Ovdâsijđo

Tiervâpuáttim anarâškielâ Wikipedian!

Tot lii Wikipedia anarâškielâlâš versio, mii vuáđudui roovvâdmáánu 19. peeivi 2020.

Anarâškielâlii Wikipediast láá 6 248 artikkâlid.

Puoh siijđoh • Kuhes siijđoh • Uđđâ siijđoh

Räähti uđđâ siijđo:

Oho 22 artikkâl
Cucuteni–Trypillia-kulttuur kuávlu káártást Cucuteni–Trypillia-kulttuur lâi olmoošsiärvádâh, mii eelij suullân 6 000 ihheed tassaaš Čapismeerâ taavaabeln. Sij huksejii stuorrâ aassâmsoojijd tááláin Romania, Moldova já Ukraina kuávluin. Motomijn aassâmsoojijn láá tuhátteh tááluh. Maaŋgah totkeeh aneh täid aassâmsoojijd Euroop vuossâmužžân stuorrâ kaavpugin. Nubeh oppeet suogârdeh, lii-uv koččâmâš olmâ kaavpugijn vâi tuše stuorrâ siijdâin. Jyehi tááhust taah sajeh lijjii uáli epitáváliih Euroop arâhistorjást. Cucuteni–Trypillia-kulttuur piištij kuhháá, suulân 2 000 ihheed. Talle tot lappui kyeđehánnáá magarijdgin meerhâid. Ovdil maaŋgah tiäđuh taan aalmugist illá huámmášuvvojii, tastko sii aassâmkuávlu lii kukken kuávluin, moh táválávt láá tutkum eenâb, tegu Sumer teikâ toovláš Egypt. Arkkâdâh


Tiettih-uv tun, ete...
...puoh syemmiliih artisteh ive 2025 Euroviisuin šoddii siämmáá ive? ...Franciscus lâi vuosmuš Eennâmpáálu máddáábeln šoddâm paavi? ...ergikištoh algii ive 1932? ...Schabziger lii ruánáá já korrâ vuástá, mii valmâštuvvoo Glarus kantonist Sveeicist? ...Anna Göldi lii majemuš nuáidin sujâttum nissoon Euroopist? ...Q'eroh láá majemuuh Inkai maajeeldpuátteeh, kiäh láá siäiluttâm puigâ Inka-kulttuur já ärbivuovijd? ...Uluru lii Australia algâaalmugij pase pähti? ...Roland TB-303 lii bassosyntetisaattor, mon Roland Corporation almostitij ive 1981 já valmâštij ive 1984 räi? ...Aanaar lii Suomâ áinoo neeljikielâsâš kieldâ? ...Shanghai lii ohtâ Kiina tehálumosijn ekonomâlijn kuávdáin já ohtâ maailm stuárráámuin hamânijn? ...Stonehenge keđgikehá rähtim algâttui jo 3100 oKr., já majemuš muddo valmâštui 1500 oKr. maŋa? ...tälviuággum lii kuálástemvyehi, mast kuálástuvvoo tälviv jieŋân puhhum rääigi peht? ...Gilgameš lii maailm puárásumos eepos? ...Matti Nykänen vuoitij nelji kollemiitaal já oovtâ silbâmiitaal tälviolympialijn? ...tlingiteh láá algâaalmug Alaskast já Kanadast? ...šiljoboŋŋam lii Suomâ stuárráámus loddetábáhtume? ...Sari Essayah lii oovdiš kištoväzzee, kote šoodâi maailmmiäštárin ive 1993? ...Eennâmpáálu áimukeerdist 78 % lii typpi já 21 % lii happi? ...Aanaarjäävrist láá 3 318 suollud já Päijännest láá 2 690 suollud? ...Braunwald lii sijdâ Sveeicist, kost muáttá koskâmiärálávt 9 m jyehi täälvi? ...Aila-duo vuoittijn ive 2014 Sámi Grand Prix -kišto lávlumuási lavluin Naharij kandâ? ...Michael Collins jaamij purâstaavdân cuáŋuimáánu 28. peeivi 2021? ...Aanaarjáávrán lii ive 1984 koččâm rakkeet? ...Flavia Pennetta lii vuáittám ohtsis 49 WTA-turnaamid karrieeris ääigi? ...ores laahul láálá moonijd 18–27 peivid? ...Marie Curie lii vuáittám Nobel-palhâšume kuohtii? ...Helsigist láá 59 kaavpuguássid? ...Suomâst láá paijeel 100 000 sorvâd? ...Niillas Holmberg vuoitij Ive sämmilâš -palhâšume ive 2016? ...olesstuárusii viäpsákuáđist pyehtih leđe joba 20 000 viäpsád? ...čapis soormán jammii áárvu mield 30–60 % Euroop aalmugist? ...kapybara puáhtá teddiđ joba 79 kg? ...Hermann Hesse jaamij porgemáánu 9. peeivi 1962 85-ihásâžžân vuoiŋâšvardemân? ...täsni šadda ko kaasusovđâ čokkâšuvá jieijâs tiädduvyeimi keežild? ...káránâs lii tovle onnum paa tiettee lodden, jäämmim pyehten já pahakkâs litolâžžân? ...uárree kulovijđodâh lii suullân 2,5 keerdi vijđásub ko ulmust? ...kiemâsämikielâ lii sämikielâ, mii čaaskâi 1700-lovo já 1800-lovo ääigi? ...tááláá ääigi láá kiävtust kuttâ trigonometrisâš funktio?

Kalender: vyesimáánu

Šoddâmeh

1. peeivi (1951) – Kerttu Vuolab, sämmilâš kirječällee já jurgâleijee
2. peeivi (1729) – Katariina Styeres, Ruošâ kiäisárroonnig iivij 1762–1796 (j. 1796)
7. peeivi (1939) – Sidney Altman, ive 1989 Nobel-kemiapalhâšume finnim kanadalâš-ovtâstumstaatâlâš molekyylbiolog
8. peeivi (1975) – Tuuni Partti, sämmilâš lávloo já musikkár
14. peeivi (1944) – George Lucas, ovtâstumstaatâlâš stivrejeijee, pyevtitteijee já kietâčällee
30. peeivi (1948) – Inga Ravna Eira, taažâsämmilâš kirječällee, tivtâsteijee, jurgâleijee já máttáátteijee

Jämimeh

6. peeivi (1877) – Johan Ludvig Runeberg, suomâruátálâš tihtâčällee, máttáátteijee, toimâtteijee, pappâ já professor (š. 1804)
11. peeivi (1976) – Alvar Aalto, syemmilâš arkkiteht, hämmejeijee já akateemikko (š. 1898)
12. peeivi (1968) – T. I. Itkonen‎, syemmilâš kielâ- já aalmugtiettuu totkee (š. 1891)
16. peeivi (1924) – Raili Pietilä, syemmilâš arkkiteht (š. 1926)
20. peeivi (2012) – Robin Gibb, brittilâš musikkár ("Bee Gees"), Maurice Gibb jyemehâš (š. 1949)
29. peeivi (2018) – Marja Tahvanainen, syemmilâš Stella-muusikjuávhu lávloo (š. 1979)