Tadeusz Tołwiński (architekt)

Tadeusz Tołwiński
Data i miejsce urodzenia	18 stycznia 1887 ; Odessa
Data i miejsce śmierci	13 stycznia 1951 ; Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie (kw. 217-VI-1/3)
Zawód, zajęcie	architekt; urbanista
Tytuł naukowy	Profesor zwyczajny
Uczelnia	Politechnika Warszawska
Stanowisko	dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej
Rodzice	Mikołaj Tołwiński i Jadwiga Władysława Brzozowska
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Tołwiński (ur. 6 stycznia^?/18 stycznia 1887 w Odessie, zm. 13 stycznia 1951 w Warszawie) – polski architekt, przedstawiciel neobaroku i modernizmu, urbanista, historyk i teoretyk urbanistyki, profesor Politechniki Warszawskiej; autor planów regulacyjnych Warszawy (1916), planu odbudowy Kalisza (1916), projektu gmachu Muzeum Narodowego w Warszawie (1924), przewodniczący Wydziału Konserwatorskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości.

Życiorys

Był synem architekta Mikołaja Tołwińskiego i Jadwigi Władysławy Brzozowskiej. Po uzyskaniu matury w 1905, rozpoczął studia architekturę w Karlsruhe (1905–1911) ze specjalizacją urbanistyka. W celach naukowych zwiedzał Włochy, Francję, Rosję, Niemcy i Stany Zjednoczone. Pierwsza publikacja miała miejsce w Przeglądzie Technicznym w 1912 roku. Od 1913 po zdaniu egzaminu w Instytucie Inżynierów Cywilnych w Petersburgu, Tołwiński rozpoczął praktykę architektoniczną w Warszawie.

W 1915 był jednym z organizatorów Politechniki Warszawskiej i czynnym członkiem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Przeszłości. Z dniem 1 października 1920 został mianowany profesorem nadzwyczajnym, a 9 maja 1934 profesorem zwyczajnym. Od 1935 profesor Politechniki Warszawskiej na wydziale architektury, w latach 1937–1938 dziekan tego wydziału, od 1947 doctor honoris causa^[1]. Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Związek Akademików Gdańskich Wisła.

Tadeusz Tołwiński był członkiem Rady SARP. W marcu 1937 Zarząd Główny SARP wystosował oświadczenie w sprawie zajść (antysemickich) na wyższych uczelniach, szczególnie na Wydziale Architektury P.W., w którym to oświadczeniu wskazywał na bierność władz wydziału wobec ataków fizycznych na studentów żydowskich^[2]. 5 kwietnia 1937 Tołwiński zrzekł się uczestnictwa w Radzie i w stowarzyszeniu w proteście przeciwko temu listowi Zarządu^[3]. Wycofał swoją rezygnację po tym jak nadzwyczajny zjazd walny zjazd delegatów SARP odwołał Zarząd Główny i powołał nowe władze^[4].

W czasie II wojny światowej był aresztowany przez gestapo i więziony na Pawiaku. W 1945 podjął pracę w Biurze Odbudowy Stolicy^[5].

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 217–VI–1/3)^[6].

Ważniejsze prace

zespół budynków Szkoły Tramwajowej przy ul. Młynarskiej 2 w Warszawie, a obecnie III Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Sowińskiego przy ul. Rogalińskiej 2 (1912)
projekt osady mieszkaniowej – miasta-ogrodu Ząbki (1912)
projekt osady mieszkaniowej – miasta-ogrodu Podkowa Leśna (1916)
projekt przebudowy północnej dzielnicy Warszawy – miasta-ogrodu Młociny (1916) i Żoliborza Oficerskiego (1921–1923)
projekty willi dla spółdzielni mieszkaniowej Sadyba (1925)
projekt odbudowy Teatru Rozmaitości (1919)
plan regulacji Targówka i Florentynowa (1919)
projekt osady letniskowej – miasta-ogrodu Kamienna Góra (1922–1924)
Państwowe Gimnazjum im. Stefana Batorego przy ul. Myśliwieckiej 6 w Warszawie (1922–1923)
regulacja i rozbudowa Kalisza, Ciechocinka i Lwowa
Muzeum Narodowe w Warszawie
Café de Varsovie przy ul. Nowy Świat 5 (z Franciszkiem Polkowskim)
projekt wiaduktu linii średnicowej w Warszawie
projekt gmachu Polskiej Poczty i Telegrafu w Warszawie (niezrealizowany)
projekt Dworca Centralnego (III nagroda w konkursie – niezrealizowany)

Publikacje

Urbanistyka (t. I—II: 1934–1937; t. III: 1963)

Odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1938)^[7]

Przypisy

↑ Doktorzy honoris causa PW. pw.edu.pl. [dostęp 2011-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 stycznia 2012)].
↑ Oświadczenie Zarządu Głównego SARP w sprawie zajść na wyższych uczelniach, „Komunikat SARP”, IV (3), marzec 1937 .
↑ Rada SARP, „Komunikat SARP”, IV (4), kwiecień 1937, s. 7, Cytat: Kol. Prof. Tadeusz Tołwiński zrzekł się w d. 5.IV. r. b. uczestnictwa w Radzie SARP. .
↑ Zwyczajne Walne Zebranie Oddziału Warszawskiego SARP, „Komunikat SARP”, czerwiec 1937, Cytat: Kol. kol. prof. T. Tołwiński i prof. A. Bojemski oświadczyli Zarządowi Oddziału, że cofają swoje zgłoszenia o skreślenie ich z listy członków SARP. .
↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 888. ISBN 83-01-08836-2.
↑ Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
↑ 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy naukowej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592

Bibliografia

Łoza S., Architekci i Budowniczowie w Polsce, Warszawa 1954
VI Lista członków Związku Filistrów Korporacji „ZAG Wisła”, 1935
Bogdan Gadomski: Sylwetki Profesorów Politechniki Warszawskiej. Tadeusz Tołwiński (1887–1951). [dostęp 2013-03-24].

Linki zewnętrzne

Urbanistyka Tom 1 (1939) tekst dostępny w Pomorskiej Bibliotece Cyfrowej w formacie DjVu

[1] Doktorzy honoris causa PW. pw.edu.pl. [dostęp 2011-02-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 stycznia 2012)].

[2] Oświadczenie Zarządu Głównego SARP w sprawie zajść na wyższych uczelniach, „Komunikat SARP”, IV (3), marzec 1937 .

[3] Rada SARP, „Komunikat SARP”, IV (4), kwiecień 1937, s. 7, Cytat: Kol. Prof. Tadeusz Tołwiński zrzekł się w d. 5.IV. r. b. uczestnictwa w Radzie SARP. .

[4] Zwyczajne Walne Zebranie Oddziału Warszawskiego SARP, „Komunikat SARP”, czerwiec 1937, Cytat: Kol. kol. prof. T. Tołwiński i prof. A. Bojemski oświadczyli Zarządowi Oddziału, że cofają swoje zgłoszenia o skreślenie ich z listy członków SARP. .

[5] Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 888. ISBN 83-01-08836-2.

[6] Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.

[7] 10 listopada 1938 „za zasługi na polu pracy naukowej” M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]