Ensi
Ensi (çivi yazısı: 𒑐𒋼𒋛 pa.te.si Sümerce: ensik, "tarıma elverişli arazinin lordu"; Emesal lehçesi: umunsik; Akadca: iššakkum)[1][2] bir şehir devletinin yöneticisini veya prensini belirten Sümerce bir unvandır. Başlangıçta bağımsız bir yöneticiyi adlandırmış olabilir fakat sonraki dönemlerde ünvan, bir lugal'a atfedildiği varsayılmıştır.
Mezopotamya'nın erken hanedan döneminde en, ensi ve lugal açıkça ayırt edilemez. Ensi, başlangıçta Lagaş ve Umma ile sınırlı bir yöneticinin adı olabilir.[3] Ensi, şehir devletinin koruyucu ilahının temsilcisi olarak kabul edilmiştir.[4] Daha sonraki dönemlerde, bir ensí normalde bir "lugal"a bağlı olarak görülmüştür. Bununla birlikte, Gudea gibi İkinci Lagaş Hanedanlığı yöneticileri ensí unvanından memnun kalmışlardır.
Üçüncü Ur Hanedanı döneminde ensi, krallığın taşra yöneticileri için kullanılmıştır. Bunlar; yönetim, vergi geliri ve yargı yetkisi bakımından büyük güçlere sahipti fakat Ur'lu lugallar tarafından denetlenmiş, atanmış ve görevden alınmışlardır. Makam babadan kalmışsa bile bütün ensiler, lugal tarafından onaylanmalıydı. Bağımsız dış politika veya savaşa izin verilmemiştir.[5]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ John Allan Halloran: Sumerian Lexicon. Logogram Publishing, Los Angeles (Cal.) 2006.
- ^ "ePSD: ensik[ruler]". psd.museum.upenn.edu. 31 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2017.
- ^ Horst Klengel (Hrsg.): Kulturgeschichte des alten Vorderasiens. Akademie Verlag, Berlin 1989.
- ^ Saggs, H. W. F. 1988, The Greatness That Was Babylon (revised edition)
- ^ Dietz-Otto Edzard: Geschichte Mesopotamiens. C.H. Beck, München 2004.