirilmesinin önünü açmaktır. Çalışmada öncelikle TRT’nin her biriminde oluşturulan kadrolar tarafından kurum içinde kullanılan terimler belirlenmiş, bunlar tanımlanarak bir veri tabanı hâline getirilmiştir. Temel yayımcılık terimlerini derlemenin yanı sıra birimlerde çalışanların aralarında konuşarak geliştirdikleri meslek dili de derlenmiştir. Böylece kamera, ses, ışık, stüdyo, naklen yayın birimlerinin hızlı çalışma temposu içinde başlangıçta küçük gruplar arasında zaman içinde oluşan ve yeni kuşaklara aktarılan dil de ilk kez kayıt altına alınmış olmaktadır. Ardından konuyla ilgili basılı kaynaklar, akademik ve mesleki çalışmalar, yasa ve yönetmelikler taranarak elde edilen terimler de veri tabanına eklenmiştir. Böylece farklı çevrelerde kullanılan terimler, mevzuat dili, yaşayan ve konuşulan dil bir arada değerlendirilerek etkileşimli ve işlevsel bir veri tabanı oluşturulmuştur. 
Gelişmeye açık teknolojik alanlarda yaşanılan terim sorunlarının yayımcılık alanında da yaşanmakta olduğu bu çalışmayla ortaya çıkmıştır. Yayımcılık gibi zamana karşı yarışılan bir ortamda İngilizceden geçen terimler Türkçe karşılıkları düşünülmeden ya olduğu gibi ya da Fransızcalaştırılıp kısmen Türkçenin ses yapısına uygun bir biçime dönüştürülerek kullanılmaktadır. Çalışmada önceliğimiz Türkçe terimlerin madde başında esas alınarak kullanımının yaygınlaştırılması yönünde olmuştur. Bunun için birimlerden gelen dizelgelerde ya da farklı kaynaklarda aynı kavram için kullanılan terimler içerisinde yabancı kökenli olanların yanında Türkçeleri varsa öncelikle Türkçe terimler tercih edilmiştir. Türkçe terim bulunamaması durumunda ilgili birimlerdeki kadrolara danışılarak Türkçe karşılıklar önerilmiştir. Bu konuda hem kurulumuz hem de ilgili birimlerdeki üyelerimiz yayımcılıkla ilgili bu terimleri Türkçeleştirmek için özel çaba göstermişlerdir.
Karşılık bulunamaması durumunda Türkçeleşmiş biçimlerin Türkçe söylenişleri esas alınarak yazılması kuralı benimsenmiştir. Türkçe ve alıntı terimin her ikisinin de yakın yaygınlıkta kullanıldığı durumlarda yabancı kökenli terim bk. kısaltması ile Türkçe karşılığına gönderilmiş ve tanım Türkçe madde başında yapılmıştır. Yabancı kökenli kimi terimlerin Türkçenin yazım ve söyleyiş özelliklerine uymuş biçimleriyle yaygınlaşmış olmasına karşın kurulumuz, bunlara da karşılıklar önermiştir.
Bütün çabalara karşın Türkçe karşılığı bulunamayan ya da Türkçeleşmiş yazımlarıyla yerleşmeyen yabancı kökenli terimlerin özgün biçimleriyle yazılmaları gerektiğinde bunlar eğik yazıyla gösterilmiştir. Başta sözlüğümüzün adında da geçen medya gibi kimi sözlere aradan geçen bunca zamanda herkesçe benimsenebilecek bir karşılık bulunamaması ve bu türden sözlerin neredeyse toplumun bütün kesimlerine yayılmış olması yüzünden bunlar Türkçede kullanıldıkları biçimleriyle korunmuştur. 
...
Türkçenin bilim dili olarak daha da geliştirilmesi çalışmaları, terim varlığına güncel yayımcılık ve medya terimlerinin katılmasıyla önemli bir kazanım elde etmiştir. Bir araya getirilen yaklaşık altı bin madde ile sağlam bir veri tabanı oluşturan sözlük, TRT’deki hizmet içi eğitimlerine ve sektördeki eğitim programlarına önemli bir yardımcı kaynak niteliğindedir. Bu sözlük yayımcı kuruluşların yanı sıra iletişim fakülteleri, iletişim liseleri ile benzeri okullar ve özel eğitim veren kurumlar için yardımcı kaynak olmasının yanı sıra sağlam bir soru bankası veri tabanı da olabilir.
Türkçe yayımcılık terimlerinin derlenmesi, yabancı kökenli olanlarına Türkçe karşılıklar bulunması Türkçenin söz varlığı için de önemli bir kazanımdır. Güncel yayımcılık ve medya terimleri, Türkçenin bütün söz varlığını kapsayan Büyük Türkçe Sözlük’e anlamlı bir katkı oluşturacaktır.
Hiçbir sözlüğün tam olmadığı gibi bu sözlük de eksiksiz değildir. Bütün araştırmalarımıza karşın dikkatten kaçan ve sözlüğe alınamayan terimler olmuştur. Defalarca okunmasına karşın gözden kaçan yanlışlar da bulunabilir. İlk kez yapılan bir çalışma olması dolayısıyla eksikliklerin, yanlışlıkların hoş görülmesini isteyecek değiliz. Bu yayın, bir ön çalışmadır. Dilimiz bütün konuşurların sahip çıkması gereken bir değerimizdir. Bütün meslektaşlarımızın, bütün toplumun, okuyan yazan düşünen herkesin değer ve katkı vermesi gereken bir alandır. Eksikliklerin ve gözden kaçan yanlışların bildirilmesi, takdirle karşılanacak ve sonraki ilk baskıda bunların giderilmesi sağlanacaktır.
Yayıncılık ve Medya Sözlüğü, pek çok kişinin bilgi birikimini yansıttığı; emeğiyle, göz nuruyla katkıda bulunduğu ortak bir çalışmadır. Bu anlamlı çalışmanın başlatılması, yürütülmesi ve sonuçlandırılması için TRT Genel Müdürlüğü destek vermiş, böylece kurum kültürünün somut bir biçimde gözler önüne serilmesi ve yaygınlaştırılması konusunda yeni bir adım atmıştır. Bu bakımdan TRT Genel Müdürlüğüne, Eğitim Dairesi Başkanlığına teşekkür borçluyuz. TRT’nin her biriminden konuya sahip çıkan ve bu birimlerin kullandığı terimleri derleyip tanımlayarak veri tabanını oluşturan kurul üyelerimize, olağanüstü bir çabayla bu terimleri gözden geçiren ve kurul gündeminde tartışılmaya hazır hâle getiren sevgili Muzaffer, Devrim ve Savaş’a çok teşekkür ederim.
Sözlüğün herkes için yararlı olmasını dileriz. 

                                                                                                              Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın
                                                                                                              Redaksiyon Kurulu Başkanı

Aydın Doğan’ın Türkiye medya endüstrisine girişi Türkiye’de medya mülkiyet tarihinde önemli bir kilometre taşı olmuştur. 1979 yılında Milliyet Gazetesinin yüzde 25’lik hissesini satın alarak medya piyasasına giren Aydın Doğan, Türk medya endüstri tarihinde en uzun süre medyada kalan ve basına Babıali dışından giren ilk iş adamı olmuştur. Bu durum Türkiye medya endüstrisinde 1980 yılından sonra süreklilik göstermiş ve Türkiye’de medya sahipliği temel işi içerik üretmek olan gazetecilerin
kontrolünden çıkarak iş adamların mülkiyet ve kontrolüne geçişi hızlandırmıştır. Günümüze geldiğimizde ana akım medya olarak adlandırılan medya holdinglerinin tamamında mülkiyet ve kontrol medya dışı alanlara yatırım yapan iş adamlarının eline geçmiştir. Bunun en somut örneklerinden biri olan Doğan Medya Grubu 1979 yılında başladığı medya işletmeciliğine 2018 yılına kadar devam etmiş ve Türkiye’nin en büyük medya holdingi olmayı başarmıştır. 2018 yılının ilk çeyreğinde Aydın Doğan’ın medya grubunu Demirören grubuna satması ile beraber medyada çok ciddi bir küçülme yaşayan Aydın Doğan medya endüstrisindeki 39 yıllık varlığına da bir nokta koymuştur. Aydın Doğan’ın, medyasını Demirören Grubuna satması Türkiye’de medyanın dinamiklerini değiştirmiş ve medyanın mülkiyet ve kontrolü açısından yaşanan en büyük el değiştirme olmuştur. Bu el değiştirme Türkiye gündeminde yoğun bir biçimde konuşulmuş ve farklı biçimlerde yorumlanmıştır. Bu çalışmanın amacı Aydın Doğan’ın medya endüstrisinden çekilmesinin medya endüstrisi ve medya kullanıcısının
gözünde ki yansımaları ve yorumları betimlemektir. Çalışmanın birinci bölümünde medyada mülkiyet konusu ile ilgili kavramsal bir araştırma yapıldıktan sonra ikinci bölümünde Aydın Doğan medyasının medya endüstrisindeki stratejik yolculuğunun tarihsel analizi yapılmıştır. Çalışmanın araştırma bölümünde 26 iletişim fakültesi gazetecilik bölümü öğrencisi ile derinlemesine mülakatlar yapılarak Doğan Medya Grubunun satışı hakkında ki görüşleri sorulmuştur. Çalışmada medya sahipliği ile iş adamlığı konusuna vurgu yapılarak bu perspektiften Doğan Medya Grubunun Demirören Grubuna geçişi hakkında eleştirisel bir çıkarım yapılmıştır

Popüler kültür bağlamında televizyon aracılığıyla toplumsal cinsiyet yeniden üretilmekte ve ataerkil yapının egemen olduğu sistem üzerinden kadına çeşitli roller atfedilmektedir. Atfedilen bu roller tüketen bir kadın figürü yaratmak adına; ev kadını, iyi bir anne, cinsel obje olarak kadın, çalışan ve aynı zamanda ev işlerini de ihmal etmeyen ideal kadın rolleri, televizyon aracılığıyla bireylere sunulmaktadır. Atfedilen roller aracılığıyla tüketim erkek hegemonyasının etkisi altında gerçekleşmektedir.
    Kitlelere anlık zevkler ve beğeniler sunan popüler kültür; bireylerin düşünmesine izin vermemek adına televizyon gibi hedef kitlenin eğlence mecrası olarak gördüğü bir yol ile kolaylıkla empoze edilebilmektedir. Bu bağlamda televizyonun kapitalizme desteği ve atfedilen rolleri ve popüler kültür dâhilinde hangi amaçlarla sunduğu temel tartışma konusu olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler: kapitalizm, popüler kültür, medya, kadın

Avrupa Birliği’ne uyum sürecinde 2011 yılında yürürlüğe giren 6112 sayılı “Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun”a, Türkiye’de görsel-işitsel medya hizmetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesinde görevli idarî otorite olan Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun (RTÜK) tavsiyesi üzerine kamu hizmeti duyurularının ücretsiz yayınlanması hükmü getirilmiştir (m.10). Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde de zorunlu yayın, Kanunlar çerçevesinde yayınlanması mecburi olan ve kamu kurumlarınca hazırlanıp Üst Kurulca uygun görüşle yayın kuruluşlarına gönderilen yayınlar şeklinde tanımlanmıştır. Söz konusu kamu hizmeti duyurularının tamamı kamu spotu olup, bunların bir kısmının yayınlanması ihtiyarî, bir kısmının yayınlanması ise zorunludur. Kamu kurum ve kuruluşları ile dernek ve vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarınca hazırlanan veya hazırlatılan kamu spotlarında uyulması gereken ölçütler ise “Kamu Spotları Yönergesi”nde yer almaktadır. Çalışmada, RTÜK tarafından incelenen ve yayınlanmalarında kamu yararı bulunduğuna dair karar ihdas edilen “kamu spotları”na ve “zorunlu yayınlar”ın son Kanun değişikliğiyle birlikte Türk görsel-işitsel yayıncılık mevzuatına girmesiyle oluşan yenilikler ve ortaya çıkan sorunlara değinilecektir. Ayrıca kamu spotlarında bulunması gereken nitelikler üzerinde de durulacaktır.

Çocuklar: Mahremiyet İçin Özel Bir Durum mu?
Sonia Livingstone

(Çev. Ümit Sarı)

Dünya henüz Avrupa’nın ortaya koyduğu GDPR’ın (Genel Data Koruma Düzenlemesi) yarattığı etkiyi sindirirken, SONIA LIVINGSTONE “verilerin korunması çocukların mahremiyeti için faydalı olabilir mi, yoksa her yaştaki kullanıcı için daha geniş bir bakış açısı mı gerekir” sorularını soruyor.