İçeriğe atla

Ölüm sonrası aralık

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Ölüm aşamaları
  1. Pallor mortis
  2. Algor mortis
  3. Rigor mortis
  4. Livor mortis
  5. Kokuşma
  6. Ayrışma
  7. İskeletleşme
Şekil 1. Ölüm zamanını tahmin etmek için ölüm sonrası olaylar

Ölüm sonrası aralık (PMI) veya otopsi aralığı (İngilizce: Postmortem interval), bir bireyin ölümünden bu yana geçen süredir.[1] Ölüm zamanı bilinmediğinde, aralık tahmin edilebilir ve böylece yaklaşık bir ölüm zamanı belirlenebilir. Postmortem aralık tahminleri, mevcut kanıtların türüne bağlı olarak saatler, günler ve hatta yıllar arasında değişebilir.[2] Böyle bir tahmini destekleyen standart tıbbi ve bilimsel teknikler vardır.[3]

Cesedin ve ölüm yerinin incelenmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir bedende ölümden sonra meydana gelen değişiklikler (ölüm sonrası değişiklikler) şunları içerir:[3][4]

Ölüm mahallindeki koşullar ölüm zamanının tahmin edilmesini etkiler. Alg mortis, livor mortis ve rigor mortis için, mide içeriğinin değerlendirilmesiyle birlikte, ölüm sonrası aralığı doğru bir şekilde ölçmek için ölüm mahallindeki çevresel koşulların gözlemlenmesi gerekir (Şekil 1).[5] İnsanın çürüme hızını etkileyebilecek faktörler, cesedin çıkarıldığı ortamın koşullarıyla ilgilidir.[2] Cesetler karasal ortamlardan sucul ortamlara kadar her yerde bulunabilir ve her biri aralık tahminlerini değiştirebilecek kendi değişkenlerine sahiptir.[6] Sıcaklık, nem ve kimyasal maddelere maruz kalma gibi ortak faktörlerin yanı sıra, vücut habitusu[a] ve giysiler de vücudun soğuma hızını ve dolayısıyla ayrışma hızını etkileyebilecek bileşenlere örnektir.[6][7] Ölüm sonrası aralığı tahmin etmek için bir kural aşağıdaki gibidir:[8]

  • Sıcak ve gevşek: 3 saatten az
  • Sıcak ve sert: 3 ila 8 saat
  • Soğuk ve sert: 8 ila 36 saat
  • Soğuk ve gevşek: 36 saatten fazla

Bölgeler arasındaki önemli çevresel farklılıklar nedeniyle, evrensel formüller adli bilimler alanında bu konu için uygun olmayacaktır.[9]

Analitik teknikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölüm sonrası değişikliklerin zaman çizelgesi.

Post-mortem aralığını belirlemek için kullanılabilecek analitik ve bilimsel teknikler vardır:[3]

  • Adli entomoloji: Ceset üzerindeki böcek ve eklembacaklılar (özellikle sinek) aracılığıyla ölüm sonrası aralığı tahmin etmede kullanılan bilim dalıdır.[1]
  • Adli botanik: Cesedin ayrışma sürecinde bitki ve toprak gibi unsurların etkisini inceleyen alandır.[2]
  • Adli patoloji: Ölüm nedeninin belirlenmesi ve ölüm sonrası değişikliklerin incelemesini yapan bilim dalıdır.[10]
  • Oküler değişiklikler: Vitreusun kimyasal bileşimindeki ve gözdeki yapısal değişiklikleri inceler.[11][12]
  • Ayrışma durumu veya aşaması: Otoliz (kendi kendini sindirme süreci) ve çürümenin (vücutta bulunan bakterilerin neden olduğu süreç) incelenmesidir.[13]

Daha gelişmiş yöntemler arasında DNA ölçümü, kızılötesi spektroskopi ve gömülü cesetler için metan, fosfat ve nitrat seviyeleri ölçümü, ninhidrin-reaktif azot ölçümü, uçucu organik bileşik ve suda iletkenlik gibi toprak bileşimindeki değişiklikler de ölüm zamanını ortaya çıkarabilir.[14][15][16][17][18] [19]

Dipnotlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Habitus: Vücudun bir hastalığa karşı eğilimini gösteren belirtilerin ve işaretlerin eşlik ettiği vücut görünümü

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b Jason H. Byrd; James L. Castner, (Ed.) (2009). Forensic entomology: the utility of arthropods in legal investigations (2 bas.). Boca Raton: Taylor & Francis. ISBN 978-0-8493-9215-3. OCLC 144565878. 
  2. ^ a b c Pokines, James; Symes, Steven A., (Ed.) (8 Ekim 2013). Manual of Forensic Taphonomy. doi:10.1201/b15424. ISBN 9781439878439. 
  3. ^ a b c Simmons, Tal (10 Şubat 2017), "Post-Mortem Interval Estimation: an Overview of Techniques", Taphonomy of Human Remains: Forensic Analysis of the Dead and the Depositional Environment, Chichester, UK: John Wiley & Sons, Ltd, ss. 134-142, doi:10.1002/9781118953358.ch10, ISBN 9781118953358 
  4. ^ "ADLİ OTOPSİLER VE ADLİ PATOLOJİ". 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  5. ^ Dix, Jay; Graham, Michael (7 Aralık 1999). Time of Death, Decomposition and Identification: An Atlas (İngilizce). CRC Press. s. 1. ISBN 978-1-4200-4828-5. 
  6. ^ a b Sorg, Marcella; Haglund, William (30 Temmuz 2001), "Advancing Forensic Taphonomy: Purpose, Theory, and Process", Advances in Forensic Taphonomy, CRC Press, ss. 3-29, doi:10.1201/9781420058352-3, ISBN 978-0-8493-1189-5, erişim tarihi: 14 Nisan 2022 
  7. ^ FBI Law Enforcement Bulletin (İngilizce). Federal Bureau of Investigation, U.S. Department of Justice. 1973. s. 12. 
  8. ^ Senior, T (2018). Forensic ecogenomics : the application of microbial ecology analyses in forensic contexts. Londra, Birleşik Krallık San Diego, CA: Academic Press. ISBN 978-0-12-809360-3. OCLC 1023028365. 
  9. ^ Cockle, Diane L.; Bell, Lynne S. (1 Ağustos 2015). "Human decomposition and the reliability of a 'Universal' model for post mortem interval estimations". Forensic Science International (İngilizce). 253: 136.e1-136.e9. doi:10.1016/j.forsciint.2015.05.018. ISSN 0379-0738. PMID 26092190. 13 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024. 
  10. ^ Sorg, Marcella; Haglund, William (30 Temmuz 2001). Advancing Forensic Taphonomy: Purpose, Theory, and Process. Advances in Forensic Taphonomy. CRC Press. ss. 3-29. doi:10.1201/9781420058352-3. ISBN 978-0-8493-1189-5. Erişim tarihi: 14 Nisan 2022. 
  11. ^ Zilg, B.; Bernard, S.; Alkass, K.; Berg, S.; Druid, H. (17 Temmuz 2015). "A New Model for the Estimation of Time of Death from Vitreous Potassium Levels Corrected for Age and Temperature". Forensic Science International. 254: 158-166. doi:10.1016/j.forsciint.2015.07.020. hdl:10616/44849. PMID 26232848. 
  12. ^ De-Giorgio, Fabio; Grassi, Simone; d'Aloja, Ernesto; Pascali, Vincenzo L. (1 Mayıs 2021). "Post-mortem ocular changes and time since death: Scoping review and future perspective". Legal Medicine (İngilizce). 50. doi:10.1016/j.legalmed.2021.101862. ISSN 1344-6223. PMID 33610931. 
  13. ^ Butzbach, Danielle M. (1 Mart 2010). "The influence of putrefaction and sample storage on post-mortem toxicology results". Forensic Science, Medicine, and Pathology (İngilizce). 6 (1): 35-45. doi:10.1007/s12024-009-9130-8. ISSN 1556-2891. PMID 19946767. 
  14. ^ Lin, X; Yin, YS; Ji, Q (2011). "Progress on DNA Quantification in Estimation of Postmortem Interval". Fa Yi Xue Za Zhi. 27 (1): 47-9, 53. PMID 21542228. 
  15. ^ Davla, M; Moore, TR; Kalacska, M; LeBlanc, G; Costopoulos, A (2015). "Nitrous Oxide, Methane and Carbon Dioxide Dynamics from Experimental Pig Graves". Forensic Science International. 247: 41-47. doi:10.1016/j.forsciint.2014.12.002. PMID 25544693. 
  16. ^ Senos Matias, MJ (2004). "An Investigation into the Use of Geophysical Methods in the Study of Aquifer Contamination by Graveyards". Near Surface Geophysics. 2 (3): 131-136. doi:10.3997/1873-0604.2004010. 
  17. ^ Van Belle, LE; Carter, DO; Forbes, SL (2009). "Measurement of Ninhydrin Reactive Nitrogen Influx into Gravesoil during Aboveground and Belowground Carcass (Sus domesticus) Decomposition". Forensic Science International. 193 (1–3): 37-41. doi:10.1016/j.forsciint.2009.08.016. PMID 19773138. 
  18. ^ Vass, A (2012). "Odor Mortis". Forensic Science International. 222 (1–3): 234-241. doi:10.1016/j.forsciint.2012.06.006. PMID 22727573. 22 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
  19. ^ Pringle, JK; Cassella, JP; Jervis, JR; Williams, A; Cross, P; Cassidy, NJ (2015). "Soilwater Conductivity Analysis to Date and Locate Clandestine Graves of Homicide Victims" (PDF). Journal of Forensic Sciences. 60 (4): 1052-1061. doi:10.1111/1556-4029.12802. PMID 26190264. 28 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2024. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ölüm_sonrası_aralık&oldid=33416486" sayfasından alınmıştır