Şehirlerarası demiryolu

Şehirlerarası demiryolu, banliyö veya bölgesel trenlerinden daha uzun mesafelerde şehirleri birbirine bağlayan hizmetleri yürüten eksprestir. Bunlar, ne bir şehir bölgesi içinde kısa mesafeli banliyö trenleri ne de tüm istasyonlarda duran ve yalnızca yerel yolculukları kapsayan yavaş bölgesel trenleri olan demiryolu hizmetidir. Şehirlerarası bir tren tipik olarak sınırlı duraklı ve uzun mesafeli seyahatlere hizmet eden ekspres trendir.

Şehirlerarası demiryolu bazen uluslararası hizmetler de sunmaktadır. Bu, 50 ülkenin 10.180.000 kilometrekarelik (3.930.000 mil kare) alana yakınlığı nedeniyle en yaygın şekilde Avrupa'da kullanılmaktadır.^[1] Eurostar ve EuroCity örnek olarak gösterilebilir. Birçok Avrupa ülkesinde, InterCity veya Inter-City kelimesi, belirli hız ve konfor kriterlerini karşılayan düzenli aralıklı ve nispeten uzun mesafeli tren hizmetleri ağı için resmî marka adıdır. Bu terimin kullanımı 1960'larda Birleşik Krallık'ta ortaya çıkmış ve yaygınlaşmıştır edilmiştir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Hız

Şehirlerarası demiryolu hatlarının hızları, dağlık bir bölgede veya gelişmemiş hatlarda 50 km/sa (31 mph) ile yeni inşa edilmiş veya geliştirilmiş hatlarda 200-350 km/sa (124-217 mph) arasında değişmektedir. Şehirlerarası demiryolu yüksek hızlı demiryolu kategorisine girebilmekte veya girmeyebilir. Şehirlerarası demiryolu hizmetinin ortalama hızı araba, otobüs ve diğer ulaşım yöntemleriyle rekabet edebilmek için 100 km/sa (62 mph)'dan daha hızlı olmalıdır.

Mesafeler

50–100 km

Şehirlerarası bir demiryolu yolculuğunun mesafesi genellikle en az 50-100 km (30-60 mi) olmakla birlikte, birçok büyük metropol bölgesinde banliyö ve bölgesel hizmetler eşit veya daha uzun mesafeleri kapsamaktadır. Bölgesel demiryolu ile karşılaştırılabilir hizmet modellerine sahip, kısa şehirlerarası demiryolu mesafelerine sahip ülke örnekleri arasında Belçika, İsrail, Hollanda ve İsviçre bulunmaktadır.

100–500 km

Birçok ülkede 100-500 km (60-300 mi) mesafesi şehirlerarası demiryolu için yaygın yolculuk mesafesidir. Birçok durumda, demiryolu seyahati iki ila üç saatlik yolculuk süresindedir. Şehirlerarası demiryolu genellikle bu mesafedeki yolculuklar için otoyol ve kısa mesafeli hava yolculuğu ile rekabet edebilir. Londra'dan Birmingham'a, Paris'ten Lyon'a ve Lizbon'dan Porto'ya gibi Avrupa'daki başlıca şehirlerarası demiryolu güzergahları bu mesafeleri kapsamaktadır.

500-1,000 km

500-1.000 km (300-600 mi) yolculuklarında, şehirlerarası demiryolunun rolü genellikle daha hızlı hava yolculuğu ile yer değiştirir. Bazı ülkelerde yüksek hızlı demiryolunun geliştirilmesi, bu tür uzun mesafeli yolculuklar için demiryolunun payını artırmaktadır. Paris-Marsilya TGV (750 km veya 466 mi 3 saatte) ve Tokyo-Aomori veya Şinkansen (675 km veya 419 mi 2 saat 59 dakika) bu tür yolculuklara örnektir. Yüksek hızlı olmayan geleneksel demiryollarında, bu mesafe için gece trenleri yaygındır.

1,000 km veya daha fazlası

Çin, Hindistan ve Rusya gibi yoğun demiryolu ağına, geniş topraklara veya daha az hava ve araba taşımacılığına sahip bazı ülkelerde, gece uzun mesafeli tren hizmetleri sağlanmakta ve kullanılmaktadır.

Diğer birçok ülkede, turizm veya hobi amaçlı, lüks tren yolculukları veya maliyet avantajı dışında, bu tür uzun mesafeli demiryolu yolculuklarının yerini hava yolculuğu almıştır. Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Amtrak uzun mesafe hizmetleri, Kanada'daki Via Rail'in Canadian hizmeti ve Avustralya'daki Indian Pacific buna örnektir.

Saatte en az 250 km (160 mi) hızında daha hızlı yüksek hızlı demiryolu, Çin'deki Pekin-Şanghay yüksek hızlı demiryolu (1.300 km veya 810 mi 5 saat) ve Japonya'da önerilen Hokkaidō Shinkansen Tokyo-Sapporo (1.030 km veya 640 mi 4 saat) gibi, gelecekte uzun mesafeli seyahatlere örnek olması planlanmaktadır.

Ülkeye göre

Afrika

Afrika'daki demiryolları hâlâ gelişmekte veya birçok ülkede yolcu amaçlı olarak pratikte kullanılmamaktadır, ancak aşağıdaki ülkelerde büyük şehirler arasında şehirlerarası seferler vardır:

Cezayir: SNTF
Mısır: Mısır Ulusal Demiryolları
Kenya: Mombasa-Nairobi Standart Ölçü Demiryolu
Fas: ONCF (Fransızca: Office National des Chemins de Fer du Maroc, Türkçe: Fas Demiryolları Ulusal Ofisi)
Güney Afrika: Shosholoza Meyl
Tunus: Tunus Ulusal Demiryolu Şirketi (SNCFT)

Asya

Doğu Asya

Çin

DF4D ile 25G K-serisi trenler için kullanılan yolcu vagonları

Çin Yüksek Hızlı treni

China Railway tarafından işletilen trenler Pekin, Guangzhou, Şanghay, Shenzhen ve Şian dahil olmak üzere Çin'deki hemen hemen her kasaba ve şehri birbirine bağlamakta ve Shenzhen'den Hong Kong'daki Kowloon'a kadar devam etmektedir. Yeni yüksek hızlı hatlar 200-350 km/sa (124-217 mph) operasyonundan inşa edilimekte ve birçok geleneksel hat ise 200 km/sa (124 mph) operasyonuna yükseltilmektedir. Şu anda yedi Çin'de Yüksek Hızlı Şehirlerarası hatlar bulunmaktadır ve 21 adede kadar planlanmıştır. Bunlar genellikle paralel olan Yüksek Hızlı Tren Hatlarından bağımsız olarak işletilmektedir.

Japonya

Japonya, toplu olarak Japan Railways veya kısaca JR olarak bilinen altı ana bölgesel yolcu demiryolu şirketine sahiptir. Beş JR şirketi Tokyo, Yokohama, Nagoya, Kyoto, Osaka, Hiroşima, Fukuoka ve daha birçok büyük şehri birbirine bağlayan çok hızlı ve sık Shinkansen hatlarında “hızlı trenleri” işletmektedir.

Diğer birçok şehir, JR'nin, dar hat açıklığı, hatları üzerindeki sınırlı ekspres şehirler arası tren ağı tarafından kapsanmaktadır. Büyük şehirler, her bir saatte bir veya daha sık aralıklarla yapılan uygun tren seferleriyle kapsanmaktadır. JR Grubuna ek olarak, Japonya'da Kintetsu, Meitetsu, Tobu Railway ve Odakyu Electric Railway gibi “sınırlı ekspres” şehirlerarası hizmet veren büyük özel demiryolu operatörleri bulunmaktadır.

Hong Kong

Hong Kong-Çin sınırını geçen şehirlerarası demiryolu hizmetleri (genellikle “geçiş trenleri” olarak bilinir) Hong Kong MTR Corporation Limited ve Çin Halk Cumhuriyeti Demiryolları Bakanlığı tarafından ortaklaşa işletilmektedir. Şu anda Hung Hom istasyonu, yolcuların bu sınır ötesi trenleri yakalayabileceği bölgedeki tek istasyondur. Yolcuların bir sınır ötesi trene binmeden veya böyle bir trenden inmeden önce Hong Kong'un göçmenlik ve gümrük denetimlerinden geçmeleri gerekmektedir. Şu anda geleneksel hat üzerinde üç sınır ötesi tren hizmeti bulunmaktadır:

Hong Kong ve Pekin arasında (Pekin-Kowloon arası tren)
Hong Kong ve Şanghay arasında (Şanghay-Kowloon arası tren)
Hong Kong ve Guangzhou arasında (Guangzhou-Kowloon arası tren)

Yeni bir sınır geçiş hizmeti olan Guangzhou-Shenzhen-Hong Kong Ekspres Demiryolu Bağlantısı, Yasama Konseyi'nin Finans Komitesi tarafından onaylanmış ve 6,6 milyar HKD finansman sağlanmıştır. Hat, 2018 yılında şehir merkezinde yeni bir istasyon Batı Kowloon istasyonu ile açılmıştır.

Tayvan

Tayvan'ın kıyı şeridi, Tayvan Demiryolu İdaresi tarafından sık sık gerçekleştirilen şehirlerarası tren seferleriyle birbirine bağlanmaktadır. Tayvan Yüksek Hızlı Demiryolu, 2007 yılında açılmış olup, en kalabalık batı kıyısı koridorunu kapsamaktadır. Çince: 對號列車 Chu-kuang ekspresi (莒光號) ve Tze-chiang sınırlı ekspres (自強號) bulunmaktadır.

Güney Kore

Güney Kore'deki hemen hemen her büyük kasaba ve şehir Korail tarafından işletilen demiryolu ile birbirine bağlıdır. ITX-Saemaeul, Japon sınırlı ekspres veya Alman Intercity gibi çoğu ana demiryolu hatları'da işletilmektedir. Ayrıca, Mugunghwa-ho, Alman Regional-Express benzeri şehirlerarası demiryolu seyahat türüdür. Ayrıca, Seoul ve Busan, Fransız TGV teknolojisi kullanılarak inşa edilen KTX olarak bilinen yüksek hızlı tren hattı ile birbirine bağlıdır.

Kaynakça

^ Nunno, Richard (19 Temmuz 2018). "Fact Sheet: High Speed Rail Development Worldwide". eesi.org. Environmental and Energy Study Institute. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2024.

[1] Nunno, Richard (19 Temmuz 2018). "Fact Sheet: High Speed Rail Development Worldwide". eesi.org. Environmental and Energy Study Institute. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2024.

[1]