Tytus Filipowicz

Tytus Filipowicz
Data i miejsce urodzenia	21 listopada 1873 ; Warszawa, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	18 lipca 1953 ; Londyn, Wielka Brytania
	kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Okres	od 16 listopada 1918; do 17 listopada 1918
Przynależność polityczna	Polska Partia Socjalistyczna
Poprzednik	Władysław Wróblewski
Następca	Leon Wasilewski
	Chargé d’affaires w RFSRR
Okres	od 1 lipca 1921; do 22 października 1921
Poprzednik	funkcja utworzona
Następca	Zygmunt Stefański (chargé d’affaires)
	Poseł RP w Finlandii
Okres	od 27 października 1922; do 6 września 1927
Poprzednik	Michał Sokolnicki (poseł)
Następca	Tomasz Sariusz-Bielski (chargé d’affaires)
	Poseł RP w Belgii
Okres	od 6 września 1927; do 1 lutego 1929
Poprzednik	Anatol Mühlstein (chargé d’affaires)
Następca	Tadeusz Jackowski
	Poseł/Ambasador RP w USA
Okres	od 1 marca 1929; do 17 grudnia 1932
Poprzednik	Jan Ciechanowski
Następca	Władysław Sokołowski (chargé d’affaires)
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tytus Filipowicz (ur. 21 listopada 1873^[2] w Warszawie, zm. 18 lipca 1953 w Londynie) – polski działacz polityczny, dyplomata, publicysta. Przed I wojną światową jeden z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej. Jako kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych 16 listopada 1918 r. podpisał depeszę notyfikującą powstanie państwa polskiego. Chargé d’affaires w RFSRR (1921), poseł i następnie ambasador RP w Stanach Zjednoczonych (1929–1932).

Członek loży wolnomularskiej w Warszawie w czasach II Rzeczypospolitej^[3], założyciel Unii Narodowo-Państwowej w 1922 roku^[4].

Życiorys

Ukończył szkołę górniczą w Dąbrowie Górniczej^[2]. Następnie pracował jako sztygar w kopalni „Flora”. W 1897 został redaktorem socjalistycznego pisma „Górnik”. Początkowo działał na terenie Zagłębia Dąbrowskiego w ramach SDKP a następnie PPS. Przed I wojną światową stał się jednym z przywódców Polskiej Partii Socjalistycznej. Propagował idee niepodległościoww w Londynie (w socjalistycznym czasopiśmie „Przedświt”), gdzie ukończył Szkołę Nauk Politycznych^[5]. W PPS współpracował blisko z Józefem Piłsudskim. Razem z Piłsudskim udał się w 1904 r. do Japonii w celu pozyskania tamtejszych władz dla sprawy polskiej. W latach 1907–1914 działał w PPS Frakcji Rewolucyjnej. W 1915 r. został oddelegowany do prowadzenia w Warszawie nieoficjalnego przedstawicielstwa Naczelnego Komitetu Narodowego. Funkcję tę pełnił do 20 maja 1916 r., kiedy to został aresztowany przez okupacyjne władze niemieckie^[6]. Na początku 1917 r. pełnił funkcję referenta prawno-historycznego w Departamencie Stanu Tymczasowej Rady Stanu. Jednocześnie pracował w nieoficjalnym biurze prasowym przy przedstawicielu austro-węgierskiego Armeeoberkommando w Warszawie, płk. Paiču. W związku z tym w maju 1917 r. został ponownie aresztowany przez niemiecką policję i zwolniony pod warunkiem wyjazdu do Krakowa^[a]^[7].

W okresie od czerwca do grudnia 1917 r. kierował biurem informacyjnym Naczelnego Komitetu Narodowego w Wiedniu, zaś od stycznia do listopada 1918 r. pełnił funkcję zastępcy przedstawiciela Rady Regencyjnej w Wiedniu^[8]. W dniach 16-17 listopada 1918 r. kierował Ministerstwem Spraw Zagranicznych^[9]. W okresie od 18 listopada do 13 grudnia 1918 r. pełnił funkcję wiceministra w MSZ^[6].

W latach 1921–1933 pełnił kolejno funkcje: przewodniczącego „Misji specjalnej na Kaukaz Południowy” w randze ministra pełnomocnego III klasy^[b], chargé d’affaires w RFSRR (1921), posła w Finlandii, posła w Belgii, posła, następnie ambasadora w USA (1929–1932), od 1930 również posła w Meksyku.

Po powrocie z misji w Waszyngtonie przeniesiony w 1933 w stan spoczynku. Inicjator i prezes Ligi Odrodzenia Gospodarczego, przekształconej w styczniu 1936 w Polską Partię Radykalną. W grudniu 1937 zgłosił akces do Klubu Demokratycznego. Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę wyjechał do Francji. W latach 1941–1942 i 1949–1953 był członkiem Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej. W styczniu 1937 był prezesem komitetu głównego Polskiego Czerwonego Krzyża^[10].

Po II wojnie światowej pozostał na uchodźstwie w Wielkiej Brytanii. Pełnił obowiązki przewodniczącego Polskiego Stronnictwa Demokratycznego (1945–1947), z którego został wykluczony w 1947 za poparcie udzielone Augustowi Zaleskiemu^[11].

Zmarł w Londynie 18 lipca 1953^[12].

Odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1922)^[13]

Uwagi

↑ Formalnie zachowując status pracownika Departamentu Stanu.
↑ W lutym 1921 r., podczas rozmów z przedstawicielami Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu w Baku, został aresztowany przez wkraczające wojska Armii Czerwonej, a następnie przewieziony do Moskwy wraz z pozostałymi członkami misji.

Przypisy

↑ Po podniesieniu rangi przedstawicielstw dyplomatycznych, od 30 stycznia 1930 w randze ambasadora.
↑ ^a ^b StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 177 .
↑ Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
↑ Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]
↑ Zofia Nałkowska, „Dzienniki 1930–1939”, Czytelnik, Warszawa 1988 ISBN 83-07-01579-0, str.148
↑ ^a ^b Tytus Filipowicz: Kolekcje Archiwalne Online. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. [w:] Listy ws. dymisji z urzędu Ministra Spraw Zagranicznych [on-line]. 1918-12-17. [dostęp 2014-12-19]. (pol.).
↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 80-81, 221; Damian Szymczak: Między Habsburgami a Hohenzollernami. Rywalizacja niemiecko – austro-węgierska w okresie I wojny światowej a odbudowa państwa polskiego. Kraków: Avalon, 2009, s. 283. ISBN 978-83-60448-71-7..
↑ Krzysztof Smolana: Polski Instytut Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego. 2009. [dostęp 2014-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)]. (pol.).;Stanisław Jan Rostworowski: Nie tylko pierwsza brygada. T 3. Wyd. I. Warszawa: P.W. Egross - Oficyna Wydawnicza, 1993, s. 150, 164.
↑ W dniu 16 listopada działał w zastępstwie ministra - M.P. Nr 206 z 18 listopada 1918 r., 17 listopada 1918 r. kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych - M.P. Nr 208 z 20 listopada 1918 r.
↑ Obrady Polskiego Czerwonego Krzyża. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 13 z 19 stycznia 1937.
↑ Andrzej Friszke, Druga Wielka Emigracja 1945–1990. T. 1. Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999, s. 84
↑ BartoszB. Czajka BartoszB., Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.), „Polonia Inter Gentes” (1), 2020, s. 101–120, DOI: 10.56583/pig.513, ISSN 2719-8871 [dostęp 2023-07-18] (ang.).
↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.

[7] Formalnie zachowując status pracownika Departamentu Stanu.

[11] W lutym 1921 r., podczas rozmów z przedstawicielami Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu w Baku, został aresztowany przez wkraczające wojska Armii Czerwonej, a następnie przewieziony do Moskwy wraz z pozostałymi członkami misji.

[1] Po podniesieniu rangi przedstawicielstw dyplomatycznych, od 30 stycznia 1930 w randze ambasadora.

[kto177-2] StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 177 .

[3] Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.

[4] Deklaracja programowa. [Inc.:] Polska jako naród ani na chwilę nie przestawała istnieć [...] : 28 czerwca 1922 r. / [Unia Narodowo-Państwowa]

[5] Zofia Nałkowska, „Dzienniki 1930–1939”, Czytelnik, Warszawa 1988 ISBN 83-07-01579-0, str.148

[List_w_sprawie_dymisji-6] Tytus Filipowicz: Kolekcje Archiwalne Online. Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. [w:] Listy ws. dymisji z urzędu Ministra Spraw Zagranicznych [on-line]. 1918-12-17. [dostęp 2014-12-19]. (pol.).

[8] Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 80-81, 221; Damian Szymczak: Między Habsburgami a Hohenzollernami. Rywalizacja niemiecko – austro-węgierska w okresie I wojny światowej a odbudowa państwa polskiego. Kraków: Avalon, 2009, s. 283. ISBN 978-83-60448-71-7..

[9] Krzysztof Smolana: Polski Instytut Dyplomacji im. Ignacego Jana Paderewskiego. 2009. [dostęp 2014-12-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-17)]. (pol.).;Stanisław Jan Rostworowski: Nie tylko pierwsza brygada. T 3. Wyd. I. Warszawa: P.W. Egross - Oficyna Wydawnicza, 1993, s. 150, 164.

[10] W dniu 16 listopada działał w zastępstwie ministra - M.P. Nr 206 z 18 listopada 1918 r., 17 listopada 1918 r. kierownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych - M.P. Nr 208 z 20 listopada 1918 r.

[12] Obrady Polskiego Czerwonego Krzyża. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 13 z 19 stycznia 1937.

[13] Andrzej Friszke, Druga Wielka Emigracja 1945–1990. T. 1. Życie polityczne emigracji, Warszawa 1999, s. 84

[14] BartoszB. Czajka BartoszB., Tytus Filipowicz – zarys biografii (do 1939 r.), „Polonia Inter Gentes” (1), 2020, s. 101–120, DOI: 10.56583/pig.513, ISSN 2719-8871 [dostęp 2023-07-18] (ang.).

[15] Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 17.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[7]

[8]

[9]

[b]

[10]

[11]

[12]

[13]

Pierwszy skład	Władysław Wróblewski Bronisław Dembiński Julian Eberhardt Stanisław Janicki Franciszek Jossé Janusz Machnicki Franciszek Sokal Henryk Strasburger Władysław Szenajch Józef Światopełk-Zawadzki Stanisław Ustyanowski Jan Wroczyński
Późniejsi członkowie prowizorium	Tytus Filipowicz