Ostrów Wielkopolski
51°39′17″N 17°48′26″E/51,654722 17,807222
| miasto i gmina | |||||
 Panorama Ostrowa Wielkopolskiego | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Aglomeracja | |||||
| Prawa miejskie |
około 1404, 1713 | ||||
| Prezydent | |||||
| Powierzchnia |
41,9[1] km² | ||||
| Wysokość |
123–175 m n.p.m. | ||||
| Populacja (30.06.2024) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 62 | ||||
| Kod pocztowy |
63-400 do 63-404, 63-409, 63-410, 63-417 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
POS | ||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego  | |||||
| 51°39′17″N 17°48′26″E/51,654722 17,807222
| |||||
| TERC (TERYT) |
3017011 | ||||
| SIMC |
0937132 | ||||
| Hasło promocyjne: Ostrów Wielkopolski – miasto z sercem | |||||
Urząd miejski al. Powstańców Wielkopolskich 1863-400 Ostrów Wielkopolski | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Ostrów Wielkopolski (Ostrów Wlkp.; dawniej Ostrowo, Ostrów Kaliski[3], w latach 1919–1920 Ostrów, łac. Ostrovia, niem. Ostrowo) – miasto w Polsce, w województwie wielkopolskim, położone na Wysoczyźnie Kaliskiej, nad Ołobokiem; siedziba powiatu ostrowskiego i gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski; jedno z dwóch głównych miast aglomeracji kalisko-ostrowskiej i Kaliskiego Okręgu Przemysłowego.
Według danych Głównego Urzędu Statystycznego 30 czerwca 2024 Ostrów Wlkp. liczył 68 949 mieszkańców i pod względem liczby ludności był 4. miastem w województwie i 49. w Polsce[2].
Katolickim patronem Ostrowa Wlkp. jest św. Stanisław ze Szczepanowa. Od 1993 święto miasta obchodzone jest 10 listopada, w rocznicę wydarzeń tzw. Republiki Ostrowskiej (1918).
Położenie
[edytuj | edytuj kod]
Ostrów Wielkopolski leży na Nizinie Południowowielkopolskiej, na Wysoczyźnie Kaliskiej[4], około 22 km na południowy zachód od Kalisza; położony jest w południowo-wschodniej części historycznej Wielkopolski, w Kaliskiem, na ziemi kaliskiej; do II rozbioru Polski (1793) leżał w województwie kaliskim, po utworzeniu Księstwa Warszawskiego (1807) leżał w departamencie kaliskim, po kongresie wiedeńskim (1815) znalazł się poza granicami utworzonego w 1816 województwa kaliskiego Królestwa Polskiego i został włączony do Królestwa Prus.
Północna część miasta leży nad Ołobokiem[5], lewym dopływem Prosny, którego prawym dopływem jest ciek Struga Ostrowska, w całości płynąca w granicach miasta. W południowo-zachodniej części miasta znajduje się strefa źródłowa prawobrzeżnych dopływów Baryczy i przechodzi dział wodny między dorzeczami Odry i Warty[potrzebny przypis].
Ostrów Wielkopolski graniczy z 3 gminami powiatu ostrowskiego: od południa graniczy z gminą Przygodzice, od północnego zachodu z gminą Raszków, zaś od zachodu i od wschodu z dwiema rozdzielonymi przez miasto częściami gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski.
Według danych z 1 stycznia 2024 powierzchnia miasta wynosiła 41,90 km²[1].
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Etymologia nazwy miasta odnosi się do topografii terenu – słowo ostrów to archaizm, oznaczający wyspę lub kępę wśród mokradeł otoczonych wodą[6][7].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Od śladów osadnictwa do upadku miasta
[edytuj | edytuj kod]Ślady osadnictwa Ostrowa Wielkopolskiego, pojawiają się od okresu wczesnego średniowiecza, kiedy to w XI–XV w. istniały dwa niewielkie grodziska obronne, położone na wschodnich obrzeżach miasta[6].
Od 1404 wzmiankowany w źródłach jako niewielki ośrodek miejski na dobrach prywatnych, ustępujący innym pobliskim ośrodkom takim jak Raszków, Sulmierzyce, Odolanów oraz Kwiatków i Sobótka[6][8][9]. Na początku XVI w. Ostrów posiadał najmniejszą liczbę mieszkańców, spośród wszystkich ówczesnych miast regionu (około 150–180)[6]. W 1579 wielki pożar zniszczył prawie całe miasto, w którym ocalało tylko czterech mieszczan, a od 1655 kolejne, niespotykane dotąd zniszczenia przyniósł potop szwedzki[6].
W 1685 miasto zostało sprzedane opatowi, późniejszemu biskupowi łuckiemu Bogusławowi Leszczyńskiemu, który włączył je w obręb swych dóbr przygodzickich[6]. Kolejnym właścicielem Ostrowa był podskarbi wielki koronny Rafał Leszczyński, ojciec króla Stanisława Leszczyńskiego[6]. W 1699 dobra przygodzkie wraz z Ostrowem przeszły w ręce Jana Jerzego Przebendowskiego herbu Kuna[6].
Na początku XVIII w. przez Ostrów przechodziły liczne wojska m.in. saskie, szwedzkie oraz rosyjskie, a w okolicznych miejscowościach panowała zaraza[6]. Zbieg nieprzychylnych wydarzeń a tym samym wyludnianie się miasta, sprawiło iż ostrowscy mieszczanie zrezygnowali z praw miejskich w dniu 30 grudnia 1711 roku[6][10].
Ponowna lokacja i rozwój miasta
[edytuj | edytuj kod]
Dzięki staraniom Jana Jerzego Przebendowskiego Ostrów w 1713 ponownie otrzymał prawa miejskie na prawie magdeburskim, połączone z wydaniem licznych przywilejów królewskich[6]. Od 1729 właścicielami miasta była córka Przebendowskiego Dorota Henryka wraz z mężem marszałkiem wielkim koronnym Franciszkiem Bielińskim, którzy w obszernym dokumencie potwierdzili stare przywileje i nadali mu nowe[6].
Od drugiej połowy XVIII w. patronami miasta była rodzina Radziwiłłów – krajczy wielki litewski Marcin Mikołaj Radziwiłł, a po nim kolejno jego synowie: wojewoda trocki Józef Mikołaj i wojewoda wileński Michał Hieronim[6]. W tym czasie do Ostrowa zaczęła napływać ludność niemiecka ze Śląska, m.in. sukiennicy, a także Żydzi, którzy otwierali kramy i tworzyli własną dzielnicę na przedmieściu przy ulicy Raszkowskiej[6]. Ostrów rozwijał się szybko dzięki pomyślnemu położeniu na trakcie z Kalisza do Wrocławia, a także jako miejsce pełnego poszanowania swobód religijnych[6].
Rozbiory Polski
[edytuj | edytuj kod].jpg)
W 1793 Ostrów po II rozbiorze Polski podlegał pod departament kaliski w powiecie odolanowskim Prus Południowych; od 1807 w departamencie kaliskim Księstwa Warszawskiego. W 1815 siedzibę władz powiatowych przeniesiono do Ostrowa (Wielkie Księstwo Poznańskie) w tym landrat, sąd i urząd kasy powiatowej pobierający m.in. opłaty celne na przejściu granicznym w Skalmierzycach[6].
W 1828 wybudowano murowany ratusz na koszt ostatniego właściciela miasta księcia Antoniego Henryka Radziwiłła, w 1844 gimnazjum (obecne I Liceum Ogólnokształcące), w 1857 synagogę w stylu mauretańskim, w 1863 budynek sądu i więzienie, w 1867 koszary[6]. Od 1896 zaczęła ukazywać się „Gazeta Ostrowska”, wydawana od 1903 przez Stefana Rowińskiego.
Impulsem rozwojowym było umiejscowienie w Ostrowie węzła kolejowego. Stację wybudowano w 1875 na linii kolejowej prowadzącej z Poznania na Śląsk, następnie linię rozbudowano ciągami: w 1888 do Leszna, w 1896 do Skalmierzyc i w 1909 do Wrocławia przez Odolanów[6][11].
Szczególnym epizodem w dziejach Ostrowa, był bezkrwawy przewrót w listopadzie 1918 określany jako Republika Ostrowska, w wyniku którego Polacy przejęli władzę w mieście. W Niedzielę wielkanocną 1919 przez Ostrów wracała koleją do Polski tzw. Błękitna Armia[12].
Na początku XX w. miasto miało charakter lokalnego ośrodka przemysłowego związanego z rolnictwem, a w Ostrowie mieszkało ponad 16 tys. osób[6]. W 1921 uruchomiono zakład metalowo-maszynowy Fabryka Wagon.
II wojna światowa
[edytuj | edytuj kod]W czasie II wojny światowej Ostrów Wielkopolski znajdował się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej anektowanym przez III Rzeszę, w tzw. Kraju Warty, w rejencji kaliskiej, od 1941 w rejencji łódzkiej[6].
Hitlerowski okupant dokonywał masowych prześladowań (praca przymusowa, obozy koncentracyjne), a także egzekucji ludności, m.in. 14 grudnia 1939 w Lesie Winiarskim pod Kaliszem zamordowano powszechnie znanych obywateli Ostrowa i Kalisza[6]. W Ostrowie na tzw. Majdanie przy ul. Tadeusza Kościuszki znajdował się „wychowawczy obóz pracy” (styczeń 1942–grudzień 1944) pod zarządem Gestapo w Łodzi, w którym śmierć poniosło 198 osób[6]. W latach 1939–1945 około 16 tysięcy mieszkańców regionu ostrowskiego zostało przesiedlonych na roboty przymusowe do Generalnego Gubernatorstwa[6].
Okupacja niemiecka zakończyła się 23 stycznia 1945[13].
Dalsze lata
[edytuj | edytuj kod]
W latach powojennych charakterystyczny dla Ostrowa Wielkopolskiego był szybki wzrost liczby mieszkańców. W 1985 miasto liczyło 68 431 mieszkańców, wynikało to także z przyłączania do miasta przyległych wsi, m.in. Pruślina i Zacharzewa[6].
Do 2005 w mieście stacjonowała jednostka wojskowa[14]; w tym samym roku założono Ostrowskie Towarzystwo Genealogiczne. W 2008 powstało lapidarium z fragmentów macew z inskrypcjami na obrysie pierwszego cmentarza żydowskiego w mieście[15]. W 2012 uruchomiono Ostrowski Park Przemysłowy (holding), mający na celu wspierać lokalną przedsiębiorczość[16].
Administracja
[edytuj | edytuj kod]Samorząd
[edytuj | edytuj kod]Ostrów Wielkopolski ma status osobnej gminy miejskiej, jest siedzibą samorządu powiatu ostrowskiego oraz gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski; Mieszkańcy Ostrowa wybierają do swojej rady miasta 23 radnych[17]. Organem wykonawczym władz miasta jest prezydent Ostrowa Wielkopolskiego.
Ostrów Wielkopolski jest członkiem Związku Miast Polskich oraz stowarzyszenia Związek Miast Czystej Energii[18].
Mieszkańcy miasta wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Kaliszu, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 7.
Ponadto w mieście znajduje się siedziba prokuratury okręgowej[19], sądu rejonowego[20], oddziału regionalnego ZUS, placówki terenowej KRUS, oddziału Państwowej Inspekcji Pracy, oddziału Urzędu Dozoru Technicznego oraz oddziału Wojewódzkiego Inspekcji Transportu Drogowego.
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]Do 1793 Ostrów Wielkopolski znajdował się w województwie kaliskim. W latach 1795–1807 wchodził w skład departamentu kaliskiego Prus Południowych, a w latach 1807–1815 w skład departamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego. W latach 1815–1919 w rejencji poznańskiej. W latach 1946–1975 Ostrów Wielkopolski leżał w województwie poznańskim, a w latach 1975–1998 w woj. kaliskim.
Ostrów Wielkopolski podzielony jest na 11 jednostek pomocniczych – osiedli[21][22]. W większości nazwy poszczególnych osiedli pochodzą od dawnych wsi, kolonii i obszarów dworskich przyłączanych do miasta od 1934[6].
| Lp. | Nazwa osiedla |
|---|---|
| I | Śródmieście |
| II | Wenecja |
| III | Krępa |
| IV | Osiedle im. Jana Pawła II |
| V | Pruślin |
| VI | Stare Kamienice |
| VII | Zacisze Zębców |
| VIII | Osiedle Odolanowskie |
| IX | Nowe Parcele |
| X | Parcele Zacharzewskie |
| XI | Osiedle im. Powstańców Wielkopolskich |
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Ludność
[edytuj | edytuj kod]- Liczba ludności Ostrowa Wielkopolskiego na przestrzeni lat
- Największą populację Ostrów Wielkopolski odnotował w 1997 r. – 74 813 mieszkańców.
| Liczba mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego według GUS[23] | ||||
|---|---|---|---|---|
| Data (stan na 1 stycznia) |
Liczba ludności | Przyrost | Gęst. zaludnienia [os./km²] |
Powierzchnia [km²] |
| 2012 | 72 907 | – | 1740 | 41,90 |
| 2013 | 72 933 |  26
|
1741 | |
| 2014 | 72 890 |  43
|
1740 | |
| 2015 | 72 754 | 136
|
1736 | |
| 2016 | 72 635 | 119
|
1734 | |
| 2017 | 72 526 | 109
|
1731 | |
| 2018 | 72 364 | 162
|
1727 | |
| 2019 | 72 050 | 314
|
1720 | |
| 2020 | 71 931 | 119
|
1717 | |
| 2021 | 70 868 | 1063
|
1691 | |
| 2022 | 70 296 | 572
|
1678 | |
| 2023 | 69 755 | 541
|
1665 | |
| 2024 | 69 260 | 495
|
1653 | |
- Piramida wieku mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego w 2014 roku[24].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Zabytki
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
- układ urbanistyczny oraz archeologiczne warstwy kulturowe (XV–XVIII w.)
- Kościół NMP Królowej Polski – najstarszy zachowany w całości obiekt w mieście, wybudowany w latach 1777–1778 jako drewniana konstrukcja szachulcowa.
- Stary Cmentarz (1784) – jeden z najstarszych czynnych cmentarzy w Polsce; miejsce spoczynku wielu wybitnych mieszkańców Ostrowa Wielkopolskiego i Wielkopolski.
- Ratusz (1828; 1948)
- kamienice (XIX–XX w.)
- Nowa Synagoga – wybudowana w stylu mauretańskim w latach 1857–1860 w dawnej dzielnicy żydowskiej.
- gmach Poczty Polskiej (1886)
- budynek dawnego kasyna oficerskiego (1897–1899)
- Konkatedra św. Stanisława Biskupa – neoromańska świątynia z 1907 wzniesiona według projektu Sylwestra Pajzderskiego i Rogera Sławskiego; wewnątrz rzeźby Władysława Marcinkowskiego i Marcina Rożka.
- Park im. 3 Maja (zał. 1904–1905)
- Kościół św. Antoniego Padewskiego – modernistyczny, wybudowany w latach 1938–1947 według projektu Franciszka Morawskiego.
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]W mieście znajduje się Punkt Informacji Turystycznej przy oddziale PTTK. Przez miasto przebiega siedem szlaków turystycznych: trzy piesze i cztery rowerowe[25].
Szlaki piesze
[edytuj | edytuj kod]
pieszy: Jarocin – Pleszew – Gołuchów – ... – Ostrów Wielkopolski – ... – Gola
pieszy: Ostrów Wielkopolski – Janków Przygodzki – Antonin – Kotłów
pieszy: Ostrów Wielkopolski – Stary Staw – Lewków – Kwiatków
Szlaki rowerowe
[edytuj | edytuj kod]
rowerowy – Leśnego Kompleksu Promocyjnego Lasy Rychtalskie: Ostrów-Zębców – Janków Przygodzki – Antonin Nadleśnictwo
rowerowy: Ostrów Wielkopolski – Wysocko Małe – Chynowa – Antonin – Odolanów – Garki – Moja Wola[26]
rowerowy – Transwielkopolska Trasa Rowerowa, odcinek południowy: Poznań – Ostrów Wielkopolski – Siemianice
rowerowy: Ostrów-Piaski – Ostrów-Nowy Staw – Ostrów-Szczygliczka – Lewkowiec – Przybysławice/Raszków
Baza hotelowa
[edytuj | edytuj kod]
Miasto posiada rozwiniętą infrastrukturę hotelową[27]:
- Hotel Komeda***
- Villa Royal***
- Hotel Polonia***
- Hotel Granada***
- Hotel Borowianka***
- Hotel Omega**
- Hotel Malwa**
- Hotel & Restauracja Bankietowa**
- Hotel Pod Dębami**
- obiekt hotelowy KS „Stal”
- Hotel Platan
- Hotel restauracja Podjadek***
Zagospodarowanie przestrzeni miejskiej
[edytuj | edytuj kod]Miasto w ponad 50% pogrupowane jest w wielkie kompleksy zabudowy jednorodzinnej – osiedle: Krępa, Zacharzew, Zębców i Pruślin, natomiast zabudowa wielorodzinna (wielki zespół mieszkaniowy), skupiona jest na obrzeżach Śródmieścia[28].
Zabudowa przemysłowa usytuowana jest w obrębie linii kolejowych, centrum i części zachodniej Ostrowa Wielkopolskiego oraz na terenie osiedla Zębców i Stare Kamienice[28].
Kompleksy terenów zielonych, stanowiące miejsce rekreacji koncentrują się w północnej części miasta (Piaski-Szczygliczka), wschodniej (Krępa) oraz południowej (Zębców)[28].
Środowisko naturalne
[edytuj | edytuj kod]Klimat
[edytuj | edytuj kod]W Ostrowie Wielkopolskim przeważają masy powietrza polarnego (PP) od zachodu i polarno-kontynentalnego (PPk) od wschodu[6]. Okres wegetacyjny trwa tutaj ok. 210–220 dni[28]. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 8 °C, przy czym najcieplejszym miesiącem jest lipiec, ze średnią temperaturą 18,2 °C, natomiast najchłodniejszym – styczeń (–2,2 °C). Całkowita roczna suma opadów wynosi 500–550 mm, w tym 350 mm w półroczu ciepłym. Pokrywa śnieżna utrzymuje się przez 50–60 dni i osiąga maksymalną grubość około 20 cm (najczęściej w lutym)[29][30].
Warunki klimatyczne Ostrowa Wielkopolskiego wykazują cechy typowe dla zjawiska określanego jako miejska wyspa ciepła, czego efektem jest podwyższenie temperatury powietrza[30].
Przyroda
[edytuj | edytuj kod]| Rodzaj | Suma powierzchni |
|---|---|
| Lasy | 309,3 ha |
| Parki | 20,2 ha |
| Zieleńce | 10,1 ha |
| Zieleń uliczna | 33,1 ha |
| Zieleń osiedlowa | 54,4 ha |
| Cmentarze | 29,1 ha |
| Razem (Σ) | 456,2 ha |
Lasy
[edytuj | edytuj kod]- Las Piaski
- Borek Zębcowski
- Kozi Borek
.jpg)
.jpg)
Parki
[edytuj | edytuj kod]- Park Miejski
- Park im. Emilii Sczanieckiej
- Park im. Karola Marcinkowskiego
- Park im. 3 Maja
- Park im. Adama Mickiewicza
- Park im. Jana Kilińskiego
- Park Północny
- Ogród Bracki
- Park Kultury i Wypoczynku Piaski-Szczygliczka
- Park 600-lecia
Pomniki przyrody
[edytuj | edytuj kod]| Gatunek | Lokalizacja | Gatunek | Lokalizacja |
|---|---|---|---|
| Lipa warszawska | Park Miejski | Bluszcz pospolity | Cmentarz, ul. Grabowska |
| Klon srebrzysty | Park Miejski | Dąb szypułkowy | ul. Plażowa |
| Grusza pospolita | Park im. 3 Maja | Dąb szypułkowy | ul. Daleka |
| Klon srebrzysty | Park im. 3 Maja | Dąb szypułkowy | ul. Poznańska 121 (posesja prywatna) |
| Lipa Moltkego | Park im. Jana Kilińskiego | Dąb szypułkowy (zniszczony) | ul. Poznańska (za przejazdem kolejowo-drogowym) |
| Cis pospolity | II Liceum Ogólnokształcące | Wiąz szypułkowy | ul. Limanowskiego |
Ochrona środowiska
[edytuj | edytuj kod]21 czerwca 2016 roku w mieście otwarto Regionalny Zakład Zagospodarowania Odpadów (RZZO), do przetwarzania mechaniczno-biologicznego śmieci komunalnych z Ostrowa Wielkopolskiego oraz 20 gmin regionu[31][32].
W styczniu 2018 roku w mieście zamontowano sieć czujników powietrza (po jednym na każdym osiedlu), które identyfikują źródło smogu[33].
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]Ośrodek przemysłowy
[edytuj | edytuj kod]Ostrów Wielkopolski jest jednym z głównych ośrodków Kalisko-Ostrowskiego Okręgu Przemysłowego w aglomeracji kalisko-ostrowskiej. Ośrodek przemysłu elektromaszynowego w tym produkcji wagonów kolejowych (Polski Tabor Szynowy Sp. z o.o.), przemysłu precyzyjnego, środków transportu, odzieżowego, drzewnego, materiałów budowlanych i spożywczego[34][35]. Okolice miasta są jednym z głównym obszarów wydobycia gazu ziemnego w Polsce.
Podstrefa Kamiennogórskiej SSE o obszarze 5,8516 ha[36].
Podmioty gospodarcze
[edytuj | edytuj kod]| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
|---|---|---|---|---|
| 9068 | 9081 | 9124 | 9097 | 9116 |
Dochód na mieszkańca
[edytuj | edytuj kod]| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
|---|---|---|---|---|
| 3086 | 3212 | 3357 | 3484 | 3886 |
Bezrobocie
[edytuj | edytuj kod]| 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 |
|---|---|---|---|---|
| 2874 | 2262 | 1800 | 1462 | 1016 |
Struktura użytkowania gruntów
[edytuj | edytuj kod]| Rodzaj | Powierzchnia | % |
|---|---|---|
| Użytki rolne | 2200 ha | 51,90% |
| Użytki leśne | 410 ha | 9,67% |
| Grunty zabudowane i zurbanizowane | 1550 ha | 36,57% |
| Wody | 39 ha | 0,92% |
| Nieużytki i tereny różne | 40 ha | 0,94% |
| Razem (Σ) | 4 239 ha | 100% |
Energetyka
[edytuj | edytuj kod]W 2018 roku Centrum Rozwoju Komunalnego zainicjowało projekt stworzenia miejskiego systemu energetycznego, obejmującego podnoszenie efektywności energetycznej, wytwarzanie energii ze źródeł odnawialnych, rozwój elektromobilności oraz zarządzenie energią w celu zapewnienia miastu samowystarczalności energetycznej[39]. Pierwsze autobusy elektryczne w mieście, napędzane są energią elektryczną z lokalnych źródeł odnawialnych[39].
Opieka zdrowotna
[edytuj | edytuj kod]
W mieście działa Zespół Zakładów Opieki Zdrowotnej w Ostrowie Wielkopolskim (jedyny szpital w powiecie ostrowskim), otwarty w 1966; w 2010 przy szpitalu uruchomiono sanitarne Lądowisko Ostrów Wielkopolski.
Transport
[edytuj | edytuj kod]
Transport drogowy
[edytuj | edytuj kod]W mieście krzyżują się drogi krajowe (na schemacie w kolorze czerwonym) oraz wojewódzkie (kolor zielony):
- S11 Kołobrzeg – Piła – Poznań – Ostrów – Lubliniec – Bytom – (Katowice): pierwszy etap obwodnicy zbudowano w 2009 roku, a drugi w latach 2014–2017
- 25 (Koszalin) – Bobolice – Bydgoszcz – Inowrocław – Konin – Kalisz – Ostrów – Oleśnica – (Wrocław): częściowo
- 36 (Legnica) – Prochowice – Lubin – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów
- 445 Odolanów – Ostrów
Rama komunikacyjna
[edytuj | edytuj kod]Od 2010 roku budowana jest rama komunikacyjna łącząca zewnętrzne osiedla miasta i umożliwiająca komunikację z pominięciem zatłoczonego centrum[40]. Rama dzieli się na: zachodnią (ul. Wybickiego – Chłapowskiego przebudowane w latach 2020–2021[41], Długa – Siewna – Brzozowa przebudowane w 2014[42]), wschodnią (Sadowa budowana w 2011[43], Strzelecka budowa odcinka Kamienna-Klasztorna w 2009–2010[44], Witosa – Ofierskiego – Serwańskiego budowa w 2010–2011[45]) oraz północną (od Kaliskiej do Grunwaldzkiej) budowaną w latach 2019–2020[46].
W lipcu 2022 roku rozpoczęto budowę połączenia z ul. Torową i przebudowę tej ulicy aż do budowanego ronda na skrzyżowaniu z Limanowskiego, która ma zakończyć się w październiku kolejnego roku[47]. Planowana jest dalsza budowa ramy komunikacyjnej wzdłuż Osadniczej oraz połączenie z Rondem Republiki Ostrowskiej i ul. Poznańską wiaduktem kolejowym[40].
Komunikacja miejska
[edytuj | edytuj kod]W Ostrowie funkcjonuje autobusowa komunikacja miejska (MZK Ostrów Wlkp.) obsługująca 23 linii, także połączenia z miejscowościami powiatu i południowej Wielkopolski (Kalisz, Krotoszyn, Pleszew i inne)[48]. Połączenie Ostrów – Kalisz do 2021 roku było obsługiwane wspólnie przez MZK Ostrów Wlkp. oraz Kaliskie Linie Autobusowe[49], a połączenie Ostrów – Krotoszyn nadal także przez Miejski Zakład Komunikacji w Krotoszynie.
W 2019 roku otwarte zostało Centrum Przesiadkowe, które obsługuje połączenia autobusowe większości linii miejskich, podmiejskich oraz połączenia dalekobieżne[50].
W 2017 roku rozpoczął działalność system Ostrowskiego Roweru Miejskiego, który cztery lata później obejmuje 13 stacji i 121 rowerów (w tym rowery typu cargo)[51].
Transport kolejowy
[edytuj | edytuj kod]
Ostrów Wielkopolski jest dużym węzłem kolejowym. Znajdują się tutaj dwie lokomotywownie Przewozów Regionalnych i PKP Cargo[potrzebny przypis].
Miasto posiada 3 stacje / przystanki kolejowe:
- Ostrów Wielkopolski (osobowy i towarowy)
- Ostrów Wielkopolski Gorzyce (osobowy)
- Ostrów Wielkopolski Zachodni (towarowy)
Linie kolejowe wybiegają z Ostrowa Wielkopolskiego w pięciu kierunkach (bezpośrednie połączenia pasażerskie):
- nr 14: Łódź Kaliska – Tuplice
- nr 272: Kluczbork – Poznań Główny
- nr 355: Ostrów Wielkopolski – Grabowno WielkieDworzec kolejowy stacji Ostrów Wielkopolski został włączony sieć obiektów podlegających Oddziałowi Dworce Kolejowe PKP. Otrzymał kategorię stacji regionalnej[52]. Ponadto w Ostrowie znajdują się inne instytucje związane z grupą PKP[potrzebny przypis]:
- Zakład Linii Kolejowych PKP Polskie Linie Kolejowe
- Sekcje Przewozów Pasażerskich Przewozów Regionalnych i inne
Kolej wąskotorowa
[edytuj | edytuj kod]W ośrodku sportowo-rekreacyjnym Piaski-Szczygliczka funkcjonowała od lat 70. do 2004 roku turystyczna kolejka wąskotorowa (4 przystanki)[53].
Szybka kolej
[edytuj | edytuj kod]Wg planów sprzed 2014 roku w Ostrowie albo Kaliszu miało być zlokalizowane rozwidlenie linii Y kolei dużych prędkości, jednak z w związku z planami Centralnego Portu Komunikacyjnego rozwidlenie znajdzie się w Sieradzu, a linia w kierunku Poznania przebiegnie przez Kalisz.
Transport lotniczy
[edytuj | edytuj kod]
Sportowe Lotnisko Ostrów Wielkopolski-Michałków, położone 6 km na północ od miasta, używane jest przez Aeroklub Ostrowski. Na jego terenie od 2015 roku znajduje się baza śmigłowcowa Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, a w 2018 zbudowano profesjonalną, stałą siedzibę[54]. Znajduje się też tutaj Baza Leśna oraz Baza Samolotów Gaśniczych.
Z kolei przy szpitalu przy ul. Limanowskiego znajduje się śmigłowcowe lądowisko sanitarne.
Najbliższe międzynarodowe porty lotnicze od Ostrowa Wielkopolskiego to: port lotniczy Wrocław-Strachowice (ok. 100 km), port lotniczy Poznań-Ławica (ok. 110 km) oraz port lotniczy Łódź-Lublinek (ok. 140 km).
Kultura
[edytuj | edytuj kod]Główne instytucje kultury w Ostrowie Wlkp. to Muzeum Miasta Ostrowa Wielkopolskiego, Ostrowskie Centrum Kultury, Forum Synagoga (z siedzibą w Nowej Synagodze), Biblioteka Publiczna im. Stefana Rowińskiego, Młodzieżowy Dom Kultury, Galeria Sztuki Współczesnej, Galeria 33[55]. W latach 1996–2020 w mieście działało kino „Komeda”, a od 2021 kino „Helios”
W Ostrowie działa filia Książnicy Pedagogicznej im. Alfonsa Parczewskiego w Kaliszu.
Cykliczne imprezy
[edytuj | edytuj kod]
- Międzynarodowy Festiwal Chopin w barwach jesieni (1982)
- Międzynarodowe Biennale Małej Formy Graficznej i Exlibrisu (1985)
- Międzynarodowy Festiwal Bluesowy Jimiway Blues Festival (1991)[56]
- Festiwal Wszystko jest poezją (1992)[57]
- Jazz w Muzeum (1994)
- Ogólnopolski Festiwal Chórów Szkół Muzycznych Bel Canto (1996)[58]
- Ogólnopolski Festiwal Teatrów Niezależnych OFTeN (2000)[59]
- Festiwal Reggae na Piaskach (2001)[60]
- Festiwal Filmowy im. Krzysztofa Komedy (2012)[61]
- Ogólnopolska Konferencja Naukowa Lokalna społeczność żydowska (2013)[62]
- Międzynarodowa Konferencja Biblijna (2014)[63]
- Festival Mazel Tov[64]
- Festyn Miejski majOSTaszki
Edukacja
[edytuj | edytuj kod]
Placówki oświatowe
[edytuj | edytuj kod]- 22 przedszkola (15 publicznych oraz 7 niepublicznych)[65]
- 15 szkół podstawowych (10 publicznych oraz 5 niepublicznych)[66]
Licea
[edytuj | edytuj kod]- 7 liceów ogólnokształcących[67]
- I Liceum Ogólnokształcące im. ks. Jana Kompałły i Wojciecha Lipskiego
- II Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Reymonta
- III Liceum Ogólnokształcące
- IV Liceum Ogólnokształcące im. Fryderyka Chopina
- Liceum Ogólnokształcące Spółdzielni Oświatowej
- Liceum Ogólnokształcące Sióstr Salezjanek
- Polsko–Kanadyjskie Liceum Ogólnokształcące im. A. Bella
Zespoły szkół zawodowych
[edytuj | edytuj kod]- 5 zespołów szkół zawodowych[67]
- Zespół Szkół Ekonomicznych im. Józefa Gniazdowskiego w Ostrowie Wielkopolskim
- Zespół Szkół Usługowych
- Zespół Szkół Budowlano–Energetycznych
- Zespół Szkół Technicznych
- Zespół Szkół Transportowo–Elektrycznych – Centrum Kształcenia Ustawicznego
Szkoły artystyczne
[edytuj | edytuj kod]- Zespół Szkół Muzycznych I i II stopnia im. Krzysztofa Komedy-Trzcińskiego
Szkoły policealne (niepubliczne)
[edytuj | edytuj kod]- 8 niepublicznych szkół policealnych (w tym 7 o uprawnieniach szkoły publicznej)[68]
- Policealna Szkoła Detektywów i Pracowników Ochrony
- Niepubliczna Policealna Szkoła Zarządzania i Finansów
- Szkoła Informatyki i Internetu
- Studium Zdrowia i Urody
- Szkoła Kosmetyczna Akademie Prenier
- Policealna Szkoła Medyczna TEB dla Dorosłych
- Wielkopolskie Samorządowe Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego
- Medyczne Studium Zawodowe im. Hanny Chrzanowskiej
- Policealna Szkoła Służb Społecznych i Medycznych dla Dorosłych
Szkoły wyższe
[edytuj | edytuj kod]- Społeczna Akademia Nauk w Łodzi, Wydział Zamiejscowy w Ostrowie Wlkp.
W 2011 działała niepubliczna Wyższa Szkoła Inżynierska w Ostrowie Wielkopolskim[69].
Pozostałe placówki
[edytuj | edytuj kod]- Ostrowski Uniwersytet Trzeciego Wieku (skrót OUTW) – utworzony w 2007[70]
- Ośrodek Badań nad Historią i Kulturą Żydów z Południowej Wielkopolski – zamiejscowy ośrodek naukowo-badawczy Uniwersytetu Wrocławskiego[71][72]
Media
[edytuj | edytuj kod]Telewizja
[edytuj | edytuj kod]Radio
[edytuj | edytuj kod]- Radio Eska (Ostrów 89,3 FM)
Prasa
[edytuj | edytuj kod]- Głos Wielkopolski
- Kolekcjoner Ostrowski (kwartalnik)
- Kurier Ostrowski
- Nasz Rynek – bezpłatny tygodnik aglomeracji kalisko–ostrowskiej
Portale internetowe
[edytuj | edytuj kod]- ostrow.naszemiasto.pl
- ostrowwlkp.info
- wlkp24.info
- ostrow.naszemiasto.pl
- tubaostrowa.pl
- kurierostrowski.pl
- infostrow.pl
- sportowyostrow.pl
- iOstrowWlkp.pl gazeta internetowa
- TwójOstrów.pl
Sport
[edytuj | edytuj kod]
W 2007 w Ostrowie Wielkopolskim rozegrano indywidualne mistrzostwa świata juniorów na żużlu. W czerwcu 2013 lotnisko Aeroklubu Ostrowskiego w Michałkowie, było miejscem spotkania 17. szybowcowych mistrzostw Europy FAI[73]. W 2015 na Stadionie Miejskim odbył się finał indywidualnych mistrzostw Europy na żużlu[74].
Funkcjonują trzy ligi amatorskie:
- Ostrowska Liga Koszykówki – grają także zespoły z Kalisza, Konina, Krotoszyna i Pleszewa.
- Halowa Liga Piłki Nożnej – dwie ligi, działa od 1992 roku[potrzebny przypis], głównie zespoły z powiatu ostrowskiego.
- Ostrowska Liga Piłki Nożnej Amatorskiej „OLPNA” – działa od lipca 2006.
Obiekty sportowe
[edytuj | edytuj kod]
Najważniejsze obiekty sportowe na terenie Ostrowa Wielkopolskiego[75]
| Obiekt | Adres | Przeznaczenie | Liczba miejsc na widowni |
|---|---|---|---|
| Stadion Miejski | ul. Piłsudskiego 64 | tor żużlowy, boisko piłkarskie | 12 000 |
| Hala Klubu Sportowego Stal | ul. Kusocińskiego 1 | wielofunkcyjna | 1 500 |
| Stadion | ul. Kusocińskiego 1 | boisko piłkarskie, stadion lekkoatletyczny | 750 |
| Hala sportowa i boisko piłkarskie | ul. Krotoszyńska 171 | wielofunkcyjna | 410 |
| Basen Miejski „Olimpijska” | ul. Paderewskiego 4 | pływanie | – |
| Lodowisko-rolkowisko | Aleja Solidarności | jazda na łyżwach, jazda na rolkach | – |
Ostrowskie drużyny sportowe
[edytuj | edytuj kod]Wspólnoty wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Kościoły i inne związki wyznaniowe
[edytuj | edytuj kod]- Kościół Boży w Chrystusie:
- Kościół Ewangelii i Apostolstwa[76]
- Kościół Chrześcijan Baptystów w RP:
- placówka w Ostrowie Wielkopolskim I Zboru Kościoła Chrześcijan Baptystów we Wrocławiu[77][78]
- Kościół Ewangelicko-Augsburski:
- Kościół greckokatolicki:
- placówka duszpasterska w Ostrowie Wielkopolskim[80]
- Kościół rzymskokatolicki:
- Konkatedra św. Stanisława Biskupa
- Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej
- Parafia pw. Ducha Świętego
- Parafia pw. NMP Królowej Polski
- Parafia pw. Matki Boskiej Fatimskiej
- Parafia pw. Pawła Apostoła
- Parafia pw. Miłosierdzia Bożego
- Parafia pw. św. Antoniego
- Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela
- Parafia pw. św. Rodziny
- Kościół Zielonoświątkowy w RP:
- zbór w Ostrowie Wielkopolskim[81]
- Reformowani baptyści:
- Społeczność Biblijna Zdrowa Nauka[82]
- Świadkowie Jehowy:
- trzy zbory korzystające z dwóch Sal Królestwa[83].
Cmentarze
[edytuj | edytuj kod]- Cmentarz ul. gen. J. Bema (Zacharzew) – zarządca parafia pw. św. Antoniego
- Cmentarz ul. Staroprzygodzka (Zębców) – zarządca parafia pw. MB Częstochowskiej
- Cmentarz ul. B. Limanowskiego (Wenecja) – zarządca parafia pw. św. Stanisława Biskupa Męczennika
- Stary Cmentarz Pl. Bankowy (Śródmieście) – zarządca Miejski Zakład Zieleni (komunalny) – najstarszy czynny cmentarz katolicki w Polsce
- Cmentarz Ewangelicki ul. Grabowska (Krępa) – zarządca parafia ewangelicko-augsburska w Kaliszu
- Cmentarze żydowskie: na pl. 23 Stycznia oraz przy Al. Słowackiego zniszczone w czasie II wojny światowej, częściowo odbudowane i upamiętnione
- Niemiecki cmentarz w lesie Piaski-Szczygliczka z czasów II wojny światowej – chowano tu niemieckich cywili i żołnierzy[84]
Prezydenci Ostrowa po 1989
[edytuj | edytuj kod]- 1990–2002: Mirosław Kruszyński
- 2002–2006: Jerzy Świątek
- 2006–2010: Radosław Torzyński
- 2010–2014: Jarosław Urbaniak
- od 2014: Beata Klimek
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]| Miasta partnerskie
Ostrowa Wielkopolskiego[85] | ||
|---|---|---|
| Miasto | Państwo | Rok |
| Nordhausen |  Niemcy
|
1995 |
| Delitzsch | 2000 | |
| Lecce |  Włochy
|
2006 |
| Brantford |  Kanada
|
2009 |
| Bergerac |  Francja
|
2017 |
Ludzie związani z Ostrowem Wielkopolskim
[edytuj | edytuj kod]Honorowi obywatele miasta
[edytuj | edytuj kod]- Edward Serwański – historyk (1993)
- Józef Warszawski – ksiądz (1995)
- Ignacy Moś – działacz społeczny (1995)
- Marta Grzesiek – nauczycielka (1995)
- Marian Grześczyk – harcmistrz, działacz społeczny (1995, pośmiertnie)
- Anna Rogalanka – historyk sztuki (1996)[86]
- Maria Wikarjakowa – filolog klasyczny (1996)
- Jan Paweł II – papież (1997)
- Jerzy Ofierski – aktor, pisarz (1997)
- Kazimierz Radowicz – pisarz, scenarzysta (1998)
- Marian Sobczak – historyk, regionalista (1999)
- Wincenty Broniwój-Orliński – prawnik, polityk (1999)
- Tadeusz Szmyt – ksiądz, infułat (2002)
- Zenon Gubański – doktor nauk fizycznych, nauczyciel (2004)
- Henryk Kubera (2009)
- Peter Blonski (2010)
- Kajetan Jan Hądzelek – historyk sportu (2010)
- Jerzy Buzek – polityk (2012)
- Marek Langner – biofizyk, profesor nauk biologicznych (2013)
- Paweł Malecha – ksiądz (2013)
- Anna Nehrebecka – aktorka (2013)
- Piotr Śliwiński – profesor, krytyk literacki (2013)
- Krystian Niełacny – lekarz (2015)
- Rosław Szaybo – artysta plastyk (2015)
- Jarosław Czubak – lekarz, profesor nauk medycznych (2016)
- Mirosława Etoga – konsul honorowa RP w Kamerunie (2018)
- Lech Topolan – policjant, działacz sportowy, samorządowiec (2021, pośmiertnie)
- Krzysztof Komeda (Krzysztof Trzciński) – kompozytor (2021, pośmiertnie)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- architektura Ostrowa Wielkopolskiego
- gospodarka Ostrowa Wielkopolskiego
- historia Ostrowa Wielkopolskiego
- ludność Ostrowa Wielkopolskiego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
- ↑ a b Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 30.06) [online], Główny Urząd Statystyczny, 15 października 2024 [dostęp 2024-10-28] (pol.).
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Bronisław Chlebowski (red.), Władysław Walewski (red.). T. 7. Warszawa: Władysław Walewski, 1886, s. 708.
- ↑ Słownik krajoznawczy Wielkopolski. Włodzimierz Łęcki (przew. kom. red.). Warszawa–Poznań: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992, s. 186. ISBN 83-01-10630-1.
- ↑ Paweł Anders: Województwo kaliskie. Szkic monograficzny. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 278–285. ISBN 83-01-04549-3.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, ISBN 83-210-0851-8.
- ↑ Ostrów Wielkopolski – Dzieje miast – Region Wielkopolska • miejsca które warto odwiedzić [online], regionwielkopolska.pl [dostęp 2017-05-16] (ang.).
- ↑ Ostrów od wsi do miasta [online], gazetaostrowska.pl [dostęp 2017-05-16] (pol.).
- ↑ Historia kołem się toczy [online], umostrow.pl [dostęp 2017-05-17] (pol.).
- ↑ Jak twierdzi Wacław Kieremkampt w „Dobra majętności ostrowskiej i przygodzickiej w aktach i instrukcjach XVIII wieku” (ISBN 978-83-930587-4-7), samo odprzysiężenie miasta na wieś przez przedstawicieli miasta nie miało prawnego znaczenia i nie mogło zmienić jego statusu, bo o tym decydował jego właściciel.
- ↑ Dworzec w Nowych Skalmierzycach [online], noweskalmierzyce.pl [dostęp 2017-05-22] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-24].
- ↑ Błękitna Armia 100 lat temu w Ostrowie – Powiat Ostrowski [online], powiat-ostrowski.pl [dostęp 2019-05-11].
- ↑ Marek Weiss, Przed 73 laty w Ostrowie okupacja dobiegła końca, „Ziemia Kaliska”, 4, 26 stycznia 2018, s. 10, ISSN 2353-6179.
- ↑ Wojsko z historią w tle [online], rc.fm [dostęp 2017-06-05] (pol.).
- ↑ Lapidarium – umostrow.pl [online], umostrow.pl [dostęp 2017-05-22] (pol.).
- ↑ Ostrowski Park Przemysłowy [online], opp-ostrow.pl [dostęp 2017-05-22] (pol.).
- ↑ Zarządzenie Wojewody Wielkopolskiego Nr 70/2010 z dnia 22 lutego 2010 r. ws. ustalenia liczby radnych (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2010 r. Nr 55, poz. 1239).
- ↑ Uchwała Nr XXXVI/510/2005 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 22 listopada 2005 r. ws. przystąpienia.
- ↑ Prokuratura Okręgowa. Prokuratura Okręgowa w Ostrowie Wielkopolskim. [dostęp 2011-06-22].
- ↑ Sąd Rejonowy w Ostrowie Wielkopolskim. [dostęp 2011-06-22].
- ↑ Uchwała Nr IX/114/2003 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 17 czerwca 2003 roku ws. ustalenia Statutów Osiedli (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2003 r., Nr 139, poz. 2617).
- ↑ Jednostki pomocnicze. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej [on-line]. Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim. [dostęp 2016-10-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-12)].
- ↑ Ostrów Wielkopolski - Ludność w gminach bez miast na prawach powiatu i w miastach na prawach powiatu wg płci [online], Główny Urząd Statystyczny - Bank Danych Lokalnych [dostęp 2024-11-19] (pol.).
- ↑ Ostrów Wielkopolski w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-06-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ Turystyka piesza (szlaki). PIT Ostrów Wielkopolski. [dostęp 2013-07-05].
- ↑ Szlak rowerowy: Ostrów Wielkopolski – Moja Wola (niebieski). PIT Ostrów Wielkopolski. [dostęp 2013-07-05].
- ↑ HOTELE [online], umostrow.pl [dostęp 2017-06-05] (pol.).
- ↑ a b c d e f Program Ochrony Środowiska dla Gminy i Miasta Ostrów Wielkopolski na lata 2014–2017 w perspektywie na lata 2018–2021 [online], 2013.
- ↑ Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2005–2013. ostrow-wielkopolski.um.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-20)].. s. 10 (Załącznik do Uchwały Nr XXXII/468/2005 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 30 sierpnia 2005 r.).
- ↑ a b Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Ostrów Wielkopolski.. bip.ostrow-wielkopolski.um.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-15)].link=https://view.officeapps.live.com/op/embed.aspx?src=http%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20131115051813%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.bip.ostrow-wielkopolski.um.gov.pl%2Fserwisy%2F15%2Fupl%2F625cf17868689c3e7eb82e97b7f4c39c.DOC&wdStartOn=1. 2000-02-24 (Załącznik do Uchwały Nr XIV/269/00 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 24 lutego 2000 r. ws. przyjęcia Studium).
- ↑ Ostrów Wielkopolski: Nowoczesny zakład oficjalnie otwarty [online], strefabiznesu.gloswielkopolski.pl [dostęp 2016-06-28].
- ↑ Zakład Zagospodarowania Odpadów w Ostrowie Wlkp. oficjalnie otwarty [online], 22 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-28] (pol.).
- ↑ Marek Weiss, Sieć czujników doradzi czy warto iść na spacer, „Ziemia Kaliska” (4), 26 stycznia 2018.
- ↑ Encyklopedia popularna PWN, wyd. XXV, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995, ISBN 83-01-11802-4.
- ↑ Przemysł – Wielkopolska – portal regionalny [online], wielkopolska-region.pl [dostęp 2017-05-31] (pol.).
- ↑ Specjalne Strefy Ekonomiczne na terenie Wielkopolski – Wielkopolska – portal regionalny [online], wielkopolska-region.pl [dostęp 2017-05-31] (pol.).
- ↑ a b c Urząd Statystyczny w Poznaniu [online], poznan.stat.gov.pl [dostęp 2019-01-04] (pol.).
- ↑ Plan Rozwoju Lokalnego Miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2005–2013. ostrow-wielkopolski.um.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-11-20)].. s. 11 (Załącznik do Uchwały Nr XXXII/468/2005 Rady Miejskiej Ostrowa Wielkopolskiego z dnia 30 sierpnia 2005 r.).
- ↑ a b Ostrów Wlkp. na drodze do samowystarczalności energetycznej. Są pierwsze efekty.
- ↑ a b Co z tą Ramą? [online], Tuba Ostrowa [dostęp 2022-11-20] (pol.).
- ↑ Przebudowa ulic Chłapowskiego i Wybickiego od ul. Rejtana do ul. Krotoszyńskiej w Ostrowie Wielkopolskim – umostrow.pl [online], umostrow.pl [dostęp 2022-11-20].
- ↑ Przebudowa ciągu drogowego ulic Brzozowej, Siewnej i Długiej oraz wiaduktu kolejowego nad ulicą Brzozową – umostrow.pl [online], umostrow.pl [dostęp 2022-11-20].
- ↑ Budowa ulicy Sadowej – ostatni etap ramy komunikacyjnej miasta Ostrowa Wielkopolskiego – umostrow.pl [online], umostrow.pl [dostęp 2022-11-20].
- ↑ Budowa odcinka ul. Strzeleckiej – umostrow.pl [online], umostrow.pl [dostęp 2022-11-20].
- ↑ w, Przedłużenie Witosa i rondo [online], OSTROW24.tv – Ostrów Wielkopolski, 16 sierpnia 2010 [dostęp 2022-11-20] (pol.).
- ↑ Trol Intermedia / 2ClickShop, Pierwszy odcinek północnej ramy otwarty! – umostrow.pl [online], umostrow.pl [dostęp 2022-11-20] (pol.).
- ↑ Sebastian Matyszczak, W lipcu ruszy budowa Północnej Ramy Komunikacyjnej | wlkp24.info [online] [dostęp 2022-11-20] (pol.).
- ↑ Ostrów Wlkp. MZK Rozkład [online], rozklad.com [dostęp 2023-03-30].
- ↑ Ewa Pieczyńska, Linia 19E zostanie zlikwidowana. Co z mieszkańcami Nowych Skalmierzyc? | wlkp24.info [online] [dostęp 2023-03-30] (pol.).
- ↑ Centrum Przesiadkowe oficjalnie otwarte! – umostrow.pl [online], umostrow.pl [dostęp 2023-03-30] (pol.).
- ↑ Rozpoczęliśmy 5. sezon rowerowy! – Ostrowski Rower Miejski [online], ostrowskirowermiejski.pl [dostęp 2021-04-09].
- ↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu [online], lp. 308.
- ↑ Chcą reaktywować kolejkę wąskotorową na Piaskach – Infostrow.pl – portal informacyjno – rozrywkowy [online], DlaWas.info [dostęp 2021-04-09] (pol.).
- ↑ Sebastian Matyszczak, Najnowocześniejsza baza LPR w Michałkowie otwarta! | wlkp24.info [online] [dostęp 2023-03-30] (pol.).
- ↑ Katarzyna Grzesiak, Instytucje kultury i placówki kulturalno-oświatowe [online], umostrow.pl [dostęp 2016-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-23].
- ↑ JIMIWAY BLUES FESTIVAL 2014 W OSTROWIE WIELKOPOLSKIM [online], 28 czerwca 2016.
- ↑ Wszystko jest Poezją 2014 [online], 6 września 2014 [dostęp 2016-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-29] (pol.).
- ↑ Zespół Szkół Muzycznych [online], 28 czerwca 2016.
- ↑ OFTeN [online], often.com.pl [dostęp 2016-06-28].
- ↑ Historia [online], Reggae na Piaskach [dostęp 2016-06-28] (pol.).
- ↑ Sebastian Matyszczak, 7. Festiwal Filmowy im. Krzysztofa Komedy [online], wlkp24.info [dostęp 2018-06-15] (pol.).
- ↑ IV ogólnopolska konferencja poświęcona społecznościom żydowskim w ośrodku UWr w Ostrowie Wielkopolskim [online], uni.wroc.pl [dostęp 2017-05-16].
- ↑ III Międzynarodowa Konferencja Biblijna pt. Interpretacja i translatoryka biblijna [online], uni.wroc.pl [dostęp 2017-05-16].
- ↑ 3. Festival Mazel Tov [online], ostrow.naszemiasto.pl [dostęp 2016-06-28] [zarchiwizowane z adresu 2016-08-04] (pol.).
- ↑ Żłobki i przedszkola [online], umostrow.pl [dostęp 2018-08-12] (pol.).
- ↑ Szkoły podstawowe [online], umostrow.pl [dostęp 2018-08-12] (pol.).
- ↑ a b Wykaz szkół ponadgimnazjalnych [online], umostrow.pl [dostęp 2017-05-02] (pol.).
- ↑ Niepubliczne szkoły policealne [online], umostrow.pl [dostęp 2018-08-12] (pol.).
- ↑ Marek Weiss: Ostrów: Miasto chce stworzyć kuźnię inżynierów. gloswielkopolski.pl, 7 marca 2011. [dostęp 2022-05-30].
- ↑ Ostrowski Uniwersytet Trzeciego Wieku [online], outw.edu.pl [dostęp 2017-05-08] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-07].
- ↑ Uniwersytet Wrocławski w ostrowskiej synagodze [online], uni.wroc.pl [dostęp 2017-05-22] [zarchiwizowane z adresu 2013-09-08].
- ↑ Ośrodek Badań nad Historią i Kulturą Żydów z Południowej Wielkopolski UWr działa już 5 lat [online] [dostęp 2018-07-06] (pol.).
- ↑ Witryna 17. Szybowcowych Mistrzostw Europy FAI.
- ↑ Finał mistrzostw Europy w Ostrowie Wielkopolskim!, „PrzegladSportowy.pl” [dostęp 2017-06-05] (pol.).
- ↑ Obiekty sportowe [online], umostrow.pl [dostęp 2018-04-04] (pol.).
- ↑ Zbory. kbwch.pl. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ Placówki. klodnicka.pl. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ Nabożeństwa. baptysci.ostrowwlkp.pl. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ Ostrów Wielkopolski. luteranie.pl. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ Dekanat poznański [online], cerkiew.net.pl [dostęp 2023-06-12].
- ↑ Znajdź Kościół. kz.pl. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ Zbór Reformowanych Baptystów Społeczność Biblijna Zdrowa Nauka. spolecznoscbiblijna.pl. [dostęp 2021-11-11].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2014-01-09].
- ↑ Autor: Norbert, Cmentarz niemiecki na Piaskach (ostrów Wlkp.) [online] [dostęp 2020-11-09].
- ↑ Miasta partnerskie. Urząd Miejski w Ostrowie Wielkopolskim. [dostęp 2017-10-13].
- ↑ Anna Rogalanka, Poznań, 01.09.2011 – nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl [dostęp 2017-06-13].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wielkopolska Szkoła Edukacji Narodowej. Studia i wspomnienia z dziejów Gimnazjum Męskiego (Obecnie I Liceum Ogólnokształcącego) w Ostrowie Wielkopolskim, w 125-lecie jego założenia 1845-1970, praca zbiorowa, Wrocław 1970
- Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, praca zbiorowa, Poznań 1990
- Alma Mater Ostroviensis – Księga Pamięci – Non Omnis Moriar, praca zbiorowa pod. red. Jarosława Biernaczyka, Krystiana Niełacnego, Edwarda Szperzyńskiego, Ostrów Wielkopolski 1996-2005
- Marek Olejniczak, Bedeker Ostrowski, Ostrów Wielkopolski 2004
- Witold Banach, Ostrów pod znakiem pegaza. Literacki przyczynek do dziejów miasta, Poznań-Ostrów Wielkopolski 2005
- Plan rozwoju lokalnego miasta Ostrowa Wielkopolskiego na lata 2005–2013, część studialna, Ostrów Wielkopolski 2005
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Urząd Miasta Ostrowa Wielkopolskiego
- Ostrów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 708.
- Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona
