Amerika Birleşik Devletleri başkanı
| Amerika Birleşik Devletleri Başkanı President of the United States of America | |
|---|---|
 ABD Başkanlık Arması | |
 ABD Başkanlık Forsu | |
| Amerika Birleşik Devletleri Federal Hükümeti Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı | |
| Statü | Devlet başkanı Hükûmet başkanı |
| Üyelik | Kabine Ulusal Güvenlik Konseyi |
| Resmî ikamet | Beyaz Saray |
| Atayan | Seçiciler Kurulu |
| Görev süresi | Dört yıl, en fazla iki dönem |
| Oluşum | 4 Mart 1789) |
| Açılışı yapan | George Washington |
| Vekil | Başkan Yardımcısı |
| Maaş | $400.000 (yıllık) |
| Bağlılık | Amerika Birleşik Devletleri Anayasası |
| Websitesi | whitehouse.gov |
Amerika Birleşik Devletleri başkanı, Amerika Birleşik Devletleri'nin ve ABD Hükûmeti'nin başıdır. Başkan adaylarının ABD'de doğmuş Amerikan vatandaşları olması gerekir. En az 35 yaşında ve en az 14 yıldır ABD'de oturuyor olmalıdırlar. Başkanın sorumlulukları arasında yürütmenin başı olması, antlaşma yapması, başkomutanlık ve devlet başkanlığı vardır. Uygulamada bu sorumluluklar, yasa önerisi hazırlamayı, dış politikanın oluşturulmasını, kişisel diplomasiyi de içine alacak biçimde genişlemiştir.
1951'de kabul edilen anayasadaki yirmi ikinci değişiklik, herhangi bir başkanın üçüncü kez seçilmesini yasaklamaktadır. Ayrıca başkanlık makamının boşalması sonucunda görevi üstlenen kişi en fazla 10 yıl başkanlık yapabilir ve eğer makam boşaldığında seçimlere iki yıldan uzun süre kaldıysa başkanlık sorumluluğunu üstlenmiş olan kişi yalnızca bir kez seçilebilir.
Başkanın ofisi ve resmi ikametgâhı başkent Washington, DC'deki Beyaz Saray'dır. Uzun mesafeli taşımacılık için iki Boeing VC-25 (Boeing 747-200B uçağının özel olarak değiştirilmiş versiyonu) kullanılmaktadır. Başkan yurt dışına giderken Air Force One uçağı kullanır. Başkanın maaşı, diğer yardımlar hariç yıllık 400.000 Amerikan dolarıdır.[1]
20 Ocak 2021'de Joe Biden, Amerika Birleşik Devletleri'nin 46. Başkanı, Kamala Harris ise 49. Başkan yardımcısı olmuştur.
Başkanın Kabinesinde bulunan üyeler şunlardır:
- Dışişleri Bakanı
- Hazine Bakanı
- Savunma Bakanı
- İçişleri Bakanı
- Tarım Bakanı
- Ticaret Bakanı
- Çalışma Bakanı
- Ulaştırma Bakanı
- Sağlık ve Sosyal Hizmetler Bakanı
- İskan ve Kentsel Kalkınma Bakanı
- Eğitim Bakanı
- Enerji Bakanı
- İç Güvenlik Bakanı
- Adalet Bakanı
- Gazi İşleri Bakanı
Bakanlar, Anayasa'nın 25. ek maddesinde yürütmenin baş yetkilileri olarak tanımlanmıştır. Ama yetkinin önemli bir bölümü Kabine üyesi olmayan yardımcılarının elindedir. Kabine dışında başkana yardımcı olan kurullar Yönetim ve Bütçe Dairesi, Ekonomik Danışmanlar Konseyi ve Ulusal Güvenlik Konseyidir.
Yaşayan eski başkanlar
[değiştir | kaynağı değiştir]2024 itibarıyla yaşayan beş eski başkan bulunmaktadır:
| № | Fotoğraf | Başkan | Görev süresi | Doğum tarihi |
|---|---|---|---|---|
|
Jimmy Carter | 1977-1981 | 1 Ekim 1924 | |
|
Bill Clinton | 1993-2001 | 19 Ağustos 1946 | |
|
George W. Bush | 2001-2009 | 6 Temmuz 1946 | |
|
Barack Obama | 2009-2017 | 4 Ağustos 1961 | |
|
Donald Trump | 2017-2021 | 14 Haziran 1946 |
George H. W. Bush (1924-2018), 30 Kasım 2018'de 94 yaşında hayatını kaybederek ölen son eski başkan olmuştur.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]
4 Temmuz 1776'da ABD, Büyük Britanya Krallığı'ndan bağımsızlığını kazandı.[2] İlk ABD başkanlık seçimleri Aralık 1788'den Ocak 1789'a kadar bir hafta boyunca yapıldı. George Washington, seçiciler kurulunda yapılan ilk turda 69 oyun tamamını alarak seçildi. Böylece oybirliğiyle seçilen tek ABD başkanı oldu. George Washington'un ilk başkan olduğu konusunda bazı tartışmalar vardır çünkü Kasım 1781'de John Hanson, konfederasyon maddeleri uyarınca Amerika Birleşik Devletleri Kongre Kuruluşunun ilk başkanı oldu. Birçok insan, George Washington'un değil John Hanson'un ABD'nin ilk başkanı olduğunu iddia etmiştir ancak bu tam olarak doğru değildir.[3]
Adaylık
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir başkan adayı ve yardımcısı, genellikle partisinin bunları belirlemek için yapacağı bir kongre sonucunda belirlenir.
Seçim süreci
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikan başkanı ve yardımcısı, doğrudan halk oyuyla değil 538 üyeden oluşan seçiciler kurulu tarafından seçilir. Seçiciler kurulu, her eyaletin nüfusuna göre belirlenen belli sayıda seçiciden oluşur ve başkanlık seçimlerinde seçicilere oy verilir. Bir eyalette en fazla oyu alan parti seçicilerin tümüne sahip olur. Seçimden sonra seçiciler kurulu toplanır ve üye tam sayısının salt çoğunluğuyla (en az 270 seçici gerekli) başkanı ve yardımcısını seçer. Ardından başkan ve yardımcısı seçimi takip eden 20 Ocak günü yemin ederek göreve başlar.
Yemin töreni
[değiştir | kaynağı değiştir]
ABD başkanları, geleneksel olarak Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi'nin Başyargıcı tarafından yemin ettirilir. Başkan, yemin sırasında sağ elini kaldırarak şu sözleri söyler:[4]
I, ___ ___, do solemnly swear that I will faithfully execute the Office of President of the United States, and will to the best of my ability, preserve, protect, and defend the Constitution of the United States.
Ben, ___ ___, Amerika Birleşik Devletleri Başkanlığı görevini sadakatle yerine getireceğime ve gücüm yettiğince Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nı koruyup muhafaza edeceğime ve savunacağıma namusum üzerine yemin ederim.
İsteyen başkanlar, bir elini Kutsal Kitap üzerine koyarak yemin eder ve yeminin sonunda "Tanrı yardımcım olsun" (İngilizce: So help me God) diyebilirler.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2020.
- ^ "Independence Day | History, Meaning, & Date | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 28 Ağustos 2023. 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2020.
- ^ https://www.heritage.org/constitution/#!/articles/2/essays/85/oath-of-office 22 Ağustos 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi [yalın URL]
