Herman Hollerith
| Herman Hollerith | |
 | |
| Rođenje | 29. 2. 1860. Buffalo, New York |
|---|---|
| Smrt | 17. 11. 1929. (dob: 69) Washington, DC |
| Polje | Računarstvo |
| Institucija | IBM |
| Poznat po | Bušene kartice IBM |
Herman Holerit (Herman Hollerith) (29. februara 1860. – 17. novembra 1929.) je bio američki statističar koji je izumeo mehaničke prikaze u tabelama zasnovane na bušenim karticama koje mogu da brzo tabelarno obrade statističke podatke iz miliona podataka.
Rođen je 29. februara 1860. godine od oca Johanna Georga Holleritha, i majke Franciske Brunn, oboje poreklom iz Nemačke. Godine 1875. se upisao na koledž u Njujorku (City College of New York), a diplomirao na Kolumbijskom univerzitetu na odseku rudarstva, i 1879. godine dobio zvanje inženjer rudarstva . Godine 1890. doktorirao je na Kolumbijskom univerzitetu. Iste godine, 15. septembra, oženio se sa Luciom Beverley Talcott iz meksičkog Veracruza, sa kojom je imao šestoro dece. Osim svojih izuma, voleo je još tri stvari: svoje nemačko poreklo, svoju privatnost i svoju mačku Bizmarka. Voleo je i dobre cigare, dobro vino i novac. I od svega toga je imao puno. Umro je 1929. godine od srčanog udara i sahranjen je na groblju Oak Hil (Oak Hill), u Vašingtonu.
Po diplomiranju, odmah je dobio posao u Američkom birou za popis stanovništva kao specijalni agent za prikupljanje i analizu statističkih podataka o korišćenju pare i vodene snage u metalurškoj industriji. To je predstavljalo inspiraciju za njegovu opsesiju kao pronalazača i to za samo jedan uspešan izum, dok su mu svi ostali prošli nezapaženo.
Mada je kasnije prešao na Institut za tehnologiju u Masačusetsu na mesto instruktora, nastavio je rad na istraživanju uređaja za beleženje promena u broju stanovnika. Poznavao je sistem korišćenja bušenih kartica za programiranje komplikovanih šema tkanja, od svog zeta koji je radio na tkanju svile na Žakardovom razboju. Dalju inspiraciju je našao u bušenim pretplatnim kartama za voz, na kojima je informacije i detalje o putniku (kao što su visina, boja kose...) bušio kondukter duž ivice. Holerit je zaključio da svaki agent za popis stanovništva može da učini isto, i da se te bušene kartice sortiraju na način kao što je to radio Žakardov razboj. Važan aspekt ovog izuma je da su rupice učitavane elektronski a ne mehanički, a kartica je sadržavala sve podatke o pojedincima.
Na insistiranje Džona Šav Bilingsa (John Shaw Billings), Herman je izumeo mehanizam za očitavanje prisustva ili odsustva rupica na kartici korišćenjem igala sa oprugom na vrhu, koje bi prolazile kroz rupice, i tako ostvarivale električnu vezu koja pokreće brojač da zabeleži svaki podatak. Ključna ideja je bila da se svim ličnim podacima može dodeliti numerička šifra. Holerit je zaključio da ukoliko se brojevi mogu probušiti u određenim kolonama na karticama, onda se kartice mogu sortirati mehanički; i na taj način se odgovarajuće kolone mogu sabirati. Iako je jedna od prednosti ovog sistema bila mogućnost sortiranja kartica po logičnom redosledu, čuvanje velikog broja ovih karica se pojavio kao problem. Kako bi ovaj problem rešio, Holerit je kartice napravio po dimenzijama jednog dolara. Svoju ideju izložio je u patentu br. 395, 782 od 8. januara 1889. godine.
Pod ugovorom sa američkim biroom za popis stanovništva, konstruisao je mašine kojima je uspešno obavljen tabelarni prikaz popisa stanovništva iz 1890. za dve i po godine.
Započeo je svoj sopstveni posao 1896. godine osnivanjem kompanije za proizvodnju tabelarnih mašina. Većina glavnih biroa za popis stanovništva, kao i osiguravajuće kompanije, koristile su njegovu opremu i kupovale njegove kartice. Kako bi obezbedio rad ovog sistema, izumeo je i prvi mehanizam za automatsko ubacivanje kartica.
Godine 1911. njegova firma se spojila sa još dve i osnovala Computing Tabulating Recording Corporation (CTR). Pod rukovodstvom Tomasa Dž. Votsona (Thomas J. Watson), ta firma je 1924. godine promenila ime u IBM.
