Sığırların nodüler ekzantemi
Sığırların nodüler ekzantemi ya da Sığır çiçeği (İngilizce Lumpy skin disease (Yumrulu deri hastalığı)), basın tarafından Afrika hastalığı olarak adlandırılmaktadır. Poxviridae ailesi, capripoxvirus genusu içinde yer alan ve Neethling olarak da bilinen virüsun neden olduğu sığırların akut viral bir enfeksiyondur. Hastalık zoonoz değildir, sığırlarda ciddi verim kayıplarına hatta ölümlere yol açar. İlk olarak Afrika'nın güney ülkelerinde çıkmış, buradan Mısır ve İsrail'e yayılmıştır. Kıtada sadece 4 ülke hastalıktan ari olduğunu açıklamıştır (Libya, Cezayir, Fas ve Tunus).[1][2]
Etken
[değiştir | kaynağı değiştir]Etkeni koyun-keçi çiçek virusu ile yakın ilişkide, Capripoxvirus ailesinden bir virustur.
Hastalığın doğal konakçıları sığırlardır, diğer geviş getiren hayvanların deneysel enfeksiyonlarında hafif klinik tablo gözlenmiştir. Sivrisinek, kene ve sokucu sinekler gibi vektörler hastalığı hasta hayvandan sağlıklı hayvana bulaştırmaktadırlar, bunun yanında direkt temas ile, patlamış deri lezyonları, tükürük, burun akıntısı, süt ve enfekte hayvanın semeni ile de bulaşabilir.[3]
Belirtiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuluçka süresi 6-9 gündür. İlk olarak deri üzerinde şişlikler görülür, aynı şişlikler iç organlarda da yayılım gösterir. Yüzeysel lenf yumrularında büyümeler meydana gelir. Ağızda ülserler, ateş ve şiddetli düşkünlük hali gözlenir. Gebelerde yavru atma hızla zayıflama, topallık Kalıcı veya geçici kısırlığa yol açar. Hastalıkla birlikte ikincil enfeksiyonlar da olursa ölüme sebebiyet verebilmektedir. Şişlikler, oluştukları organa göre bazı belirtiler değişebilir, örneğin: Gözde olursa körlük, akciğerde olursa solunum problemleri, testislerde olursa kısırlık, memede olursa süt veriminde ciddi düşüş gibi.
Teşhis
[değiştir | kaynağı değiştir]Başlıca teşhis PCR ve Realtime PCR ile Virus'a ait DNA'nın alınan marazi maddelerden tespiti ile yapılmaktadır.[4]
Tedavi
[değiştir | kaynağı değiştir]Hastalığın tedavisi yoktur,
Aşılama ve tedbir
[değiştir | kaynağı değiştir]Etken, koyun keçi çiçeği virusu ile çok yakın antijenik ilişkiye sahip capripox virüsüdur. Bu antijenik yakınlık koyun çiçek aşısının hastalığa karşı mücadelede başarı ile kullanılmasını sağlamaktadır. Eradikasyonunda sineklerle mücadele etmek gerekir. Karantina ve hayvan hareketlerinin kontrolü hastalığın yayılımını azaltır. Hijyen, asepsi ve antisepsi kurallarına dikkat etmek gerekir, örneğin: Hasta hayvanda kullanılmış enjektör sağlıklı hayvanda kullanılırsa, sağlıklı hayvan da hasta olabilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.