Londinium

Londinium, Roma İmparatorluğu'nun Britanya'yı kontrol ettiği sürenin büyük çoğunluğu boyunca eyalete başkentlik yapmış tarihi şehirdir. Şehir, günümüzde Londra Şehri'nin bulunduğu bölgede MS 47-50 civarında kurulmuştur. Thames Nehri'nin kıyısındaki önemli bir geçiş noktası üzerinde yer almasından ötürü yerleşke zamanla pek çok yolun kesiştiği bir liman kentine dönüşmüş, 5. yüzyılda terk edilmesine kadar Roma Britanyası'nın ekonomik bir merkezi haline gelmiştir.

Tarihçe

Kurulduğu 1. yüzyılda Londinium günümüzde Londra'da yer alan Hyde Park'ın büyüklüğüne tekabül eden 14 km²'lik bir alanı kaplamıştır. MS 60 veya 61'de Boudica liderliğinde Iceni kabilesinin başlattığı isyanla birlikte Romalı yetkililerin bölgeyi terk etmesiyle şehir yıkılmıştır. Boudica'nın yenilgisini takiben Roma Valisi Gaius Suetonius Paulinus bölgeye askeri üs kurmuş ve şehri yeniden inşa etmiştir.^[1] Şehrin yıkılmasının yol açtığı tahribattan sonra eski haline dönmesinin yaklaşık 10 sene içerisinde gerçekleştiği tahmin edilmektedir. 1. yüzyılın sonlarına doğru Londinium hızla büyüyerek eyaletin en büyük şehri konumuna gelmiş, kente devlet yetkililerince bir forum ve amfitiyatro inşa edilmiştir.^[2]^[3] Bu yüzyılın sonunda şehr^[4] in nüfusunun 30.000 ile 60.000 kişi arasında olduğu ve çok büyük olasılıkla bölgenin başkenti olan Camulodunum'un (Colchester) yerine başkent yapıldığı tahmin edilmektedir.^[5]

Londinium 2. yüzyılın ortasında en yüksek mevkisine ulaştı. Şehrin forumu/bazilikası, İmparator Hadrianus 122'de şehri ziyarete geldiği sırada İmparatorlukta Alplerin kuzeyinde kalan en büyük yapıyı oluşturmaktaydı. Yapılan kazı çalışmaları bu tarihten kısa bir süre sonra büyük bir yangının şehrin önemli bir kısmını yok ettiğine işaret etmektedir. 2. yüzyılın ikinci yarısında Londinium hem alan hem de nüfus açısından küçülme yaşamıştır. Roma hakimiyeti altında önemini korusa da şehirde ilerleyen dönemlerde bir büyüme yaşanmamıştır. Arkeolojik kanıtlar bu dönemde şehrin daha küçük ama stabil bir nüfusa sahip olduğuna işaret etmektedir. 190 ve 225 arasında Romalıların şehrin nehre kıyısı olmayan tarafına savunma duvarları inşa ettikleri kaydedilmiştir. Londra Duvarı olarak adlandırılan bu yapı günümüze kadar kısmen gelmiş olup Londra Şehri'nin yaklaşık sınırlarını oluşturmaktadır.

Britanya'da Roma hakimiyetinin sona ermesiyle bölgede Roma askerlerinin çekilmesi diğer Roma şehirleriyle birlikte Londinium'da da hzılı bir düşüş yaşatmıştır. Arekolojik kanıtlar bu dönemde şehrin limanın kullanılmamaya başlandığını ve devlet binalarının metruklaştığını göstermektedir. Yerli kabilelerin şehirlere akınlar düzenledikleri de bilinmektedir. 5. yüzyılın sonunda şehrin büyük ölçüde yıkıntılardan oluştuğu ve Tower Hill bölgesinde yer alan kilisenin yakılarak yok edilmiş olduğu bilinmektedir.

Demografi

Londinium etnik açıdan çeşitliliğe sahip bir şehir olmuştur. Şehrin, kökenleri Kıta Avrupası, Ortadoğu ve Kuzey Afrika gibi Roma İmparatorluğu'nun çeşitli yerlerine dayanan bireyleri barındırdığı bilinmektedir. 2017 tarihli bir çalışması Farklı periyotlardan 20 birey üzerinde izotop analizine dayanan 2016 tarihli bir çalışma incelenen bireylerin 12'sinin şehir çevresinde büyümüş olduğu, 4'ünün şehre göçmen olarak geldiğini bulmuştur. Kalan 4 bireyin kökeni belirlenememiştir.^[6]

Kaynakça

^ Dunwoodie, Lesley. (2015). An early Roman fort and urban development on Londinium's eastern hill : excavations at Plantation Place, City of London, 1997-2003. Harward, Chiz., Pitt, Ken. Londra: MOLA (Museum of London Archaeology). ISBN 978-1-907586-32-3. OCLC 920542650.
^ Marsden, Peter Richard Valentine. (1987). The Roman Forum Site in London : discoveries before 1985. Museum of London. Londra: H.M.S.O. ISBN 0-11-290442-4. OCLC 16415134.
^ Bateman, Nick. (2008). London's Roman amphitheatre : Guildhall Yard, City of London. Cowan, Carrie., Wroe-Brown, Robin., Museum of London. Archaeology Service. [London]: Museum of London Archaeology Service. ISBN 978-1-901992-71-7. OCLC 276334521.
^ Anne Lancashire (2002). London Civic Theatre: City Drama and Pageantry from Roman Times to 1558. Cambridge University Press. s. 19. ISBN 978-0-521-63278-2. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.
^ Sheppard, 35, google books 26 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Janet Montgomery, Rebecca Redfern, Rebecca Gowland, Jane Evans, Identifying migrants in Roman London using lead and strontium stable isotopes, 2016, Journal of Archaeological Science [1]

[1] Dunwoodie, Lesley. (2015). An early Roman fort and urban development on Londinium's eastern hill : excavations at Plantation Place, City of London, 1997-2003. Harward, Chiz., Pitt, Ken. Londra: MOLA (Museum of London Archaeology). ISBN 978-1-907586-32-3. OCLC 920542650.

[2] Marsden, Peter Richard Valentine. (1987). The Roman Forum Site in London : discoveries before 1985. Museum of London. Londra: H.M.S.O. ISBN 0-11-290442-4. OCLC 16415134.

[3] Bateman, Nick. (2008). London's Roman amphitheatre : Guildhall Yard, City of London. Cowan, Carrie., Wroe-Brown, Robin., Museum of London. Archaeology Service. [London]: Museum of London Archaeology Service. ISBN 978-1-901992-71-7. OCLC 276334521.

[Lancashire-4] Anne Lancashire (2002). London Civic Theatre: City Drama and Pageantry from Roman Times to 1558. Cambridge University Press. s. 19. ISBN 978-0-521-63278-2. 21 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2021.

[5] Sheppard, 35, google books 26 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[6] Janet Montgomery, Rebecca Redfern, Rebecca Gowland, Jane Evans, Identifying migrants in Roman London using lead and strontium stable isotopes, 2016, Journal of Archaeological Science [1]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]