Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
| RTÜK | |
|---|---|
 | |
| Genel bilgiler | |
| Kuruluş tarihi | 20 Nisan 1994[1] |
| Önceki kurum | |
| Bağlılığı | Kültür ve Turizm Bakanlığı |
| Personel sayısı | 550[2] |
| Yıllık bütçe | ₺271.781.000 (2022)[3] |
| Yönetici(ler) |
|
| Web sitesi | rtuk.gov.tr |
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Türkiye'de faaliyet gösteren tüm radyo ve televizyonların yayınlarını denetleyen kamu kuruluşu. Üyeleri TBMM Genel Kurulu tarafından siyasi partilerin adayları arasından seçilir. Türkiye Cumhurbaşkanı tarafından, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile ilişkilendirilmiştir.[4]
Yetki ve sorumluluk alanı
[değiştir | kaynağı değiştir]RTÜK, özel radyo ve televizyon yayınlarını düzenleyen, mülga 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun'un 13 Nisan 1994 tarihinde TBMM'de kabul edilmesinin ardından, 20 Nisan 1994[1] tarihinde 21911 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmesiyle kurulmuştur.[5]
Ancak mülga 3984 sayılı Kanun, birtakım değişikliklerle günün şartlarına uyarlanmak istenmiş olmasına rağmen, Anayasa Mahkemesi'nin bazı maddeleri iptal etmesi ve AB müktesebatına uyum çerçevesinde "AB Görsel-İşitsel Medya Hizmetleri Yönergesi" hükümleri esas alınarak yeniden bir düzenleme yapılması gereği ortaya çıkmıştır. Bu amaçla hazırlanan 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun tasarısı, 15 Şubat 2011 tarihinde TBMM'de kabul edilerek yasalaşmış ve 3 Mart 2011 tarihli ve 27863 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.[6]
Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun görev ve yetkileri, 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun'un 34. maddesinde belirlenmiştir. Buna göre; radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayın hizmetleri sektörünü düzenlemek ve denetlemek amacıyla, idari ve mali özerkliğe sahip, tarafsız bir kamu tüzel kişiliği niteliğinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu kurulmuştur. Üst Kurul, bu Kanun ve mevzuatta kendisine verilen görev ve yetkileri kendi sorumluluğu altında bağımsız olarak yerine getirir ve kullanır. Üst Kurul, bu Kanun'da ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde kendisine tahsis edilen mali kaynakları görev ve yetkilerinin gerektirdiği ölçüde, kendi bütçesinde belirlenen usul ve esaslar dâhilinde serbestçe kullanır. Üst Kurulun malları Devlet malı hükmündedir, haczedilemez. Üst Kurul, Hükûmet ile olan ilişkilerini Başbakan veya görevlendireceği bir bakan aracılığıyla yürütür. Üst Kurul Sayıştay denetimine tabidir.
Üst Kurul, öngördüğü yükümlülükleri yerine getirmeyen, izin şartlarını ihlal eden, yayın ilkelerine ve Kanun'da belirtilen diğer esaslara aykırı yayın yapan özel radyo ve televizyon kuruluşlarını uyarır veya aynı yayın kuşağında açık şekilde özür dilemesini ister. Bu talebe uyulmaması veya aykırılığın tekrarı hâlinde ihlale konu olan programın yayını, bir ila on iki kez arasında durdurulur. Bu süre içinde programın yapımcısı ve varsa sunucusu hiçbir ad altında başka bir program yapamaz. Yayını durdurulan programların yerine, aynı yayın kuşağında ve reklamsız olarak, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına Üst Kurulca hazırlattırılacak eğitim, kültür, trafik, kadın ve çocuk hakları, gençlerin fiziksel ve ahlaki gelişimi, uyuşturucu ve zararlı alışkanlıklarla mücadele, Türk dilinin güzel kullanımı ve çevre eğitimi konularında programlar yayınlanır.
Kurul kararları idari yargının denetimine açıktır. Kurallar AB normlarına uygundur.
LGBT bireylerine karşı tutum
[değiştir | kaynağı değiştir]Toplum genelinde kabul görmüş ya da reddedilmiş konularla ilgili toplum adına karar verme görevi ile TBMM Genel Kurulu tarafından seçilen RTÜK Sex and the City 2 filminin yayın haklarını satın alan TV kanalından bu konuda bir savunma istedi. Kurul, filmdeki eşcinsel evliliği ile ilgili sahnelerin "toplumun millî ve manevi değerlerine, Türk aile yapısına aykırı" olduğunu belirtmiştir.[7][8] RTÜK'ün ayrıca ile dijital yayın platformlarına aksiyon alabilmesi yetkisinden dolayı Disney+'da yayımlanan Love, Victor adlı TV programının yaş sınırlaması +13'ten +18'e çıkartılıp, dizinin 2. sezon 4. bölümü “toplumu rahatsız edici ve ahlaka aykırı davranışlar içerdiği” yönündeki rapora dayanarak cezalandırdı. Platforma üst sınırdan idari para cezası verildi.[9]
RTÜK Üst Kurul üyeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| # | Adı | Seçilme Tarihi | Görev | Aday Gösteren Parti |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ebubekir Şahin | 10 Ekim 2023[10] | Başkan | AK Parti |
| 2 | Orhan Karadaş | 29 Haziran 2021 | Başkan Vekili | AK Parti |
| 4 | İlhan Taşcı | 10 Ekim 2023[10] | Üye | CHP |
| 5 | Nurullah Öztürk | 11 Temmuz 2019[11] | Üye | AK Parti |
| 6 | Necdet İpekyüz | 10 Ekim 2023 | Üye | DEM Parti |
| 6 | Mehmet Daniş | 29 Haziran 2021 | Üye | AK Parti |
| 7 | Deniz Güçer | 29 Haziran 2021 | Üye | MHP |
| 8 | Ahmet Can Buğday | 17 Ocak 2024 | Üye | İYİ Parti |
| 9 | Tuncay Keser | 6 Nisan 2023 | Üye | CHP |
RTÜK başkanları
[değiştir | kaynağı değiştir]| № | Başkan | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | Ali Baransel | 16 Mayıs 1994 | 28 Mayıs 1996 |
| 2 | Güneş Müftüoğlu | 29 Mayıs 1996 | 5 Mart 1997 |
| 3 | Orhan Oğuz | 6 Mart 1997 | 3 Aralık 1997 |
| 4 | İbrahim Agah Çubukçu | 8 Aralık 1997 | 31 Mayıs 1998 |
| 5 | Kutlu Savaş | 1 Haziran 1998 | 31 Mayıs 2000 |
| 6 | Nuri Kayış | 1 Haziran 2000 | 3 Haziran 2002 |
| 7 | Fatih Karaca | 4 Haziran 2002 | 14 Temmuz 2005 |
| 8 | Aykut Zahid Akman | 17 Temmuz 2005 | 15 Temmuz 2009 |
| 9 | Davut Dursun | 17 Temmuz 2009 | 15 Temmuz 2015 |
| 10 | İlhan Yerlikaya | 25 Kasım 2015 | 22 Ocak 2019 |
| 11 | Ebubekir Şahin | 23 Ocak 2019 | Görevde |
RTÜK eski üyeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]| № | Üye | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi |
|---|---|---|---|
| 1 | Biltekin Özdemir | Mayıs 1994 | Kasım 1995 |
| 2 | Cumhur Ersümer | Mayıs 1994 | Kasım 1995 |
| 3 | Esin Konanç | Mayıs 1994 | Mayıs 1996 |
| 4 | Nedim Tekin | Mayıs 1994 | Mayıs 2000 |
| 5 | Şevki Göğüsger | Mayıs 1994 | Mayıs 2000 |
| 6 | Emin Başer | Mayıs 1994 | 15 Temmuz 2005 |
| 7 | Mehmet Doğan | Mayıs 1996 | 15 Temmuz 2005 |
| 8 | Tülay Çetingüleç | Mayıs 1998 | 15 Temmuz 2005 |
| 9 | Arif Özkök | Mayıs 2000 | 14 Ağustos 2001 |
| 10 | Bozkurt Zakir Avşar | Mayıs 2000 | 15 Temmuz 2005 |
| 11 | Beşir Ayvaz | 31 Ekim 2001 | 13 Temmuz 2005 |
| 12 | Taha Yücel | 13 Temmuz 2005 | 28 Haziran 2022 |
| 13 | Özer Gürbüz | 15 Temmuz 2005 | 21 Şubat 2006 |
| 14 | Paşa Yaşar | 15 Temmuz 2005 | 15 Temmuz 2009 |
| 15 | Şaban Sevinç | 15 Temmuz 2005 | 15 Temmuz 2009 |
| 16 | Mehmet Dadak | 15 Temmuz 2005 | 29 Eylül 2010 |
| 17 | Abdulvahap Darendeli | 15 Temmuz 2005 | 15 Temmuz 2013 |
| 18 | Arif Merdol | 14 Mart 2006 | 15 Temmuz 2007 |
| 19 | Hülya Alp | 15 Temmuz 2007 | 15 Temmuz 2013 |
| 20 | Hasan Tahsin Fendoğlu | 15 Temmuz 2009 | 9 Şubat 2015 |
| 21 | Esat Çıplak | 15 Temmuz 2009 | 21 Temmuz 2021 |
| 22 | Korkmaz Alemdar | 19 Ekim 2010 | 15 Temmuz 2011 |
| 23 | Hamit Ersoy | 30 Mart 2011 | 15 Temmuz 2019 |
| 24 | Ahmet Yıldırım | 3 Kasım 2011 | 10 Şubat 2015 |
| 25 | Ali Öztunç | 15 Temmuz 2013 | 31 Ağustos 2015 |
| 26 | Ersin Öngel | 11 Mart 2015 | 3 Kasım 2017 |
| 27 | Arif Fırtına | 21 Temmuz 2015 | 21 Temmuz 2021 |
| 28 | İsmet Demirdöğen | 3 Eylül 2015 | 15 Temmuz 2019 |
| 29 | Faruk Bildirici | 15 Temmuz 2019 | 31 Ekim 2019 |
| 30 | Okan Konuralp | 1 Mart 2020 | 16 Mart 2023 |
| 31 | Ali Ürküt | 11 Temmuz 2019 | 1 Ocak 2024 |
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018.
- ^ RTÜK 2016-2020 Stratejik Planı Özeti 11 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., erişim tarihi: 6 Eylül 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 31 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Ocak 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Nisan 2018.
- ^ https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Kurum/70203335 [ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Ne Bir Hastalık Ne Bir Suç" - Türkiye'de Lezbiyen, Gey, Biseksüel ve Trans Bireyler Eşitlik İstiyor (İngilizce). Birleşik Krallık: Uluslararası Af Örgütü. 2011. s. 10.
- ^ Meltem Özgenç (23 Mart 2011). "Sex and the RTÜK" (http://www.hurriyet.com.tr/gundem/17346740.asp). Ankara: Hürriyet.
- ^ Portalı, Kaos GL-LGBTİ+ Haber. "RTÜK'ün cezalandırdığı dizi: Love, Victor". Kaos GL - LGBTİ+ Haber Portalı. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023.
- ^ a b RTÜK üyeliğine ilk kez 16 Ekim 2017'de seçilmiştir.
- ^ RTÜK üyeliğine ilk kez 14 Mayıs 2013'te seçilmiştir.
- Genel
- Radyo Televizyon Üst Kurulu Resmî Genel Ağ Sayfası 18 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
