Horasan Selçukluları

Başlığın diğer anlamları için Selçuklu (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

Irak ve Horasan Selçukluları (1092-1194), Irak ve Horasan, Büyük Selçuklu Devleti'nin merkezi durumundaydı. Sultan Muhammed Tapar'dan sonra Selçuklu tahtına geçen oğlu Mahmud tahta geçtiği sırada amcası Ahmed Sencer, Horasan meliki idi. Sencer, Mahmud'u tahtan indirdi ve himayesine aldı. Mahmud, merkezi Hemedan olan Irak Selçuklu Devleti sultanlığına getirilirken, Sencer büyük sultan sıfatıyla Horasan'daki Merv'de tahta oturdu (1119).

Irak Selçukluları, Azerbaycan'dan Fars bölgesine, Horasan Selçukluları ise Maverâünnehir'den Afganistan'a kadar uzanan bölgeleri içinde barındırmaktaydı. Irak Selçuklularının son sultanı III. Tuğrul devrinde yönetim aslında atabeylerin eline geçmişti. Sultan Tuğrul'un Harezmşah Tekiş'e yenilmesiyle Irak Selçuklularının toprakları Harezmşahlar'a geçti (1194).

Dukak Bey

Selçuk Bey

Arslan Yabgu

Mikail

Musa Yabgu

Yusuf İnal

Yunus

Kutalmış

Çağrı

1. Tuğrul (1037-1063)

Süleyman Türkiye Selçuk

2. Alparslan (1063-1072)

Kavurd Kirman Selçuk

3. Melikşah (1072-1092)

Tutuş Suriye Selçuk

Tekiş

5. Berkyaruk (1094-1105)

8. Sencer (1118-1157)

4. Mahmud (1092-1094)

7. Muhammed (1105-1118)

6. II. Melikşah (1105)

9. II. Mahmud (1118-1131)

12. Mesud (1134-1152)

15. Süleyman Şah (1160-1161)

11. II. Tuğrul (1132-1134)

13. III. Melikşah (1161-1176)

14. II. Muhammed (1153-1160)

10. Davud (1131-1132)

16. Arslan (1161-1176)

17. III. Tuğrul (1176-1194)

• 9.-17. = Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yönetmiş ve Sencer'ın ölümünden sonra Irak Selçuklular olarak anılmıştır.