Kazan Tatarları
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
| Diller | |
| Din | |
| İlgili etnik gruplar | |
| Türk halkları |
Kazan Tatarları (Tatarca: Казан татарлары), Tatar halkını oluşturan ana etnik gruplardan birisidir. Tatarcada Kıpçak grubunun Kazan lehçesinde Türkçe konuşulmaktadır. Kazan Tatarlarının etnik temelini Türkler (Bulgarlar, Kıpçaklar vb.) ve İmenkovski kültürünün temsilcileriydi.
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]İlk yıllar
[değiştir | kaynağı değiştir]İdil Bulgarları'nın 1236'da Moğollar tarafından fethinden ve 1237 ve 1240'ta bir dizi Bulgar ayaklanmasından sonra, İdil Bulgarları Altın Orda Devleti'nin bir parçası haline geldi. Daha sonra Altın Orda'nın yıkılması ve birkaç bağımsız hanlığın kurulmasının ardından Bulgar topraklarında Kazan Hanlığı kuruldu. Kazan Tatarları, bazı Bulgarların diğer Kıpçaklarla ve kısmen de bölgedeki Fin-Ugor kavimleri ile birleşmesi sonucu oluşmuştur.[2]
Kuruluş
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazan Tatarları 15-16. yüzyıllarda kuruldu. Daha gelişmiş bir ekonomiye ve kültüre sahip olan Kazan Tatarları, 19. yüzyılın sonlarında bir burjuva milleti oluşturdular. Çoğu tarımla uğraşıyordu. Bununla birlikte, Bulgaristan'daki Kazan Tatarları mücevherat işçiliğinin yanı sıra deri, ahşap işleme ve diğer alanlarda ilerlediler. Tatarların önemli bir kısmı çeşitli el sanatları ve endüstrilerle uğraştı. Uzun bir süre içinde Bulgar ve yerel aşiret kültürünün ögelerinden oluşan Tatarların maddi kültürü, Orta Asya halklarının ve diğer bölgelerin kültürlerinden etkilendi. 16. yüzyılın sonlarından sonra Rus kültüründen etkilendi.
Din
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazan Tatarları'nın büyük çoğunluğu İslam dininin Sünni mezhebini takip etmektedir. Topluluğu oluşturan az sayıda Ortodoks da bulunur.
Kazan Tatarları'nın atropolojik kökenleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazan Tatarları'nın antropoloji alanında yapılmış en önemli araştırma, T. A. Trofimova'nın 1929-1932 yıllarında yaptığı araştırmadır. Özellikle 1932 yılında G. Debets ile Tataristan'da kapsamlı bir çalışma gerçekleştirmiştir. Arsk Rayonu'nda 160, Yelabuga Rayonu'nda 146 ve Chistopol Rayonu'nda 109 Tatar araştırmaya katılmıştır. Antropolojik araştırmalar, Kazan Tatarları'nda dört ana antropolojik türün varlığını ortaya koymaktadır: Pontik, Caucasoid, sublaponoid, Mongoloid.[3]
Kazan Tatarları'nın etnogenez teorisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tatarların etnogenezine dair birkaç teori bulunmaktadır. Bunlardan üçü bilimsel literatürde daha ayrıntılı olarak açıklanmıştır:[4]
- Ön Bulgar-Tatar teorisi
- Tatar-Moğol teorisi
- Türk-Tatar teorisi.