İçeriğe atla

Oleg Vladimirovich Losev

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Oleg Losev
Олег Лосев
Doğum10 Mayıs 1903(1903-05-10)
Tver, Rus İmparatorluğu
Ölüm22 Ocak 1942 (38 yaşında)
Leningrad, Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti
VatandaşlıkRusya, Sovyetler Birliği
Tanınma nedeniBuluşlar, Radyo, LEDler
MemleketNizhny Novgorod, Leningrad
Kariyeri
DalıFizik, Elektrik mühendisliği
Çalıştığı kurumNizhniy-Novgorod Radyosu Laboratuvarı (NRL), Merkez Radyo Laboratuvarı (TSRL, Leningrad), Leningrad Fizik Teknik Enstitüsü, Birinci Leningrad Tıp Enstitüsü
İmza
Central Radio Laboratuvarı çalışanları, Leningrad, 1930. Losev dördüncü sırada, soldan üçüncüdür.

Oleg Vladimirovich Losev (rusca:Оле́г Влади́мирович Ло́сев, bazen İngilizcede Lossev ya da Lossew olarak telaffuz edilir) (10 Mayıs 1903 – 22 ocak 1942) yarı iletken bağlantılar ve ışık yayan diyot (LED) alanında önemli keşifler yapan bir Rus bilim insanı ve mucitidir.[1]

Resmi bir eğitimi hiçbir zaman tamamlayamamasına ve hiçbir zaman bir araştırma pozisyonuna sahip olmamasına rağmen, Losev yarı iletkenler üzerine ilk araştırmalardan bazılarını yürüttü, 43 makale yayınladı ve buluşları için 16 (İngilizce: "author's certificates") "yazar sertifikası" (patentlerin Sovyet versiyonu) aldı.[2][3][4] ışık yayan bir diyot (LED) yaparak, karborundum nokta-temas bağlantılarından ışık yayılımını gözlemledi, bunlar üzerinde ilk araştırmayı yaptı, nasıl çalıştıklarına dair ilk doğru teoriyi önerdi ve bunları elektrolüminesans gibi pratik uygulamalarda kullandı.[3][4][5] Yarı iletken bağlantı noktalarındaki negatif direnci keşfetti ve ilk katı hal amplifikatörler, elektronik osilatörler ve süperheterodin radyo alıcıları yaparak transistörün[4][5] icadından 25 yıl önce bunları amplifikasyon için pratik olarak kullanan ilk kişi oldu. Ancak başarıları göz ardı edildi ve 20. yüzyılın sonlarında ve 21. yüzyılın başlarında tanınmadan önce yarım yüzyıl boyunca bilinmiyordu.[4][5]

Kariyer ve kişisel yaşam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Losev, Rusya'nın Tver şehrinde soylu bir ailede dünyaya geldi.[1] Babası, yerel bir demiryolu taşıtı fabrikası olan Tverskoy Vagonostroitelniy Zavod (Tversky Wagon Works) ofisinde çalışan Çarlık İmparatorluk ordusundan emekli bir yüzbaşıydı.[1][2] Losev ortaokuldan 1920'de mezun oldu.[1]

Rus tarihinin bu zamanında, Bolşevik Devrimi'nden üç yıl sonra, Rus İç Savaşı'nın karışıklık ortamında üst sınıf bir aile geçmişi yüksek öğrenim ve mesleki gelişime engeldi.[2][3]

Losev, yeni Sovyet hükûmetinin Nijni Novgorod'daki ilk radyo bilim laboratuvarı olan Nizhny Novgorod Radyo Laboratuvarı'na (NNRL) ve Vladimir Lebedinsky (rusca:Лебединский, Владимир Константинович)'nin yanında teknisyen olarak çalışmaya gitti.[1][3] Birkaç derse katılmayı başarmasına rağmen, hayatı boyunca hiçbir zaman üniversite eğitimini tamamlayamayan, hiçbir zaman bir işbirlikçinin veya araştırma ekibinin desteğini almayan ve asla teknisyenden daha yüksek bir pozisyona sahip olmayan, kendi kendini yetiştirmiş bir bilim insanı olarak kaldı.[2][3] Yine de, orijinal araştırma yapmayı başardı.

İlgi alanı, 1. Dünya Savaşı'nda vakum tüplü radyolar geliştirilmeden önce ilk erken dönem radyo alıcıları olan kristal radyo'larda demodülatör olarak kullanılan nokta-kontaklı kristal dedektörüne (kedi bıyığı dedektörü) odaklandı.[2][5] Bu ham yarı iletken diyotlar ilk yarı iletken elektronik cihazlardı ve çok kullanılmalarına rağmen nasıl çalıştıkları hakkında neredeyse hiçbir şey bilinmiyordu. Losev, dünyanın ilk yarı iletken fizikçilerinden biri oldu.[3]

Nijniy Novgorod 1928'de kapatıldığında, araştırma ekibinin çoğuyla birlikte Leningrad'daki (Sankt-Peterburg) Merkez Radyo Laboratuvarına (CRL) transfer oldu.[1] Yönetici Abram İoffe'nin daveti üzerine, 1929'dan 1933'e kadar Ioffe Fiziksel-Teknik Enstitüsü'nde araştırma yaptı.[1][3] Sonunda 1938'de resmi bir tez tamamlamadan Enstitü'den doktora derecesi aldı, ancak kariyerine fayda sağlamak için çok geçti.[2] Uzun zorluklardan sonra, 1937'de Losev, 1942 yılına kadar devam ettiği araştırma ilgi alanlarını desteklemeyen Leningrad Birinci Tıp Enstitüsü'nün (şimdi St. Peterburg Birinci Pavlov Devlet Tıp Üniversitesi)[3] fizik bölümünde teknisyen olarak bir pozisyon almaya zorlandı.[1][2]

Ölüm

[değiştir | kaynağı değiştir]

Losev, 1942'de 2. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından Leningrad Kuşatması sırasında diğer birçok siville birlikte 38 yaşında açlıktan öldü.[1][2][3] Nereye gömüldüğü bilinmiyor.[1]

Işık yayan diyotlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Radyo alıcılarında daha hassas doğrultucular yapmak için kristal detektörler genellikle pilden gelen DC akımla ileriye doğru etki altında bırakılırlardı (ing: forward-biased).

Losev, 1924 civarında Nizhny Novgorod'da teknisyen olarak biased birleşimleri araştırırken, silisyum karbür (karborundum) nokta temas birleşiminden doğru akım geçtiğinde, temas noktasında yeşilimsi bir ışık noktasının oluştuğunu fark etti.[3] Losev bir ışık yayan diyot (LED) yapmıştı.[3] Bu etki 1907'de İngiliz Marconi mühendisi Henry Joseph Round tarafından fark edilmiş olmasına rağmen, kendisi bununla ilgili iki paragraflık kısa bir not yayınlamıştı.[6] Losev, etkiyi araştıran, nasıl çalıştığına dair bir teori öneren ve pratik uygulamaları tasavvur eden ilk kişiydi.[3] 1927'de Losev, ayrıntıları bir Rus dergisinde yayınladı.[7]

LED Losev hakkında 1924 ile 1941 yılları arasında yayınlanan bir dizi makale, cihazın kapsamlı bir incelemesini oluşturur. Işık verme mekanizması hakkında kapsamlı araştırmalar yaptı.[3][5][8] O zamanlar, nokta temas bağlantılarının hakim teorisi, muhtemelen mikroskobik elektrik arklarından dolayı bir termoelektrik etkiyle[5] çalıştıklarıydı. Losev, kristal yüzeyden benzinin buharlaşma oranlarını ölçtü ve ışık yayıldığında hızlanmadığını buldu ve ışımanın termal etkilerden kaynaklanmayan "soğuk" bir ışık olduğu sonucuna vardı.[5][8] Işık verme açıklamasının yeni kuantum mekaniği biliminde[5] olduğunu doğru şekilde teorize etti ve bunun 1905'te Albert Einstein tarafından açıklanan fotoelektrik etki'nin tersi olduğunu tahmin etti.[2][3] Einstein'a bu konuda yazdı, ancak bir yanıt alamadı.[2][3]

Elektrolüminesans ile ışık üreten pratik bir katı hal silisyum karbür ışık kaynağı geliştirdi.[3][7] Silisyum karbür bir dolaylı bant aralığı yarı iletken'dir ve bu nedenle ışık yayan bir diyot olarak çok verimsizdi, galyum nitrür gibi modern LED'lerde kullanılan doğrudan bant aralıklı yarı iletken malzemelerden çok daha az verimliydi. Losev dışında kimse bu zayıf yeşil ışıklar için bir kullanım alanı öngörmedi.

1951'de Kurt Lehovec ve ark. Physical Review dergisinde bir makale yayınladı. Losev'in makalelerine atıfta bulunuldu ancak adı Lossew olarak yazılmıştı.[9]

Nature Photonics dergisinin Nisan 2007 sayısında Nikolay Zheludev, LED'i icat ettiği için Losev'e hak verdi.[3][10] Losev özellikle "Light Relay"in patentini aldı[11] ve telekomünikasyonda kullanımını öngördü.

Katı hal elektroniği

[değiştir | kaynağı değiştir]
"Crystodyne" çinko oksit elektronik osilatör, 1924'te Hugo Gernsback tarafından Losev'in talimatlarına göre yapıldı. Aktif cihaz olarak görev yapan çinko oksit nokta kontak diyodu (9)‘la etiketlenmiştir. Bu cihazlar ilk yarı iletken osilatörlerdi.

Bir kristal radyo‘da dedektör olarak hassasiyetini artırmak için kedi bıyığı dedektörü'ne bir DC öngerilim gerilimi uygulandığında, bir alternatif akımlı radyo frekansı üreterek ara sıra kendiliğinden salınım'a girdi. Bu negatif direnç etkisiydi ve 1909 civarında araştırmacılar William Henry Eccles[12][13] ve Greenleaf Whittier Pickard[13][14][15] tarafından fark edilmişti ama buna pek dikkat edilmemişti.

1923'te Losev bu "salınımlı kristalleri" araştırmaya başladı ve biased çinsit (çinko oksit) kristallerinin bir sinyali büyütülebileceğini keşfetti.[4][15][16][17][18][19] Losev, negatif dirençli diyotları pratik olarak kullanan ilk kişiydi; vakum tüp'lerine daha basit, daha ucuz yedekler olarak hizmet edebileceklerini fark etti.[1] Transistörden 25 yıl önce, 5 MHz'e kadar frekanslarda amplifikatörler, osilatörler ve TRF ve rejeneratif radyo alıcıların katı hal versiyonlarını oluşturmak için bu bağlantı noktalarını kullandı.[19] Hatta bir süperheterodin alıcı yaptı.[19] Ancak vakum tüpü teknolojisinin başarısı nedeniyle başarıları göz ardı edildi. Sovyet yetkilileri onu desteklemedi ve çinkoit kristallerinin ABD'den ithal edilmesi gerektiğinden elde edilmesi zordu. On yıl sonra (Hugo Gernsback tarafından "Crystodyne" olarak adlandırılan) bu teknolojiyle ilgili araştırmayı bıraktı,[18] ve bu teknoloji unutuldu.[19]

Diyotlardaki negatif direnç 1956'da tünel diyot'ta yeniden keşfedildi ve bugün Gunn diyot ve IMPATT diyot gibi negatif dirençli diyotlar mikrodalga osilatörlerinde ve amplifikatörlerde kullanılır ve mikrodalgaların en çok kullanılan kaynaklarından bazılarıdır.

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f g h i j k Новиков, M. A. (2004). Олег Владимирович Лосев – пионер полупроводниковой электроники [Oleg Vladimirovich Losev – Pioneer of Semiconductor Electronics] (PDF). Физика Твердого Тела [Solid State Physics] (Rusça). 46 (1): 5-9. 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2008.  An English translation M. A. Novikov (January 2004) "Oleg Vladimirovich Losev: Pioneer of Semiconductor Electronics," Physics of the Solid State, vol. 46, no. 1, page 1-4 21 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. is on the Springer archive
  2. ^ a b c d e f g h i j Graham, Loren (2013). Lonely Ideas: Can Russia Compete?. MIT Press. ss. 62-63. ISBN 978-0262019798. 
  3. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Zheludev, Nikolay (April 2007). "The life and times of the LED – a 100-year history" (PDF). Nature Photonics. 1 (4): 189-192. Bibcode:2007NaPho...1..189Z. doi:10.1038/nphoton.2007.34. 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2007. 
  4. ^ a b c d e Ben-Menahem, Ari (2009). Historical Encyclopedia of Natural and Mathematical Sciences, Vol. 1. Springer. s. 3588. ISBN 978-3540688310. 
  5. ^ a b c d e f g h Lee, Thomas H. (2004). The Design of CMOS Radio-Frequency Integrated Circuits, 2nd Ed. Birleşik Krallık: Cambridge University Press. s. 20. ISBN 978-0521835398. 
  6. ^ Round, Henry J. (9 Şubat 1907). "A note on carborundum". Electrical World. 49 (6): 309. Erişim tarihi: 1 Eylül 2014. 
  7. ^ a b Losev, O. V. (1927). "Светящийся карборундовый детектор и детектирование с кристаллами" [Luminous carborundum detector and detection with crystals]. Телеграфия и Телефония без Проводов (Wireless Telegraphy and Telephony). 5 (44): 485-494.  English version published as Lossev, O. V. (November 1928). "Luminous carborundum detector and detection effect and oscillations with crystals". Philosophical Magazine. Series 7. 5 (39): 1024-1044. doi:10.1080/14786441108564683. 
  8. ^ a b Schubert, E. Fred (2003). Light-emitting Diodes. Cambridge University Press. ss. 2-3. ISBN 978-0521533515. 
  9. ^ K. Lehovec, C.A. Accardo and E. Jamgochian (1 Ağustos 1951). "Injected light emission of silicon carbide crystals". Physical Review. 83 (3): 603-608. Bibcode:1951PhRv...83..603L. doi:10.1103/PhysRev.83.603. 
  10. ^ Tom Simonite (11 Nisan 2007). "The LED – older than we thought". New Scientist Blogs. 16 Nisan 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2007. 
  11. ^ Soviet patent #12191 granted in 1929.
    su 00012191, Losev O.V., "Световое реле", 31.12.1929 tarihinde yayımlandı  21 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  12. ^ Grebennikov, Andrei (2011). RF and Microwave Transmitter Design. John Wiley & Sons. s. 4. ISBN 978-0470520994. 
  13. ^ a b Pickard, Greenleaf W. (January 1925). "The Discovery of the Oscillating Crystal" (PDF). Radio News. 6 (7): 1166. 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2014. 
  14. ^ "Strays". QST Magazine. 6: 44. March 1920. 5 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2018. 
  15. ^ a b White, Thomas H. (2003). "Section 14 – Expanded Audio and Vacuum Tube Development (1917–1924)". United States Early Radio History. earlyradiohistory.us. 2 Nisan 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2012. 
  16. ^ Losev, O. V. (January 1925). "Oscillating Crystals" (PDF). Radio News. 6 (7): 1167, 1287. 31 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Temmuz 2014. 
  17. ^ Gabel, Victor (1 Ekim 1924). "The Crystal as a Generator and Amplifier" (PDF). The Wireless World and Radio Review. 15: 2-5. 23 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Mart 2014. 
  18. ^ a b Gernsback, Hugo (September 1924). "A Sensational Radio Invention". Radio News: 291. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.  and ""The Crystodyne Principle", (September 1924), Radio News, pp. 294–295, 431.
  19. ^ a b c d Lee, Thomas H. (2004) The Design of CMOS Radio-Frequency Integrated Circuits, 2nd Ed., p. 20
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Oleg_Vladimirovich_Losev&oldid=33948465" sayfasından alınmıştır