Yaşar Nabi Nayır
| Yaşar Nabi Nayır | |
|---|---|
| Doğum | 25 Aralık 1908 Üsküp |
| Ölüm | 15 Mart 1981 (72 yaşında) İstanbul |
| Defin yeri | Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul |
| Takma ad | Muzaffer Reşit |
| Meslek | Şair, yazar, yayımcı |
| Dil | Türkçe |
| Milliyet |  Türkiye |
| Vatandaşlık | Osmanlı Devleti Türkiye Cumhuriyeti |
| Eğitim | Galatasaray Lisesi |
| Dönem | Cumhuriyet dönemi |
| Tür | Şiir, roman, hikâye, tiyatro, deneme, eleştiri, çeviri, sözlük, biyografi, antoloji |
| Edebî akım | Sembolizm Yedi Meşaleciler |
| Önemli eser | Varlık dergisi Meşale dergisi |
Yaşar Nabi Nayır (25 Aralık 1908, Üsküp - 15 Mart 1981, İstanbul), Türk şair, yazar ve yayıncıydı.
Varlık dergisini ve Varlık Yayınevi'ni kuran edebiyatçıdır. Yedi Meşale Topluluğu'nun kurucularındandır. Şiirin yanı sıra öykü, roman, oyun, deneme türünde eserleri ve çevirileri vardır. Ancak Türk edebiyatına yaptığı en büyük katkı, 15 Temmuz 1933'ten itibaren 48 yıl boyunca hiç aksatmadan yayımladığı Varlık Dergisi'dir.[1] Bu dergi, Türk edebiyatına birçok yeni yazar kazandırmıştır. Takma adı 'Muzaffer Reşit'dir
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]25 Aralık 1908'de Üsküp'te doğdu. Öğrenimine Üsküp Mahalle Mektebi'nde başladı; Balkan Savaşı dolayısıyla annesiyle zaman zaman İstanbul'a gidip gelmeleri nedeniyle, ilk öğrenimini bu iki kentte sürdürdü. Ailesi, 1924'te kesin olarak İstanbul'a yerleşti. 1925-1927 yılları arasında yayımlanan Türk Kadın Yolu adlı derginin genç yazarları arasındaydı.[2] 1929'da ise Galatasaray Lisesi'nden mezun oldu.
Bir süre Ziraat ve Merkez Bankalarında çalışan Yaşar Nabi, 1934-1940 yılları arasında Hâkimiyet-i Milliye'de çevirmen ve yazar olarak görev yaptı. Daha sonraki yıllarda Türk Dil Kurumunda (1940-1943), Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu'nda (1943-1946) çalıştı.
Yaşar Nabi Bey, 15 Temmuz 1933'te Ankara'da Varlık Dergisi'ni yayımlamaya başladı. Dergiyi 1946'da İstanbul'a naklettikten sonra kendisini tümüyle yayıncılığa verdi; Varlık Yayınevi'ni kurarak binden fazla kitap yayımladı. Ayrıca 1966-1969 arasında dünya edebiyatından örnekler veren Cep Dergisi'ni 29 sayı çıkardı.
Uuslararası P.E.N Yazarlar Derneği'nin Türkiye Başkanlığını da yapan Nayır'a, Türk kültür yaşamına yaptığı katkılardan ötürü Kültür Bakanlığı 1979 yılında Büyük Ödül vermiştir.
Evli ve iki çocuk sahibi Yaşar Nabi Nayır, ölümüne kadar P.E.N Yazarlar Derneği'nin Türkiye başkanlığı görevini sürdürdü. 1981 yılında İstanbul'da hayatını kaybetti.
Ölümünden sonra derginin yönetimini kızı çevirmen Filiz Nayır Deniztekin üstlendi. Ölümünün birinci yıldönümünde değerlendirme, inceleme yazılarının yer aldığı Yaşar Nabi'ye Saygı adlı bir yapıt çıkarılmıştır. Her yıl, Varlık Dergisi'nin kuruluş yıldönümü olan 15 Temmuz'da 30 yaş altındaki şair ve yazarlara Yaşar Nabi Nayır anısına şiir ve öykü dalında ödül verilmektedir.
Yazın Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaşar Nabi, yazın alanına şiirle girmişti. İlk şiirleri lise öğretmeni Ahmet Halit Yaşaroğlu'nun özendirmesiyle, onun çıkardığı Çocuk Dünyası dergisinde yayımlandı. Edebi bir nitelik kazanan şiirleri 1926'da Servet-i Fünûn'da yayımlandı. Yeni Kitap (1927-1928), Hayat (1928), Muhit (1932-1933), Çığır (1933), Ülkü (1933) gibi yazın dergilerinde de yazan şair, 1928'de altı arkadaşıyla birlikte (Cevdet Kudret, Ziya Osman Saba, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Muammer Lütfi ve Kenan Hulusi Koray) Yedi Meşale adlı bir seçme şiirler kitabı çıkardı (1928) ve bu ortak çalışma kısa süren Yedi Meşaleciler hareketini doğurdu.
Yaşar Nabi, zamanla şiirden tümüyle koptu; öykü, roman, oyun, deneme, eleştiri, gezi notu gibi çeşitli yazın dallarında kalem oynattı. Panait Istrati ve Balzac'tan romanlar çevirmiştir.
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Şiir
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yedi Meşale (ortak kitap, 1928)
- Kahramanlar (1929)
- Onar Mısra (1932)
- Kahramanlar (1970, ilk iki kitaba "Mesafeler" adlı bölümün eklenmesiyle)
Roman
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bir Kadın Söylüyor (1931)
- Âdem ile Havva (1932)
Öykü
[değiştir | kaynağı değiştir]- Bu da Bir Hikâyedir (1935)
- Sevi Çıkmazı (1935)
Oyun
[değiştir | kaynağı değiştir]- Mete (1933)
- İnkılap Çocukları (1933)
- Beş Devir (1933)
- Köyün Namusu (1933)
İnceleme - Deneme
[değiştir | kaynağı değiştir]- Balkanlar ve Türklük (1936)
- Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri (1937)
- Nereye Gidiyoruz (1948)
- Yıllar Boyunca (1959)
- Atatürkçülük Nedir (1963)
- Atatürk Yolu (1966)
- Edebiyat Dünyamız (1971)
- Değişen Dünyamız (1973)
- Çağımıza Ters Düşenler (1975)
- Dost Mektupları
Biyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ahmet Haşim (1952)
- Ömer Seyfettin (1952)
- Tevfik Fikret (1952)
- Homeros (1952)
- Moliere (1953)
Ödülleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- 1979 Kültür Bakanlığı Büyük Ödülü (Türk edebiyatına büyük katkıları nedeniyle)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kızı Filiz Nayır Deniztekin ile yapılan Mayıs 2021 tarihli nadirkitap.com röportajı 17 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 17 Mayıs 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ Koç, Duygu (2020). "Öcü Geçmiş, Yüceltilen Bugün Ve Umutlu Gelecek: Türk Kadın Yolu Dergisinde Siyasi Söylem". Tarih Araştırmaları Dergisi (TAD). 39 (67). s. 592. 10 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2020.
