Przejdź do zawartości

Publiczne systemy wypożyczania rowerów w Krakowie

To jest dobry artykuł
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Wavelo)
Park-e-Bike i LajkBike
publiczny system wypożyczania rowerów
Logotyp
Logo LajkBike widoczne na rowerze
Ilustracja
Rower z systemu LajkBike
Państwo

 Polska

Lokalizacja

Kraków

Operator

Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie

Lata funkcjonowania

od 2008

Tabor
Liczba pojazdów

Park-e-Bike: 80
LajkBike: 750

Strona internetowa

Publiczne systemy wypożyczania rowerów w Krakowie – kilka publicznych systemów wypożyczania rowerów funkcjonujący od 2008 roku w Krakowie pod różnymi markami i z różnymi zasadami. W 2023 roku funkcjonowały 2: Park-e-Bike (darmowy krótkoterminowy wynajem rowerów elektrycznych przy parkingach przesiadkowych) i LajkBike (długoterminowy wynajem rowerów elektrycznych i tradycyjnych).

BikeOne

[edytuj | edytuj kod]
Stacja BikeOne na Placu Inwalidów w 2009 r.

W lipcu 2008 miasto Kraków podpisało z warszawską firmą Sanmargar Team 3-letnią umowę na budowę i obsługę systemu samoobsługowych wypożyczalni rowerowych składającego się ze 100 rowerów i 12 stacji[1][2]. System otrzymał nazwę BikeOne i w okresie od 17 listopada do 19 grudnia 2008 został uruchomiony na próbę[3][4]. Był to wówczas pierwszy taki system w Polsce[3]. Budowa systemu została dofinansowana w ramach unijnego programu Caravel Civitas[1].

W 2009 roku system został uruchomiony 1 kwietnia i rozbudowany o 1 dodatkową stację[5]. 21 maja uruchomiono 3 dodatkowe stacje i dodano 20 rowerów, które zostały zasponsorowane przez sieć telefonii komórkowej Plus[6].

W czerwcu 2010 sponsorem systemu została fundacja All For Planet[7].

14 listopada 2011, w związku z zakończeniem umowy z Sanmargerem, wszystkie rowery i stacje BikeOne zostały przekazane miastu[8].

8 maja 2012 Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie podpisał 10-letnią umowę na obsługę systemu z nowym operatorem – firmą RoweRes, będącą operatorem systemu w Rzeszowie. Umowa przewidywała, że w ciągu 3 lat w Krakowie pojawi się 150 stacji i 1500 rowerów[9]. Przez większość roku nie było możliwości odpięcia rowerów ze stacji[10].

KMK Bike

[edytuj | edytuj kod]
Stacja KMK Bike w 2015 r.

Na początku 2013 roku umowa pomiędzy ZIKiT a RoweResem została zerwana i miasto podjęło decyzję o samodzielnym prowadzeniu wypożyczalni przez miasto pod nazwą KMK Bike[10][11]. System został przygotowany przez ZIKiT przy współpracy z firmą Astor i stowarzyszeniem Kraków Miastem Rowerów[11]. Pierwsze 3 stacje zostały uruchomione 22 maja po kilku tygodniach testów[11]. W połowie czerwca ogłoszono przetarg na wyposażenie kolejnych 10 stacji oraz rozpoczęto prace nad integracją z Krakowską Kartą Miejską[12]. Dodatkowe stacje zostały uruchomione w drugiej połowie sierpnia[13].

W 2014 roku system wystartował pod koniec kwietnia. Uruchomiono 29 stacji wyposażonych w 230 rowerów, sprzęt został dostarczony przez Nextbike, a operatorem został BikeU[14][15]. Powierzenie funkcji operatora innej firmie niż ta, która dostarczyła rowery, spowodowało opóźnienie w uruchomieniu systemu[16]. Po raz pierwszy stało się możliwe wypożyczanie rowerów z użyciem Krakowskiej Karty Miejskiej[17]. W październiku system został rozbudowany o 4 stacje w Nowej Hucie oraz 35 rowerów[18].

W 2015 roku w drodze przetargu wyłoniono nowego operatora – firmę SmartBikes[19]. System wystartował 27 marca i w jego skład weszły 34 stacje i 300 rowerów[20].

Wavelo

[edytuj | edytuj kod]

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Stacja Wavelo w 2017 r.
Rower z systemu Wavelo

Na początku grudnia 2015 ogłoszono przetarg na obsługę systemu w latach 2016–2019/2023, który przewidywał, że w Krakowie docelowo znajdzie się 150 stacji i 1500 rowerów (w okresie zimowym 500)[21][22][23]. Do postępowania koncesyjnego zgłosiło się 5 firm[22], z których 4 złożyły ofertę[24]. Zwyciężyła oferta konsorcjum firm BikeU i Social Bicycles[25]. Do podpisania 8-letniej umowy doszło 14 lipca 2016[26]. W ramach podpisanej umowy miasto zobowiązało się do płacenia operatorowi złotówki miesięcznie za każdy rower, a operator do odprowadzania 1% przychodu na rzecz miasta[27]. 15 lipca na bazie starych stacji i rowerów uruchomiono tymczasowy system na czas wakacji składający się z 27 stacji (7 stacji w centrum zostało wyłączonych ze względu na Światowe Dni Młodzieży) i 200 rowerów[28]. Uruchomienie tymczasowego systemu było konieczne ze względu na wydłużoną procedurę wyboru nowego operatora[29].

Nowy system wystartował 13 października 2016 roku; dostępnych było wówczas 15 stacji i 100 rowerów[30][31]. Wraz ze zmianą operatora zdecydowano się na zmianę nazwy. Nową nazwę – Wavelo – wybrano w plebiscycie[32]. Ze względu na to, że nowy operator dostarczył nowe rowery, zdecydowano, że stare rowery zostaną przekazane do krakowskich szkół[33].

Wraz z początkiem marca 2017 system został rozbudowany do 30 stacji i 300 rowerów[34] oraz wprowadzono możliwość wypożyczania rowerów bez abonamentu[35]. 8 kwietnia system osiągnął docelowy zasięg – czynne były 142 stacje (ze 150 planowanych) z 840 rowerami (z 1500 planowanych)[36]. Na początku lipca uruchomiono została stacja przy sklepie Ikea, będąca 151. stacją ogółem i jednocześnie pierwszą stacją sponsorską[37]. Następnie uruchomiono 4 dodatkowe stacje na Czyżynach[38], a pod koniec lipca drugą stację sponsorską – stację przy Galerii Bronowice[39]. 1 grudnia liczebność rowerów tymczasowo zmalała do 550 sztuk[23][40]. Pod koniec roku system liczył 157 stacji[41].

Na przełomie lutego i marca 2018 uruchomiona została stacja przy Quattro Business Park, będącą 158. stacją ogółem i trzecią stacją sponsorską[42]. Kolejne dwie stacje sponsorskie uruchomiono w maju 2018 przy centrum handlowym Bonarka oraz biurowym Bonarka for Business[43], a następną w czerwcu przy Centrum Biurowym Jasnogórska 1[44].

W 2019 roku otwarto 3 nowe stacje sponsorskie: Kapelanka 42 (w styczniu)[45], Dot Office (w marcu)[46] i O3 Business Campus (w lipcu)[47].

Na początku listopada 2019 roku BikeU złożyło pisemne wypowiedzenie umowy na obsługę systemu[48], w efekcie czego 31 grudnia system przestał funkcjonować[49]. W związku zaprzestaniem świadczenia usług przez BikeU miasto prowadziło rozmowy z firmami zainteresowanym odkupieniem rowerów Wavelo i udostępnianiem ich na swoich warunkach. Rozmowy zakończyły się fiaskiem[50], a rowery zostały sprzedane prywatnemu przedsiębiorcy, który w połowie marca 2020 wystawił je na sprzedaż w jednym z serwisów aukcyjnych[51].

Stacje

[edytuj | edytuj kod]

19 marca 2019 roku system składał się z 169 stacji (w tym jednej mobilnej)[52].

Mapa konturowa Krakowa
Stacje Wavelo


  1. Plac Wszystkich Świętych
  2. Teatr Bagatela I
  3. Cracovia Błonia
  4. Plac Inwalidów
  5. Politechnika
  6. Dworzec Główny Wschód
  7. Rondo Mogilskie
  8. Rondo Grzegórzeckie I
  9. Miodowa
  10. Plac Bohaterów Getta
  11. Korona
  12. Plac Wolnica
  13. Poczta Główna
  14. Wawel
  15. Centrum Kongresowe ICE Kraków
  16. Szwedzka
  17. Jubilat
  18. Salwator
  19. Cichy Kącik
  20. Uniwersytet Pedagogiczny
  21. Łobzów PKP
  22. Nowy Kleparz
  23. Bratysławska
  24. Krowodrza Górka
  25. Mackiewicza
  26. Uniwersytet Rolniczy
  27. Wieczysta
  28. Rondo Kocmyrzowskie
  29. DH Wanda
  30. Rondo Czyżyńskie
  31. Azory
  32. Miasteczko Studenckie AGH
  33. Starowiślna
  34. Stradom I
  35. Most Grunwaldzki
  36. Kościuszki
  37. Reymonta
  38. Czarnowiejska
  39. Kawiory
  40. AGH Czysta
  41. Rondo Hipokratesa
  42. Plac Bieńczycki
  43. Dunikowskiego
  44. Wiślicka
  45. Rondo Grzegórzeckie II
  46. Fabryka Schindlera
  47. Bronowice Małe
  48. Francesco Nullo
  49. Ofiar Dąbia
  50. Osiedle Zgody - UMK
  51. Hala Targowa
  52. Balicka Wiadukt
  53. Bronowice
  54. Prokocim Rynek
  55. Smoleńsk
  56. Garbarska
  57. Powstania Warszawskiego - UMK
  58. Grunwaldzka - UMK
  59. Rondo Dywizjonu 308
  60. Osiedle Kolorowe
  61. Galicyjska
  62. Plac Centralny
  63. Zdrowa
  64. Stradom II
  65. Reymonta - Kapitol
  66. Uniwersytet Ekonomiczny
  67. Cmentarz Rakowicki
  68. Miechowity
  69. Rondo Młyńskie
  70. Narzymskiego I
  71. Biprostal
  72. Urzędnicza
  73. Łobzowska
  74. Struga
  75. Zalew Nowohucki
  76. Żeromskiego
  77. Osiedle Na Skarpie
  78. Okulickiego
  79. Osiedle Piastów
  80. Teatr Bagatela II
  81. Krowoderska
  82. Racławicka
  83. Mazowiecka
  84. Wesele
  85. Prokocim Szpital
  86. Wrocławska
  87. Cmentarz Podgórski - UMK
  88. Kraków Płaszów
  89. Dauna
  90. Wlotowa
  91. Myśliwska
  92. Bieżanowska
  93. Kuklińskiego
  94. Rzebika
  95. Saska
  96. Św. Wawrzyńca
  97. Ludwinów
  98. Rondo Matecznego I
  99. Nowosądecka
  100. Kurdwanów
  101. Wysłouchów
  102. Czerwone Maki
  103. Grota-Roweckiego
  104. Norymberska
  105. Borsucza
  106. Kobierzyńska
  107. Miłkowskiego
  108. Stojałowskiego
  109. Kampis UJ - Łojasiewicza
  110. Zachodnia
  111. Ruczaj
  112. Chmieleniec
  113. Rynek Dębnicki
  114. Zielińskiego
  115. Zalew Bagry
  116. Turniejowa
  117. Narzymskiego II
  118. Olszecka
  119. Osiedle Złotego Wieku
  120. Kleeberga
  121. Politechnika - Wydział Mechaniczny
  122. Łokietka
  123. Rondo Barei
  124. Bociana
  125. Pachońskiego
  126. Mistrzejowice
  127. Prądnik Czerwony
  128. Mały Płaszów
  129. Bohomolca
  130. Akacjowa
  131. Radzikowskiego
  132. Dworcowa
  133. Łagiewniki
  134. Borek Fałęcki
  135. Zabłocie
  136. Rondo Matecznego II
  137. Makowskiego
  138. Pawia
  139. Teligi
  140. Ćwiklińskiej
  141. Macedońska
  142. Powiśle
  143. Sławkowska
  144. Kopernika
  145. Ugorek
  146. Brogi-Bosaków
  147. Prądnicka
  148. Centralna
  149. AWF
  150. Kampus UJ - Gronostajowa
  151. IKEA
  152. Rondo Czyżyńskie II
  153. Medweckiego
  154. Włodarczyka
  155. Marii Dąbrowskiej
  156. Galeria Bronowice
  157. Quattro Business Park
  158. Bonarka Shopping Center
  159. Bulwary Kurlandzkie
  160. B4B bonarka for business
  161. Centrum Biurowe Jasnogórska 1
  162. Centrum Serenada
  163. Platinium Bratysławska
  164. Platinium Aleja Pokoju
  165. Kapelanka 42
  166. Dot Office
  167. ABB Business Services
  168. Dolne Młyny (stacja mobilna)
  169. O3 Business Campus

Działanie systemu

[edytuj | edytuj kod]

Aby stać się użytkownikiem Wavelo, należało założyć w systemie konto za pośrednictwem strony operatora lub specjalnej aplikacji mobilnej. Do wyboru były dwa abonamenty, różniące się liczbą bezpłatnych minut dziennie oraz naliczaniem minutowym i pakietem 12 godzinnym[53][54]. W okresie zimowym obowiązywał specjalny, promocyjny cennik[55]. Na początku 2018 roku wprowadzono również zniżki dla posiadaczy Krakowskiej Karty Rodzinnej[56], w lipcu specjalną ofertę dla gości wybranych krakowskich hoteli[57], a w sierpniu dla studentów wybranych uczelni[58].

Wypożyczenie roweru realizowane było za pomocą klawiatury umieszczonej z tyłu roweru poprzez uwierzytelnienie użytkownika na podstawie posiadanego numeru klienta i PIN-u. Pozostawienie roweru w innymi miejscu niż stacja powodowało naliczenie opłaty dodatkowej w wysokości 3 złotych – przy pozostawieniu roweru wewnątrz strefy działania systemu – i 100 zł poza strefą. Przywiezienie roweru na stację powodowało naliczenie bonusu dodatniego na koncie użytkownika w wysokości 1 zł[53][54].

Rowery

[edytuj | edytuj kod]

Wavelo liczyło 1500 rowerów[59], z których minimum 500 było dostępnych również zimą[23][40].

Rowery wyposażone były w wał napędowy zastępujący łańcuch. Dodatkowe wyposażenie to m.in. koszyk stalowy, komputer pokładowy, GPS, oświetlenie LED oraz zapięcie kłódką typu U[60][25]. Zasilanie podzespołów odbywało się poprzez dynamo i panel słoneczny. Dzięki wyposażeniu w moduł GPS rower można było zostawić w dowolnym miejscu oraz było łatwiej zapobiegać kradzieżom[25].

Każdy rower przechodził przegląd co 500 km[40].

Park-e-Bike

[edytuj | edytuj kod]
Rower Park-e-bike
Rower Park-e-bike
Mapa konturowa Krakowa
Stacje Park-e-Bike

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Pod koniec 2020 roku na terenie P+R Czerwone Maki Zarząd Transportu Publicznego uruchomił darmową wypożyczalnię rowerów elektrycznych Park-e-Bike, do obsługi której zakupiono 43 rowery[61][62]. W pierwszym sezonie (2020) funkcjonowania systemu do dokonania wypożyczenia konieczna była obecność pracownika obsługi stacji, ale na początku sezonu 2021 wprowadzono możliwość wypożyczania rowerów poprzez dedykowaną aplikację[63]. W lipcu 2022 ZTP rozstrzygnął przetarg na dostawę kolejnych 100 rowerów elektrycznych, w którym najkorzystniejszą ofertę złożyła firma Freebike[64]. W efekcie czego we wrześniu system został rozbudowany o dodatkowe rowery i 3 dodatkowe punkty wypożyczania rowerów: P+R Nowy Bieżanów, P+R Kurdwanów oraz P+R Mały Płaszów[61]. Na początku sezonu 2023 w systemie dostępnych było około 80 jednośladów[65]. Zimą 2023/2024 rowery były tymczasowo niedostępne ze względu na przeglądy i prace konserwacyjne[66].

Działanie systemu

[edytuj | edytuj kod]

Aby stać się użytkownikiem Park-e-Bike należy zarejestrować się w aplikacji mobilnej, a następnie przejść proces weryfikacji. Wypożyczanie rowerów jest możliwe wyłącznie w dni powszednie w określonych godzinach, ale jest darmowe. Użytkownik systemu może korzystać z roweru oraz pozostawić go w trybie postoju w dowolnym ogólnodostępnym punkcie na terenie Krakowa oraz Skawiny[61][67].

LajkBike

[edytuj | edytuj kod]

Po likwidacji Wavelo, będącego systemem wynajmu krótkoterminowego, zdecydowano się na zastąpienie go system wynajmu długoterminowego (do 3 miesięcy) obejmującego zarówno rowery elektryczne, jak i tradycyjne[68][69].

2 grudnia 2022 do Krakowa dostarczono 250 rowerów klasycznych zamówionych z myślą o systemie[70]. Łącznie takich rowerów zamówiono 500 sztuk[71]. Natomiast pod koniec stycznia 2023 w przetargu ogłoszonym przez Zarząd Transportu Publicznego na dostawę 250 rowerów elektrycznych (z opcją na dodatkowe 100–250 sztuk) najkorzystniejszą ofertę złożyła firma Art & Bikes Maria Przedpełska-Najder z Torunia[68].

17 sierpnia 2023 rozpoczęły się zapisy chętnych chcących wypożyczyć rower[69], w których wpłynęło 849 wniosków na elektryki i 759 na rowery klasyczne, co spowodowało konieczność przeprowadzenia losowania[72]. 6 września rozpoczęły się odbiory rowerów przez mieszkańców[73]. Jednocześnie we wrześniu zawieszono możliwość zgłaszania wniosków o wynajem celem rozładowania kolejki[74]. Możliwość wnioskowania o rowery przywrócono 2 stycznia 2024[74].

Statystyki

[edytuj | edytuj kod]

Podczas 35-dniowego pilotażu systemu BikeOne pod koniec 2008 roku w systemie zarejestrowało się 600 użytkowników, którzy dokonali około 1000 wypożyczeń[75][76]. W sezonie 2009 (który trwał od 1 kwietnia do 11 grudnia) dokonano 39 658, w sezonie 2010 (który trwał od 1 kwietnia do 12 grudnia) 47 590, natomiast w sezonie 2011 (który trwał od 1 kwietnia do 13 października) 60 376 wypożyczeń. Przez 3 lata obowiązywania umowy z Sanmargerem w systemie zarejestrowało się około 6 tys. osób[76].

We wrześniu 2013 w systemie KMK Bike było zarejestrowanych 9 tys. użytkowników[77]. W sezonie 2014 w systemie było 34 tys. aktywnych kont i dokonano 300 tys. wypożyczeń, natomiast w sezonie 2015 odpowiednio 50 tys. i 300 tys.[78][79]

Pomiędzy 23 października 2016 a 22 października 2017 (pierwszy rok funkcjonowania Wavelo) dokonano 762 tys. wypożyczeń i przejechano 2,5 mln km[59], natomiast w pierwszym zimowym okresie funkcjonowania systemu (1 grudnia 2017 – 28 lutego 2018) rowery wypożyczone zostały ponad 40 tys. razy[80]. W 2018 roku rowery wypożyczane były 987 tys. razy i przejechano na nich 3,6 mln km[81], natomiast w okresie 1 grudnia 2018 – 28 lutego 2019 dokonano 41,5 tys. wypożyczeń[46]. W połowie czerwca 2019 odnotowano 2 milionowe wypożyczenia od czasu zmiany formuły[82].

W pierwszym pełnym sezonie funkcjonowanie systemu Park-e-Bike (6 maja – 30 listopada 2020) rowery zostały wypożyczone 3 tys. razy[62].

W trakcie pierwszego roku funkcjonowania systemu LajkBike zapisało się do niego 3,5 tys. osób[83].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b Krakowski rower miejski w kolorze nieba. krakow.wyborcza.pl, 2008-07-29. [dostęp 2016-10-16].
  2. Kraków: Na rowerach BIKEONE najwięcej studentów. infobike.pl, 2010-09-18. [dostęp 2016-10-16].
  3. a b Kraków: Można już jechać na rowerze miejskim. infobike.pl, 2008-11-17. [dostęp 2016-10-16].
  4. Kraków: Miejskie rowery prześpią zimę. infobike.pl, 2008-12-19. [dostęp 2016-10-16].
  5. Wypożyczalnia BikeOne w Krakowie ruszyła 1 kwietnia!. infobike.pl, 2009-04-01. [dostęp 2016-10-16].
  6. BikeOne Kraków: trzy nowe wypożyczalnie!. infobike.pl, 2009-05-21. [dostęp 2016-10-16].
  7. Kraków: BikeOne i fundacja „All For Planet”. infobike.pl, 2010-07-14. [dostęp 2016-10-16].
  8. Koniec krakowskiego BikeOne. infobike.pl, 2011-11-15. [dostęp 2016-10-16].
  9. RoweRes będzie operatorem krakowskiej sieci wypożyczalni rowerowych. infobike.pl, 2012-05-08. [dostęp 2016-10-17].
  10. a b Gdzie są krakowskie rowery miejskie?. infobike.pl, 2013-04-08. [dostęp 2016-10-17].
  11. a b c Rusza w pełni krakowski rower miejski – KMK Bike. infobike.pl, 2013-05-22. [dostęp 2016-10-17].
  12. System KMK Bike zostanie rozbudowany. infobike.pl, 2013-06-13. [dostęp 2016-10-17].
  13. KMK Bike w 13 miejscach w Krakowie. infobike.pl, 2013-08-20. [dostęp 2016-10-17].
  14. Problemy z uruchomieniem krakowskiego KMK Bike. infobike.pl, 2014-04-18. [dostęp 2016-10-18].
  15. Kraków: start KMK Bike. infobike.pl, 2014-04-28. [dostęp 2016-10-18].
  16. Kraków wreszcie z rowerem? KMK Bike pojedzie w piątek. transport-publiczny.pl, 2014-04-23. [dostęp 2017-05-25].
  17. Sukces krakowskiego roweru miejskiego KMKBike. infobike.pl, 2014-05-11. [dostęp 2016-10-18].
  18. KMKBike dojechał do Nowej Huty. infobike.pl, 2014-10-14. [dostęp 2016-10-18].
  19. Kraków: Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu wybrał operatora dla systemu KMKBike. infobike.pl, 2015-03-02. [dostęp 2016-10-18].
  20. Kraków: ruszyła wypożyczalnia rowerów KMK Bike. infobike.pl, 2015-03-27. [dostęp 2016-10-18].
  21. Kraków: przetarg na rozwój systemu roweru miejskiego. infobike.pl, 2015-12-09. [dostęp 2016-10-18].
  22. a b Kraków: pięciu chętnych na rower miejski. infobike.pl, 2016-01-18. [dostęp 2016-10-18].
  23. a b c Rok krakowskiego roweru miejskiego Wavelo. infobike.pl, 2017-10-23. [dostęp 2017-12-07].
  24. 4 chętnych do obsługi roweru miejskiego w Krakowie. infobike.pl, 2016-04-21. [dostęp 2016-10-18].
  25. a b c W Krakowie ruszy wypożyczalnia rowerów 4-tej generacji. infobike.pl, 2016-04-28. [dostęp 2016-10-18].
  26. BikeU operatorem Krakowskiego Roweru Miejskiego. infobike.pl, 2016-07-14. [dostęp 2016-10-16].
  27. Wavelo okazało się hitem. Milion kilometrów. gazetakrakowska.pl, 2017-08-29. [dostęp 2018-03-18].
  28. Od piątku rusza rower miejski w Krakowie. infobike.pl, 2016-07-15. [dostęp 2016-10-16].
  29. Rowery 4G wjadą do Krakowa później. infobike.pl, 2016-07-18. [dostęp 2016-10-16].
  30. 13 października ruszył krakowski system Wavelo. infobike.pl, 2016-10-13. [dostęp 2016-10-16].
  31. Wybierz rower! Dziś rusza nowy system Wavelo [FILM] - Zarząd Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie [online], zikit.krakow.pl, 13 października 2016 [dostęp 2021-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-10].
  32. Wybrano nazwę dla krakowskiego roweru miejskiego. infobike.pl, 2016-08-29. [dostęp 2016-10-16].
  33. Krakowskie rowery miejskie dla szkół. infobike.pl, 2016-09-20. [dostęp 2016-10-16].
  34. Wavelo kontra Veturilo. Dwa pomysły na płacenie za rower. transport-publiczny.pl, 2017-03-01. [dostęp 2017-03-01].
  35. Zmiany w krakowskim rowerze miejskim Wavelo. infobike.pl, 2017-02-23. [dostęp 2017-03-01].
  36. Wiosna z rowerem miejskim Wavelo. krakow.pl, 2017-04-08. [dostęp 2018-03-18].
  37. Wavelo współpracuje z firmami z Krakowa. krakow.pl, 2017-07-08. [dostęp 2018-03-18].
  38. Kraków. Przybywa miejskich rowerów, ale wciąż ich brak na peryferiach. dziennikpolski24.pl, 2017-07-27. [dostęp 2018-03-18].
  39. Do Galerii Bronowice dojedziesz rowerem miejskim!. glos24.pl, 2017-08-04. [dostęp 2018-03-18].
  40. a b c Wavelo jeździ przez cały rok. Jedyny taki system w Polsce. infobike.pl, 2017-12-05. [dostęp 2017-12-07].
  41. Raport o rowerowym Krakowie. Co zrobiono, co jest w planie?. krakow.wyborcza.pl, 2017-12-09. [dostęp 2017-12-10].
  42. Krakowianie przejechali zimą na Wavelo 102 tysiące kilometrów. krakow.pl, 2018-03-01. [dostęp 2018-03-18].
  43. Milion wypożyczeń i nowe stacje Wavelo. propertydesign.pl, 2018-05-14. [dostęp 2018-07-13].
  44. Kolejne centrum biurowe otwiera się na jednoślady. propertynews.pl, 2018-06-21. [dostęp 2018-07-13].
  45. Kraków. Kolejna stacja roweru miejskiego Wavelo. Już 165. gazetakrakowska.pl, 2018-01-03. [dostęp 2018-01-04].
  46. a b Zimowy rekord Wavelo. krakow.pl, 2019-03-19. [dostęp 2019-03-19].
  47. O3 Business Campus ze stacją rowerów Wavelo - Magiczny Kraków [online], krakow.pl [dostęp 2019-11-07].
  48. Kraków. Operator Wavelo wypowiada miastu umowę [online], infobike.pl [dostęp 2019-11-07] [zarchiwizowane z adresu 2019-11-07] (pol.).
  49. Zamieszanie z miejskim rowerem w Krakowie. radiokrakow.pl, 2020-01-09. [dostęp 2020-02-27].
  50. Rowery Wavelo nie powrócą jednak na krakowskie ulice. radiokrakow.pl, 2020-02-27. [dostęp 2020-02-27].
  51. Rowey Vavelo wystawione na sprzedaż! 250 zł sztuka. infobike.pl, 2020-03-16. [dostęp 2020-03-16].
  52. Mapa. wavelo.pl. [dostęp 2019-04-12].
  53. a b Jak to działa. wavelo.pl. [dostęp 2016-10-16].
  54. a b Cennik. wavelo.pl. [dostęp 2017-03-01].
  55. Krakowianie nie zsiadają z rowerów zimą. infobike.pl, 2018-01-19. [dostęp 2018-01-20].
  56. Kraków. Wavelo za pół ceny z Krakowską Kartą Rodzinną. transport-publiczny.pl, 2018-02-16. [dostęp 2018-02-07].
  57. Nowy sposób wypożyczenia rowerów miejskich w Krakowie. infobike.pl, 2018-07-12. [dostęp 2018-07-13].
  58. Kraków. Studenci-lekarze ze zniżką na Wavelo. transport-publiczny.pl, 2018-07-31. [dostęp 2018-09-29].
  59. a b Wavelo – podsumowanie roku działalności. zikit.krakow.pl, 2017-10-23. [dostęp 2016-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-31)].
  60. Kraków: wielkie zmiany w systemie rowerów miejskich. infobike.pl, 2016-04-26. [dostęp 2016-10-18].
  61. a b c Park-e-Bike [online] [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  62. a b s, Kraków: jak funkcjonowała pilotażowa wypożyczalnia rowerów elektrycznych? [online], TransInfo, 11 stycznia 2022 [dostęp 2023-12-03] (pol.).
  63. s, Kraków: na „P+R Czerwone Maki” powróciły rowery elektryczne [online], TransInfo, 6 maja 2021 [dostęp 2023-12-03] (pol.).
  64. Marek Zioła, W Krakowie pojawi się 100 nowych rowerów elektrycznych do wypożyczenia za darmo [online], TransInfo, 5 lipca 2022 [dostęp 2023-12-03] (pol.).
  65. Marek Zioła, Kraków: powróciła bezpłatna wypożyczalnia rowerów elektrycznych Park-e-Bike [online], TransInfo, 20 marca 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  66. Marek Zioła, Kraków: Miejska bezpłatna wypożyczalnia rowerów elektrycznych znów dostępna [online], TransInfo, 4 marca 2024 [dostęp 2024-03-04] (pol.).
  67. Park-e-Bike, FAQ [online], Park-e-bike [dostęp 2023-12-03] (pol.).
  68. a b Marek Zioła, LajkBike coraz bliżej. Kraków wybrał dostawcę rowerów dla wypożyczalni [online], TransInfo, 30 stycznia 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  69. a b Marek Zioła, Ruszają zapisy na wypożyczenie rowerów LajkBike [online], TransInfo, 17 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  70. LajkBajk czyli Kraków stawia na długoterminowy wynajem rowerów [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  71. Marek Zioła, Duże zainteresowanie rowerami LajkBike. Będzie drugie losowanie [online], TransInfo, 23 sierpnia 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  72. Marek Zioła, Kraków: rusza losowanie rowerów LajkBike [online], TransInfo, 4 września 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  73. Marek Zioła, Mieszkańcy Krakowa odebrali pierwsze rowery LajkBike [online], TransInfo, 8 września 2023 [dostęp 2023-11-29] (pol.).
  74. a b Marek Zioła, Rowery LajkBike znów dostępne. Od dzisiaj można składać wnioski [online], TransInfo, 2 stycznia 2024 [dostęp 2024-01-05] (pol.).
  75. Pierwsza wypożyczalnia rowerów w Krakowie – podsumowanie pilotażu. infobike.pl, 2009-01-20. [dostęp 2016-10-16].
  76. a b Statystyki BikeOne. infobike.pl, 2011-11-29. [dostęp 2016-10-16].
  77. Kraków: KMK Bike w statystykach. infobike.pl, 2013-09-06. [dostęp 2016-10-17].
  78. Krakowski KMK Bike zapada w zimowy sen. infobike.pl, 2014-11-22. [dostęp 2016-10-18].
  79. Kraków: rowerowe plany na 2016 rok. infobike.pl, 2015-12-01. [dostęp 2016-10-18].
  80. Zimowi wojownicy z Krakowa - 40 tys. wypożyczeń Wawelo. infobike.pl, 2018-03-01. [dostęp 2018-03-04].
  81. Wavelo z niemal milionem rowerowych wypożyczeń. infobike.pl, 2019-01-15. [dostęp 2019-01-15].
  82. Kraków: Rekordowe 2 miliony wypożyczeń rowerów miejskich Wavelo [online], www.transport-publiczny.pl [dostęp 2019-11-07] (pol.).
  83. Telewizja Polska S.A, Ponad 3,5 tys. użytkowników miejskiej wypożyczalni rowerów LajkBike [online], krakow.tvp.pl [dostęp 2024-09-04] (pol.).