Neith
Neith | |||||
---|---|---|---|---|---|
hiyeroglif yazısıyla adı |
|
Neith /ˈniː.ɪθ/ /ˈniː.ɪθ/ (Nit, Net veya Neit olarak da yazılmıştır), ilk ve birincil yaratıcı olduğu söylenen erken bir eski Mısır tanrısıydı. Evrenin ve içerdiği her şeyin yaratıcısı olduğu söyleniyordu ve nasıl işlediğini o yönetiyor. Bilgeliğin, dokumanın, kozmosun, annelerin, nehirlerin, suyun, doğumun, avlanmanın, savaşın ve kaderin tanrıçasıydı. Savaşçı bir tanrıçaydı.
Neith kültünün Aşağı Mısır'ın batı Nil Deltası'nda yoğunlaştığı bilniyor.[1] Neith aynı zamanda güneydeki Latopolis şehrinin üç vesayet tanrısından biriydi.
Sembolizm
[değiştir | kaynağı değiştir]Neith bir savaş ve av tanrıçasıdır ve sembolü olarak bir kalkanın üzerinden geçen iki ok vardı. Bununla birlikte, genel olarak bilinenden çok daha karmaşık bir tanrıçadır ve eski metinleri onun gerçek doğasını yalnızca ima etmektedir. Eski Mısırlılar gizlilik için, örtmece ve imalar kullanarak ve genellikle yalnızca sembollere güvenerek dini bir sessizlik empoze etmiştir. Her zamanki tasvirlerinde, Kızıl Taç takan, ara sıra ok ve yay tutan ya da kullanan, diğerlerinde zıpkın olan şiddetli bir tanrı olarak tasvir edilmiştir. Aslında, isminin hiyerogliflerini genellikle okçuluk unsurlarını içeren bir belirleyici takip eder; ismin kalkan sembolü, iki okla kesişen (genellikle yaylara tutturulmuş) çift yay (birbirine dönük) olarak açıklanır. Sembolü ayrıca Sais şehrini de tanımlardı.[2] Bu sembol, Mısır sanatında başının üstünde sergilendi. Savaş tanrıçası biçiminde, savaşçıların silahlarını yaptığı ve öldüklerinde vücutlarını koruduğu söylenir.
Öznitellikler
[değiştir | kaynağı değiştir]Niteliklerinin analizi, Neith'in birçok rolü olan bir tanrıça olduğunu gösteriyor. Hanedanlık öncesi ve ilk hanedanlık dönemlerinden itibaren, yalnızca avcılık ve savaştaki liderliğine değil, aynı zamanda kozmik ve yeraltı yollarında bir psikopomp olarak da atıfta bulunmuş olabilecek "Yolların Açıcısı " olarak anılıyordu., eşlik eden ruhlar. Neith'e "Yolların Açıcısı" olarak atıfta bulunulanlar, Hanedanlar 4-6'da ismi geçer ve tanrıçanın rahibesi olarak hizmet eden kadınların başlıklarında görülür. Bu tür lakaplar şunları içerir: " Tüm yolları açan Neith Rahibesi ", " İyi yolları açan Neith Rahibesi ", " Her yerinde yolu açan Neith Rahibesi ". (el-Sayed, I : 67-69). el-Sayed, Neith'in hem zaferde kraliyet ailesiyle hem de ölüler için bir psikopomp olarak ilişkilendirilen Yukarı Mısır'ın eski çakal tanrısı Wepwawet'e paralel olarak görülmesi gerektiğine olan inancını ileri sürer.
Mitoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Bazı yaratılış efsanelerinde Ra ve Apep'in annesi olarak tanımlandı. Su tanrıçası olarak tanımlandığında, timsah Sobek'in annesi olarak da görüldü.[3] Bazen Khnum'un karısı olarak görülmesine ve Nil Nehri'nin kaynağıyla ilişkilendirilmesine yol açan, suyla, yani Nil ile olan bu ilişkiydi. Ayrıca Nil levreği ile ve bu kült merkezindeki üçlünün tanrıçasıyla ilişkilendirildi.
Senkretik ilişkiler
[değiştir | kaynağı değiştir]Yunan tarihçi Herodot (MÖ 484-425) Mısır'daki Sais'in Mısır vatandaşlarının Neith'e taptıklarını ve onu Athena ile özdeşleştirdiklerini kaydetti. Platon tarafından yazılan bir diyalog olan Timaeus, Athena ile özdeşleşmeyi, muhtemelen her iki tanrıçanın da savaş ve dokumayla özdeşleştirilmesinin bir sonucu olarak yansıtır.[4]
Popüler kültürde
[değiştir | kaynağı değiştir]- Neith, Smite adlı video oyununa dahil olan Mısır mitolojisindeki birkaç figürden biridir; oyuna 2013 yılında eklendi.[5][6]
- Neith, Rick Riordan'ın Kane Chronicles üçlemesinin son romanı The Serpent's Shadow'da görünür. Paranoyak ve münzevi olarak tasvir edilen, yine de yetenekli bir avcı ve stratejist olduğu gösteriliyor.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Neith adını taşıyan kişiler:
- Neithhotep, ilk kaydedilen Mısır kraliçesi
- Merneith, kraliçe naip
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Shaw & Nicholson, op, cit., p.250
- ^ The Way to Eternity: Egyptian Myth, F. Fleming & A. Lothian, p. 62.
- ^ Fleming & Lothian, op. cit.
- ^ Timaeus 21e
- ^ "Smite reveals Neith, Weaver of Fate". GameZone. 13 Şubat 2013. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019.
- ^ "Bellona and Loki beat up Thor and Sun Wukong in new SMITE cinematic". VG247. 5 Ocak 2016. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2019.