Arches Ulusal Parkı

Arches Ulusal Parkı
Arches National Park
	Arches Ulusal Parkı'nda "Organ Arch (Org Kemeri)"
Alan türü	Ulusal Park
Sınıflandırma	IUCN II
Devlet	ABD
Devlet	ABD
Federasyon	Utah
İl	Moab
İlçe	Grand
Koordinatları	K 38° 41' 00" B 109° 34' 00"
Karasal alanı	130 km2; 31 031
Kuruluş tarihi	12 Kasım 1971
Ziyaretçi sayısı	1 040 758 (2011)
Kontrol kuruluşu	Ulusal Park Hizmeti
İnternet sitesi Arches Ulusal Parkı

Arches Ulusal Parkı ABD'nin Utah Eyaleti'nde bulunan ulusal park.

Bu ulusal parkın yüzölçümü 310 kilometre karedir. Bu alanda 2000'den daha çok sayıda doğal kumtaşı kaya kemer bulunmaktadır. Ayrıca değişik jeolojik kaya formasyonları ve peri bacaları'na benzer kumtaşından sütunlar ve kuleler bulunmaktadır. 1970'ten beri 43 kaya kemeri erozyon dolayısıyla çökmüştür ve bunlardan en iyi bilineni Ağustos 2008'de çöken "Wall Arch (Duvar Kemeri)" olarak bilinmekteydi.

Park arazisi ilk defa 12 Nisan 1929'da "Ulusal Anıt" olarak kamu koruması altına alınmıştır. 17 Kasım 1971'de ABD Kongresi'nden geçen bir kanuna uygun olarak "Arches Ulusal Park" olarak "Ulusal Park Hizmetleri" idaresi altına geçmiştir.^[1]

Coğrafya

Konum

Bu Amerikan ulusal parkı doğu Utah'da 310 km²lik bir alan kaplamaktadır. Parka girişi Utah'da küçük bir kent olan Moab'dan 8 km uzaktadır. Bu alan coğrafik olarak Batı Amerika'daki Colarado platosunu hemen hemen ortasında bulunmaktadır. Parkın rakımı 1245-1723 metre arasında değişmektedir. Park yarı-çöl karakteri taşıyan bir arazi içindedir. Genel olarak bu yarı-çölde kumtaşından nispeten yumuşak ve kırmızımsı renkli kayalıklar bulunmakta bunlar devamlı olarak erozyondan aşınmaktadırlar. Bu ulusal parkın komşusu olan diğer kamu korumalı araziler de bulunmaktadır. Bunlar Canyonlands Ulusal Parkı, Dead Horse Point Eyalet Parkı ve "Colorado Ulusal Anıtı"dır.

İklim

Arches Ulusal Parkı'nda sıcaklık aydan aya çok değişiklikler göstermektedir. En sıcak ay Temmuz'dur ve en soğuk ay Ocak'tır. Yağış da aydan aya çok değişiklikler göstermektedir. Ekim en çok yağış gören aydır. Kış aylarından yağışlar kar olarak da düşmektedir.

Şu tablo Arches Ulusal Parkı için sıcaklık ve yağış gözlemlerinin aylık özetlerini vermektedir:^[2]

**Arches Ulusal Parkı gözlemleri**
Ay	Ocak	Şubat	Mart	Nisan	Mayıs	Haz.	Tem.	Ağus.	Eylül	Ekim	Kasım	Ara.	Yıl
Aylık en yüksek sıcaklıklar (°C)	5	11	16	21	28	30	37	36	30	23	12	7	21
Aylık en düşük sıcaklıklar (°C)	-8	-3	1	6	11	13	18	18	14	6	-2	-6	6
Aylık yağış ortalamaları (mm)	9	12	12	19	14	11	14	23	22	29	17	17	196

Görülebilecek yerler

Parkta görülebilecek doğal kaya ve kemer formasyonları arasında şunlar çok ilgi çekenlerdir:

"Balanced Rock (Dengeli Kaya)" – nispeten küçük bir BACA-sütun gibi kayanın üzerinde dengelenmiş duran büyük, üç şehir otobüs büyüklüğünde, bir kaya.
"Courthouse Towers (Adliye Sarayı Kuleleri)" – Yüksek kaya baca-sütunları koleksiyonu
"Dark Angel (Karanlık Melek)" – "Devil's Garden (Şeytanın Bahçesi)" adı verilmiş bir yürüyüş patikasının sonunda bulunan 46 metre yüksekliğinde kendi başına duran kule gibi bir kaya.
"Delicate Arch (Zarif Kemer)" – Utah eyaletinin sembolü olan ve parkta en iyi bilinen, ince zarif kayadan kemer.
"Devil's Garden (Şeytanın Bahçesi)" veya "Klondike Yarları" - Bir zirve sırtın üzerinde düzensiz olarak sıralanmış kaya kemerleri ve sütunları.
"Double Arch (Çifte Kemer)" - tek bir sonu paylaşan iki kaya kemer.
"Fiery Furnace (Ateşli Fırın)" – Çok sayıda yüksek kaya baca-sütunlarının birbirine yakın durup aralarında geçitlerin bir labirent gibi olduğu büyükçe bir tepe yamaç.
"Landscape Arch (Manzara Kemeri) – Gayet ince ve 88 metre uzunluğunda bir açıklığı olan kaya kemer.
"Petrified düneş (Taşlaşmış kumullar)" – Bölgede bulunan tarih öncesi bir golden rüzgarın getirip kurduğu kumsalların taşlaşıp fosilleşmesinden ortaya çıkan bir kayalık bölge.
"Wall Arch (Duvar Kemeri)" – "Devil's Garden (Şeytanın Bahçesi)" yürüyüş patikasından bulunan bir kaya kemeri iken Ağustos 2008'de çöken bir kaya formasyonu.^[3]^[4]

Resimler

"Fiery Furnace" bölgesi panoraması

"Babıl Kulesi kemerleri" bölgesi panoraması

Arches Ulusal Parkı'nda "Double Arch (Çifte Kemer)"
Arches Ulusal Parkı'nda "Balanced Rock (Dengeli Kaya)"
Arches Ulusal Parkı'nda "Skyline Kmeri"
Arches Ulusal Parkı'nda "Double-O-Arch (Çifte 0 Kemeri)"
The Delicate Arch through Frame Arch
Arches Ulusal Parkı'nda "Delicate Arch (Zarif Kemer)"
Arches Ulusal Parkı'nda "Landscape Arch (Manzara Kemeri)"
Arches Ulusal Parkı'nda "Balanced Rock (Dengelenmiş Kaya)" kışın
Arches Ulusal Parkı'nda "Dark Angel"
Arches Ulusal Parkı'na giriş
Arches Ulusal Parkı'nda "Parade of Elephants Arch (Filler Geçidi Kemeri)" ve etrafı panoraması
Arches Ulusal Parkı'nda "Delicate Arch (Zarif Kemer)" ve civarı panoraması

Ayrıca bakınız

ABD'deki ulusal parklar listesi

Kaynakça

^ "Arches National Park". The National Parks: Index 2009–2011. National Park Service. 4 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013.
^ Arches Ulusal Parkı – Hava durumu 10 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim: 11 Nisan 2009)
^ "Wall (Duvar) Çöktü". National Park Service. 8 Ağustos 2008. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013.
^ Stark, Mike (10 Ağustos 2008). "Güney Utah Parkında İkonik Kaya Kemerinin Çökmesi". Washington Post. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2013.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Arches Ulusal Parkı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Ulusal Park Hizmeti: Arches Ulusal Parkı16 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Vikigezgin'de Arches National Park ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

(İngilizce)

Utah Turizm Ofisi websitesinde Arches Ulusal parkı21 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce)

[1] "Arches National Park". The National Parks: Index 2009–2011. National Park Service. 4 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013.

[2] Arches Ulusal Parkı – Hava durumu 10 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Erişim: 11 Nisan 2009)

[3] "Wall (Duvar) Çöktü". National Park Service. 8 Ağustos 2008. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2013.

[4] Stark, Mike (10 Ağustos 2008). "Güney Utah Parkında İkonik Kaya Kemerinin Çökmesi". Washington Post. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]