Tropanski alkaloid
Osnovni skelet tropanskih alkaloida je prsten nortropana (kondenzovani piperidinski i pirolidinski prsten).[1]
Tropanski alkaloidi su derivati nortropana, a dele se na tri grupe (sa supstituentima u sledećim položajima):
- grupa tropina (3-OH; 8-CH3);
- grupa skopina (3-OH; 6,7-O; 8-CH3);
- grupa ekgonina (3-OH; 2-COOH; 8-CH3).
U prvu grupu spadaju derivati tropina (hioscijamin i njegov racemat atropin). Najvažniji alkaloid druge grupe je skopolamin, a treće kokain.
Atropin deluje na centralni nervni sistem i širi zenice, a analogno deluje i hioscijamin i skopolamin. Kokain paralizuje periferni nervni sistem, a stimuliše centralni nervni sistem (izaziva nemir, razdražljivost, ali i povećanje radne sposobnosti). Zloupotreba kokaina dovodi do toksikomanije sa veoma opasnim posledicama.[2]
Hioscijamin i skopolamin se dobijaju iz biljaka familije Solanaceae (pomoćnice)velebilja i bunike). Atropin se u novije vreme dobija sintezom. Krajevi sa tropskom klimom (Južna Amerika, Zapadna Indija) bogati su u biljkama roda Erythroxylon coca čije se lišće koristi kao sirovina u farmaceutskoj industriji za dobijanje kokaina.
- ↑ Clayden Jonathan, Nick Greeves, Stuart Warren, Peter Wothers (2001). Organic chemistry. Oxford, Oxfordshire: Oxford University Press. ISBN 0-19-850346-6.
- ↑ „Plant Poisoning, Alkaloids - Tropane: eMedicine Emergency Medicine”.
