Milorad Ekmečić
| Milorad Ekmečić | |
|---|---|
| Biografske informacije | |
| Rođenje | 10. 4. 1928. Prebilovci, Kraljevina SHS (danas Federacija BiH, BiH) |
| Smrt | 29. 8. 2015. (dob: 86) |
| Obrazovanje | |
| Alma mater | Sveučilište u Zagrebu |
| Opus | |
| Književni pravac | srpski nacionalizam |
| Književne vrste | historija |
Milorad Ekmečić (Prebilovci, Kraljevina SHS, 4. oktobar 1928 — Beograd, Srbija, 29. avgust 2015) je bio srpski istoričar, akademik i član Senata Republike Srpske.
Rođen je u Prebilovcima, opština Čapljina, 4. oktobra 1928. godine, od oca Ilije i majke Kristine. Osnovnu školu (četiri razreda) završio je u Čapljini, a gimnaziju u Mostaru 1947, uz oslobađanje od mature.
U toku Drugog svjetskog rata, Ekmečić je izgubio 78 članova porodice u masakru Prebilovcima. Otac Ilija, ujak i drugi članovi porodice su ubijeni od strane komšija, hrvatskih ustaša, koji su izvršili genocid nad srpskim narodom u Nezavisnoj državi Hrvatskoj. Ubijeni u Prebilovcima su 2015. godine uneti u imenoslov Srpske pravoslavne crkve i kanonizovani kao Sveti mučenici prebilovački.[1][2]
Rat je proveo do 1943. u Čapljini, a nakon gubitka i drugog roditelja — u Prebilovcima na slobodnoj teritoriji. Od oktobra 1944. do jula 1945. bio je u NOV. Upisao opštu istoriju na Sveučilištu u Zagrebu, gde diplomira 1952. godine. Iste je godine izabran za asistenta na novootvorenom Filozofskom fakultetu u Sarajevu, ali je zbog bolesti na dužnost stupio nekoliko meseci kasnije. Proveo godinu dana na istraživačkom radu u arhivima u Zagrebu, Beogradu, Zadru, kao i nekoliko meseci u Beču.
Doktorsku disertaciju „Ustanak u Bosni 1875—1878.“ odbranio je na Sveučilištu u Zagrebu 1958. i ona je do sada doživela tri izdanja i nepotpun prevod na nemački jezik (u izdanju Instituta za istoriju jugoistočne Evrope u Gracu).
Nakon specijalizacije u Prinstonu (SAD) od godinu dana, nastavio sa radom na Filozofskom fakultetu u Sarajevu sve do izbijanja rata. Krajem 1980-ih je postao jedan od najistaknutijih predstavnika srpskih nacionalista i pobornika politike Slobodana Miloševića.[3] Godine 1990. je bio među glavnim pristašama novoosnovane Srpske demokratske stranke.
Rat u BiH ga je zatekao u Sarajevu, gde je boravio na početku opsade U maju 1992. uhapšen je od strane muslimanskih „Zelenih beretki“ zajedno sa porodicom, pri čemu je navodni motiv otmičara bila razmena, odnosno nastojanje da Srbi iz Ilidže u zamenu za njegovo puštanje propuste konvoj sa muslimanskom decom kroz njihove teritorije.[4] Ekmečić je uspeo da pobegne i zarobljeništva u sarajevskoj Osnovnoj školi Vratnik, odnosno pređe na tetitoriju Republike Srpske. Nakon toga je od septembra 1992. do penzionisanja 1. oktobra 1994. bio redovni profesor Filozofskog fakulteta u Beogradu.
Za dopisnog člana Akademije nauka i umjetnosti BiH izabran 1973, a za redovnog 1981. godine. Član Srpske akademije nauka i umetnosti van radog sastava postao 16. novembra 1978; u radni sastav preveden 1. jula 1992. godine. Dopisni član je i Crnogorske akademije nauka i umjetnosti od 1993, kao i član van radnog sastava Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske od 1996. godine. Milorad Ekmečić je član Senata Republike Srpske u drugom sazivu od 2009. godine.
Dana 1. novembra 2010. godine predsjednik Republike Srpske Rajko Kuzmanović ga je odlikovao Ordenom časti sa zlatnim zracima.[5] Dobitnik je Kočićeve nagrade 2004. godine, a decembra 2011. dobio je Orden Svetog Save.[6]
- Istorijske i strateške osnove Republike Srpske, naučni skup: Republika Srpska - 15 godina opstanka i razvoja, Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, Banjaluka (26. i 27. juni 2007)
- Srbija između Srednje Evrope i Evrope. - Beograd : Politika : BMG, 1992. - 129 str. ; 21cm. - (Biblioteka Srpsko pitanje)
- Ratni ciljevi Srbije : 1914-1918. - Beograd : Politika : BMG, 1992. - 229str. ; 21cm. - (Biblioteka Srpsko pitanje)
- Živa reč Milorada Ekmečića / Milorad Ekmečić ; (razgovore vodio) Miloš Jevtić. - Gornji Milanovac : Dečje novine, 1990. - 139 str. : ilustr. ; 20 cm. - (Odgovori / Miloš Jevtić ; 11) (Biblioteka Razgovori)
- Stvaranje Jugoslavije: 1790-1918. - Beograd : Prosveta, 1989. - 2 knj. (662 ; 842 str.) ; 24 cm
- Ratni ciljevi Srbije 1914., Beograd 1973. (2. izd. - Beograd: Prosveta, 1990. - 550str. ; 25cm. Biblioteka Istorijsko-memoarska dela )
- Istorija Jugoslavije sa Vladimirom Dedijerom, Ivanom Božićem i Simom Ćirkovićem, " Prosveta ", Beograd, 1972. (prevod: History of Yugoslavia, Njujork 1974;
- Ustanak u Bosni: 1875-1878, Sarajevo 1960 (II izd. 1973, III. izmenjeno izd. - Beograd : Službeni list SRJ : Balkanološki institut SANU, 1996. - 428str.; 25 cm.);
- Osnove građanske diktature u Evropi između dva rata, Sarajevo 1965;
Zbirke studija:
- Ogledi iz istorije, " Službeni list ", Beograd, 1999. pp. 498
- Radovi iz istorije Bosne i Hercegovine XIX veka, BIGZ, Beograd, 1997. pp. 483.
- ↑ Judah, Tim (2000). The Serbs: History, Myth, and the Destruction of Yugoslavia. Yale University Press. str. 127. Pristupljeno 23. 12. 2013.
- ↑ „Milorad Ekmecic (at SASA)”. Arhivirano iz originala na datum 24. 12. 2013.. Pristupljeno 20. 12. 2018.
- ↑ Macdonald, David Bruce (2003-04-19). Balkan Holocausts?: Serbian and Croatian Victim Centered Propaganda and the War in Yugoslavia. Manchester University Press. str. 97–. ISBN 9780719064678. Pristupljeno 21 December 2012.
- ↑ Pejanović, Mirko (2004). Through Bosnian Eyes: The Political Memoir of a Bosnian Serb. Purdue University Press. str. 78. ISBN 9781557533593. Pristupljeno 21 December 2012.
- ↑ „Kuzmanović odlikivao devet pojedinaca i dva kolektiva”. Rtrs.tv. Pristupljeno 29. 3. 2012.
- ↑ „Akademik Milorad Ekmečić i arhitekta Mirko Kovačević odlikovani ordenom Svetog Save (SPC, 29. decembar 2011)”. Spc.rs. Arhivirano iz originala na datum 2012-01-04. Pristupljeno 29. 3. 2012.
- Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske: Biografija akademika Milorada Ekmečića (sh)
- Biografija na sajtu SANU Arhivirano 2014-07-26 na Wayback Machine-u
- Istorijska biblioteka: Milorad Ekmečić
- Milorad Ekmečić: U ovakvu Evropu ne treba žuriti („Večernje novosti“, 3. decembar 2011)
- Zatišje pred buru („Politika“, 30. avgust 2015)
