Płochacz mongolski

Płochacz mongolski
	Prunella koslowi
	(Prjevalsky, 1887)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	płochacze
Rodzaj	Prunella
Gatunek	płochacz mongolski
Synonimy
	Accentor koslowi Prjevalsky, 1887;
	Accentor koslowi Prjevalsky, 1887;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Płochacz mongolski^[3] (Prunella koslowi) – gatunek małego ptaka z rodziny płochaczy (Prunellidae). Występuje w Mongolii i przyległym obszarze Chin. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisał Nikołaj Przewalski. Opis ukazał się w czasopiśmie „Ibis” w 1887 roku. Holotyp pochodził z pasma Helan Shan w północnych Chinach. Zebrał go Przewalski podczas swojej czwartej podróży, w 1883, w trakcie której spotkał Piotra Kozłowa, którego w opisie określa mianem cenionego pomocnika i towarzysza. Przewalski nadał ptakowi nazwę naukową Accentor koslowi, a użyty w niej epitet gatunkowy jest eponimem mającym na celu upamiętnienie Kozłowa^[4]. Obecnie IOC umieszcza ptaka w rodzaju Prunella^[5].

Tworzy nadgatunek z płochaczem czarnogardłym (P. atrogularis). Wraz z nim należy do grupy gatunków obejmującej także płochacza płowego (P. fulvescens), syberyjskiego (P. montanella), pstrego (P. ocularis) i arabskiego (P. fagani)^[6]. Jest taksonem monotypowym^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała wynosi około 15 cm (patrz tabela). Wierzch głowy i ciała brązowe, pokryte ciemnymi pasami. Pióra skrzydeł i sterówki brązowe z płowymi krawędziami; pokrywy skrzydłowe posiadają białe końcówki, które przy złożonym skrzydle tworzą słabo widoczne paski skrzydłowe^[6]. Kuper nie odbiega kolorem od reszty wierzchu ciała. Gardło jasnopopielate. Według Przewalskiego pokrywy uszne pozbawione są pasków. Nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Dziób czarny, u nasady żuchwa przybiera barwę rogową. Tęczówka jasnobrązowa^[4]. Niepełna formuła skrzydłowa: 3=4=5>6; 2>7^[4].

Przewalski wskazał następujące wymiary szczegółowe^[4]:

	Długość ciała (mm)	Rozpiętość skrzydeł (mm)	Długość skrzydła (mm)	Długość ogona (mm)	Długość dzioba (mm)	Długość skoku (mm)
♂♂	155	219	68–74	67–72	9–11	10
♀♀	148–155	211–214	68	68	10	20

Zasięg występowania

Rozmieszczenie płochacza mongolskiego słabo poznane. Występuje w górach i na półpustyniach zachodniej, centralnej i południowej Mongolii (w tym Gobi i Ałtaj) oraz w północno-centralnych Chinach (Helan Shan oraz okolice Zhongwei; region Ningxia)^[6]. BirdLife International szacuje całkowity zasięg na 722 tys. km²^[7]. Możliwe, że w Chinach pojawia się jedynie poza okresem lęgowym^[6].

Ekologia

Środowiskiem życia gatunku są gęste zarośla na półpustyniach i w suchych obszarach górskich. Brak informacji nt. wysokości występowania. Żeruje przyczajając się blisko krzewów lub pod nimi, nie jest jednak znany skład diety. Odnotowano dwa lęgi. Gniazdo umieszczone blisko ziemi, w zniesieniu 4 do 5 jaj. Poza tym brak informacji^[6].

Status

Przez IUCN nieprzerwanie od 1988 roku gatunek klasyfikowany jest jako najmniejszej troski (LC, Least Concern). Występuje w 4 obszarach uznanych za ostoje ptaków IBA. Całkowita liczebność populacji nieznana, trend szacowany na stabilny ze względu na brak widocznych zagrożeń^[7]. Prawdopodobnie ptak rzadki i łatwy do przeoczenia^[6].

Przypisy

↑ Prunella koslowi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ Prunella koslowi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Prunellidae Richmond, 1908 (1840) - płochacze - Accentors (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].
↑ ^a ^b ^c ^d Nikołaj Przewalski. On New Species of Central-Asian Birds. „Ibis”. ser. 5, vol 5., s. 407-408, 1887.
↑ ^a ^b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Hatchwell, B.: Mongolian Accentor (Prunella koslowi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2005. [zarchiwizowane z tego adresu (31 grudnia 2014)].
↑ ^a ^b Mongolian Accentor Prunella koslowi. BirdLife International. [dostęp 2014-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 października 2015)].

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
Galeria zawierająca 10 zdjęć gatunku

[itis-1] Prunella koslowi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Prunella koslowi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Prunellidae Richmond, 1908 (1840) - płochacze - Accentors (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].

[oryg-4] Nikołaj Przewalski. On New Species of Central-Asian Birds. „Ibis”. ser. 5, vol 5., s. 407-408, 1887.

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors, pipits. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-12]. (ang.).

[hbwa-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Hatchwell, B.: Mongolian Accentor (Prunella koslowi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2014). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2005. [zarchiwizowane z tego adresu (31 grudnia 2014)].

[birdlife-7] Mongolian Accentor Prunella koslowi. BirdLife International. [dostęp 2014-12-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2 października 2015)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]