Tang-mas.ay-ti-sen
Tang-mas.ay-ti-sen 湯瑪斯·愛迪生
Tang-ayl-huwa .ay-ti-sen “nu ing ku a kamu Thomas Alva Edison，1847 a mihcaan 2 abulad 11 ademiad katukuh 10 abulad 18 a demiad”, u amilika u sinmung mikingkiaw,mitadasay a sipunuay, mikingkiay tu sapisiwbay a sipunuay, u kutisi, yadah kuni kingkiwan nida tu cacanan cinida amin kusinganganay, malapalaylayay cinida “ men-lu-pa-ke a misitekeday a tademaw” ku ngangan nida, u sayaway nu kitakit micukaymasay tu yadahay a nipatungus tu cancanan atu sapikuli tu sapikingkiw nitanaman amikingkiw aca tu suma a misabaluhay a tademaw, mihida sa u ku-pu- mapulungay a cacudadan sakasenegan a namicudaday i tini.
湯瑪斯·艾爾發·愛迪生（英語：Thomas Alva Edison，1847年2月11日—1931年10月18日），是美國著名科學家、發明家、企業家、工程師，擁有眾多重要的發明專利，他被傳媒授予「門洛帕克的奇才」的稱號，是世界上第一個使用大量生產原則和其工業研究實驗室來進行發明創造的人，且是庫伯聯盟學院傑出校友。
Ay-ti-sen idaw ku nikingkiwan nida tu sapicalilaw tu kitakit u dingki, likudu sapadadiw, tu sapisakacudu’ a sapisasing, u kasenun sananay a dingki a cusa, u lacik sapi insacu ya masakimulmulay ku katinengan nu tademaw.
愛迪生持有專利的發明物以對世界極大影響的電燈泡、留聲機、活動電影攝影機、直流電力系統、蠟製印刷滾筒等最為人知。
i Amilika, Ay-ti-sen u nikingkiwan nida 1093 kayadah unidanamin a nikingkiwan, i amilika cinida,inku,huwaku,teku, a kanatal nukingkiwan nida mahamin malakuwit tu 150 ka hatida.
在美國，愛迪生名下擁有1093項專利，而他在美國、英國、法國、德國等國的專利數累計超過150項。
Nikaudipan nida sakasenengan sa ya tusaan a nikingkiwan nida cacay sa u sapadadiw tu likudu, katukuh ayda Maliwan nida idaw htnay ku suni, dumasa ya nikingkiwan nida idaw ku calilaw, wida sa katinengan naming nu maudipay ya butul nu dingki, kinaenem tu a mihcaan masasu cengang i huing, sadikuday sa ci Ay-ti-sen ku silaheciaymakaala tu nikingkiwan a cuda kyu masadep kina kawaw.
他一生最偉大的兩項專利一項為留聲機，它可以保留並播放聲音， 另外一項專利倍受爭議，那就是世人所熟知的電燈泡，經過六年的漫長法庭鬥爭，最後以愛迪生成功獲得專利告終。
1892 a mihcaan, Ay-ti-sen patideng tu aydaay amilika u singanganay a salacul a canan nu masakaputay ci-i-akusi.
1892年，愛迪生創立今日美國的知名能源產品集團奇異公司。
1908 a mihcaan, patedengaca cinida tu “Motion Picture Patents Company” “u katinengan nu binawlan Edison Trust”, u cacay alalumaan u tucek a kawaw sa misakacuduay a masakaputay.
1908年，他再創立「Motion Picture Patents Company（一般所知為Edison Trust）」，一家由九個主要電影工作室組成的企業集團。
1900 amihcaan nu sasayawa, Ay-ti-sen itida hu-lu-li-ta-cu-mayl-ce-paw macakay tu baysu a luma ya tawki nu misangaay tu kadideng ci heng-li.butul itini mueneg nuayawan nina baysu masasuayaw kuheni, cinida sa u sakapahay ni Ay-ti-sen a cabay.
1900年代初期，愛迪生在佛羅里達州麥爾茲堡買下一棟別墅，汽車龍頭亨利·福特就住在這間別墅的對面，他也是愛迪生的好友。
tusabataan a siku u musakakawaay a tangah i tini naming mueneng, nadikuda sa mala sapikining tu “Edison and Ford Winter Estates, mibuhat papiadih tu binawlan.
二十世紀兩大工業龍頭的居所，後已成為紀念館「Edison and Ford Winter Estates」，開放供民眾參觀。
Tang-ma-sw. ay-ti-sen nayi 1847 1 mihcaan 2 ay abulad 11 a demiad lacuhan i amilika ey-hay-ey-cu a mi-lan, san-ciywl.awltun.aytisen “Samuel Ogden Edison，1804 katukuh 1896 a mihcaan” atu nan-si.masiwse.ayliyte “ Nancy Matthews Elliott, 1810 amihcaan katukuh 1871 a mihcaan”sakapitu nida awawa, u labunuluma miliyas taydan i hela kueneg.
湯瑪斯·愛迪生於1847年2月11日出生在美國俄亥俄州的米蘭，山繆爾·奧爾登·愛迪生（Samuel Ogden Edison，Nancy Matthews Elliott，1804－1896年）和南西·馬修斯·艾略特（Nancy Matthews Elliott，1810－1871年）的第七個兒子，家族為荷蘭移民。
u wamanida ci san-ciywl caykatenes i nuayawa nu ciyanata patideng misiwbay tu kakanen, nadikudan sa milab utu maydih mubelun tu siyhu lalabaen, laliw sa taydan i amilika nu mi-la a niyadu’, sa misiwbay aca tu kilang, ci ay-ti-sen atu cinanida nan-si nay ciy-an-ata malasaydan, nipikikungan miales malasayda, malamusikulay tui luma a acawaw.
他的父親山繆爾不久之前在加拿大開創了一所餐廳，後來因為加入革命軍而被通緝，於是逃到了美國米蘭鎮，轉營木材生意；而愛迪生的母親南西曾經在加拿大當過小學教師，但結婚後就沒有再執教鞭，當了全職的家庭主婦。
naimelang, ci ayti-den mautang micuda. unayay ku nidateng nikahina palita micidek kutangah, nakinacacay, iluma ucanahakiya ku madatengay, adih sa alaw han matineng ku ayam mudik utu ti’ku, anu mahida sa kapah kaku sa.
由於患病，愛迪生較晚才開始接受學校教育。天真的他愛發問、愛動腦子，曾有一次，他在家突然想到，既然母雞能孵蛋，他也能孵蛋。
tumian, muwal cunida tu cacay a ti’kuk, enegan nida i pabaw. u mahiniay nida a wayway sa, mabulika ku lamal nu sayda makaadih mabalucu’, pangangan han cinida tu “angtulay a ti’kuk “addled”.
於是，他就拿了一顆雞蛋，自己坐上去。正因為他這樣的習慣，令學校老師大為惱火，並稱他為「臭蛋」（addled）。
Ay-ti- sen hantu ya wina pataluma patalumaen nida ku wawa, sanunuda satu a pasubana’ tu kakatinengan ci ay-ti-senan, sa miculcul cinidaan saicelangn minanam atu miking kiw tu cacanan amitanam, susa ci ay-te-sen tulu abulad kunipinanam i cacudadan.
愛迪生的母親南西毅然地把兒子帶回家，並用自己的方法教導愛迪生知識，同時鼓勵他學習和做科學實驗，這使得愛迪生只接受過三個月的學校教育。
nadikudan dateng sat u cunuda; “cina aku u paheciay i takuwan sa, u namakaybalucu’ay nida, kyu palutatenga kaku sa, imahinisa u sakaydihan aku sikawaw tu maudip, cay kaku pa saebet ci naan naku sa.”
他之後回憶道：「我的母親是我成功的因素，她是很真誠的，我十分肯定；並且我感到我需要為某事生存，我不能使她失望。」