Syrop glukozowo-fruktozowy
Syropy glukozowo-fruktozowe (SGF), syropy wysokofruktozowe – oczyszczone i zagęszczone wodne roztwory cukrów prostych (glukozy i fruktozy) w różnych proporcjach, uzyskiwane w wyniku hydrolizy enzymatycznej lub kwasowej skrobi[1].
Syropy glukozowo-fruktozowe (fruktozowo-glukozowe) w handlu występują pod różnymi nazwami: izoglukoza[2] (nazwa od procesu otrzymywania – izomeryzacji, zawartości fruktozy pomiędzy 10 a 50%)[3][4], syrop wysokofruktozowy (HFS), wysokofruktozowy syrop kukurydziany (HFCS)[5], syrop inulinowy. Także syrop z agawy (92–56% fruktozy i 20–8% glukozy).
Syropy glukozowe są często mylone przez konsumentów z syropami glukozowo-fruktozowymi[6].
Podział syropów fruktozowych
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na zawartość fruktozy w suchej masie syropy można podzielić na:
Sposób etykietowania
[edytuj | edytuj kod]- < 5% fruktozy – niesprecyzowany
- 5–50% fruktozy – syropy glukozowo-fruktozowe[1][7]
- 50–90% fruktozy – syropy fruktozowo-glukozowe[1][7].
Sposób produkcji lub otrzymywania
[edytuj | edytuj kod]- HFCS-42 (ang. high fructose corn syrup) o zawartości fruktozy do 42% (I generacji) wykorzystywane do produkcji napojów, żywności przetworzonej i wysoko przetworzonej, płatków zbożowych i wypieków[8][9].
- HFCS-55 o zawartości fruktozy od 42 do 55%[10] (II generacji) znajdują zastosowanie w produkcji napojów bezalkoholowych[8]
- HFCS-65 jest stosowany w automatach Coca-Cola Freestyle[11]
- HFCS-90 o zawartości fruktozy do 90% (III generacji), najczęściej mieszany jest z HFCS 42 w celu otrzymywania HFCS 55
Syrop HFCS-55 jest najpopularniejszą substancją słodzącą w USA i Kanadzie[5][12][10]. Syrop HFCS-42 jest jedną z najpopularniejszych substancji słodzących w Europie[12].
Pochodzenie i skład
[edytuj | edytuj kod]Syropy fruktozowe otrzymywane są z lokalnego źródła skrobi. W Europie głównie ze skrobi pszennej, w USA nadal przede wszystkim ze skrobi kukurydzianej[5]. Syrop wysokofruktozowy może być otrzymywany także z inuliny[13]. W pierwszym etapie scukrzania otrzymuje się syrop glukozowy, następnie część glukozy w procesie izomeryzacji jest przekształcana do fruktozy[1] (izoglukoza – nazwa fruktozy wytworzonej w procesie izomeryzacji)[3].
| HFCS-42 | HFCS-55 | HFCS-90 | Syrop | miód | |
|---|---|---|---|---|---|
| Fruktoza | 42 | 55 | 90 | 45 | 45 |
| Glukoza | 52–53 | 40–42 | 7 | 45 | 45 |
| Inne cukry | 5–6 | 3–5 | 3 | 10 | 5 |
| Wilgotność | 29 | 23 | 25 | 18 |
Właściwości fizyczne
[edytuj | edytuj kod]Syrop glukozowo-fruktozowy ma postać bezbarwnej lub jasnożółtej cieczy. Można go stosować bez konieczności uprzedniego rozpuszczania, co ułatwia rozlewanie do opakowań, dozowanie do produktów i transport. Ma bardzo niską lepkość, sam nie ulega krystalizacji i zapobiega krystalizacji cukru buraczanego (po zmieszaniu). Jest stabilny mikrobiologicznie. Wszystkie te właściwości i jego niska cena w stosunku do innych substancji słodzących powodują, że jest chętniej stosowany przez przemysł spożywczy niż sacharoza[16][5].
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Do słodzenia lub dosładzania:
- napojów bezalkoholowych, gazowanych[17] i niegazowanych, np. cola, herbata mrożona, tonik,
- napojów izotonicznych i energetyzujących,
- napojów alkoholowych, np. likierów i owoców w alkoholu,
- mlecznych napojów fermentowanych,
- mleka zagęszczonego,
- lodów[18],
- dżemów, galaretek, deserów, kompotów, wsadów owocowych do jogurtów,
- sałatek i konserw rybnych,
- pastylek pudrowych (owocowych oraz miętowych).
Syrop stosuje się też jako zamiennik miodu w pieczywie cukierniczym, zwłaszcza w piernikach, jako zamiennik słodu w piwie[19], a także jako środek ograniczający czerstwienie wyrobów piekarskich.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Środek zaczęto stosować w latach 60. XX wieku, ale w dość ograniczonym zakresie[20]. Dopiero połowa lat 70. XX wieku przyniosła wyraźny skok zainteresowania syropem i wtedy zaczął być stosowany masowo, najpierw w USA, gdzie w dużym stopniu wyparł cukier z buraków i trzciny cukrowej[20].
Zdrowie
[edytuj | edytuj kod]Niekorzystne oddziaływanie syropu na zdrowie człowieka obserwuje się najczęściej przy jego udziale w diecie pomiędzy 35 a 65%[5]. Niektóre prace naukowe sugerują, że może powodować cukrzycę, lecz nie ma na to jednoznacznych dowodów[21]. Spożycie fruktozy powoduje wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi, co może prowadzić do dny moczanowej i kamicy nerkowej; z tego powodu powinny jej też unikać osoby cierpiące na hiperurykemię. Sama fruktoza nie prowadzi do wzrostu masy ciała, jednak spożywana łącznie z glukozą przekształcana jest w tkankę tłuszczową. Otyłości sprzyja zwłaszcza spożywanie napojów zawierających syrop wysokofruktozowy[5].
W badaniach na myszach, stwierdzono zwiększone ryzyko rozwoju nowotworu jelita grubego u osobników, którym podawano syrop glukozowo-fruktozowy[22].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Interpelacja nr 33656 – tekst odpowiedzi [online], www.sejm.gov.pl [dostęp 2019-10-12].
- ↑ Helena Rybak-Chmielewska, Zofia Konopacka, Co to jest izoglukoza?, Pszczelarstwo [zarchiwizowane 2006-10-02].
- ↑ a b Inwert – wyjaśnienia producenta [online], spp-polanka.org [dostęp 2019-10-15].
- ↑ Redakcja Zdrowie.info.pl, Syrop glukozowo-fruktozowy: tani zamiennik cukru, którego warto unikać [online], Zdrowie.info.pl, 29 października 2018 [dostęp 2019-10-15].
- ↑ a b c d e f g Joanna Sadowska, Magda Rygielska, Technologiczne i zdrowotne aspekty stosowania syropu wysokofruktozowego do produkcji żywności, „Żywność. Nauka. Technologia. Jakość”, 3 (94), 2014, s. 14–26, DOI: 10.15193/zntj/2014/94/014-026 [dostęp 2024-04-25].
- ↑ Cukier cukrowi nierówny [online], Sante [dostęp 2024-04-25].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 10 lipca 2007 r. w sprawie znakowania środków spożywczych (Dz.U. z 2007 r. nr 137, poz. 966).
- ↑ a b Center for Food Safety and Applied Nutrition, High Fructose Corn Syrup Questions and Answers, „FDA”, 3 listopada 2018 [dostęp 2019-10-15] (ang.).
- ↑ USDA ERS – Background [online], www.ers.usda.gov [dostęp 2019-10-15].
- ↑ a b Syrop glukozowo-fruktozowy: co trzeba o nim wiedzieć? [online], Kasia Gandor, 19 kwietnia 2016 [dostęp 2019-10-12].
- ↑ GFS-Shear Coca Cola Freestyle Dispenser. User Manual The Coca-Cola, United States Federal Communications Commission [zarchiwizowane 2018-11-16] (ang.).
- ↑ a b Beata Przygoda, Cukier vs syrop glukozowo-fruktozowy [online], Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej [dostęp 2024-04-25].
- ↑ Inulina, Biotechnologia: e-biotechnologia.pl [online], Biotechnologiczny Portal Internetowy [dostęp 2019-11-04].
- ↑ Syrop glukozowo-fruktozowy – wcielony szatan? [online], www.sfd.pl [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-13].
- ↑ John S. White, Straight talk about high-fructose corn syrup: what it is and what it ain't, „The American Journal of Clinical Nutrition”, 88 (6), 2008, 1716S–1721S, DOI: 10.3945/ajcn.2008.25825B, PMID: 19064536 [dostęp 2024-04-25] (ang.).
- ↑ Pięć powodów, aby unikać syropu glukozowo-fruktozowego [online], Ulica Ekologiczna, 30 stycznia 2018 [dostęp 2019-10-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-10-13].
- ↑ Napój gazowany o smaku pomarańczowym Mirinda – 0,5 l [online], pl.openfoodfacts.org [dostęp 2019-10-13].
- ↑ Lody o smaku tiramisu z sosem kawowym Carte D’Or – 480 g (900 ml) [online], openfoodfacts [dostęp 2019-10-13].
- ↑ Adjuncts, [w:] Chris Boulton, Encyclopaedia of brewing, Hoboken: Wiley, 2013, s. 10–14, DOI: 10.1002/9781118598115.ch1, ISBN 978-1-118-59813-9, OCLC 830837623 [dostęp 2020-05-19] (ang.).
- ↑ a b J.S. White, L.J. Hobbs, S. Fernandez, Fructose content and composition of commercial HFCS-sweetened carbonated beverages, „International Journal of Obesity”, 39 (1), 2015, s. 176–182, DOI: 10.1038/ijo.2014.73, PMID: 24798032, PMCID: PMC4285619 [dostęp 2024-04-25] (ang.).
- ↑ Adrian I. Cozma, John L. Sievenpiper, The Role of Fructose, Sucrose, and High-fructose Corn Syrup in Diabetes, „European Endocrinology”, 10 (1), 2010, s. 51, DOI: 10.17925/EE.2014.10.01.51, PMID: 29872464, PMCID: PMC5983097 [dostęp 2024-04-25] (ang.).
- ↑ Marcus D. Goncalves i inni, High-fructose corn syrup enhances intestinal tumor growth in mice, „Science”, 363 (6433), 2019, s. 1345–1349, DOI: 10.1126/science.aat8515, PMID: 30898933, PMCID: PMC6487857 [dostęp 2024-04-25] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- O syropie, odzywianie.info.pl [zarchiwizowane 2010-12-04].
- Rozmowa z prof. dr hab. Grażyną Cichosz [online], Pierwszy Portal Rolny, 25 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-25].
- specyfikacja handlowa firmy Chemet Sp. z o.o., producenta syropu[doprecyzuj!]