Opabinia
| iOpabinia
Timäd fösilik: zänoda-Kambrium
| ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||
|
Edadeadöl (fösil)
| ||||||||||||||||
| Dadiläd nolavik | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
| Opabinia regalis Walcott |
Elaf Opabinia äbinon nim edadeadöl vemo nekösömik petuvöl in fösilöps prima Kambriuma. Bid teik ona: Opabinia regalis, pasevon dub fösilabeds te bal: slet zänodakambriumik di Burgess se British Columbia (Kanadän). Tüvan ona: hiel Charles Doolittle Walcott änemom oni stabü nem bela topik: el Opabin Peak in Belem Klifagik Kanadänik.
Nim at älabon koapi dilagik lunotü zimmets za jöls, ed i plödabomemi müdik. Kap älabon logis jäfidik lul, kelis äkanons givön gebane onsik logamafeli mö ti 360°, e probodi lunik ä flegoviki, kel tefü binod jiniko no kanon paleigodön ko koapadils lifafomas valik nog dabinölas. Len finot proboda äbinons stigs, demü kels teorod pemobon, das pägebons as gleipäms ad fanön fidi (luveratiko nimis smalik). Ämutons dugön fidi lü mud, kel ätopon dis kap, po stab proboda.
Koapadil anik älabon numi cielas e päri lenlagotas kläpafomik, kels sümons ad uts nima nonik timäda at (pläamü elaf Anomalocaris). Lenlagotas lätik kil äfomons göbi. Distü näsäks ed artropodafs votik, kap jiniko no binädon me koapadils pibalöl. Koap jiniko pätegon fa koan müdik, flegovik ä no äkalsiniköl, nen yoins vü dils. El Opabinia no labon röletafis sevädik, bo pläamü elaf Anomalocaris.
Lecedoy, das el Opabinia älifon su sadot müdik melalestaba, do mögos, das äkanon lüsvimön lü fid okik me koapalenlagots oka. Su lestab, probod onik äkanon ba daivön ini hogs ad sukön vumis; u ba äjonidon ad löpiomufilön sadoti, fidi äsukölo. If äbinos so, tän el Opabinia luveratiko ägeflegon probodi ad blinön fidi lü mud okik, su disaflan kapa okik.
Do el Opabinia binon limaf tefädo nesuvik nimemas Kambriumik, labon veüti jenavik bi äbinon bal nimas veräto nekösömikas balidas, kel pästudons e päbepenons lölöfiko dü revid bepenamas büik sleta di Burgess ün yels 1970. Hiel Harry Blackmore Whittington äjonon nendoto, das nim at, büo as artropodaf pibepenöl, no äkanon binön artropodaf: jënofiko, äduton lü el phylum nonik sevädik. Kobü artropodafs balik süpädüköl tel: Marrella e Yohoia, kels pibepenons büo, el Opabinia äblöfon, das nimems müdakoapik sleta di Burgess äbinon vemo komplitikum ä distöfikum, kas valans itikons.
Hiel Simon Conway Morris äduinom vestigis pluik ad leigodön koapabinodi elafas Opabinia ed Anomalocaris. Jinos, das klülädü süm koapadilas, lenlagotas kläpafomik, e göbas, el Anomalocaris äbinon röletaf ela Opabinia.
Literat
[redakön • redakön fonäti]- Conway Morris, Simon. 1998. The crucible of creation: The Burgess shale and the rise of animals. Oxford: Oxford University Press.
- Gould, Stephen Jay. 1990. Wonderful life: the Burgess shale and the nature of history. London, New York: W. W. Norton & Company, Inc.
Yüms plödik
[redakön • redakön fonäti]In Linglänapük:
- Resodatoped Stitoda Smithsonian, labü fotografot magods ela Opabinia e fotografot fösila ona. (I se Smithsonian, pats votik tefü slet di Burgess e fösils onik.)
- Magods e däsinots ela Opabinia.
- Fotografot fösila ela Opabinia, se Mused Peabody (Niver di Yale in Tats-Pebalöl)
- Biomagodemil, kel jonon eli Opabinia e koapamufi mögik ona, se resodatoped: Understanding Evolution.
- Biomagodemil votik ela Opabinia, se resodatoped Prehistoric World (cifadilo in Yapänapük).
In Nedänapük:
- Nüns dö el Opabinia, sa däsinot ona (se resodatoped natuurinformatie).