Hipólito Yrigoyen
| Hipólito Yrigoyen | |
|---|---|
| |
| 19. ve 21. Arjantin Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 12 Ekim 1928 - 6 Eylül 1930 | |
| Başkan Yardımcısı | Enrique Martínez |
| Yerine geldiği | Marcelo T. de Alvear |
| Yerine gelen | José Félix Uriburu |
| Görev süresi 12 Ekim 1916 - 11 Ekim 1922 | |
| Başkan Yardımcısı | Pelagio Luna (1916-19) Yok (1919-22) |
| Yerine geldiği | Victorino de la Plaza |
| Yerine gelen | Marcelo T. de Alvear |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 12 Temmuz 1852 Buenos Aires |
| Ölüm | 3 Temmuz 1933 (80 yaşında) Buenos Aires |
| Partisi | Cumhuriyetçi Parti (1877-1890) Yurttaş Birliği (1890-1891) Radikal Yurttaş Birliği (1891-1933) |
| Mesleği | Hukukçu, öğretmen, çiftlik sahibi ve politikacı |
| Dini | Roma Katoliği |
| İmzası | 
|
Hipólito Yrigoyen, Irigoyen olarak da yazılır (12 Temmuz 1852 - 3 Temmuz 1933), Arjantinli devlet adamı.[1] Ülkenin genel oyla seçilen ilk başkanı olmuş, ikinci başkanlık dönemi 1930'da bir askeri darbeyle sona ermiştir.[2]
Hukukçu, öğretmen, çiftlik sahibi ve politikacı olan Yrigoyen, 1896'da Radikal Yurttaş Birliği'nin (Unión Cívica Radical-UCR) başına geçti.[1] Özgür seçimler için verdiği mücadele sonucunda tutucu oligarşinin Sáenz Peña yasası'nı (1912) çıkarmasını sağladı ve yasanın getirdiği gizli oy yöntemiyle başkan seçildi.[1] Başkanlığı sırasında (1916-1922), UCR'li Ulusal Kongre üyelerinin desteğiyle Arjantin'in I. Dünya Savaşı'nda tarafsız kalmasını sağladı.[1] Ayrıca, çalışma koşullarını düzenleyen çeşitli yasalar da çıkardı ama bunlar etkili biçimde uygulanamadı ve 1919'da başlayan geniş çaplı grev hükûmet kuvvetlerince şiddet kullanarak bastırıldı.[1]
1922-1928 yılları arasında devlet başkanı olan Marcelo Torcuato de Alvear önderliğindeki güçlü muhalefete karşın 1928'de büyük oy farkla yeniden başkan seçildi.[1] Ama, artık çok yaşlanmış ve devlet işleri üzerindeki denetimi azalmıştı.[1] Yönetimi sırasındaki yolsuzluklar ve ekonomik durgunluk yüzünden seçmenlerin desteğini önemli ölçüde yitirdi; bu arada muhafazakâr rakipleri de güç kazanmıştı.[1] 1929'da başlayan ekonomik bunalım sonucu iktidarı daha da zayıfladı ve 1930'da bir askerî darbeyle devrildi.[1]
Son derece gösterişsiz özel yaşamına ve genellikle anlaşılamayan siyasi demeçlerine karşın, siyasi yaşamının sonuna değin ilgi gören bir önder olmayı başardı.[1] İktidara gelmeden önce savunduğu demokratik reformları ise hiçbir zaman gerçekleştiremedi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h i j Fresán, Rodrigo (20 Temmuz 2009). Historia argentina (İspanyolca) (Edición corregida y aumentada bas.). Barcelona: Editorial Anagrama. ISBN 978-8433975850.
- ^ Galasso, Norberto (2019). Historia de la Argentina, vol. I&II (İspanyolca). Buenos Aires: Colihue. ISBN 978-950-563-478-1.
 | Arjantinli siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Victorino de la Plaza |
Arjantin Devlet Başkanı 1916-1922 |
Sonra gelen: Marcelo T. de Alvear |
| Önce gelen: Marcelo T. de Alvear |
Arjantin Devlet Başkanı 1928-1930 |
Sonra gelen: José Félix Uriburu |
| Radikallerle ilişkili parti ve seçim ittifakları |  | |
|---|---|---|
| Arjantin’in Radikal cumhurbaşkanları |
| |
| Diğer Radikaller | ||
| Önemli olaylar | ||
| Mayıs Devrimi ve Bağımsızlık Savaşı dönemi Asamblea del Año XIII'e kadar (1810-1814) | |
|---|---|
| Río de la Plata Birleşik İlleri Yüksek Direktörlüğü (1814-1820) | |
| Üniter Cumhuriyet – Birinci Başkanlık Hükümeti (1826-1827) | |
| Pacto Federal ve Arjantin Konfederasyonu (1827-1862) | |
| Ulusal Organizasyon – Arjantin Cumhuriyeti (1862-1880) | |
80 Jenerasyonu dönemi (1880-1916)  Arjantin Altın Çağı – I | |
| Radikal Yurttaş Birliği dönemi (1916-1930) Arjantin Altın Çağı – II | |
| Kötü Onyıl (1930-1943) | |
| 43 Devrimi – Askerî Diktatörlük (1943-1946) | |
| Birinci Peronist dönem (1946-1955) | |
| Özgürleştirici Devrim – Askerî Diktatörlük (1955-1958) | |
| Kırılgan sivil hükümetler (1958-1966) | |
| Arjantin Devrimi – Askerî Diktatörlük (1966-1973) | |
| Perón'un dönüşü (1973-1976) | |
| Ulusal Yeniden Yapılanma Süreci – Askerî Diktatörlük (1976-1983) | |
| Demokrasi'ye dönüş (1983-) | |
