M-Ś

Theodor E. Madey (1937-2008)
fizyk i chemik, profesor Uniwersytetu Stanowego New Jersey w Rutgers

wnioskodawca: Wydział Fizyki i Astronomii
nadanie tytułu: 11 czerwca 2003
promocja: 10 marca 2004
promotor: prof. Antoni Ciszewski

Profesor Theodor Eugene Madey urodził się 24 października 1937 w Wilmington (zmarł 27 lipca 2008 roku). Wykształcenie akademickie odebrał w Baltimore , początkowo w Loyola College, następnie na Uniwersytecie Notre Dame, gdzie w 1963 uzyskał doktorat z nauk fizycznych. W 1965 został członkiem kadry naukowej Narodowego Biura Standardów w Gaithersburg (stan Maryland). W 1978 został zastępcą kierownika Oddziału Nauki o Powierzchnia, trzy lata później kierownikiem Zakładu Struktury i Kinetyki Powierzchni. W 1983 został samodzielnym pracownikiem naukowym tego ośrodka. W 1988 został mianowany profesorem na Uniwersytecie w Rutgers oraz dyrektorem Laboratorium Modyfikacji Powierzchni. Prowadził zajęcia z fizyki i chemii.

Prace Profesora Theodora E. Madeya dotyczyły przede wszystkim procesów fizycznych i chemicznych zachodzących na atomowo czystych monokrystalicznych powierzchniach wielu materiałów przy użyciu metod ultrawysokiej próżni. Badane przez niego zjawiska to m.in. adsorpcja fizyczna, chemisorpcja, zarodkowanie i wzrost ultracienkich filmów metalowych, struktura i morfologia powierzchni, reakcje i kataliza na powierzchniach, emisja elektronów, rozpraszanie jonowe oraz oddziaływanie elektron – ciało stałe.

Shūji Nakamura (ur. 1954)
fizyk, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki w 2014 roku, profesor Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Barbara

wnioskodawca: Wydział Fizyki i Astronomii
nadanie tytułu: 25 marca 2015
promocja: 17 września 2015
promotor: prof. Detlef Hommel

Profesor Shūji Nakamura urodził się w 1954 roku na japońskiej wyspie Shikoku. Jest twórcą niebieskiej optoelektroniki i energooszczędnych diod świecących (LED).

Profesor Nakamura w 1979 roku ukończył studia na Uniwersytecie w Tokushimie. W tym samym roku rozpoczął pracę w Nichia Chemical Industries Ltd.. Rok 1988 spędził na Uniwersytecie stanowym Florydy, jako wizytujący naukowiec.

Po powrocie ze Stanów Zjednoczonych Nakamura prowadził badania nad związkami azotku galu (GaN). Jako pierwszy, w latach 1991-1993, wyhodował lnGaN o wysokiej jakości, który stanowi składową aktywną we wszystkich obecnych niebiesko-zielonych diodach LED. Bazując na tym osiągnięciu oraz na wynalazku przewodnictwa dziurowego w GaN na skalę przemysłową, w 1994 roku zaprezentował pierwsze niebieskie diody LED. W tym samym roku obronił pracę doktorską na uniwersytecie w Tokushimie. Dwa lata później wytworzył pierwszą diodę laserową w obszarze niebiesko-fioletowym. Osiągnięcia Nakamury nie zostały jednak doceniona przez Nichia Corporation, postanowił więc opuścić Japonię (1999) i został profesorem na Uniwersytecie Kalifornijskim w Santa Barbara (UCSB) w Stanach Zjednoczonych.

Profesor Shuji Nakamura bez wątpienia jest jednym z najwybitniejszych współczesnych wynalazców. W 2014 roku wspólnie z prof. lsamu Akasaki oraz prof. Hiroshi Amano otrzymał Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki.

Bohdan Paczyński (1940-2007)
astrofizyk, astronom, profesor Uniwersytetu Princeton

wnioskodawca: Wydział Fizyki i Astronomii
nadanie tytułu: 27 października 2004
promocja: 29 czerwca 2005
promotor: prof. Jerzy Jakimiec

Profesor Bohdan Paczyński urodził się 8 lutego 1940 w Wilnie (zm. 19 kwietnia 2007 w Princeton). Studiował astronomię na Uniwersytecie Warszawskim. Tam doktoryzował się (1964), habilitował (1967) i został profesorem (1979). Pierwsze zatrudnienie otrzymał na stanowisku asystenta technicznego w Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Warszawskiego (1959-1962). Następnie pracował w Instytucie Astronomii Polskiej Akademii Nauk, przekształconym w 1975 w Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie (1962-1982). W 1982 związał się z Uniwersytetem w Princeton.

Profesor Paczyński był członkiem Polskiej Akademii Nauk, Międzynarodowej Unii Astronomicznej, Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego, Brytyjskiego Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego, Polskiego Towarzystwa Astronomicznego oraz Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego. Zapraszany był przez czołowe amerykańskie i europejskie uniwersytety oraz obserwatoria astronomiczne, m.in. w Kalifornii, Kolorado, Jugosławii, Francji, we Włoszech, Wielkiej Brytanii, Japonii i Rosji.

Przedmiotem obserwacyjnych badań Profesora Bohdana Paczyńskiego były gwiazdy podwójne oraz polaryzacja i pochłanianie promieniowania w Galaktyce. Znane są także jego teoretyczne prace dotyczące ewolucji gwiazd oraz charakterystyki dysków akrecyjnych istniejących wokół tzw. zwartych obiektów (białe karły, gwiazdy neutronowe, czarne dziury) oraz w układach podwójnych. Jako jeden z pierwszych postulował tezę o kosmologicznych odległościach bursterów gamma. Zaproponował także wykorzystanie zjawiska mikrosoczewkowania grawitacyjnego w detekcji obiektów MACHO (Massive Compact Halo Objects) obecnych w halo Galaktyki.

Michael Oser Rabin (ur. 1931)
informatyk, profesor Uniwersytetu Hebrajskiego w Jerozolimie i Uniwersytetu Harvarda

wnioskodawca: Wydział Matematyki i Informatyki
nadanie tytułu: 30 maja 2007
promocja: 13 lipca 2007
promotor: prof. Leszek Pacholski

Profesor Michael Oser Rabin urodził się 1 września 1931 roku we Wrocławiu. W wieku 3 lat wraz z rodziną wyemigrował do Palestyny. Studiował matematykę na Hebrajskim Uniwersytecie w Jerozolimie. Studia doktoranckie ukończył na Uniwersytecie Princeton i został członkiem Instytutu Badań Zaawansowanych w Princeton. W 1957 roku w IBM Research, wraz z Dana Scottem, przedstawił koncepcję niedeterministycznych mechanizmów, idei, która w przyszłości umożliwiła kolejne kroki w rozwoju informatyki – za te badania otrzymali Nagrodę Turinga. W 1958 roku związał się z Hebrajskim Uniwersytetem w Jerozolimie, gdzie został profesorem nadzwyczajnym i zwyczajnym. Kierował Instytutem Matematycznym, Katedrą Informatyki oraz pełnił funkcję rektora uczelni (1972-1975). Od 1981 roku był również profesorem informatyki na Uniwersytecie Harvarda.

Profesor Rabin jest członkiem Narodowej Akademii Nauk Stanów Zjednoczonych, Francuskiej Akademii Nauk, Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk, Amerykańskiego Stowarzyszenia Filozoficznego, Izraelskiej Akademii Nauk i Humanistyki oraz brytyjskiego Towarzystwa Królewskiego. Wykładał jako „visiting professor” m.in. na Uniwersytecie Yale w New Haven, Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, Uniwersytecie Paryskim, Instytucie Nauki Weizmanna w Rehovot.

Profesor Michael O. Rabin jest wybitnym uczonym w dziedzinie informatyki, zajmuje się kryptografią i bezpieczeństwem komputerowym. Jako współtwórca idei niedeterminizmu w teorii złożoności obliczeniowej przyczynił się do powstania jednego z siedmiu Problemów Milenijnych, najważniejszych pytań we współczesnej matematyce. Wprowadził pojęcie funkcji jednostronnej, pojęcia fundamentalnego dla kryptografii z kluczem publicznym, którego używa większość protokołów kryptograficznych wykorzystywanych w internecie. Wspólnie z Richardem Karpem opracował bardzo szybki algorytm wyszukiwania wzorca w tekście. Interesuje się bezpieczeństwem i zastosowaniem randomizacji w komputerach.

Moshe (Murray) Rosman (ur. 1949)
historyk, badacz historii i kultury żydowskiej, profesor Uniwersytetu Bar Ilan w Izraelu

wnioskodawca: Wydział Filologiczny
nadanie tytułu: 27 kwietnia 2016
promocja: 15 listopada 2016
promotor: prof. Marcin Wodziński

Profesor Moshe Rosman urodził się 4 lipca 1949 roku. Pochodzi z polsko-żydowskiej rodziny zamieszkałej w Chicago, wywodzącej się z okolic Pińska. Studiował w Nowym Jorku psychologię na Uniwersytecie Columbia, a następnie judaistykę na Żydowskim Seminarium Teologicznym w Nowym Jorku. Dzięki znajomości języka polskiego i polskiej historii, w 1978 roku jako  pierwszy zachodni student przyjechał do Polski, by prowadzić badania nad dziejami Żydów w polskich zasobach archiwalnych. Wynikiem tych kwerend była praca doktorska „Lords’ Jews: Jews and Magnates in the Polish-Lithuanian Commonwealth” (1990).

Profesor Rosman w 1979 roku, w trakcie studiów, wyemigrował do Izraela i podjął pracę na Uniwersytecie Bar Ilan, z którym związany jest do dziś. Wykładał w wielu zagranicznych ośrodkach naukowych, m.in. na uniwersytetach w Toronto, Lipsku, Wilnie, Austin, Uniwersytecie Michigan, Uniwersytecie Solomona w Kijowie, Uniwersytecie Brandeisa, Uniwersytecie Pensylwanii, Uniwersytecie Północnej Karoliny, Yale i Uniwersytecie Wrocławskim.

Profesor Moshe Rosman jest obecnie jednym z najwybitniejszych żyjących izraelskich historyków i niewątpliwie największym żyjącym autorytetem w dziedzinie historii Żydów polskich. Jest też wieloletnim przyjacielem Polski, Wrocławia i Uniwersytetu Wrocławskiego.

Helmut Satz (ur. 1936)
fizyk, profesor Uniwersytetu w Bielefeld

wnioskodawca: Wydział Fizyki i Astronomii
nadanie tytułu: 28 maja 2014
promocja: 14 listopada 2014
promotor: prof. Krzysztof Redlich

Profesor Helmut Satz urodził się 13 kwietnia 1936 roku w Berlinie. Studiował fizykę na Stanowym Uniwersytecie w Michigan, doktoryzował się na Uniwersytecie w Hamburgu. Po doktoracie pracował w DESY w Hamburgu, na Uniwersytecie Kalifornijskim w Los Angeles, Uniwersytecie Helsińskim oraz w CERN w Genewie. Od roku 1971 profesor Wydziału Fizyki Teoretycznej na Uniwersytecie w Bielefeld oraz dyrektor Centrum Badań Interdyscyplinarnych (ZIF) w Bielefeld.

Profesor Satz był ekspertem oraz członkiem stałej grupy naukowców w CERN w Genewie oraz w BNL w USA. Należał m.in. do „Scientific Council” w DESY w Hamburgu oraz Centrum Superkomputerowego w Jülicht. Był także w grupie doradczej w Instytucie Teorii Fizyki Jądrowej w Seattle, członkiem europejskiej grupy programowej NUPEC oraz w panelu Fizyki Departamentu Energii (DOE) w USA.

Profesor Helmut Satz to światowej sławy fizyk, który wniósł wielki wkład w rozwój fizyki teoretycznej silnych oddziaływań w materii hadronowej. Autor licznych pionierskich publikacji wskazujących kierunki badań w fizyce silnych oddziaływań i ciężkich jonów. Wprowadził nowe spojrzenie na możliwości eksperymentalnej weryfikacji plazmy kwarkowo-gluonowej w zderzeniach ciężkich jonów. Sformułowanie Fizyki Statystycznej Kwantowej Chromodynamiki (QCD) na sieci (LQCD), współautorstwa Helmuta Satza, pozwoliło na zbadanie równania stanu gęstej materii jądrowej, jej struktury fazowej oraz określenie własności nowego stanu materii, tzw. plazmy kwarkowo-gluonowej.

Bernard Silvi (ur. 1946)
chemik, profesor Uniwersytetu Piotra i Marii Curie w Paryżu

wnioskodawca: Wydział Chemii
nadanie tytułu: 24 września 2014
promocja: 1 października 2015
promotor: prof. Zdzisław Latajka

Profesor Bernard Siivi urodził się 14 lipca 1946 roku w Paryżu. W 1967 roku uzyskał licencjat z chemii na paryskiej Sorbonie, a w 1975 roku doktorat z nauk fizycznych na Uniwersytecie Piotra i Marii Curie w Paryżu. Od 1987 roku aż do przejścia na emeryturę w 2010 roku był profesorem Uniwersytetu Piotra i Marii Curie w Paryżu.W latach 2002-2008 był dyrektorem Laboratorium Chemii Teoretycznej na tym uniwersytecie.

W 1998 roku wybrany został członkiem Europejskiej Akademii Nauki, Sztuki i Literatury w Paryżu. Wykładał na wielu uczelniach zagranicznych, m.in. w Turynie i Kalabrii we Włoszech, w Szwajcarii, w Granadzie i Oviedo w Hiszpanii, w Kanadzie.

Profesor Bernard Silvi jest wybitnym chemikiem teoretycznym, znanym, często cytowanym i cenionym ze swoich prac z zakresu chemii kwantowej układów molekularnych i ciała stałego. Głównym obszarem pracy badawczej Profesora są zagadnienia związane z analizą natury wiązań chemicznych. Innym oryginalnym wkładem prof. Silviego jest zaproponowanie teorii ewolucji wiązań wykorzystującej metodę ELF oraz teorię katastrof Thoma do opisu reakcji chemicznych.

Harry Eugene Stanley (ur. 1941)
fizyk teoretyk, profesor Uniwersytetu w Bostonie

wnioskodawca: Wydział Fizyki i Astronomii
nadanie tytułu: 28 stycznia 2004
promocja: 25 czerwca 2004
promotor: prof. Andrzej Pękalski

Profesor Harry Eugene Stanley urodził się 28 marca 1941 w Oklahoma City, USA. Ukończył fizykę na Wesleyan University w Middletown. Po uzyskaniu stypendium Fulbrighta, studiował przez rok biofizykę doświadczalną na Uniwersytecie w Kolonii. Doktorat z fizyki uzyskał na Uniwersytecie Harvarda (1967). Związał się z Instytutem Technologii w Massachusetts i został profesorem nadzwyczajnym. Od 1976 jest profesorem fizyki na Uniwersytecie w Bostonie. Jest także profesorem fizjologii w szkole medycyny oraz dyrektorem Centrum Badań nad Polimerami w tymże uniwersytecie.

Profesor Stanley jest członkiem wielu towarzystw naukowych, w tym USA National Academy of Sciences, Research in Materials Science, Biophysical Society, American Physical Society-Division of Biological Physics oraz Węgierskiego Towarzystwa Fizycznego. Wizytował na uczelniach w Paryżu, Pekinie i Seulu.

Zainteresowania naukowe Profesora Harrego Eugene Stanleya mają charakter interdyscyplinarny. Początkowo zajmował się teoretycznymi aspektami fizyki ciała stałego. Następnie, stosując zaawansowany aparat matematyczny współczesnej fizyki, ujawnia nieznane dotąd relacje i analogie w fizyce, biologii i ekonomii. Uzyskał znaczące wyniki teoretyczne dotyczące zachowania się wody. Napisał wiele prac nt. perkolacji i związków tego zagadnienia z fizyką polimerów. Jest pionierem w badaniach nad fraktalami, sposobami ich otrzymywania oraz ich związkami z fizyką. W latach 90. zainteresował się badaniem rytmu serca, jego analizą i możliwością wyznaczenia na tej podstawie korelacji istniejących w zapisie. Profesor zajmuje się także zastosowaniem metod fizyki statystycznej, m.in. analizy szeregów czasowych, do badania możliwych korelacji pomiędzy istniejącymi danymi dotyczącymi takich samych zagadnień jak kursy walut, indeksy giełdowe, powiązania podmiotów gospodarczych. Jest też autorem terminu „ekonofizyka”.

Fritz Stern (1926–2016)
historyk, profesor Uniwersytetu Columbia w Nowym Jorku

wnioskodawca: Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych
nadanie tytułu: 26 czerwca 2002
promocja: 16 listopada 2002
promotor: prof. Wojciech Wrzesiński

Profesor Fritz Stern urodził się 2 lutego 1926 Wrocławiu (zm. 18 maja w Nowym Jorku). W 1938 wraz z rodziną wyemigrował do USA i osiedlił się w Nowym Jorku. Studiował historię i socjologię w Columbia College oraz na Uniwersytecie Columbia, gdzie także doktoryzował się w roku 1953. Z Uniwersytetem Columbia w Nowym Jorku związał się aż do przejścia na emeryturę w roku 1996 i przeszedł w nim wszystkie szczeble kariery akademickiej. Był lektorem, instruktorem, docentem, profesorem nadzwyczajnym i profesorem zwyczajnym. Pełnił różne funkcje administracyjne, m.in. był rektorem uczelni w latach 1980-1983 i 1987-1988. Wykładał gościnnie na wielu uczelniach amerykańskich, brytyjskich, niemieckich, holenderskich i polskich.

Profesor Stern był członkiem Amerykańskiej Akademii Umiejętności w Bostonie, Niemieckiej Akademii Języka i Literatury w Darmstadt, Brandenburskiej Akademii Nauk w Berlinie i Amerykańskiego Towarzystwa Filozoficznego. Zasiadał w radach naukowych, komisjach doradczych i radach powierniczych wielu międzynarodowych instytucji zajmujących się badaniami i wydawnictwami naukowymi bądź finansowaniem sfery nauki. Był konsultantem do spraw niemieckich w Departamencie Stanu USA i doradcą ambasadora USA w Bonn.

Zainteresowania naukowe Profesora Fritza Sterna obejmują historię nowożytną Europy, przede wszystkim niemiecką kulturę polityczną XIX i XX wieku oraz liberalizm polityczny. Zajmuje się także problematyką współczesnego kształtu Niemiec, zagadnieniami zjednoczenia Niemiec, stosunkami między Niemcami a USA, rolą Niemiec w integrującej się Europie, procesem pojednania niemiecko-polskiego oraz biografistyką.

(na podstawie książki J. Rozynek, J. J. Ziółkowski
„Doktorzy honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego 1948-2002”)

Aleksander Szulc (1924–2012)
germanista, skandynawista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego

wnioskodawca: Wydział Filologiczny
nadanie tytułu: 22 grudnia 2004
promocja: 28 stycznia 2005
promotor: prof. Stanisław Prędota

Profesor Aleksander Szulc urodził się 22 marca 1924 w Poznaniu. Studiował germanistykę i anglistykę na Uniwersytecie w Poznaniu.  W latach 1957-1958 przebywał na stypendium na szwedzkim Uniwersytecie w Uppsali, gdzie studiował języki nordyckie. Studia te kontynuował w latach 1959-1960 na Uniwersytecie Islandzkim w Rejkiawiku. Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu otrzymał doktorat (1959), habilitację (1964) oraz został docentem w Katedrze Języków Germańskich. Swoją karierę akademicką związał z Uniwersytetem Jagiellońskim – w 1971 został profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Filologii Niemieckiej, a w 1977 profesorem zwyczajnym i dyrektorem Instytutu Filologii Germańskiej.

Profesor Szulc był członkiem Saskiej Akademii Nauk w Lipsku, Polskiej Akademii Umiejętności, Towarzystwa Przyjaciół Nauki w Poznaniu, Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Linguistic Society of America, Niederdeutscher Sprachverein, Internationale Vereinigung für germanistische Sprach- und Literaturwissenschaft, Institut für Deutsche Sprache oraz Stowarzyszenia Germanistów Polskich.

Profesor Aleksander Szulc był badaczem języka niemieckiego oraz szwedzkiego.  Jego zainteresowania naukowe skupiły się początkowo nad badaniem wymierających dialektów języka niemieckiego na terenie Warmii, by następnie skoncentrować się nad diachronicznymi, synchronicznymi i porównawczymi badaniami języków północnogermańskich. Prowadził badania strukturalne nad gramatyką historyczną oraz historią języka niemieckiego. Następnie przeszedł do badań strukturalnych i konfrontatywnych nad fonetyką i fonologią współczesnego języka niemieckiego. Zainaugurował badania nad typologią języków germańskich, najpierw objął nimi języki północnogermańskie, następnie rozszerzył badania na wszystkie języki germańskie.