Galaksi kümesi

James Webb teleskobunun çektiği ilk fotoğrafta SMACS 0723 galaksi kümesinin 4,6 milyar yıl önceki görüntüsü görülmektedir.

Galaksi kümesi ya da gökada kümesi, kütle çekimi sayesinde birbirlerine bağlı yüzden fazla galaksinin oluşturduğu kümedir. Galaksi sayısı 50’nin altında olduğu zaman bu topluluklara, gruplar ve kümeler arasındaki sınırlar belirgin olmasa da, galaksi grubu denir. Galaksi kümeleri biçimleriyle (özel, küresel, simetrik, v.s.) dağılımlarıyla veya (birkaç bine çıkabilen) galaksi sayılarıyla nitelenirler. 10 milyar yıl önce oluştukları sanılmaktadır.

Galaksi kümelerinin bir araya gelmesiyle oluşan kümeler topluluğuna ise üst küme ya da süperküme adı verilir. Galaksi kümeleri istikrarlı yapılar olup kümenin kütleçekimsel etkisinden kaçamazlar, Evren'deki dağılımları homojen değildir; kimi bölgelerde sıklık gösterirlerken kimi bölgelerde seyrektirler. Galaksilerin yaklaşık % 90’ı bir kümeye ya da bir üst kümeye dahildir. Samanyolu, 30 kadar galaksi içeren Yerel Grup'a (İngilizce: local group) dahil olup bu Yerel Grup da Başak Kümesi'ne dahildir.

Galaksi kümeleri, sıcaklığı 10⁷K ila 10⁸ K arasında değişen ve yoğunluğu çok az (parçacık sayısı cm³ başına 10⁻³ ilâ 10⁻²) olan ve X ışınları yayan bir gaz içerirler. Galaksi kümelerinin toplam kütleleri 10¹⁴ ila 10¹⁵ Güneş kütlesi arasında, yarıçapları ise 2 ila 10 Mpc arasında değişir.

Ayrıca bakınız

• Abell Kataloğu
• Düzensiz galaksi
• Eliptik galaksi
• Galaksi kümeleri listesi
• Galaksiler listesi
• Messier Kataloğu
• Sarmal galaksi
• Samanyolu