ازبک لوک

ازبک
Oʻzbeklar/Ўзбеклар

کل آبادی
3 کروڑ
گنجان آبادی والے علاقے
ازبکستان	23,929,309 (2013)
افغانستان	2,799,726 (2013)
تاجکستان	1,210,236 (2013)
کرغیزستان	980,000
روس	499,862
قازقستان	490,000
سعودی عرب	300,000
ترکمانستان	260,000
آسٹریلیا	80,000
پاکستان	70,133 (2005)
امریکہ	50,795 (2014)
ترکی	45,000
یوکرین	22,400
چین	14,800
کینیڈا	2,725 (2011 Census)
منگولیا	560
زباناں
ازبک بولی
مذہب
اسلام (بوہتے سنی), اقلیتلا مذہب. تریخیتانگری ازم
متعلقہ نسلی گروہ
ایغور لوک

دو ازبک بچے

ازبک وچکار ایشیا وچّ وسن والے ترکی - بولی بولن والے اک نسلی گروہ دا نام ہے ۔ ازبکستان دی بوہتی آبادی اس نسل دی ہے ، حالانکہ ازبک لوک بہت سارے ہور دیساں وچّ وی ملدے ہن ، جویں کہ افغانستان ، تاجکستان ، کرغیزستان ، ترکمانستان ، قازقستان ، روس ، پاکستان ، منگولیا اتے چین دے شنجیانگ صوبے وچّ ۔ دنیا بھر وچّ لگبھگّ 2.3 کروڑ ازبک لوک ہن اتے ایہہ پوری دنیا دی منُکھ آبادی دا لگبھگّ 0.3 ٪ ہن ۔ ہندستان وچّ مغل سلطنت قایم کرن والا بابر وی نسل توں ازبک نسل دا ہی سی ۔

ناں ماخذ

اتہاسکاراں وچّ ازبک نام دے سروت نوں لے کے بحث ہے ۔ کجھ دا مننا ہے کہ ایہہ نام طلائی اردو دے منگول راجا ازبک خان ( جنم : 1282 – موت : 1341 ) دے نام توں آیا ہے ۔ ہور تحقیق کاراں دا کہنا ہے کہ ایہہ ترک بولیاں دے دو شبداں توں آؤندا ہے : اوز ( مطلبّ آپ ) اتے بیگ ( مطلبّ مالک ، ایہہ برصغیر وچّ خاندانی نام دے روپ وچّ وی ویکھیا جاندا ہے ) , یعنی اوہ جو آپ مالک ہوئے ۔ کجھ ترک بولیاں وچّ اوغز دا مطلبّ قبیلہ جاں فوجی ٹکڑی ہندا ہے اتے اس بنیاد اتے کجھ اتیہاسکار منندے ہے کہ ازبک اصل وچّ اوغز - بیگ دا وگڑیا ہویا روپ ہے ۔ بحث جاری ہے ۔

ازبکاں دیاں جڑاں

13ویں صدی عیسوی توں پہلاں وچکار ایشیا دے بوہتے حصےوچّ ہند یورپی بولیاں بولن والے لوک سبھ توں زیادہ سن ، مثلاً ساکا، سوگدائی ، باختری، وغیرہ ۔ 13ویں صدی دے بعد منگول سلطنت پھیلی اتے اس پورے علاقے اتے ترک اتے منگول نسل دے لوک چھا گئے ۔ منیا جاندا ہے کہ ازبک لوک پہلاں دے ہند - یورپی بولدے لوکاں اتے بعد وچّ آؤن والے ترکی - منگول لوکاں دا رلا ہن ۔ اج دی ازبک بولی پرانی چغتائی ترک بولی دی اولاد ہے ۔ بادشاہ بابر دی چغتائی بولی ماں بولی سی اتے بابر نامہ اس بولی وچّ لکھی گئی ہے ۔ خالص ترک بولی دی تلنا وچّ ازبک بولی اتے فارسی دا اثر وکھائی دندا ہے جو شاید ازبک لوکاں دیاں پراچین ہند - یوروپی جڑاں دی وجہ نال ہے ۔

جینیٹک جڑاں

کافی زیادہ ازبکی مرداں دا ہاپلو گروپ آر1اے ( R1a ) ہندا ہے ۔ ایشیا وچّ ایہہ ہند یورپی بولیاں بولن والیاں وچّ پایا جاندا ہے اتے بہت سارے شمالی ہندستانی اتے روسیاں دا وی ایہی نسلی گروہ ہے ۔

مذہب

ازبک لوک زیادہتر سنی اسلام دے حنفی مسلک دے ساتھی ہندے ہن ۔

ایہ وی ویکھو

• ازبکستان
• ازبک بولی
• منگول
• ترک بولیاں

حوالے