ኤርትራ

ሃገረ ኤርትራ
ኣባል ሃገር ሕብረት ኣፍሪቃ
ባንዴራ ኣርማ
ሃገራዊ ጭርሖ፦ ዓወት ንሓፋሽ
ሃገራዊ መዝሙር፦ ኤርትራ ኤርትራ ኤርትራ
ርእሰ ከተማ	ኣስመራ 15°20′00″ሰ 38°55′00″ምብ
ወግዓዊ ቋንቋ	ዋላ ሓደ (ቋንቋታት ስራሕ ርኣይ)
• ሃገራዊ ቋንቋታት	ትግርኛ ቤጃ ትግረ ኩናማ ሳሆ ብሊን ናራ ዓፋር
ቋንቋታት ስራሕ	ትግርኛ ዓረብኛ እንግሊዝኛ
ካልእ ቋንቋ	ጥልያን
ዜግነት ህዝቢ	ኤርትራዊ/ -ት
ዓይነት መንግስቲ	ኣሃዳዊት ሓንቲ ሰልፊ ዘለዋ ፕረዚደንታዊት ሪፓብሊክ ኣብ ትሕቲ ፍጹም ምልካዊ ስርዓት
• ፕረዚደንት	ኢሳይያስ ኣፈወርቂ
ሓጋጊ ኣካል	ሃገራዊ ባይቶ
ናጽነት  • ብተግባር  • ብሕጊ	ካብ ኢትዮጵያ 24 ግንቦት 1991 24 ግንቦት 1993
ስፍሓት
• ጠቕላላ	117,600 ትርብዒት ኪ.ሜ.
• ማይ (%)	0,14
ብዝሒ ህዝቢ
• ግምት (2020)	6,081,196 ተቐመጥቲ
ባጤራ	ናቕፋ (ERN)
ዞባ ግዜ	EAT (UTC +3)
ኮድ ኣይሶ	232 / ERI / ER
ዓውዲ ኢንተርነት	.er
ስልካዊ ቅድመ ጥብቆ	+291
ኮድ ኣ.ኦ.ኮ	ERI
ኣባልነት ው.ሕ.ሃ.፣ ሕ.ኣ.

ኤርትራ፣ ብወግዒ ሃገረ ኤርትራ፣ ኣብ ሰሜናዊ ምብራቕ ኣፍሪቃ እትርከብ ሃገር እያ። ብሰሜንን ብምዕራብን ብሱዳን ትዳወብ፤ ብደቡብ ድማ ምስ ኢትዮጵያን ጅቡትን፤ ምብራቕ እታ ሃገር ምስ ቀይሕ ባሕሪ ሰፊሕ ገማግም ባሕሪ ኣለዎ። ከምኡ’ውን ኣካል ኤርትራ፣ ደሴታት ዳህላክ፣ ኣብ ገማግም ባሕሪ ምጽዋዕ ዝርከብ እኩባት ደሴታት እዩ። ስማ ካብታ ብ1 ጥሪ 1890 ዝተፈጥረት መግዛእቲ ጥልያን ዝነበረት ኤርትራ ዝመጸ ኮይኑ፣ ብስም Mare Erythraeum፣ ማረ ኤሪትርየም («ቀይሕ ባሕሪ»፣ ብላቲን) ብግዲኡ ካብ «erythros»፣ ኤሪትሮስ ዝብል ናይ ግሪኽኛ ዝተሰየመ ኮይኑ፣ ትርጉሙ ድማ «ቀይሕ» እዩ። ብ1993 ካብ ኢትዮጵያ ናጻ ኮይና። ርእሰ ከተማኣን ዝበዝሐ ህዝቢ ዘለዋ ከተማኣን ኣስመራ እያ።

ንመብዛሕትኡ ንኤርትራን ሰሜን ኢትዮጵያን ዝቖመ ንግስነት ኣኽሱም፣ ኣብ ከባቢ 1ይ ወይ 2ይ ክፍለ ዘመን ተቐልቂሉ፣ እዚ ንግስነት እዚ ድሕሪ ምቕልቃሉ ነዊሕ ከይጸንሐ ክርስትና ዝወሰደ እዩ። ኣብ ማእከላይ ዘመን፣ ዝበዝሕ ክፋል ኤርትራ ኣብ ትሕቲ መግዛእቲ ንግስነት ምድሪ ባሕሪ ኣትዩ፣ ገለ ክፋሉ ድማ ሓማሴን ኣቚሙ።

ኣብ መበል 16 ክፍለ ዘመን ኦቶማናውያን ንገለ ክፋል መሬት ኤርትራ ይሕዙ። ኣብ መበል 19 ክፍለ ዘመን ግብጺ ንገለ ክፋል ኤርትራ ወሪራ። ምፍጣር ዘመናዊት ኤርትራ ውጽኢት ምውህሃድ ናጻ መንግስታትን ሓያሎ ተወፈርቲ ሃጸያዊ ግዝኣት ኢትዮጵያን ሃጸያዊ ግዝኣት ኦቶማንን ብምዃኑ፣ ንኢጣልያዊት ኤርትራ ንምቛም ምኽንያት ኮይኑ። ብ1885 ኢጣልያውያን ወተሃደራት ናብ መሬት ኤርትራ ብምእታው ብ1 ጥሪ 1890 ከኣ ኢጣልያ ነቲ ዝተወረረ መሬታ ናይ ገዛእ ርእሳ መግዛእቲ ምዃና ብወግዒ ኣዊጃቶ።

ብ1941 ኤርትራ ከም ኣካል ወፍሪ ምብራቕ ኣፍሪቃ ብሃጸያዊ ግዝኣት ብሪጣንያ ተታሒዛ፣ ብ1952 ድማ ምስ ሃጸያዊ ግዝኣት ኢትዮጵያ ተሓዊሳ ፈደረሽን ኢትዮጵያን ኤርትራን ኣጣይሻ። እዚ ግዱድ ሕብረት እዚ ናብ ኲናት ናጽነት ኤርትራ ዘምርሕ እዩ፣ እዚ ኲናት ናጽነት ናይ ሎሚ ኤርትራ ብ1993 ተዛዚሙ።

ኤርትራ ሃገራዊ ምርጫ ብተደጋጋሚ ክናዋሕ ዝጸንሐት ሓንቲ ሰልፊ ዘለዋ ሃገር እያ። ብመሰረት ጸብጻብ ህዩማን ራይትስ ዎች፣ መዝገብ ሰብኣዊ መሰላት መንግስቲ ኤርትራ፣ ካብቶም ዝኸፍኡ ኣብ ዓለም ተቖጺሩ ይርከብ። ወተሃደራዊ ኣገልግሎት ካብ 17 ክሳዕ 50 ዓመት ግዴታ ስለዝኾነ፣ ዋላ'ኳ እቲ ሕጊ 18 ኣዋርሕ ክጸንሕ ዝእዝዝ እንተኾነ፣ ሰራዊትን ሰበ ስልጣንን እታ ሃገር ብዘይ ፍቓዶም ነቲ ግዜ ንዘይተወሰነ ግዜን ንዘይተወሰነ ግዜን ብምንዋሕ፣ ገለ ኤርትራውያን ካብታ ሃገር ክሃድሙ ይገብሮም። ኩለን ናይ ውሽጢ ሃገር መራኸቢ ብዙሃን ብመንግስቲ ዝውነና ብምዃነን፣ ኤርትራ’ውን ድሕሪ ቱርክመኒስታንን ሰሜን ኮርያን ኣብ መሐበሪ ናጽነት ፕረስ ዓለም ዝወሓደ ናጽነት ፕረስ ዘለዋ ኮይና ተሰሪዓ።

ምምሕዳራዊ ክፍልታት

ኤርትራ ኣብ ሽድሽተ ምምሕዳራዊ ዞባታት ትምቀል።

ዞባታት ኤርትራ

ዞባታት ኤርትራ

ዞባ	ስፍሓት (ትርብዒት ኪ.ሜ.)	ብዝሒ ህዝቢ	ርእሰ ከተማ
ማእከል	1,300	1,053,254	ኣስመራ
ዓንሰባ	23,200	893,587	ከረን
ጋሽ ባርካ	33,200	1,103,742	ባረንቱ
ደቡብ	8,000	1,476,765	መንደፈራ
ሰሜናዊ ቀይሕ ባሕሪ	27,800	897,454	ምጽዋዕ
ደቡባዊ ቀይሕ ባሕሪ	27,600	398,073	ዓሰብ

ስነ ህዝቢ

ሃይማኖት

ሃይማኖት ኣብ ኤርትራ (2020)
ሃይማኖት			ሚእታዊት
ክርስትና			48.75 %
ምስልምና			51.25 %
ካልኦት ሃይማኖታት			0.4 %
ዋላ ሓደ			0.1 %

ኤርትራ ክልተ ዓብላሊ ሃይማኖታት ኣለዋ፦ ክርስትና፣ 50% ሰዓብቲ ኣለዋ፤ ከምኡ’ውን 50% ካብ ህዝቢ ዝጥርንፍ ምስልምና እዩ።