Wilchiwci (obwód lwowski)
49°21′41″N 24°03′37″E/49,361389 24,060278| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja (2001) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
81733 |
Położenie na mapie obwodu lwowskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 49°21′41″N 24°03′37″E/49,361389 24,060278
| |
Wilchiwci (ukr. Вільхівці; hist. Cucułowce) – wieś na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, w rejonie żydaczowskim. W 2001 roku liczyła 442 mieszkańców.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W II Rzeczypospolitej do 1934 roku wieś stanowiła samodzielną gminę jednostkową w powiecie żydaczowskim w woj. stanisławowskim. W związku z reformą scaleniową została 1 sierpnia 1934 roku włączona do nowo utworzonej wiejskiej gminy zbiorowej gminy Żydaczów w tymże powiecie i województwie[1]. W latach 1943–1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 17 Polaków, grabiąc i paląc polskie gospodarstwa[2]. Po wojnie wieś weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego.
W miejscowości znajdował się pałac wybudowany w latach 1706-1710 przez koniuszego wielkiego koronnego Jerzego Stanisława Dzieduszyckiego[3]. Pałac został wzniesiony, wg projektu autora założenia Filipa Pertiego, z drewna sosnowego i w założeniu miał nie przetrwać fundatora, który zniechęcony niepowodzeniami nie uczestniczył w życiu politycznym. Małżeństwo Dzieduszyckich nie doczekało się potomka, a pałac powstał nie w rodzinnym, przekazywanym z pokolenia na pokolenie niedalekim Sokołowie, lecz w Cucułowcach będących jedynie królewszczyzną. Przesądziło to o nietrwałości całego założenia. Parterowy pałac z mezzaninem miał fasadę ozdobioną dekoracjami snycerskimi i stiukowymi. Wśród pokrytych boazeriami wnętrz wyróżniała się sala ozdobiona siedmioma biustami antenatów (na wysokich postumentach) i umieszczonymi na ścianach medalionami. W niektórych pomieszczeniach (gabinety) znajdowały się festony oraz zwierciadła, a pilastry podziałów wewnętrznych zdobiły złocone konchy z maszkaronami. Dekorację sztukatorską i malarską uzupełniał wyrażony poprzez inskrypcje umieszczane w poszczególnych pomieszczeniach program literacki, gloryfikujący zarówno postawy heroiczne, jak i w przeważającym stopniu stoickie, głównie z Listów Horacego. Założenie tworzył zespół budynków zgrupowanych wokół głównego pałacu, w skład którego wchodziły bardzo rozbudowane założenia ogrodowe.
Centrum ideowym założenia była kaplica św. Benedykta usytuowana „na bramie”. Kaplica rzymskiego męczennika była dostępna dla wiernych - w 1714 r. abp lwowski Jan Skarbek wydał dokument pozwalający na publiczny kult relikwii). Kaplica św. Benedykta miała cztery okna, małą ambonę, dwa klęczniki oraz niewielki pozytyw organowy; oświetlenie zapewniały dwa żyrandole oraz cztery mniejsze lampy. Ściany ozdabiało blisko dwadzieścia obrazów. Pozostałe kaplice nosiły wezwania Krzyża Świętego („Krucyfiksu”), Najświętszej Marii Panny i Najświętszego Salwatora. Być może również znajdowały się w podobnych miejscach (basztach bramnych?).
W rezydencji znajdowała się biblioteka licząca ponad 3565 tomów. Księgozbiór został podzielony na działy w językach łacińskim, polskim, francuskim, włoskim, dodatkowo znalazły się tam druki hiszpańskie i niemieckie.
Ogród cucułowiecki był kompozycją osiową, złożoną z dwóch wnętrz ogrodowych z fontannami w centrum; przynajmniej jedną z nich otaczało zakomponowane (zapewne na sztucznych tarasach) amfiteatralne obejście.
Po pałacu nie było już śladu w połowie XIX wieku[4].
Urodzeni
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 69, poz. 665
- ↑ Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939–1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 754, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661.
- ↑ Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 7: Województwo ruskie, Ziemia Halicka i Lwowska, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1995, s. 287-290, ISBN 83-04-04229-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- ↑ Pałac w Cucułowcach w świetle inwentarza pośmiertnego Jerzego Stanisława Dzieduszyckiego z 1731 r.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Cucułowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 713.
- Cucułowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 343.