Płyn pozakomórkowy

Płyn pozakomórkowy, płyn zewnątrzkomórkowy – płyn występujący w przestrzeni pozakomórkowej organizmu. Jest on obficie wydzielany przez komórki, ponieważ zapewnia im odpowiednie środowisko zewnętrzne. Płynami pozakomórkowymi są:

• osocze krwi i chłonka (limfa);
• płyn tkankowy (śródmiąższowy) – wypełniający przestrzenie międzykomórkowe niektórych tkanek (np. mięśniowej);
• płyn znajdujący się w jamach wewnątrz ciała wyścielonych błoną surowiczą (opłucną, osierdziem, otrzewną);
• płyn mózgowo-rdzeniowy – w komorach i kanałach mózgu oraz rdzenia kręgowego.

W obrębie płynu pozakomórkowego wydziela się płyn transcelularny, który stanowi jego 2,5%.

Płyn pozakomórkowy zawiera znacznie więcej sodu (ponad połowa jego zawartości znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej) i mniej potasu (prawie cała jego zawartość znajduje się wewnątrz komórek).

U ludzi stężenie glukozy jest utrzymywane przez homeostazę na poziomie około 5 mM.

Wartość pH płynu pozakomórkowego jest ściśle regulowane przez bufory i waha się około wartości 7,4.

Objętość płynu pozakomórkowego wynosi typowo 15 litrów (z czego 12 l to płyn śródmiąższowy, a 3 l to osocze).

Skład płynu pozakomórkowego

Główne kationy:

• sodowy (Na⁺, 140 mM)
• wapniowy (Ca²⁺, 2 mM)

Główne aniony:

• chlorkowy (Cl⁻, 110 mM)
• wodorowęglanowy (HCO₃⁻, 26 mM)

Płyn pozakomórkowy jest uboższy w białka w porównaniu do płynu wewnątrzkomórkowego.

Zobacz też

• środowisko wewnętrzne
• płyn ustrojowy
• płyn infuzyjny