Saare (il)

Saare
Saare
İl
	; Bayrak ; Arma
Ülke	Estonya
Başkent	Kuressaare
Yüzölçümü
• Toplam	2.922,19 km²
Nüfus (2017)
• Toplam	34.041
• Yoğunluk	12/km²
Zaman dilimi	UTC+02.00 (DAS)
• Yaz (YSU)	UTC+03.00 (DAYS)

Saare, Estonya'nın ada vilâyetlerinden biridir. Yüzölçümü 2,922 km²dir. Nüfusu 36,000'e yakındır. Merkezi Kuressaare'dir.

Saaremaa, Estonya'nın Saare Bölgesi'ndeki (Saaremaa veya Saare maakond) merkez adadır. İsveççede ve Almancada Ösel olarak bilinen adanın Fince adı ise Saarenmaa'dır. Saaremaa'nın kelime anlamı ise "ada toprakları"'dır.

Tarihi

Alkeleojik buluntular, adadaki ilk yerleşimin en az 500 yıl öncesine dayandığını gösterir. Eski İskandinav destanlarında, Saaremaa yine bugünkü Estonya dilindeki 'ada toprakları' ile aynı anlamdaki Eysysla ismiyle geçer. Adanın bugün Almanca ve İsveççedeki adı olan Ösel ise Latincedeki Osilia sözcüğüne dayanır. Eysysla bazı eski kaynaklarda 'büyük topraklar' anlamına gelen Adalsyla olarak da geçer. Adanın Estonya dilindeki diğer ismi olan 'Suuremaa' veya 'Suur Maa' ise ana topraklar anlamına gelir.

İskandinav destanlarında, ada halkı ile vikingler arasında birçok savaş yer alır. Eski Estonya'da ada halkı, Doğulu Vikingler olarak bilenen, oldukça zengin korsanlardan oluşurdu. Livonyalı Henry on altı gemilik filonun beş yüz kişi ile güney İsveç'i yağmaladığını anlatır.

1227'de Saaremaa Livonya Derebeyliği tarafından feth edilmiş ancak Estonyalılar'ın güçlü bir savunması ile karşılaşmışlardır. Derebeylik Litvanya ordusu tarafından 1236 yılında yenildiğinde, Saaremaa ada halkı isyan çıkarmış ve çatışmalar Osilianlılar ve Livonyalılar tarafından imzalanan bir antlaşma sonucunda durmuştur.

Antlaşma gereğinde adanın bir bölümü Livonyalılar tarafından yönetilirken, diğer bölümü Ösel Wiek Psikoposluğu tarafından yönetilmeye başladı. 15 Nisan 1560'ta da psikoposluk yönetimindeki bölüm ve Saaremaa Danimarkalılara satıldı.

1645'te Saaremaa Brösebro Antlaşması ile Danimarka'dan İsveç krallığına bırakıldı. 1721'de ada Nystad Antlaşması ile Çarlık Rusyası'na geçti. Çarlık Rusyası'ın Ekim Devrimi ardından yıkılmasıyla Estonya bağımsızlığını kazandı ancak Haziran 1940'ta ada Sovyetler Birliği yönetimi ile Estonya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne katıldı. Ada 20 Ağustos 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılması ile birlikte Estonya'da kaldı.